Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện

Trong những năm gần đây, hoạt động

thông tin - thư viện (TT-TV) ở nước ta chịu

nhiều tác động mạnh mẽ bởi những thành

tựu của KH&CN, thông tin và truyền thông.

Cùng với xu thế hội nhập quốc tế, các thư

viện ở Việt Nam có thêm nhiều cơ hội, nhưng

đồng thời phải đối mặt với nhiều thách thức

mới. Điều đó đã đặt ra những yêu cầu mới

đối với công tác tổ chức quản lý và phương

thức hoạt động trong các thư viện. Đó là đổi

mới mô hình phù hợp, áp dụng có hiệu quả

những thành tựu khoa học, công nghệ, đặc

biệt là công nghệ thông tin và truyền thông

vào hoạt động thư viện, hình thành một cơ

chế quản lý thư viện hiệu quả trên bình diện

quốc gia và tại mỗi thư viện, đáp ứng và

thích nghi với xu hướng toàn cầu hóa.

Hệ thống văn bản pháp luật quy định về

hoạt động TT-TV còn chồng chéo, quá nhiều

văn bản không cần thiết vẫn còn tồn tại,

trong khi đó lại thiếu những văn bản quản

lý, điều chỉnh trong thời kỳ mới. Pháp lệnh

Thư viện được Ủy ban Thường vụ Quốc hội

nước CHXHCN Việt Nam ban hành ngày

28/12/2000 đến nay bộc lộ nhiều bất cập và

không còn phù hợp với thực tiễn. Tình trạng

đó đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển cũng

như khả năng phát huy hoạt động của lĩnh

vực này. Vì vậy, Luật Thư viện được Quốc

hội khóa XIV, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày

21/11/2019 và có hiệu lực thi hành từ ngày

01/07/2020 quy định rõ ràng chức năng

quản lý nhà nước với chức năng sự nghiệp là

một việc làm hết sức có ý nghĩa, thiết thực.

Đây chính là hành lang pháp lý để từng lĩnh

vực tập trung thực thi chức năng, nhiệm vụ

của mình. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà

nước đối với hoạt động TT-TV là vấn đề cần

thiết, góp phần thực hiện thành công nhiệm

vụ trọng tâm về giáo dục và văn hóa trong

giai đoạn hiện nay.

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện trang 1

Trang 1

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện trang 2

Trang 2

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện trang 3

Trang 3

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện trang 4

Trang 4

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện trang 5

Trang 5

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện trang 6

Trang 6

pdf 6 trang baonam 7080
Bạn đang xem tài liệu "Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện

Quản lý nhà nước về hoạt động thông tin - thư viện bằng luật thư viện
THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 5/2020 23
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Mở ĐầU
Trong những năm gần đây, hoạt động 
thông tin - thư viện (TT-TV) ở nước ta chịu 
nhiều tác động mạnh mẽ bởi những thành 
tựu của KH&CN, thông tin và truyền thông. 
Cùng với xu thế hội nhập quốc tế, các thư 
viện ở Việt Nam có thêm nhiều cơ hội, nhưng 
đồng thời phải đối mặt với nhiều thách thức 
mới. Điều đó đã đặt ra những yêu cầu mới 
đối với công tác tổ chức quản lý và phương 
thức hoạt động trong các thư viện. Đó là đổi 
mới mô hình phù hợp, áp dụng có hiệu quả 
những thành tựu khoa học, công nghệ, đặc 
biệt là công nghệ thông tin và truyền thông 
vào hoạt động thư viện, hình thành một cơ 
chế quản lý thư viện hiệu quả trên bình diện 
quốc gia và tại mỗi thư viện, đáp ứng và 
thích nghi với xu hướng toàn cầu hóa.
Hệ thống văn bản pháp luật quy định về 
hoạt động TT-TV còn chồng chéo, quá nhiều 
văn bản không cần thiết vẫn còn tồn tại, 
trong khi đó lại thiếu những văn bản quản 
lý, điều chỉnh trong thời kỳ mới. Pháp lệnh 
Thư viện được Ủy ban Thường vụ Quốc hội 
nước CHXHCN Việt Nam ban hành ngày 
28/12/2000 đến nay bộc lộ nhiều bất cập và 
không còn phù hợp với thực tiễn. Tình trạng 
đó đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển cũng 
như khả năng phát huy hoạt động của lĩnh 
vực này. Vì vậy, Luật Thư viện được Quốc 
hội khóa XIV, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 
21/11/2019 và có hiệu lực thi hành từ ngày 
01/07/2020 quy định rõ ràng chức năng 
quản lý nhà nước với chức năng sự nghiệp là 
một việc làm hết sức có ý nghĩa, thiết thực. 
Đây chính là hành lang pháp lý để từng lĩnh 
vực tập trung thực thi chức năng, nhiệm vụ 
của mình. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà 
nước đối với hoạt động TT-TV là vấn đề cần 
thiết, góp phần thực hiện thành công nhiệm 
vụ trọng tâm về giáo dục và văn hóa trong 
giai đoạn hiện nay. 
quản lý nhà nước về hOạt độnG thônG tin - thư viện bằnG luật thư viện
ThS Nguyễn Thị Minh Phượng
Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia
● Tóm tắt: Văn bản quy phạm pháp luật cao nhất về hoạt động thông tin - thư viện nước ta trước đây 
là Pháp lệnh Thư viện do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 28/12/2000. Đến nay cùng 
với sự phát triển của xã hội, một số điều khoản của Pháp lệnh không còn phù hợp và chưa cập nhật 
được những thay đổi của xã hội. Luật Thư viện được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ 
ngày 01/07/2020 góp phần không nhỏ trong việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động 
thông tin - thư viện nước ta.
● Từ khóa: Luật Thư viện; thông tin - thư viện; quản lý nhà nước.
state manaGement Of infOrmatiOn and library activities thrOuGh library law
● Abstract: The highest regulatory document on information and library activities of our country 
was formerly the Library Ordinance issued by the Standing Committee of the National Assembly on 
December 28, 2000. Up to now, along with the development of the society, some provisions of the 
Ordinance are no longer suitable and have not updated the changes of society. The Library Law 
was passed by the National Assembly and takes effect from July 1, 2020 to contribute significantly 
to improving the efficiency of state management of information and library activities in our country.
● Keywords: Library Law; Information - Library; State management.
THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 5/202024
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
1. VAI TRò CủA qUẢN Lý NHÀ NƯớC ĐỐI VớI 
HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN - THƯ VIỆN
“Quản lý nhà nước là một dạng quản lý 
xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực Nhà 
nước và sử dụng pháp luật và chính sách 
để điều chỉnh hành vi của cá nhân, tổ chức 
trên tất cả các mặt của đời sống xã hội do 
các cơ quan trong bộ máy Nhà nước thực 
hiện nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn 
định và phát triển của xã hội” [1]. Quản lý 
nhà nước không chỉ thuộc thẩm quyền của 
cơ quan hành pháp mà bao gồm tất cả các 
hoạt động từ việc xây dựng thể chế, chính 
sách đến tổ chức thực hiện và thanh tra, 
kiểm tra, xử lý vi phạm, 
Quản lý nhà nước về hoạt động TT-TV 
là sự tác động có chủ đích, có định hướng 
của nhà nước đối với toàn bộ hoạt động liên 
quan đến công tác thư viện bằng quyền lực 
của nhà nước, thông qua pháp luật, chính 
sách, công cụ, môi trường, lực lượng vật 
chất và tài chính trên tất cả các mặt hoạt 
động của công tác thư viện. Hoạt động thư 
viện được đặt dưới sự quản lý thống nhất 
của Nhà nước; chủ động dựa vào nội lực là 
chính, đồng thời phát huy sức mạnh tổng 
hợp của các loại hình thư viện trong mối liên 
kết chặt chẽ, thúc đẩy nhau cùng phát triển. 
Ở Việt Nam, Nhà nước luôn có vai trò quan 
trọng trong việc tổ chức, xây dựng, lãnh 
đạo và quản lý sự nghiệp thư viện. Đây là 
một vấn đề mang tính nguyên tắc. Nhờ có 
nguyên tắc này, Nhà nước có thể thực hiện 
tính thống nhất trong toàn bộ công tác thư 
viện, tạo điều kiện cho sự nghiệp thư viện 
phát triển ổn định, từng bước nâng cao chất 
lượng hoạt động của các thư viện. Nhà nước 
là cơ quan quyền lực cao nhất của một quốc 
gia. Vì thế, ... ơ quan quản lý nhà nước về hoạt động thư viện công cộng
Theo quy định của Luật Thư viện, Bộ Văn 
hóa, Thể Thao và Du lịch là cơ quan đầu 
mối giúp Chính phủ trong việc quản lý nhà 
nước về thư viện trong phạm vi cả nước với 
các trách nhiệm, như: Ban hành hoặc trình 
cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành 
và tổ chức thực hiện chính sách, văn bản 
quy phạm pháp luật, chiến lược, kế hoạch 
phát triển thư viện; Ban hành hoặc trình cơ 
quan có thẩm quyền ban hành tiêu chuẩn 
quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trong 
hoạt động thư viện; Ban hành quy tắc ứng 
xử nghề nghiệp thư viện; Chỉ đạo thực hiện 
liên thông thư viện; Chỉ đạo chuyên môn, 
nghiệp vụ thư viện, bồi dưỡng phát triển 
nguồn nhân lực thư viện, nghiên cứu, ứng 
dụng khoa học và công nghệ trong hoạt 
động thư viện; Thông tin, tuyên truyền, phổ 
biến, giáo dục pháp luật về thư viện; Xây 
dựng và hướng dẫn hoạt động phát triển 
văn hóa đọc; Thanh tra, kiểm tra, giải quyết 
khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật 
trong hoạt động thư viện theo thẩm quyền 
và hợp tác quốc tế về thư viện. Bộ, cơ quan 
ngang bộ và Ủy ban nhân dân các cấp có 
trách nhiệm phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể 
Thao và Du lịch thực hiện quản lý nhà nước 
về thư viện.
Như vậy, Nhà nước thành lập các cơ quan 
chuyên trách để lãnh đạo sự nghiệp thư 
viện, thu hút các cơ quan chính quyền từ 
Trung ương đến địa phương vào công tác 
lãnh đạo thư viện. Để tăng cường sự chỉ đạo 
thống nhất các hệ thống thư viện trong cả 
nước, tăng cường giám sát việc thi hành các 
Nghị quyết về công tác văn hóa nói chung 
và thư viện nói riêng, Bộ Văn hóa, Thể Thao 
và Du lịch thành lập Vụ Thư viện, cơ quan 
quản lý nhà nước về hoạt động thư viện. Vụ 
này có chức năng giúp Bộ Văn hóa, Thể 
Thao và Du lịch giám sát các hoạt động thư 
viện và hướng dẫn phát triển sự nghiệp thư 
viện trong cả nước theo đúng đường lối của 
Đảng và Nhà nước. Vụ Thư viện có một số 
nhiệm vụ, chức năng, như: Soạn thảo các 
văn bản pháp quy, chế độ chính sách cho 
ngành thư viện; Xây dựng quy hoạch, kế 
hoạch dài hạn và hàng năm cho hoạt động 
phát triển sự nghiệp thư viện cả nước; Xây 
dựng phương hướng hợp tác với nước ngoài, 
các tổ chức quốc tế về thư viện; Tham gia 
các tổ chức, chương trình, dự án, các hoạt 
động quốc tế liên quan đến thư viện; Tổ 
chức hội nghị, hội thảo, các lớp học chuyên 
đề theo khu vực hoặc toàn quốc về lĩnh vực 
công tác thư viện; Phối hợp với các ngành 
các cấp, các tổ chức chỉ đạo phong trào đọc 
sách báo và xây dựng mạng lưới thư viện cơ 
sở; Thanh tra, kiểm tra các hoạt động thư 
viện; Đề xuất khen thưởng và xử lý các vi 
phạm trong hoạt động thư viện,...
UBND các cấp quản lý nhà nước về thư 
viện trong phạm vi địa phương của mình 
theo sự phân cấp của Chính phủ. Sở Văn 
THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 5/202026
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
hóa, Thể thao và Du lịch của các tỉnh, thành 
phố chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh, 
thành phố trong việc lãnh đạo và chỉ đạo 
trực tiếp mạng lưới các cơ quan văn hóa 
trong đó có các thư viện trong địa bàn quận, 
huyện. Các thư viện xã thuộc Ban văn hóa 
xã quản lý.
Bên cạnh đó, Luật Thư viện còn quy định 
các cơ quan chỉ đạo nghiệp vụ cho các thư 
viện. Đối với hệ thống thư viện công cộng, 
Thư viện Quốc gia là trung tâm chỉ đạo 
nghiệp vụ lớn nhất, hướng dẫn chuyên môn, 
nghiệp vụ cho hệ thống thư viện công cộng 
và các thư viện trong cả nước. 
3. NHữNG yếU TỐ ẢNH HƯởNG ĐếN qUẢN Lý 
NHÀ NƯớC Về HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN - THƯ 
VIỆN
3.1. yếu tố khách quan 
- Luật pháp và chính sách với hoạt động 
thông tin - thư viện
Cũng như các loại hình hoạt động xã hội 
khác, quản lý thư viện bằng pháp luật là một 
đặc trưng chung của các quốc gia trên thế 
giới. Ở nước ta, luật pháp được coi là công cụ 
dùng để bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân 
dân và mọi tầng lớp xã hội. Để luật pháp trở 
thành công cụ sắc bén đối với việc bảo vệ 
quyền lợi hợp pháp và trở thành ý chí chung 
cho mọi người tự giác chấp hành nội dung 
của nó, chúng ta cần phải đẩy mạnh công 
tác giáo dục pháp luật cũng như hình thành 
ý thức chấp hành pháp luật trong mọi lĩnh 
vực cho công dân. Quản lý hành chính nhà 
nước về hoạt động thông tin - thư viện được 
thực hiện khi chủ thể biết dựa vào nội dung 
của các văn bản pháp quy để giải quyết các 
nhiệm vụ quản lý. Do đó, cần phát huy vai 
trò tích cực của yếu tố luật pháp, chính sách 
đồng thời hạn chế mọi sự vận dụng sai lệch 
luật pháp, chính sách vào hoạt động quản 
lý trong thực tiễn, biết tạo ra đầy đủ những 
cơ sở pháp lý cho việc thực hiện các chức 
năng, nhiệm vụ, và định hướng mục tiêu 
phát triển của thư viện.
- Cơ chế quản lý nhà nước về hoạt động 
thông tin - thư viện
Cơ chế quản lý được coi là nhân tố khách 
quan quy định nội dung của các mối quan hệ 
giữa các cấp quản lý hành chính nhà nước 
về hoạt động TT-TV. Theo cơ chế quản lý thì 
phân cấp quản lý được thực hiện là nhằm 
mục đích làm cho hoạt động quản lý đạt hiệu 
quả tối đa và có tác dụng nâng cao ý thức 
trách nhiệm cho chính người quản lý. Nếu 
sự phân cấp quản lý không được xác định rõ 
ràng thì sẽ dẫn đến tình trạng vô trách nhiệm 
và khi thực hiện sẽ không biết rõ nhiệm vụ, 
quyền hạn của mình trong công việc. Đổi 
mới cơ chế quản lý nhằm mục đích phát huy 
tác dụng tích cực, đồng thời tháo gỡ được 
mặt kìm hãm của cơ chế quản lý cũ, tạo ra 
môi trường thuận lợi cho việc thực hiện mọi 
nhiệm vụ của hoạt động quản lý, nâng cao 
tinh thần trách nhiệm, phát huy sức mạnh 
của tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các 
chủ thể cũng như đối tượng trong quản lý 
hoạt động thông tin - thư viện.
- Sự phát triển của khoa học và công 
nghệ đối với hoạt động thông tin - thư viện
Khoa học và công nghệ có tác động 
không nhỏ đối với sự phát triển trong lĩnh 
vực thư viện. Việc ứng dụng được những 
thành tựu của KH&CN sẽ tạo điều kiện 
thuận lợi để từng bước nâng cao chất lượng 
hoạt động TT-TV. Mục 3 Điều 4 Luật Thư 
viện đã nêu: “Ứng dụng thành tựu khoa học 
và công nghệ, hiện đại hóa thư viện”. Việc 
hiện đại hóa thư viện sẽ giúp cho việc xây 
dựng vốn tài liệu (tài liệu truyền thống, tài 
liệu số), và việc cung cấp thông tin đạt hiệu 
quả cao góp phần tích cực vào việc nâng 
cao chất lượng hoạt động TT-TV. 
3.2. Các yếu tố chủ quan đối với hoạt 
động thông tin - thư viện
- Chất lượng nguồn nhân lực thư viện
Đội ngũ cán bộ quản lý và người làm thư 
viện giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, 
quản lý, điều hành các hoạt động TT- TV. 
Vì vậy, đội ngũ này phải thường xuyên học 
tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo 
đức, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý 
và trách nhiệm cá nhân. Mục 1 Điều 5 Luật 
Thư viện đã nêu: “Đào tạo bồi dưỡng nâng 
cao năng lực và phát triển nguồn nhân lực 
thư viện”. Chỉ khi đội ngũ quản lý và thư viện 
THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 5/2020 27
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
viên có đầy đủ những phẩm chất, năng lực, 
kỹ năng và kinh nghiệm quản lý thì việc giải 
quyết nhiệm vụ của hoạt động quản lý và 
chất lượng hoạt động của thư viện mới đạt 
hiệu quả cao. Do đó, công tác tập huấn, bồi 
dưỡng nghiệp vụ, bồi dưỡng trình độ chính 
trị cho đội ngũ này cần được quan tâm và 
tiến hành thường xuyên.
- Chiến lược xây dựng và phát triển hoạt 
động thông tin - thư viện
Mỗi một thư viện dù có lịch sử phát triển 
lâu đời hay mới được thành lập, thì việc xây 
dựng chiến lược phát triển thư viện có vai trò 
hết sức quan trọng. Để đảm bảo thực hiện 
thắng lợi chiến lược xây dựng và phát triển 
thư viện, thì mỗi đơn vị trong hệ thống phải 
xây dựng kế hoạch công tác trong từng năm 
và chiến lược phát triển của đơn vị phù hợp 
với chiến lược phát triển dài và ngắn hạn 
của thư viện mình. Trên cơ sở đó, ngành 
cũng phải xây dựng chiến lược và đưa ra 
tầm nhìn dự báo.
- Điều kiện cơ sở vật chất và việc ứng 
dụng công nghệ thông tin vào hoạt động 
thông tin - thư viện.
Để xây dựng cơ sở vật chất cho các hoạt 
động TT-TV, chúng ta cần phải biết huy 
động mọi nguồn lực phục vụ cho công tác 
quản lý, thực hiện quá trình chuẩn hóa, hiện 
đại hóa thư viện. Từng bước phải tiến hành 
trang bị đồng bộ và đầy đủ các phương tiện 
vật chất và kỹ thuật, bố trí hợp lý các yếu 
tố của cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho 
công tác nghiệp vụ và quản lý. Từ đó, có thể 
sử dụng tối ưu sức mạnh của chúng để đảm 
bảo chất lượng thư viện và nâng cao hiệu 
quả quản lý. 
- Vốn tài nguyên thông tin
Vốn tài nguyên thông tin là bộ sưu tập có 
hệ thống các tài liệu phù hợp với chức năng, 
loại hình và đặc điểm của từng loại hình thư 
viện, nhằm phục vụ cho người đọc của chính 
thư viện hoặc các thư viện khác, được phản 
ánh toàn diện trong bộ máy tra cứu, cũng 
như để bảo quản lâu dài trong suốt thời gian 
được người đọc quan tâm. Xu hướng xây 
dựng thư viện điện tử, thư viện số kết hợp 
với thư viện truyền thống là xu hướng quan 
trọng nhất trong việc phát triển hiện đại và 
tự động hóa của hoạt động TT-TV hiện nay.
4. NHữNG THUẬN LợI TRONG HOẠT ĐỘNG 
THÔNG TIN - THƯ VIỆN KHI LUẬT THƯ VIỆN 
Có HIỆU LựC THI HÀNH
Luật Thư viện ra đời, được áp dụng đối 
với cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam; tổ 
chức, cá nhân nước ngoài hoạt động thư 
viện hoặc có liên quan đến hoạt động thư 
viện trên lãnh thổ Việt Nam đã góp phần 
tạo thuận lợi cho hoạt động TT-TV trong bối 
cảnh mới. Cụ thể là:
- Tăng cường hơn nữa vai trò lãnh đạo 
của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với 
sự nghiệp thư viện, đổi mới cơ bản và đồng 
bộ về tổ chức và cơ chế quản lý (Điều 48). 
Sự nghiệp thư viện Việt Nam được xây dựng 
và phát triển ổn định, hình thành một mạng 
lưới thư viện rộng khắp với nhiều hệ thống. 
Bằng hiệu quả phục vụ xã hội, hoạt động 
TT-TV ngày càng được Đảng, Nhà nước, các 
cấp, các ngành quan tâm. Nhà nước đã ban 
hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật tạo 
điều kiện cho các thư viện phát triển. Pháp 
lệnh Thư viện trước đây quy định Bộ Văn 
hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm 
trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước 
về thư viện thì trong Luật Thư viện đã bổ 
sung chi tiết trách nhiệm của Bộ Văn hóa, 
Thể thao và Du lịch trong lĩnh vực này.
- Hoàn thiện văn bản pháp quy về hoạt 
động TT-TV, tạo môi trường pháp lý thuận 
lợi để thư viện phát triển theo hướng hiện 
đại hóa, khai thác tối đa lợi ích của công 
nghệ thông tin và truyền thông (chương III, 
Luật Thư viện). Tăng cường đổi mới hoạt 
động tại mỗi thư viện, mỗi hệ thống thư viện 
trong toàn mạng lưới. Luật quy định cụ thể 
về liên thông thư viện; quy định trách nhiệm 
Nhà nước đầu tư cho hoạt động liên thông 
(Điều 29). Vấn đề liên thông các thư viện 
được đề cập là một bước tiến mới mở ra 
những khả năng hợp tác, liên kết, chia sẻ 
nguồn lực giữa các thư viện, các trường đại 
học với nhau, các quốc gia, tổ chức trong 
bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp 
4.0 đang tác động mạnh mẽ đến mọi hoạt 
động, trong đó có hoạt động TT-TV.
THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 5/202028
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
- Đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách 
tài chính, chính sách đầu tư cho thư viện 
(Điều 5). Các chính sách liên quan đến hoạt 
động thư viện đã được cụ thể hóa, áp dụng 
một cách thuận lợi. Xây dựng cơ chế, chính 
sách nhằm tăng cường xã hội hóa hoạt 
động thư viện, tăng cường nghiên cứu về 
lĩnh vực khoa học thư viện và tăng cường 
hợp tác quốc tế về thư viện. Trong Điều 4 
Pháp lệnh Thư viện chỉ quy định Nhà nước 
đầu tư ngân sách để phát triển thư viện, 
vốn tài liệu, mở rộng liên thông giữa các 
thư viện thì trong Luật Thư viện quy định 
chi tiết chính sách đầu tư cho thư viện công 
lập, trong đó có sự đổi mới về cơ chế như 
chính sách đầu tư cho việc hiện đại hóa thư 
viện, xây dựng thư viện số. Bên cạnh chính 
sách đổi mới, đa dạng hóa các phương thức 
phục vụ, triển khai các dịch vụ mới, Luật 
đưa thêm chính sách Nhà nước hỗ trợ đầu 
tư cước vận chuyển tài liệu phục vụ nhiệm 
vụ chính trị, khu vực biên giới, hải đảo, vùng 
có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc 
biệt khó khăn (mục 2 Điều 5) nhằm tạo điều 
kiện để tài liệu đến được với bạn đọc trên 
mọi miền đất nước.
- Khuyến khích các cá nhân tự tổ chức các 
hình thức phục vụ sách báo cho cộng đồng 
(Điều 16, 17). Luật Thư viện đã khắc phục 
được nhiều hạn chế của Pháp lệnh Thư 
viện. Trước đây, tủ sách cá nhân chưa phát 
huy được vai trò của mình thì đến nay, khi 
Luật Thư viện đã đời, với việc lấy người sử 
dụng thư viện làm trung tâm, nhà nước đã 
quan tâm, khuyến khích để các tổ chức, cá 
nhân có thể góp phần đưa văn hóa đọc đến 
mọi tầng lớp người dân một cách hợp pháp.
- Một điểm mới của Luật Thư viện so với 
Pháp lệnh cũ là việc đánh giá hoạt động 
thư viện được thực hiện hằng năm đối với 
tất cả các loại hình thư viện (Điều 37). Việc 
đánh giá này sẽ giúp cho công tác quản 
lý thư viện được tốt hơn và nâng cao chất 
lượng hoạt động thư viện. Đối với các trường 
đại học, việc xếp hạng thư viện là một tiêu 
chuẩn khi đánh giá, xếp hạng các trường 
đại học nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của 
thư viện trong hỗ trợ giảng dạy, nghiên cứu 
và học tập. 
Việc ban hành Luật Thư viện đã trở thành 
việc làm vô cùng cần thiết do chính yêu cầu 
quản lý nhà nước về công tác thư viện và 
do chính yêu cầu phát triển của xã hội về 
nâng cao trình độ dân trí, phát triển nền văn 
hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc,... là 
những yêu cầu thôi thúc để Luật Thư viện 
sớm được ban hành. Luật đã bám sát tình 
hình thực tế, phản ánh chính xác đường lối 
chính sách của Đảng, thể hiện quy hoạch 
tổng thể phát triển ngành thư viện trên 
phạm vi toàn quốc, bảo đảm tính dự báo 
về hướng phát triển của ngành phù hợp với 
công ước quốc tế về Luật Xuất bản, Luật Sở 
hữu trí tuệ, Luật Bản quyền tác giả,...
KếT LUẬN
Vai trò chỉ đạo, định hướng của Luật Thư 
viện đặc biệt có ý nghĩa trong thời kỳ công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước để hoạt 
động thư viện nước ta có thể theo kịp hoạt 
động thư viện của các nước trên thế giới. Nhìn 
chung, hệ thống văn bản quy phạm pháp 
luật hiện hành về công tác thư viện ở nước 
ta đang trong quá trình hoàn thiện. Khung 
pháp lý về công tác thư viện đã góp phần 
quan trọng vào việc đưa tri thức và thông tin 
đến với người dân, xây dựng và hình thành 
văn hóa đọc. Vì vậy, cần phát huy hơn nữa 
vai trò của hệ thống văn bản quy phạm pháp 
luật về thư viện thông qua việc xây dựng, 
hoàn thiện và tăng cường hiệu lực để Nhà 
nước sử dụng như một công cụ đắc lực trong 
việc quản lý hoạt động TT-TV ở nước ta.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Học viện Hành chính (2010). Lý luận Hành 
chính nhà nước (Giáo trình đại học), NXB 
Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội.
2. Quốc hội (2019). Luật Thư viện, Luật số 
46/2019/QH14.
3. Quốc hội (2013). Hiến pháp nước Cộng 
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.
4. Võ Kim Sơn (2004). Phân cấp quản lý nhà 
nước - lý luận và thực tiễn, NXB Chính trị 
Quốc gia.
(Ngày Tòa soạn nhận được bài: 12-3-
2020; Ngày phản biện đánh giá: 15-4-2020; 
Ngày chấp nhận đăng: 15-7-2020).

File đính kèm:

  • pdfquan_ly_nha_nuoc_ve_hoat_dong_thong_tin_thu_vien_bang_luat_t.pdf