Công nghệ Blockchain và tiềm năng ứng dụng vào lĩnh vực thông tin - thư viện

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
3THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 2/2019
ThS Cao Minh Kiểm
 Hội Thông tin khoa học và công nghệ Việt Nam
Tóm tắt: Giới thiệu sơ lược về những đặc trưng cơ bản của công nghệ Blockchain, những loại 
hình Blockchain và các giai đoạn phát triển của công nghệ này. Công nghệ Blockchain có thể ứng 
dụng trong lĩnh vực thông tin-thư viện như: xây dựng những hệ thống siêu dữ liệu nâng cao; bảo vệ 
quyền Lần bán hàng đầu tiên kỹ thuật số; kết nối đến mạng của các thư viện/trường đại học; hỗ trợ 
xây dựng bộ sưu tập dựa trên cộng đồng; quản lý thu thập, lưu giữ, chia sẻ các công bố khoa học; 
quản lý hồ sơ y tế số. 
Từ khóa: Blockchain; ứng dụng Blockchain; hệ thống siêu dữ liệu nâng cao; quyền Lần bán hàng 
đầu tiên kỹ thuật số; hệ thống Lưu trữ liên hành tinh; bộ sưu tập dựa trên cộng đồng; hồ sơ y tế số.
Blockchain and its potential application in library and information sector 
Abstract: The article provides brief introduction of Blockchain, its fundamental characteristics, 
types and development stages. It then analyses how Blockchain could be applied in the field of 
information and library for building advanced metadata systems; protecting digital first sale doctrine; 
accessing library/university networks; supporting the development of community-based collections; 
managing the collection, storage, sharing of scientific publications and managing electronic health 
records. 
Keywords: Blockchain; Blockchain application; advanced metadata system; digital first sale 
doctrine; cross-continent storage system; community-based collection; electronic health record.
CÔNG NGHỆ BLOCKCHAIN VÀ TIỀM NĂNG ỨNG DỤNG VÀO LĨNH VỰC THÔNG TIN-THƯ VIỆN
Mở đầu
Trong cuốn “Cuộc cách mạng công 
nghiệp lần thứ tư” của tác giả Klaus 
Schwab, công nghệ Blockchain được giới 
thiệu như là một trong những công nghệ kỹ 
thuật số quan trọng trong kỷ nguyên cách 
mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0). Theo 
ITCNews, một báo cáo của Diễn đàn kinh tế 
thế giới công bố tháng 9/2015, đã xác định 
21 điểm bùng nổ, là thời điểm khi những 
biến đổi công nghệ cụ thể xuất hiện sẽ định 
hình thế giới kỹ thuật số và siêu kết nối 
tương lai trong 10 năm tới (tức là đến năm 
2025), trong đó, bên cạnh công nghệ như 
IoT, Mobile, công nghệ In 3D thì Blockchain 
cũng đến điểm bùng nổ như: nhiều chính 
phủ sẽ thu thuế bằng công nghệ Blockchain 
hay 10% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu 
được lưu trữ bằng công nghệ Blockchain 
[Quốc Hoàn, 2018]. Blockchain được coi là 
một trong những công nghệ quan trọng của 
CMCN 4.0. 
Công nghệ Blockchain ban đầu được 
ứng dụng trong giao dịch tiền ảo. Tuy nhiên, 
công nghệ này có nhiều tiềm năng ứng 
dụng bên ngoài lĩnh vực tiền tệ, trong đó 
có lĩnh vực thông tin-thư viện (TT-TV). Hoạt 
động TT-TV ngày nay cũng đang hưởng lợi 
rất nhiều từ việc sử dụng các công nghệ 
của kỷ nguyên thông tin và kỹ thuật số. 
Chắc chắn công nghệ Blockchain, dù mới 
xuất hiện và được áp dụng ở một số lĩnh vực 
nhưng có thể có khả năng áp dụng trong 
lĩnh vực TT-TV [SJSU, 2017]. Bài viết này 
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
4 THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 2/2019
bước đầu tìm hiểu công nghệ Blockchain 
và tiềm năng ứng dụng nó trong hoạt động 
TT-TV.
1. Sơ lược về công nghệ Blockchain
Gần đây, vấn đề đồng tiền kỹ thuật số 
Bitcoin được rất nhiều người quan tâm. 
Bitcoin là một loại tiền điện tử thường được 
sử dụng cho giao dịch trên internet, được 
Satoshi Nakamoto sáng tạo ra [Satoshi 
Nakamoto1]. Đặc điểm của đồng tiền Bitcoin 
là tính ẩn danh, thanh toán không cần 
bên trung gian, khi đó người gửi và người 
nhận không biết danh tính của nhau. Điều 
này khiến Bitcoin có thể được sử dụng để 
thanh toán quốc tế mà không bị kiểm soát 
bởi hệ thống ngân hàng, các chính phủ. 
Công nghệ nền tảng đằng sau đồng tiền 
ảo Bitcoin chính là công nghệ Blockchain. 
Hệ thống công nghệ hỗ trợ tiền ảo Bitcoin 
được cho rằng có khả năng ứng dụng cho 
các mục đích khác nhau, không chỉ trong 
lĩnh vực tiền tệ, làm cho Blockchain trở 
thành một công nghệ chuyển đổi số tiềm 
năng (tranformational technology) [Marr 
Bernard, 2017; Gupta Vinay, 2017).
1.1. Blockchain là gì?
Blockchain (tiếng Việt dịch là Chuỗi khối) 
là một cơ sở dữ liệu (CSDL) phân cấp lưu 
trữ thông tin trong các khối thông tin (block) 
được liên kết với nhau bằng mã hóa và mở 
rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều 
chứa thông tin về thời gian khởi tạo và được 
liên kết tới khối trước đó, kèm một mã thời 
gian và dữ liệu giao dịch. Blockchain được 
thiết kế để chống lại việc thay đổi của dữ 
liệu: Một khi dữ liệu đã được mạng lưới 
chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay 
đổi được nó [Wikipedia, Marr Bernard 2017; 
Phạm Quang Huy, 2018].
1 Satoshi Nakamoto (中本哲史) là một nhân vật hoặc tổ chức ẩn danh đã sáng tạo ra Bitcoin và đã khởi tạo ra phần mềm mã nguồn mở Bit-
coin Core (tên trước đây là Bitcoin-Qt) để công chúng sử dụng được Bitcoin [https://vi.wikipedia.org/wiki/Satoshi_Nakamoto]. Đến nay 
người ta ...  liệu được đóng góp từ nhiều 
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
8 THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 2/2019
tổ chức, thư viện khác nhau. Chẳng hạn, có 
thể xây dựng một mạng Blockchain OCLC4. 
OCLC xây dựng và duy trì CSDL Worldcat 
về các ấn phẩm của toàn thế giới với sự 
tham gia của rất nhiều thư viện trên thế giới 
nhưng CSDL này hiện được quản lý tập 
trung tại OCLC. Nếu xây dựng Blockchain 
OCLC, hệ thống này sẽ được mở cho mọi 
cơ quan mong muốn tham gia mà không 
mất thêm chi phí. Mỗi thư viện sẽ có thể 
trở thành một nút (node) của hệ thống và 
có quyền như mọi thư viện khác. Hệ thống 
sẽ mở rộng một cách minh bạch, rõ ràng 
trong khi vẫn duy trì được chất lượng của dữ 
liệu thông qua việc đọc chọn lọc/lựa chọn 
đầu ra dựa trên việc gán các hash (hash 
signing).
2.2. Bảo vệ quyền “Lần bán hàng đầu 
tiên kỹ thuật số”
“Lần bán hàng đầu tiên kỹ thuật số” 
(Digital First Sale) là một vấn đề liên 
quan đến bản quyền áp dụng cho việc 
sử dụng các nội dung số (digital content) 
[PublicKnowledge, 2018]. Trong vấn đề 
bản quyền có khái niệm “Thuyết lần bán 
hàng đầu tiên” (First Sale Doctrine), còn 
gọi là “Hết quyền”. Theo điều khoản “hết 
quyền”, khi một sản phẩm/hàng hóa nào 
đó được sản xuất dựa trên các đối tượng 
của sở hữu trí tuệ như: bản quyền, nhãn 
hiệu, sáng chế,... và được đưa ra thị trường 
lần đầu tiên bởi chính chủ sở hữu của các 
quyền sở hữu trí tuệ đó hay dưới sự cho 
phép của họ thì chủ sở hữu của các quyền 
sở hữu trí tuệ sẽ không còn quyền kiểm 
soát, can thiệp vào quá trình lưu thông tiếp 
theo của những sản phẩm, hàng hóa này. 
Nói một cách khác, quyền của họ đã hết, 
4 OCLC = Online Computer Library Center. OCLC xây dựng CSDL Mục lục toàn cầu Worldcat với sự tham gia của hàng nghìn thư viện trên 
toàn thế giới. 
đã cạn kiệt ngay từ khi hàng hóa được đưa 
ra thị trường hợp pháp lần đầu tiên. Đây là 
một ngoại lệ đối với độc quyền của người 
sở hữu bản quyền trong việc phân phối các 
bản sao hay thu thanh những tác phẩm có 
bản quyền. Nếu là sản phẩm bình thường, 
theo điều khoản “hết quyền” của luật pháp 
bản quyền, người chủ sở hữu bản sao 
hợp pháp có thể phổ biến bản sao đó mà 
không cần phải xin phép. Tuy nhiên, điều 
này sẽ không áp dụng với các tác phẩm 
số. Luật pháp về bản quyền cấm việc tái 
sản xuất không phép (sao, nhân bản,..), 
cấm sửa đổi, phổ biến, trưng bày không xin 
cấp phép của chủ sở hữu quyền những tác 
phẩm số. Ngày nay, khi khách hàng mua/tải 
phần mềm hoặc mua đĩa chứa phần mềm, 
họ phải chấp nhận một điều khoản đối với 
người sử dụng kiểu như: “Phần mềm này 
được cấp phép cho bạn nhưng không phải 
là bán cho bạn”. Điều đó có nghĩa là điều 
khoản “Lần bán hàng đầu tiên” hay “Hết 
quyền” không được áp dụng. Điều này cho 
phép các nhà sản xuất phần mềm theo 
đuổi mọi người bán lại phần mềm, nhưng 
nó cũng cho phép các nhà sản xuất theo 
đuổi những người sử dụng phần mềm hoặc 
chương trình theo cách có hại. Việc bán lại 
một đĩa chứa tác phẩm được mua hợp pháp 
có thể là hợp pháp, nhưng bạn không thể 
chuyển giao, bán lại file tác phẩm dạng số 
khi bạn không còn sử dụng như đối với đĩa 
nhạc bạn đã mua mà không vi phạm bản 
quyền, bởi điều này đòi hỏi phải tạo ra một 
bản sao mới. 
Để tăng cường quản lý được quyền nói 
trên, các nhà sản xuất nội dung số đã 
triển khai công nghệ Quản lý bản quyền 
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
9THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 2/2019
số (Digital Rights Management, viết tắt là 
DRM). Công nghệ Quản lý bản quyền số 
(hay Quản lý bản quyền nội dung số) bao 
gồm một loạt công nghệ kiểm soát truy 
cập nhằm hạn chế vi phạm về quyền sở 
hữu các nội dung số có bản quyền. Nói 
một cách khác, DRM được sinh ra để kiểm 
soát những gì mà người dùng có thể làm 
với các nội dung số có bản quyền [Phạm 
Hải, 2018]. Về bản chất, DRM tăng khả 
năng kiểm soát bản quyền của người chủ 
sở hữu bản quyền nội dung kỹ thuật số và 
đặt nội dung kỹ thuật số đó dưới sự kiểm 
soát của một chương trình máy tính. Ví dụ 
điển hình về quản lý bản quyền nội dung 
số có thể là: Máy chủ thư viện sách điện tử 
hạn chế quyền truy cập, sao chép và in tài 
liệu của người dùng dựa trên các ràng buộc 
do người giữ bản quyền của nội dung đặt 
ra. Điều này có nghĩa là nếu thư viện mua 
sách điện tử, thì hệ thống DRM sẽ kiểm 
soát quyền truy cập trong khi thư viện mong 
muốn áp dụng điều khoản “Hết quyền”/
Quyền bán lần đầu” để tăng khả năng phục 
vụ. Xây dựng hệ thống Quản lý bản quyền 
số (Digital Rights Management - DRM) dựa 
trên công nghệ Blockchain có thể là vấn đề 
đột phá và đang được quan tâm. Thí dụ, 
năm 2016 đã có thử nghiệm của DECENT 
xây dựng Hệ thống phân phối/phổ biến 
sách điện tử (E-Book) dựa trên Blockchain 
[Decent, 2016]. 
Hiện nay, cũng đang có thử nghiệm xây 
dựng hệ thống quản lý bản quyền nội dung 
số dựa trên công nghệ Blockchain [Bitcoin 
Exchange Guide News Team, 2018]. 
5 Hợp đồng thông Minh (Smart Contract) là một thuật ngữ mô tả khả năng tự đưa ra các điều khoản và thực thi thoả thuận của hệ thống 
máy tính bằng cách sử dụng công nghệ Blockchain. Toàn bộ quá trình của Smart Contract được thực hiện tự động và không có sự can 
thiệp từ bên ngoài. Các điều khoản của Smart Contract tương đương với một hợp đồng pháp lý và được ghi lại dưới ngôn ngữ của máy 
tính. Mục tiêu chính của Smart Contract là cho phép hai bên không xác định danh tính có thể giao dịch hay làm việc với nhau trên Internet 
mà không cần thông qua trung gian. Khái niệm về Smart Contract được đề cập lần đầu tiên năm 1993 bởi Nick Szabo - người được cho 
là đứng đằng sau mạng lưới Bitcoin. Ông gọi đây là những chương trình máy tính tự động và có thể thực hiện các điều khoản của hợp 
đồng.[Smart contracts là gì. https://bitcoinvietnamnews.com/smart-contract-la-gi]
2.3. Kết nối đến mạng của các thư 
viện/trường đại học
Các thư viện và các trường đại học có 
thể sử dụng công nghệ Blockchain cho Hệ 
thống Lưu trữ liên hành tinh (Inter-Planetary 
File System, viết tắt IPFS). Hệ thống Lưu 
trữ liên hành tinh IPFS là một giao thức và 
mạng được thiết kế để tạo ra một mạng 
ngang hàng (peer-to-peer) chứa nội dung 
có địa chỉ để lưu trữ và chia sẻ các siêu 
phương tiện (hypermedia) trong một hệ 
thống lưu trữ phân tán [Wikipedia]. IPFS 
được thiết kế bởi Juan Benet và hiện nay 
là một dự án nguồn mở. Đây có thể được 
coi là một dạng internet tương lai sử dụng 
bitTorrent, GIT và Blockchain. IPFS có thể 
bỏ qua việc kiểm soát (canh cửa) của các 
nhà cung cấp dịch vụ kết nối Internet (ISP) 
và các công ty Internet lớn. Hệ thống sẽ 
cần những người khởi đầu (seeders) trên 
internet để giữ các bản sao của trang web 
(cookies) trên máy tính của họ. Một mạng 
lưới các thư viện/trường đại học có thể phục 
vụ để xác thực thông tin đăng nhập của một 
bản sao nhất định của bất kỳ trang web nào 
tương tự như những gì người khai thác làm 
cho BitCoin.
2.4. Hỗ trợ xây dựng bộ sưu tập dựa 
trên cộng đồng
Blockchain có thể trở thành một giao 
thức để hỗ trợ các bộ sưu tập dựa trên cộng 
đồng và mở rộng bộ sưu tập thư viện truyền 
thống ra ngoài các bức tường của thư viện. 
Các thư viện có thể triển khai hệ thống dựa 
trên công nghệ Blockchain xếp lớp với mã 
“hợp đồng thông minh”5 để hỗ trợ lập chỉ 
mục và chia sẻ các tài liệu/mục cộng đồng 
(công cụ, xe hơi, hiểu biết,..) trong một 
mạng chia sẻ. Blockchain sẽ điều hành 
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
10 THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 2/2019
những người đã mượn các mặt hàng, những 
người ban đầu đã cho họ mượn, v.v. Đây 
có thể là vấn đề cần có sự hợp tác với các 
nhà phát triển phần mềm và doanh nghiệp 
[Có thể xem bài trình bày của Hess M Ryan 
trong Library Services Manager - Digital 
Initiatives, Palo Alto City Library].
2.5. Ứng dụng tiềm năng khác của 
Blockchain
Hoy M.B (2017) đã tổng hợp một số 
ứng dụng tiềm năng khác của Blockchain. 
Chẳng hạn, Blockchain có thể giúp cán bộ 
thư viện quản lý tốt việc thu thập, lưu giữ, 
chia sẻ các công bố khoa học. Một ứng dụng 
tiềm năng cho Blockchain là tạo các phiên 
bản có thể kiểm chứng và được đánh dấu 
thời gian. Theo Hoy M.B (2017), các tác giả 
Irving và Holden đã thử nghiệm thành công 
việc sử dụng công nghệ Bitcoin blockchain 
như một phương pháp kiểm chứng độc lập, 
chi phí thấp, có thể được sử dụng rộng rãi 
và dễ dàng để kiểm toán và xác nhận độ 
tin cậy của các nghiên cứu khoa học. Việc 
này được thực hiện bằng cách tạo ra một 
hàm băm mã hóa văn bản của một tài liệu 
thử nghiệm và sử dụng hàm băm đó để tạo 
khóa Bitcoin riêng mới. Điều này tạo ra một 
bản ghi thời gian trong Blockchain trong 
đó các nhà nghiên cứu khác có thể nhanh 
chóng xác minh được tình trạng bản ghi 
trong tương lai. Nếu tài liệu được thay đổi, 
hàm băm của tài liệu mới sẽ không khớp 
với tài liệu được lưu trữ trong Blockchain và 
người ta sẽ phát hiện được sự thay đổi đó.
Blockchain cũng có tiềm năng ứng dụng 
trong lĩnh vực giáo dục. Tương tự như với hồ 
sơ y tế, hồ sơ giáo dục sử dụng công nghệ 
Blockchain cho phép sinh viên có một lịch sử 
có thể kiểm chứng về thành tích học tập mà 
họ kiểm soát được. Thí dụ, hiện có một công 
ty đang tích cực theo đuổi một hệ thống như 
vậy. Đầu năm 2016, Sony đã công bố kế 
hoạch xây dựng một Blockchain để chia sẻ 
mở và bảo mật về thành tích học tập và hồ 
sơ tiến bộ [Sony Global Education, 2016].
Trong lĩnh vực y tế, Blockchain có tiềm 
năng ứng dụng trong quản lý hồ sơ y tế 
số/điện tử. Chuyên gia cho rằng, hồ sơ 
bệnh nhân được lưu trữ trong Blockchain 
có thể được phân tích nhưng vẫn ở chế độ 
riêng tư, với một lớp kinh tế nhúng (sử dụng 
tiền điện tử/Cryptocurrency) để bù đắp cho 
việc đóng góp và sử dụng dữ liệu; tạo ra 
tiềm năng nghiên cứu trên các khối dữ liệu 
y tế lớn có cấu trúc với một cơ chế bảo mật 
được tiêu chuẩn hóa để số hóa dữ liệu về 
sức khỏe thành dữ liệu y tế chung, mà ở đó 
bệnh nhân có thể cung cấp dữ liệu có cấu 
trúc của họ cho các nhà nghiên cứu để đổi 
lấy một loại tiền điện tử được nhúng trong 
hệ thống hồ sơ. Các nhà nghiên cứu đánh 
giá các hệ thống blockchain này sẽ cải thiện 
sự riêng tư và bảo mật bằng cách đặt quyền 
kiểm soát dữ liệu vào tay bệnh nhân, cho 
phép họ cấp và thu hồi quyền truy cập vào 
hồ sơ y tế của họ khi cần thiết. Đặt quyền 
kiểm soát hồ sơ vào tay bệnh nhân có thể 
tạo ra các vấn đề khác, nhưng nó cũng có 
thể cải thiện sự chăm sóc vì mỗi nhà cung 
cấp mà bệnh nhân đến thăm sẽ có thể truy 
cập vào cùng một bộ hồ sơ hoàn chỉnh, và 
bệnh nhân có nhiều khả năng được chăm 
sóc khi họ quản lý hồ sơ của chính họ.
Blockchain có khả năng rất tốt trong 
việc tạo ra một hệ thống quản lý hồ sơ rất 
thuận tiện, không thể thay đổi, kiểm chứng 
được, vì thế nó có tiềm năng ứng dụng 
trong quản lý hồ sơ chính phủ, các hồ sơ 
lịch sử. Blockchain có thể hỗ trợ giảm các 
chi phí giao dịch và lưu giữ hồ sơ, cải thiện 
tính chính xác, giảm nguy cơ mất thông tin 
khi có thảm họa hoặc khủng bố. Tuy nhiên, 
giải pháp Blockchain đòi hỏi phải tải vào hệ 
thống những hồ sơ số mới, cũng như phải 
số hóa và lưu giữ hồ sơ xuyên chính phủ, 
địa phương, 
Kết luận
Công nghệ Blockchain được coi là một 
công nghệ quan trọng trong CMCN 4.0. 
Mặc dù khởi đầu, Blockchain được tạo ra 
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
11THÔNG TIN VÀ TƯ LIỆU - 2/2019
như một thành phần của công nghệ tiền 
điện tử, nhưng nó có nhiều ứng dụng tiềm 
năng khác, trong đó có lĩnh vực TT-TV. 
Công nghệ Blockchain có thể được ứng 
dụng để xây dựng hệ thống siêu dữ liệu 
nâng cao cho các thư viện, trung tâm dữ 
liệu; hoặc sử dụng để bảo vệ quyền Lần 
bán hàng đầu tiên kỹ thuật số, sử dụng 
trong xây dựng hệ thống mạng liên kết các 
thư viện và các trường đại học có thể sử 
dụng công nghệ Blockchain cho Hệ thống 
Lưu trữ liên hành tinh.
Trong tương lai gần, công nghệ 
Blockchain có thể có những ứng dụng để 
quản lý hồ sơ y tế cá nhân đến kiểm tra 
thư viện có sử dụng sổ cái Blockchain chứa 
các hồ sơ có thể kiểm chứng về thời gian 
tạo và quyền sở hữu. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Quốc Hoàn (2018). Blockchain - công nghệ 
Internet thế hệ mới. ITC News, 3/2/2018. https://
ictnews.vn/internet/blockchain/blockchain-
cong-nghe-internet-the-he-moi-164122.ict
2. SJSU (2017). Ways to Use Blockchain 
in Libraries. https://ischoolblogs.sjsu.edu/
blockchains/
3. Satoshi Nakamoto. Bitcoin: A Peer-to-Peer 
Electronic Cash System. https://bitcoin.org/
bitcoin.pdf.
4. https:/ /vi .wikipedia.org/wiki/Satoshi_
Nakamoto
5. Marr Bernard (2017). A Complete 
Beginner’s Guide To Blockchain. https://www.
forbes.com/sites/bernardmarr/2017/01/24/
a - c o m p l e t e - b e g i n n e r s - g u i d e - t o -
blockchain/#63bc238b6e60
6. Gupta Vinay (2017). A Brief History of 
Blockchain . https://hbr.org/2017/02/a-brief-
history-of-blockchain
7. Phạm Quang Huy (2018). Blockchain - Công 
nghệ nền tảng của cách mạng công nghiệp lần 
IV. Tạp chí Thông tin và Phát triển. số 7/2018. 
tr. 38-43
8. Hoàng Mạnh Thắng, Phạm Quốc Hoàn, 
Nguyễn Văn Quân (2017). Nghiên cứu công 
nghệ Blockchain và đề xuất ứng dụng cho Việt 
Nam. Báo cáo đề tài cấp Bộ. Bộ Thông tin và 
Truyền thông. Mã số ĐT.047/17
9. Bitcoin Vietnam News. Blockchain là gì? 
https://bitcoinvietnamnews.com/blockchain-la-gi
10. Wikipedia. Blockchains. https://
en.wikipedia.org/wiki/Blockchain
11. Hoy Matthew B, 2017, An Introduction 
to the Blockchain and Its Implications for 
Libraries and Medicine, Medical Reference 
Services Quarterly 36(3):273-279, July 
2017. https://www.researchgate.net/
publication/318473082_An_Introduction_to_
the_Blockchain_and_Its_Implications_for_
Libraries_and_Medicine
12. PublicKnowledge 2018. Digital First Sale. 
https://www.publicknowledge.org/issues/
digital-first-sale
13. Phạm Hải. Tìm hiểu về quản lý bản quyền 
nội dung số - DRM. https://quantrimang.com/
tat-tan-tat-ve-quan-ly-ban-quyen-noi-dung-so-
drm-159950
14. DECENT Use Case for E-Book Blockchain 
Distribution. https://decent.ch/en/decent-use-
case-for-e-book-blockchain-distribution
15. Bitcoin Exchange Guide News Team, 
2018. Blockchain Digital Rights Management 
can Benefit Info-Publishing eBook Sector. 
https://bitcoinexchangeguide.com/blockchain-
digital-rights-management-can-benefit-info-
publishing-ebook-sector/
16. Wikipedia. InterPlanetary File System. 
https://en.wikipedia.org/wiki/InterPlanetary_
File_System.
17. Smart contracts là gì. https://
bitcoinvietnamnews.com/smart-contract-la-gi
18. Hess M Ryan (2018) “Community-based 
Collections - Extending the Library through 
Blockchain”. https://www.youtube.com/
watch?v=dgerxkASMgs
19. Sony Global Education (2016). Sony 
Global Education Develops Technology Using 
Blockchain for Open Sharing of Academic 
Proficiency and Progress Records. Sony Global 
Headquarters. February 22, 2016. 
sony.net/SonyInfo/News/Press/201602/16-
0222E/index.html.
(Ngày Tòa soạn nhận được bài: 12-11-2018; 
Ngày phản biện đánh giá: 10-12-2018; Ngày 
chấp nhận đăng: 15-01-2019).