Vấn đề đào tạo nguồn nhân lực cho sân khấu truyền thống Khmer Nam Bộ

Tạp chí Khoa học Chuyên đề “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc”
 VẤN ĐỀ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC gian này vẫn đứng vững được với thời gian, giữ quy, ngắn hạn, dài hạn..., phải chọn lọc nội dung 
 CHO SÂN KHẤU TRUYỀN THỐNG KHMER NAM BỘ gìn được bản sắc dân tộc, chính là vấn đề nguồn chương trình, đối tượng người học, đội ngũ người 
 Đào Hoàng Nam1 nhân lực. Trong điều kiện thiếu thốn nguồn nhân dạy... một cách phù hợp. Phải nhớ rằng đây là đào 
 lực, đặc biệt là nguồn nhân lực có trình độ cao, có tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sân khấu truyền 
 Tóm tắt chuyên môn sâu, thật sự yêu mến, am hiểu, đủ sức thống Khmer Nam Bộ, mà chủ yếu là ở vùng Đồng 
 Rô băm, Dù kê là hai loại hình nghệ thuật sân khấu đặc sắc, độc đáo của người Khmer Nam Bộ, vốn để giữ gìn và phát huy vốn quý của dân tộc, thì ta bằng sông Cửu Long, do đó chúng tôi nghĩ rằng 
có vị trí đặc biệt trong đời sống tinh thần của người dân Khmer vùng đất này. Hiện nay, cũng như nhiều cần có sự đầu tư đúng mức, đúng hướng để giải không nên đào tạo đại trà, mà phải đào tạo có chọn 
loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống khác của Việt Nam, Rô băm, Dù kê cũng đang đứng trước quyết vấn đề này. lọc, phù hợp nhu cầu thực tiễn.
nguy cơ bị mai một dần. Để hai loại hình sân khấu dân gian này đứng vững được với thời gian, giữ gìn 
 Trong khuôn khổ bài viết này, ở góc độ là nhà Thứ ba, đào tạo phải đảm bảo sát thực tiễn. 
được bản sắc dân tộc, thì việc đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao, có chuyên môn sâu, thật sự yêu 
 quản lý giáo dục, chúng tôi xin góp thêm một số ý Chương trình đào tạo, phương thức đào tạo phải 
mến, am hiểu, đủ sức để giữ gìn và phát huy vốn quý của dân tộc, là điều hết sức cần thiết. Bài viết xin 
 kiến bàn về việc đào tạo nguồn nhân lực cho nghệ đảm bảo học đi đôi với hành, phải đảm bảo nghiêm 
đóng góp một số ý kiến bàn về việc đào tạo nguồn nhân lực cho nghệ thuật Dù kê nói riêng, nghệ thuật 
 thuật Dù kê nói riêng, nghệ thuật sân khấu Khmer 
sân khấu Khmer Nam Bộ nói chung. túc, thậm chí là nghiêm khắc, để khi đội ngũ được 
 Nam Bộ nói chung.
 Từ khóa: Rô băm; Dù kê; Nghệ thuật Rô băm, Dù kê; Đào tạo nguồn nhân lực cho Rô băm, Dù đào tạo chính quy ra trường phải đáp ứng được 
 2. Mấy vấn đề cần chú ý trong công tác đào tạo 
kê; Sân khấu truyền thống Khmer Nam Bộ. lòng mong mỏi của nhân dân, phải phục vụ được 
 nguồn nhân lực cho sân khấu truyền thống Khmer
 Abstract nhân dân, giữ vững được bản sắc sân khấu truyền 
 Ro bam, Duke – the two special and unique theatre forms of Southern Khmer area – play the 2.1. Vấn đề nguyên tắc trong công tác đào tạo thống Khmer Nam Bộ. 
important role in Khmer people’s spiritual life. Currently, Ro bam and Du ke are in the same situation nguồn nhân lực cho sân khấu truyền thống Khmer Thứ tư, đào tạo phải đảm bảo tính đồng bộ. 
as other types of Vietnamese traditional theatre, falled into oblivion. It is essential to educate human Để đảm bảo tính hiệu quả trong công tác đào Phải đảm bảo rằng ở những tỉnh có đông đồng bào 
resource who is well-trained and be able to reserve, bring into play the nation’s tradition. This article tạo nguồn nhân lực cho sân khấu truyền thống Khmer sinh sống, có đoàn sân khấu truyền thống 
contributes some good ideas for training people who are fond of Duke in particular, Southern Khmer’s Khmer thì vấn đề đầu tiên cần được chú ý là công Khmer, thì tất cả những nơi đó đều phải được 
traditional theatre in general. tác đào tạo phải đảm bảo một số nguyên tắc sau: hưởng những chính sách ưu tiên (nếu có) trong đào 
 Keywords: Ro bam; Duke; Ro bam - Duke Art; Training human resources for Ro bam, Duke; Thứ nhất, đào tạo phải có tính kế thừa. Kế thừa tạo nguồn nhân lực, để nghệ thuật sân khấu truyền 
Southern Khmer’s traditional theatre. ở đây thể hiện ở nhiều phương diện, chẳng hạn: Kế thống Khmer Nam Bộ được phát triển đồng đều. 
 thừa những phương thức giảng dạy, truyền nghề đã 
1. Đặt vấn đề đó, nhiều hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy hai Tuyệt đối tránh tình trạng thiếu kế hoạch trong đầu 
 có trong dân gian; Kế thừa phương thức biên soạn, tư cho công tác đào tạo, dễ dẫn đến tình trạng đầu 
 Rô băm, Dù kê là hai loại hình nghệ thuật sân loại hình nghệ thuật này, đặc biệt là Dù kê, đã và 
 chuyển thể, sáng tạo những tác phẩm mới để cung tư cục bộ, hoặc thừa hoặc thiếu, kém hiệu quả.
khấu đặc sắc, độc đáo của người Khmer Nam Bộ, đang được triển khai. Chẳng hạn như: Hội thảo về 
 cấp nguồn kịch bản cho sân khấu... Tức kế thừa 
kể từ khi ra đời, vốn có vị trí đặc biệt trong đời bảo tồn và phát triển nền nghệ thuật truyền thống 2.2. Chọn lọc đối tượng người học
 những kinh nghiệm đã có trong dân gian để phục 
sống tinh thần của người dân Khmer vùng đất này. Khmer Nam Bộ năm 1980, do Bộ VHTT tổ chức Đối tượng người học ở đây chúng tôi muốn 
 tại tỉnh Hậu Giang; Hội thảo về bảo tồn và phát vụ cho công tác đào tạo. Từ đó đúc kết, hệ thống 
Ở những vùng có đông đồng bào Khmer sinh sống nh ...  cần được chọn lọc cẩn thận, đó phải là những thời gian đó họ sẽ được học tập trung, được bổ túc phù hợp; đồng thời bỏ đi những phần không hay, 
người có tâm huyết, thật sự am hiểu về nguồn gốc, vốn văn hóa cần thiết, và học theo chương trình để loại hình nghệ thuật này vừa có thể giao lưu, Thế nhưng ngày nay, khi công nghệ thông 
quá trình hình thành và phát triển của Rô băm, Dù đào tạo chính quy để nâng cao hiểu biết về nghề, tiếp biến, vừa không bị lai căng, mất gốc, không bị tin đã mang các loại hình giải trí “đến tận giường 
kê, và quan trọng là phải có kinh nghiệm thực thụ nâng cao kỹ năng diễn xuất. đánh mất nét bản sắc, độc đáo của nó. ngủ” của con người, thì Rô băm, Dù kê muốn tồn 
trong biểu diễn, đủ sức, đủ tầm để truyền nghề. Với đối tượng là những nghệ sĩ lâu năm trong 2.4.3. Quan tâm đến đối tượng “Người thưởng thức” tại được phải có chính sách bảo tồn và phát triển, 
 trong đó có chính sách về đào tạo và sử dụng đội 
 Vấn đề nan giải ở đây là, tìm những người thầy nghề, có thể tổ chức những khóa tập huấn ngắn Công chúng, người thưởng thức nghệ thuật 
 ngũ được đào tạo. Phải chăm lo đến lợi ích chính 
hội đủ những điều kiện nói trên không nhiều. Theo hạn, mục đích của những đợt tập huấn này là để họ Rô băm, Dù kê, cũng nên được quan tâm đúng 
 đáng cho người nghệ sĩ, những người đi “giữ lửa 
tài liệu “Văn hóa Khmer Nam Bộ - Nét đẹp trong bản có điều kiện được cập nhật kiến thức về nghề, nắm mức, bởi đây cũng chính là nguồn nhân lực quan 
sắc văn hóa Việt Nam” do Phạm Thị Phương Hạnh được tình hình chung về nghề, họ vừa học nhưng trọng góp phần vào việc bảo tồn, phát huy hai loại truyền thống”, phải thực hiện những việc làm có 
(Chủ biên), thì tính đến đầu năm 2010, cả Nam đồng thời cũng vừa trao truyền cho nhau những hình nghệ thuật độc đáo này. ích để cổ vũ tinh thần họ, để họ yên tâm học tập, 
 76 Soá 13, thaùng 3/2014 Soá 13, thaùng 3/2014 77
Tạp chí Khoa học Chuyên đề “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc”
 Cho nên, để tránh đào tạo dàn trải, kém hiệu Bộ chỉ có 11 nghệ sĩ ưu tú, trong đó có 2 người đã kinh nghiệm quý báu trong nghề. Đấy là dịp để Người thưởng thức, đặc biệt là người “biết 
quả, cần chú ý lựa chọn đối tượng người học, đó mất, vậy chỉ còn lại 9 người, con số thật quá ít ỏi so họ giao lưu, học hỏi, cập nhật kiến thức, đồng thời thưởng thức” Rô băm, Dù kê hiện nay không 
phải là những người có năng khiếu, có tâm huyết, với nhu cầu thực tiễn. Như vậy, chúng ta cần phải cũng là dịp để họ truyền cho nhau ngọn lửa đam nhiều, nhất là giới trẻ. Do đó, đối với những người 
có niềm đam mê mãnh liệt với nghệ thuật sân khấu nhanh chóng tổ chức được chương trình đào tạo mê với nghề. “biết thưởng thức”, ta cần đặc biệt quan tâm để có 
truyền thống. Và ít ra, cũng phải có một vốn văn chính quy, và mời những nghệ nhân gạo cội này 2.4.2. Quan tâm đến đặc trưng của nghệ thuật sân kế hoạch thu hút đầu vào đối với đối tượng này, 
hóa nhất định, để đủ sức lĩnh hội, tiếp thu, trân tham gia đào tạo cho tầng lớp kế thừa. khấu truyền thống Khmer trong quá trình đào tạo để họ từ người “biết thưởng thức” trở thành người 
trọng và truyền bá nghệ thuật truyền thống của dân Ngoài ra, ở mỗi tỉnh có đoàn nghệ thuật sân Quá trình đào tạo nguồn nhân lực cho sân được phát hiện, được đào tạo, và khi được đào tạo 
tộc mình. khấu truyền thống Khmer cũng có thể chọn cử khấu truyền thống Khmer Nam Bộ từ khâu tuyển xong, đến phiên mình, họ sẽ truyền lửa cho thế hệ 
 Hiện nay, trong tình trạng hẫng hụt về đội ngũ những nghệ sĩ đã có những thành tựu nhất định sinh đầu vào đến chương trình đào tạo, xây dựng sau cùng tiếp bước.
cùng tham gia vào công tác đào tạo. chuẩn đầu ra,... tất cả đều phải đặc biệt lưu ý đến 
kế thừa, lớp thanh thiếu niên Khmer có hứng thú Với đối tượng này, khi họ được phát hiện, cần 
 đặc trưng của loại hình nghệ thuật này.
với loại hình nghệ thuật truyền thống này càng 2.4. Một số vấn đề khác quan tâm đến trình độ văn hóa của họ, sự hiểu biết 
lúc càng ít ỏi, cho nên, đã đến lúc phải chú trọng 2.4.1. Chú ý đa dạng hóa các loại hình đào tạo Thứ nhất, người ta vẫn thường gọi đây là nghệ của họ, vốn học vấn của họ cũng sẽ ảnh hưởng ít 
hơn nữa việc giáo dục truyền thống nghệ thuật, thuật của đường cong. Tư thế múa của đôi bàn tay 
Căn cứ vào tình hình thực tiễn, chất lượng, nhiều đến cách hiểu, cách biểu diễn của họ sau khi 
tình yêu nghệ thuật cho lớp người sau. Đồng thời, phải cong vút, uyển chuyển, phối hợp nhịp nhàng 
điều kiện, hoàn cảnh... của nguồn nhân lực, mục được đào tạo. Do đó, cần chú ý bổ sung, làm đầy 
cần phát hiện và chăm bồi những chồi non có tố với chuyển động mềm mại của toàn thân. Do đó 
tiêu của chương trình đào tạo, ta sẽ có những loại vốn văn hóa của họ, nếu trình độ văn hóa của họ 
chất tốt để phát triển trong tương lai. Học Rô băm, khi tuyển sinh đầu vào, cần tuyển những đối tượng 
hình đào tạo phù hợp, để đảm bảo cho tất cả những còn thấp, để họ có cách hiểu sâu sắc, có ý thức, có 
Dù kê, nếu được học từ độ tuổi lên mười, khi đôi có đủ tố chất, năng khiếu để thực hiện những điệu 
ai có niềm đam mê, có năng khiếu, đều được đào sự sáng tạo đúng đắn, góp phần quan trọng trong 
bàn tay, bàn chân còn mềm mại, dễ tiếp thu những múa cổ điển, có tính quy phạm.
tạo để trở thành những nghệ sĩ chuyên nghiệp. việc bảo tồn nghệ thuật sân khấu truyền thống của 
động tác uốn cong, mềm dẻo, thì khả năng lớn lên Thứ hai, vì tính chất phức tạp, độc đáo của loại 
Chẳng hạn: dân tộc.
trở thành người nghệ sĩ chuyên nghiệp là rất cao. hình nghệ thuật này, nên chương trình đào tạo phải 
Đối với những thiếu niên từ sớm đã bộc lộ giáo dục được tính kiên nhẫn, trì chí, để học viên 2.4.4. Chính sách về đào tạo và sử dụng đội ngũ 
2.3. Chú trọng đội ngũ “Nhà giáo” trong quá 
năng khiếu, ta cần ngay lập tức có kế hoạch chăm có đủ sức, đủ tinh thần để theo đuổi việc học, theo được đào tạo
trình đào tạo
bồi, có thể đưa vào sinh hoạt trong những nơi có nghề, tận tâm với nghề. Một điều quyết định rất lớn đến sự thành công 
 Mục đích của việc đào tạo nguồn nhân lực cho 
biểu diễn nghệ thuật sân khấu truyền thống, cho Thứ ba, vì Dù kê sẵn sàng dung nạp nhiều hình của công tác đào tạo nguồn nhân lực cho sân khấu 
sân khấu truyền thống Khmer Nam Bộ là để có 
được tham gia tập luyện những động tác cơ bản, thức nghệ thuật, luôn cải biến để phù hợp thị hiếu truyền thống Khmer Nam Bộ là chính sách về đào 
được đội ngũ nghệ sĩ chuyên nghiệp, có thể phục 
sau đó khi lớn lên sẽ cho theo học những chương thẩm mỹ của khán giả, nên người ta ví Dù kê như tạo và sử dụng đội ngũ được đào tạo.
vụ được cho sự tồn tại và phát triển của loại hình 
trình đào tạo chính quy, tập trung, có thể ở trình độ “một tờ giấy thấm” có thể hút lấy tất cả các tinh 
nghệ thuật sân khấu dân gian độc đáo này, phải Từ lâu, Rô băm, Dù kê được hình thành và phát 
trung cấp, cao đẳng, đại học, để được đào tạo bài hoa của các loại hình nghệ thuật khác, hoặc như 
đảm bảo đào tạo có chọn lọc, có thể ít về số lượng triển trong dân gian, tồn tại trong dân gian cho đến 
bản, chuyên sâu. “một lò lửa” mà trong đó người ta chụm đủ các 
nhưng phải tuyệt đối đảm bảo về chất lượng, mà ngày nay, có thời kỳ phát triển rực rỡ, cũng có lúc 
Đối với những nghệ sĩ đã có được chút vốn thứ củi. Do đó, chương trình đào tạo phải có khả 
muốn có được chất lượng, có được trò giỏi, thì tồn tại âm thầm, dai dẳng... Phần lớn đều là nhờ 
liếng trong nghề, tức đã được tham gia biểu diễn, năng huấn luyện cho người nghệ sĩ có đủ trình độ 
phải có thầy hay. vào sức dân, lòng dân, tình yêu thương máu thịt 
có chút ít kinh nghiệm, ta có thể tổ chức những để họ có thể biết “gạn đục, khơi trong”, lọc lấy 
 của dân đối với nghệ thuật sân khấu truyền thống 
 Đội ngũ Nhà giáo để giảng dạy trong lĩnh vực khóa đào tạo có thời hạn khoảng 1 – 2 năm. Trong những phần tinh hoa mà tiếp nhận, cải biến cho 
 của dân tộc họ. 
này cần được chọn lọc cẩn thận, đó phải là những thời gian đó họ sẽ được học tập trung, được bổ túc phù hợp; đồng thời bỏ đi những phần không hay, 
người có tâm huyết, thật sự am hiểu về nguồn gốc, vốn văn hóa cần thiết, và học theo chương trình để loại hình nghệ thuật này vừa có thể giao lưu, Thế nhưng ngày nay, khi công nghệ thông 
quá trình hình thành và phát triển của Rô băm, Dù đào tạo chính quy để nâng cao hiểu biết về nghề, tiếp biến, vừa không bị lai căng, mất gốc, không bị tin đã mang các loại hình giải trí “đến tận giường 
kê, và quan trọng là phải có kinh nghiệm thực thụ nâng cao kỹ năng diễn xuất. đánh mất nét bản sắc, độc đáo của nó. ngủ” của con người, thì Rô băm, Dù kê muốn tồn 
trong biểu diễn, đủ sức, đủ tầm để truyền nghề. Với đối tượng là những nghệ sĩ lâu năm trong 2.4.3. Quan tâm đến đối tượng “Người thưởng thức” tại được phải có chính sách bảo tồn và phát triển, 
 trong đó có chính sách về đào tạo và sử dụng đội 
Vấn đề nan giải ở đây là, tìm những người thầy nghề, có thể tổ chức những khóa tập huấn ngắn Công chúng, người thưởng thức nghệ thuật 
 ngũ được đào tạo. Phải chăm lo đến lợi ích chính 
hội đủ những điều kiện nói trên không nhiều. Theo hạn, mục đích của những đợt tập huấn này là để họ Rô băm, Dù kê, cũng nên được quan tâm đúng 
 đáng cho người nghệ sĩ, những người đi “giữ lửa 
tài liệu “Văn hóa Khmer Nam Bộ - Nét đẹp trong bản có điều kiện được cập nhật kiến thức về nghề, nắm mức, bởi đây cũng chính là nguồn nhân lực quan 
sắc văn hóa Việt Nam” do Phạm Thị Phương Hạnh được tình hình chung về nghề, họ vừa học nhưng trọng góp phần vào việc bảo tồn, phát huy hai loại truyền thống”, phải thực hiện những việc làm có 
(Chủ biên), thì tính đến đầu năm 2010, cả Nam đồng thời cũng vừa trao truyền cho nhau những hình nghệ thuật độc đáo này. ích để cổ vũ tinh thần họ, để họ yên tâm học tập, 
76 Soá 13, thaùng 3/2014 Soá 13, thaùng 3/2014 77
Tạp chí Khoa học Chuyên đề “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc”
yên tâm theo nghề, cống hiến hết mình vì sự tồn tại cùng đáng quý. Do đó, để Rô băm, Dù kê tiếp tục HÌNH TƯỢNG CHẰN TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ 
và phát triển của nền nghệ thuật dân tộc. đứng vững được với thời gian, không bị mai một, CỦA NGƯỜI KHMER Ở NAM BỘ
 Nguyễn Thị Tâm Anh1
3. Kết luận không bị chìm vào quên lãng, thì ta cần nhanh 
 chóng đào tạo được đội ngũ kế thừa có đủ tâm, 
 Đến nay, tại vùng đất phương Nam, người Tóm tắt
 đủ lực, để khi Rô băm, Dù kê được ghi tên trong 
Khmer vẫn còn lưu giữ được hai loại hình nghệ Bài viết giới thiệu diện mạo cơ bản của một hình thức sân khấu đặc trưng cho cư dân Khmer ở Nam 
thuật sân khấu dân gian độc đáo của dân tộc, đặc danh sách những Di sản văn hóa phi vật thể của Bộ qua những chuyến điền dã mà chúng tôi đã có dịp thu thập được, đó chính là sân khấu Dù kê, trong 
biệt là kịch hát Dù kê, góp phần làm phong phú thế giới, thì ta vẫn đủ sức duy trì, giữ mãi được vẻ đó chú trọng đến hình tượng Chằn trong loại hình nghệ thuật này. Sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ đã 
thêm vốn văn hóa của dân tộc, làm đặc sắc thêm độc đáo, tính truyền thống của hai loại hình sân dung nạp những yếu tố khác vào trong nó một cách hòa hợp và nhuần nhuyễn. Loại hình này là kết quả 
vốn văn hóa dân gian Nam Bộ, đó là một điều vô khấu dân gian đặc sắc này. giao lưu văn hóa của các dân tộc sinh sống trên mảnh đất Nam Bộ.
 Từ khóa: Dù kê, Khmer Nam Bộ, hình tượng Chằn (Yeak).
 Tài liệu tham khảo
 Abstract
 This paper is to introduce a basic appearance of a distinctive form of the Southern Khmer people 
 Đàm Văn Hiển, Trần Văn Bổn, Lê Hàm. 2012. Sân khấu dân gia. NXB Văn hóa dân tộc. through our fieldtrip. That is “Du ke” on which Yeak figuration is mainly focused. “Du ke” receives 
 Đào Huy Quyền, Sơn Ngọc Hoàng, Ngô Khị. 2007. Nhạc khí dân tộc Khmer Sóc Trăng. Nxb Tổng other factors harmoniously and smoothly. This type of theatre results from cultural exchanges among 
hợp Tp. HCM. various ethnic groups living in the southern land. 
 Lê Huy Hoàng. 2001. Xây dựng chính sách xã hội tạo sự công bằng, bình đẳng trong việc phát huy Keywords: Du ke, the Southern Khmer, Yeak figuration.
nguồn lực sáng tạo của con người Việt Nam hiện nay. Triết học. số 9. tr. 5-8.
 Phạm Minh Hạc. 2001. Nghiên cứu con người và nguồn nhân lực đi vào công nghiệp hóa, hiện đại 
hóa. Nxb Chính trị Quốc gia.
 1. Đặt vấn đề thường nhưng khát khao sáng tạo. Do nhu cầu đời 
 Phạm Thị Phương Hạnh (Chủ biên). 2011. Văn hóa Khmer Nam Bộ - Nét đẹp trong bản sắc văn hóa 
 Dân tộc Khmer vốn có một nền văn hóa nghệ sống văn hóa tinh thần, cư dân Khmer sau những 
Việt Nam. NXB Chính trị Quốc gia – Sự Thật.
 thuật đặc sắc và phong phú. Qua bao thăng trầm ngày lao động cực nhọc trên ruộng rẫy đã tìm cách 
 trong lịch sử dân tộc và cũng chính là những biến thư giãn bằng âm nhạc. Ban đầu, chỉ dưới các hình 
 động trong lịch sử nghệ thuật, dân tộc Khmer đã thức đơn giản, thô sơ, sử dụng cây cối làm phông 
 đã có một số loại hình nghệ thuật dần bị mai một, nền cùng vài nhạc cụ mà quây quần bên nhau.
 thậm chí mất hẳn. Nguồn gốc của loại hình này đến nay vẫn chưa 
 Sân khấu của người Khmer ở Nam Bộ nói có những chứng cứ xác thực. Một số nghệ sĩ ở Sóc 
 chung khá đa dạng, từ các loại hình diễn xướng Trăng cho rằng người khai sinh ra Dù kê là ông Lý 
 dân gian đến Rô băm, Dù kê và Yì kê Trong đó, Cọn (còn có tên là Lý Cuông), quê gốc ở xã An 
 Rô băm và Dù kê là hai loại hình sân khấu tiêu Ninh, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng. Ông đã cho 
 biểu, vẫn được bảo tồn lưu giữ trong cộng đồng rước thầy Soun ở Trà Vinh về dạy hát tập tuồng, 
 cư dân Khmer Nam Bộ cho đến ngày nay. Loại thời gian này vào khoảng năm 1921. Đoàn Dù kê 
 hình Yì kê là loại hình nghệ thuật độc đáo ở vùng của ông được thành lập mang tên Tự lập ban sân 
 Bảy Núi – An Giang. Ở đây, chúng tôi muốn giới khấu sơn thủy2. 
 thiệu diện mạo cơ bản của một hình thức sân khấu Tuy nhiên, sự hình thành của loại hình này 
 đặc trưng cho cư dân Khmer ở Nam Bộ qua những phải kể từ sau năm 1930, khoảng thời gian này có 
 chuyến điền dã mà chúng tôi đã có dịp thu thập 
 ba gánh hát lớn: Nhật Nguyệt Quang, Tự lập ban 
 được, đó chính là sân khấu Dù kê.
 và Tự lập thành. Ba gánh hát cạnh tranh nhau và 
 2. Sân khấu Dù kê – Loại hình nghệ thuật độc 
 phát triển Dù kê lên những bước mới. Khi sang 
 đáo của người Khmer Nam Bộ
 biểu diễn tại Campuchia, do sự kết hợp của sân 
 2.1. Về nguồn gốc
 khấu Rô băm truyền thống cùng những môn nghệ 
 Về nguồn gốc, có thể nói Dù kê là sản phẩm 
 thuật có mặt trên vùng đất Nam Bộ như Cải lương 
 của người Khmer sinh sống, cư trú trên vùng Tây 
 Nam Bộ. Đó là những con người lao động bình 2 Theo Ngô Hồng Khanh, “Từ Cải lương Nam Bộ đến sân 
 khấu Dù kê Bassắc” in trong Về sân khấu truyền thống 
 1 Thạc sĩ, Khoa Xã hội học – Công tác xã hội – Đông Nam Á, Khmer Nam Bộ, Sở VHTT Sóc Trăng, 1998, trang 21 – 30. 
 Trường ĐH Mở Tp. HCM.
 78 Soá 13, thaùng 3/2014 Soá 13, thaùng 3/2014 79