Tài liệu Mười vạn câu hỏi vì sao

MƯỜI VẠN CÂU HỎI VÌ SAO 
1 Vì sao châu chấu bay thành đàn? 
Châu chấu dù bay ở trên trời hay đỗ dưới mặt đất vẫn duy trì tính hợp quần. Đây không 
phải là sở thích nhất thời, mà do thói quen đẻ trứng và nhu cầu về mặt sinh lý của chúng. 
Việc châu chấu thích hoạt động thành đàn có quan hệ rất lớn đến thói quen đẻ trứng. Đến 
mùa giao phối, châu chấu lựa chọn vị trí đẻ trứng tương đối nghiêm khắc, thích hợp nhất 
là môi trường có chất đất cứng, có độ ẩm tương đối và có ánh sáng mặt trời trực tiếp. 
Trên những cánh đồng rộng lớn, khu vực có thể đáp ứng các tiêu chuẩn này tương đối ít, 
do vậy, châu chấu thường tập trung đẻ trứng hàng loạt trên một phạm vi không lớn lắm. 
Thêm vào đó, trong khu vực nhỏ này, chênh lệch độ ẩm là rất ít, khiến cho trứng nở đồng 
loạt, đến mức châu chấu non vừa chào đời đã hình thành thói quen sống cùng nhau, đi 
theo nhau. 
Mặt khác, châu chấu phải sống theo đàn cũng là do nhu cầu về mặt sinh lý. Chúng cần 
nhiệt độ cơ thể tương đối cao để hoạt động. Vì vậy, việc sống thành đàn sẽ giúp chúng 
duy trì nhiệt độ trong cơ thể. Tất cả những con châu chấu trong đàn đều có chung đặc 
điểm này. Bởi vậy, trước khi chúng kết đàn, chỉ cần vài con lượn vòng trên không trung, 
rất nhanh sau đó, những con khác dưới mặt đất sẽ cảm ứng và đồng loạt bay lên. 
2 Vì sao trong cây có điện? 
Các điện tích dương thường tập trung ở dễ, và âm ở ngọn cây. 
Một số hoạt động sống trong cơ thể sinh vật tạo ra điện trường và dòng điện, gọi là điện 
sinh vật. Ở một số động vật, hiện tượng này rất rõ, ví dụ cá chình điện có thể dùng điện 
sinh vật để bắn chết những con mồi nhỏ. Trong cây cũng có điện, nhưng chỉ yếu hơn mà 
thôi. 
Dòng điện trong cơ thể thực vật yếu đến nỗi nếu không dùng đồng hồ điện siêu nhạy thì 
khó mà phát hiện ra. Nhưng dòng điện yếu không có nghĩa là không có. Vậy điện trong 
cây phát sinh như thế nào? 
Có rất nhiều nguyên nhân khiến cây sản sinh ra điện. Ví dụ ở rễ, dòng điện chạy từ chỗ 
này sang qua khác, vì sự chênh lệch điện tích do các đoạn rễ hấp thụ muối khoáng không 
đều. 
Bây giờ chúng ta hãy quan sát quá trình hấp thụ khoáng kali clorua của cây đậu 
tương. Các ion của kali clorua được hút vào rễ. Clo(-) từ rễ được hút lên các tế bào ngọn, 
làm tăng số ion âm trên ngọn, trong khi đó, các ion dương của K+ lại tập trung ở đầu 
rễ. Kết quả là xuất hiện một điện thế giữa ngọn và gốc. Tuy nhiên, cường độ dòng 
điện trong cây rất nhỏ. Theo tính toán, tổng dòng điện trong 100 tỷ cây đậu tương mới đủ 
thắp sáng một ngọn đèn 100 W. 
3 Tại sao tai biết tiếng động từ đâu dội tới? 
Âm thanh đến hai tai nhanh, chậm và có cường độ khác nhau, vì thế bạn biết được hướng 
của nó. 
Một người từ nhỏ đã điếc một tai. Khi bạn gọi, người đó phải ngó quanh ngó quẩn tứ phía 
xem bạn ở đâu gọi tới. Tại sao người này lại mất khả năng xác định vị trí? Ấy là vì muốn 
xác định hướng của tiếng động, bạn cần phải "thông" cả hai tai. 
Thí nghiệm tâm lý học cho thấy, nếu chỉ có một tai nhận được kích thích của hai nhóm 
sóng âm nối tiếp nhau, từ hai phía có cường độ như nhau, khoảng cách bằng nhau, nhưng 
khác hướng, thì hiệu ứng sóng âm của hai nhóm đó với tai là như nhau. Như vậy, người 
ta không thể nào phân biệt được hướng của nguồn âm. 
Nếu cả hai tai đều nhận được tín hiệu, tình hình lại khác. Một trong những căn cứ để ta 
nhận ra hướng tiếng động là chênh lệch thời gian giữa hai tai. 
Nếu nguồn âm ở bên phải người nghe, sóng âm đến tai phải nhanh hơn đến tai trái một 
khoảnh khắc. Dùng đồng hồ đo chính xác sẽ thấy, cho dù chênh lệch thời gian chỉ là 30% 
giây, người ta vẫn nhận ra được hướng tiếng động. 
Căn cứ thứ hai là chênh lệch về cường độ âm thanh. Nguồn âm có thể đập vào tai ở gần 
mạnh hơn tai kia một chút. Cường độ dù nhỏ cũng đủ để chúng ta xác định được chính 
xác vị trí của tiếng động ở bên trái hay bên phải. 
Còn một vấn đề nữa: Nếu nguồn âm ở bất kỳ nơi nào trên mặt phẳng dọc giữa mặt, sóng 
âm đến cùng một lúc, đập vào màng nhĩ với cường độ như nhau, khi đó liệu chúng ta có 
thể nói chính xác vị trí của nguồn âm không? Nó ở đằng trước, đằng sau, ở trên hay ở 
dưới? Rất đơn giản, ta chỉ cần ngoảnh đầu đi là xong. Bình thường, ta thực hiện động tác 
này rất nhẹ nhàng nên hầu như không để ý tới. Trong thực tế, bao giờ ta cũng ngoảnh 
đầu, đồng thời dùng mắt để giúp tìm hướng có tiếng động. 
4 Chim sẻ ăn hạt, vì sao nuôi con bằng sâu? 
Chim sẻ là loài chim thường gặp nhất, đâu đâu cũng có chúng, từ 
rìa làng, sân phơi đến ruộng lúa Chỉ cần nhìn qua cái mỏ hình 
nón, thô ngắn và khỏe là đủ biết chúng mổ hạt “ác” như thế nào. 
Ấy vậy mà mùa sinh sản, chúng lại tíu tít tìm sâu cho chim non. 
Té ra, chim non trưởng thành nhanh, trao đổi chất của chúng rất mạnh, do đó cần thức ăn 
giàu dinh dưỡng để thỏa mãn nhu cầu hàng ngày. Hơn nữa, chim non còn quá bé, chức 
năng dạ dày kém, chưa đủ sức nghiền nát và tiêu hóa quả, hạt ngũ cốc cứng. Vì vậy, một 
số loài chim bình thường ăn hạt, thời kỳ nuôi con thì luôn tìm kiếm thức ăn động vật ... n đầu, gồm nhiều mắt nhỏ ghép thành, gọi là “mắt ghép”. Mắt muỗi không những 
phân biệt được các vật khác nhau mà còn có thể nhận biết màu sắc và cường độ ánh sáng 
mạnh yếu. 
Đa số các loài muỗi đều thích ánh sáng mờ; tối quá hoặc sáng quá đều không hợp 
"gu" của chúng. Khi chúng ta mặc quần áo sẫm màu, ánh phản quang hơi tối rất hợp với 
tập tính hoạt động của muỗi. Ngược lại, quần áo màu trắng phản quang mạnh sẽ xua đuổi 
muỗi tránh xa. Vì thế, người mặc quần áo sẫm màu dễ bị đốt nhiều hơn. 
Đương nhiên do muỗi có nhiều loài khác nhau nên cường độ ánh sáng ưa thích của mỗi 
loài không giống nhau. Ví dụ, phần lớn loài muỗi vằn thích hoạt động ban ngày, còn các 
loài muỗi khác thích hoạt động vào lúc sẩm tối hoặc rạng sáng. Nhưng dù là loài muỗi 
nào, chúng cũng đều lẩn tránh nơi có cường độ ánh sáng cao. Ngay cả loài muỗi vằn 
thích hoạt động ban ngày thì cũng phải sau 3-4 giờ chiều mới tung hoành. 
46- Tại sao nước biển mặn? 
Muỗi ít khi đốt người 
mặc đồ sáng màu, vì 
chúng bị lóa mắt. 
Có người nói nước biển mặn vì hòa tan rất nhiều muối. Nhưng đó không phải câu trả lời, 
bởi muối ở đâu mà ra? Không lẽ nước sông, nước hồ không có muối hòa tan mà chỉ có 
nước biển? 
Đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra câu trả lời thỏa đáng. Có hai giả thuyết: 
- Giả thuyết thứ nhất cho rằng ban đầu nước biển cũng ngọt y hệt nước sông, nước hồ. 
Sau đó, muối từ trong nham thạch và các lớp đất xói mòn, theo mưa chảy ra các dòng 
sông. Rồi các dòng sông đổ về biển cả. Nước biển bốc hơi, trút xuống thành những cơn 
mưa. Mưa lại đổ ra các dòng sông... Cứ như vậy, theo thời gian, muối đã lắng đọng dần 
xuống biển, khiến biển ngày càng mặn hơn. Theo đó, dựa vào hàm lượng muối trong 
nước biển, người ta có thể tính ra tuổi của nó. 
- Giả thuyết thứ hai cho rằng, ngay từ đầu nước biển đã mặn như vậy. Lý do là các nhà 
khoa học thấy rằng, hàm lượng muối trong nước biển không tăng lên đều đặn theo tuổi 
của trái đất. Khi nghiên cứu những lớp đất đá trong các hang động bị nước biển tràn vào, 
người ta thấy rằng, hàm lượng muối trong nước biển luôn thay đổi, khi lên khi xuống chứ 
không cố định. Đến nay, người ta vẫn chưa biết tại sao lại như vậy. 
47- Tại sao khi học có lúc tiến bộ nhanh, có lúc lại chậm ? 
Tung bình, trong 1 kilogram nước biển có 35 gram muối. 
Bạn hãy cố gắng hết mình ở giai đoạn "cao nguyên", rồi sẽ có lúc kiến thức của bạn nhảy vọt 
Mọi kỹ năng hay kiến thức mà chúng ta có được đều là do trải qua một quá trình tập 
luyện lâu dài. Chẳng hạn học ngoại ngữ hay đánh đàn. Nhưng sẽ có lúc bạn sẽ thấy đầu 
óc dường như ì ra, mãi chẳng tiến bộ, và cũng có lúc lại "lên tay” rất nhanh. 
Nhiều nhà tâm lý học đã làm thí nghiệm và vẽ đồ thị học tập. Ta hãy xem đồ thị trên đây, 
với một số quá trình chính sau. 
1. Giai đoạn vọt tiến. Học viên bao giờ cũng tiến bộ rất nhanh, bởi vì lúc mới đầu ai cũng 
háo hức, tập trung cao. Mặc khác tiến bộ của kỹ năng chỉ là từ nông đến sâu, từ dễ đến 
khó, nên giai đoạn này được nâng cao rất nhanh. 
2. Giai đoạn cao nguyên: Thành tích học tập khá bằng phẳng, ở mức cao. Trong quá trình 
học, khi đến một giai đoạn nào đó, tuy vẫn cố gắng nhưng bạn không thấy tiến bộ, thậm 
chí còn kém đi, gây ra cảm giác chán nản. Hiện tượng này là thời kỳ quá độ từ bậc thấp 
sang bậc cao. Mặc khác, động cơ học tập của bạn giảm xuống, không được hăng hái như 
lúc đầu, hoặc cũng có thể do phương pháp không thỏa đáng. Do đó cần phải điều chỉnh 
lại cho phù hợp, không nên thối chí, bỏ học. 
3. Đột biến: Cuối thời kỳ cao nguyên bao giờ cũng đến thời kỳ nhảy vọt rõ rệt. Thực tế là 
học viên sau một thời gian dài mò mẫm thử nghiệm, cuối cùng đạt đến giai đoạn thành 
thạo. Đây là kết quả của quá trình tập luyện lâu dài từ trước. 
Như thế, cao nguyên không phải là giới hạn của tiến bộ, chỉ cần "nhấn ga" một chút, qua 
ngưỡng này là bạn sẽ đạt đến mức thành thạo. Khi thấy học hành mệt mỏi, hãy nghỉ ngơi 
thư giãn một chút. Chỉ cần hăng say và chú trọng phương pháp khoa học, nhất định bạn 
sẽ lên đến đỉnh cao. 
48- Vì sao ngài tằm đẻ trứng xong là chết ngay? 
đột biến. 
Hầu hết các loài sinh vật đều sinh sản và đợi con non cứng cáp 
rồi mới chết. Nhiều loài còn đợi được đến các thế hệ cháu chắt 
sau lũ lượt ra đời. Thế nhưng, ngài tằm vừa đẻ trứng xong là 
chết ngay. Tại sao lại như vậy? 
Khi con ngài bay bổng trên bầu trời, ấy là nó đã trải qua một 
"kiếp" tằm. Tằm ăn lá, nhả tơ, quấn kén, rồi thành ngài. Khi đó, nó đã ở giai đoạn cuối 
cùng của một đời sống sinh vật. Lúc này, miệng của nó đã bị thoái hóa, không thể ăn 
được gì nữa. 
Trong khi mang trứng, ngài đã dự trữ khá nhiều chất dinh dưỡng cho sứ mệnh cuối cùng 
của nó - sứ mệnh truyền giống. Khi đẻ trứng, nó bị kiệt sức rất nhanh. Và khi quả trứng 
cuối cùng ra đời, nó lặng lẽ giã từ sự sống. Đó cũng là định mệnh của họ hàng nhà tằm. 
49- Tính tuổi của cây bằng cách nào? 
Trong thiên nhiên có cây to, cây nhỏ, cây sống nghìn năm, cây sống 
mấy chục năm. Làm thế nào để biết tuổi của chúng? Phương pháp 
tin cậy nhất là đếm số vòng tròn trong thân cây khi cắt ngang. Tuy 
nhiên, hãy cẩn thận, bạn có thể nhầm đấy! 
Nếu cắt một lát mỏng ngang qua thân cây, dưới kính hiển vi có thể 
quan sát thấy từng bó mạch gỗ. Lớp ngoài bó mạch gỗ là phloem, 
lớp trong là xylem, giữa lớp phloem và xylem là lớp thượng tầng. Thân cây to lên được là 
nhờ có lớp thượng tầng này. Hàng năm nó đều phân chia tế bào, sản sinh ra lớp phloem 
và xylem mới nên thân cây cứ mỗi năm lại to dần ra. 
Trong điều kiện thời tiết khác nhau, lớp thượng tầng cũng phát triển khác nhau. Từ mùa 
xuân đến mùa hè, cây sinh trưởng thuận lợi, nên tế bào thượng tầng phân chia nhanh, 
Một đàn tằm. 
vách tế bào mỏng, xenlulô ít, các ống mạch dẫn nước nhiều. Chất gỗ tạo ra trong mùa này 
gọi là gỗ mùa xuân hay gỗ đầu năm. Đến mùa thu - đông, thời tiết khắc nghiệt hơn, các tế 
bào thượng tầng phân chia chậm, vách tế bào dày, xenlulô nhiều, mạch dẫn ít. Chất gỗ 
tạo ra trong mùa này gọi là gỗ mùa thu, hay gỗ cuối năm. 
Khi cưa ngang thân gỗ, bạn sẽ thấy chất gỗ và màu sắc mỗi vòng khác nhau. Trong đó, 
thớ gỗ thô, màu nhạt chính là gỗ xuân; thớ mịn, màu thẫm chính là gỗ thu. Một vòng tròn 
gồm màu nhạt và thẫm chính là một vòng tuổi, do cây tạo ra trong một năm. Vì vậy, dựa 
vào số vòng này, người ta có thể đoán ra tuổi cây. 
Tuy nhiên, không thể dùng công thức này để tính tuổi tất cả các loại cây. Ví dụ một số 
cây như cam, quýt, mỗi năm có tới 3 lần sinh trưởng, vì thế số vòng tuổi được gọi là 
“vòng tuổi giả”. Tức là, 3 vòng chỉ tương đương với 1 tuổi thôi. 
50- Có thật các hành tinh đều ở gần đường hoàng đạo? 
Khi nhìn lên bầu trời, chúng ta 
thấy mặt trời luôn di chuyển về 
phía đông. Đường đi này của nó 
gọi là đường hoàng đạo. Trên 
thực tế, đường hoàng đạo là vòng 
tròn được tạo ra bởi quỹ đạo mở 
rộng vô tận của trái đất cắt ngang 
quả cầu vũ trụ giả định... 
Theo nguyên lý trên, điều khiến 
các hành tinh "yêu mến" đường 
hoàng đạo có liên quan tới quỹ đạo của chúng. Thực tế, quỹ đạo của 9 hành tinh quay 
quanh mặt trời tuy đan chéo nhau nhưng chênh lệch không nhiều lắm. Nếu lấy quỹ đạo 
Quỹ đạo của các hành tinh chỉ nghiêng một chút so với 
mặt phẳng quỹ đạo trái đất (hoàng đạo). 
của trái đất làm tiêu chuẩn để so sánh thì độ chênh lệch quỹ đạo của các hành tinh kia 
như sau (tính từ trong ra ngoài): 
- Sao Thủy: 7 độ 0 phút 
- Sao Kim: 3 độ 24 phút 
- Sao Hỏa: 1 độ 51 phút 
- Sao Mộc: 1 độ 18 phút 
- Sao Thổ: 2 độ 29 phút 
- Sao Thiên Vương: 0 độ 46 phút 
- Sao Hải Vương: 1 độ 46 phút 
- Sao Diêm Vương: 17 độ 9 phút. 
Như vậy, chỉ trừ sao Diêm Vương quá xa, các hành tinh khác chênh nhau nhiều nhất 
không quá 8 độ, tức là vị trí của chúng hầu như không cách xa đường hoàng đạo là mấy. 
51- Vì sao trong sa mạc có ốc đảo? 
Giữa sa mạc mông mênh cát trắng, không một 
giọt nước, thỉnh thoảng lại xuất hiện những ốc 
đảo xanh tươi với nhiều động thực vật đa dạng. 
Tại sao ở đây có nhiều nước như vậy, dù rất ít 
mưa? 
Đa số các ốc đảo đều dựa vào núi cao, hướng ra 
sa mạc. Vào mùa đông, băng tuyết đọng lại trên 
đỉnh núi. Đến mùa hè, băng tan ra, chảy thành 
sông. Do địa thế dốc nên nước chảy xiết, mang 
theo bùn đất, thậm chí cả các tảng đá lớn từ trên 
núi. Nhưng khi đến cửa sông, địa thế đột nhiên 
Một ốc đảo giữa sa mạc châu Phi. 
bằng phẳng, bùn đất lắng đọng lại hai bên bờ, tích tụ dần thành những khu vực đất đai 
màu mỡ. 
Đa số các dòng nước không đủ mạnh để chảy ra biển, mà chỉ chảy một đoạn rồi thấm vào 
đất cát thành các mạch nước ngầm. Ở hai vùng bờ sông, gần các mạch nước ngầm, cây 
cối mọc xanh tươi. Đó chính là các ốc đảo. 
52- Vì sao vẹt, yểng học được tiếng người? 
“Mấy giờ rồi?”, “chào bác!’”, “ăn cơm chưa?”, “tạm 
biệt” Có tiếng ai the thé thốt lên từ góc vườn, nhìn 
ra, bạn sẽ kinh ngạc khi thấy đó không phải là tiếng 
của chủ nhà, mà là tiếng một chú vẹt tinh nghịch. Làm 
sao nó nói được nhỉ? 
Thực ra, đại não của vẹt không phát triển như đại não 
của người, không có sẵn điều kiện để biết nói. Những 
câu phát âm đơn giải của chúng chỉ là một kiểu bắt 
chước vô thức, mà phải do người dạy mới hình thành. 
Trong trạng thái hoang dã, hiếm thấy con vẹt nào nói 
được. 
Ngôn ngữ là sản phẩm chỉ có trong quá trình phát triển của xã hội loài người. Ngoài sự 
cần thiết phải nhờ thanh đới (thông qua cử động nhịp nhàng của họng, lưỡi, răng, môi) để 
phát âm, còn cần sự kết hợp từ vựng và quy luật ngôn ngữ mới có thể biểu đạt tốt những 
điều nghĩ ra trong óc. Các loài vẹt, yểng có thể “nói” được những câu đơn giản, chẳng 
qua là chúng có cái lưỡi vừa nhọn vừa nhỏ, mềm và đầy thịt, nên chỉ biết lặp lại một 
chuỗi âm tiết mà người ta dạy cho nó thôi. Chưa bao giờ người ta thấy chúng nói được 
những câu phức tạp cả. 
Chỉ một vài loài chim biết hót 
như vẹt, yểng, khướu là có thể 
học nói được. 
Nhìn chung, loài chim sinh ra là có thể phát âm. Khi người ta thường xuyên lấy vài âm 
tiết nào đó để gây ảnh hưởng với chúng, lâu ngày chúng sẽ bắt chước được. Tình huống 
này gọi là phản xạ nói vô điều kiện. Sau này, mỗi khi gặp người, do bị kích thích mà sinh 
ra phản ứng, chúng nhắc lại mấy âm tiết đơn giản đã học được, đây là phản xạ có điều 
kiện. 
Trong giới động vật, chỉ có loài chim (nhất là những loài biết hót) là có thể bắt chước âm 
thanh của đồng loại và tiếng kêu của các động vật khác. Còn học nói tiếng người chỉ giới 
hạn ở vài loài biết hót, như vẹt, yểng, khướu. 
53- Vì sao trong bụng nhặng xanh có rất nhiều dòi? 
Khi bạn dùng vỉ đập chết một con ruồi nhà, trong bụng nó không 
có gì. Nhưng khi đánh một con nhặng xanh thì từ bụng nó thường 
chui ra rất nhiều dòi. Có người nói rằng vì nhặng xanh ăn phân, 
bụng thối rữa nên mới sinh ra nhiều dòi như vậy... 
Có người lại bảo nhặng xanh ăn phải trứng ruồi, và trứng này nở 
thành dòi trong bụng chúng. Thực ra, cả hai cách nói này đều sai. 
Ruồi nhà và nhặng xanh khác nhau ở chỗ: Ruồi nhà đẻ trứng còn 
nhặng xanh "đẻ con". Nói đúng ra, nhặng xanh không đẻ trứng mà 
đẻ ra ấu trùng: dòi. Bởi thế, trong bụng một con nhặng mẹ thường 
có rất nhiều dòi. 
Trong thế giới côn trùng, hiện tượng "đẻ con" như nhặng xanh không phải hiếm. Ví 
dụ, loài rệp cây ký sinh trên các cây lương thực cũng đẻ ra ấu trùng. Tuy nhiên, hiện 
tượng "mang thai" của côn trùng khác hẳn với các loài động vật có vú. Trứng của động 
vật có vú rất nhỏ, nhỏ đến mức mắt thường khó nhìn thấy. Nhưng khi được thụ tinh, 
Một con nhặng xanh 
có thể mang trong 
bụng hàng trăm con 
dòi. 
trứng này sẽ phát triển thành phôi, và phôi ngày một lớn dần thành thai non. Còn trứng 
của côn trùng lớn hơn rất nhiều, chất dinh dưỡng bên trong đủ nuôi để con non phát triển, 
không cần mẹ. Thực tế, hiện tượng "đẻ con" của côn trùng chỉ là giả, và về bản chất, nó 
không khác gì đẻ trứng, chỉ khác chăng một đằng là con non nở trong bụng mẹ, một đằng 
là nở ở ngoài mà thôi. 
54- Các hành tinh trong vũ trụ liệu có va vào nhau? 
Nếu trái đất ở rất gần các hành tinh khác và chúng 
chuyển động ngược chiều nhau thì khả năng đụng độ rất 
dễ xảy ra. Nhưng thực tế, trái đất và các hành tinh đều 
ngoan ngoãn quay trên những quỹ đạo nhất định khiến 
cho chuyện đó là không thể. 
Mặt trăng là thiên thể gần trái đất nhất, cách chúng ta 
384.000 km. Khoảng cách giữa mặt trời và trái đất là 
149,6 triệu km (hãy tưởng tượng muốn đi bộ tới quả cầu 
lửa này, bạn phải mất hơn 3.400 năm). 
Các hành tinh khác trong hệ mặt trời cũng ở rất xa, và bởi chịu sức hút của mặt trời nên 
chúng đều có một quỹ đạo ổn định. Do đó chúng không có cơ hội đụng độ với hành tinh 
xanh. 
Các ngôi sao khác trong vũ trụ cách trái đất còn xa hơn nữa. Sao Biling là gần nhất, cách 
trái đất 4,22 năm ánh sáng, tức là từ vì tinh tú này tới trái đất, ánh sáng phải “ì ạch” mất 4 
năm 3 tháng. 
Trong khoảng không vũ trụ gần hệ mặt trời, trung bình các sao cách nhau khoảng trên 10 
năm ánh sáng. Hơn nữa, chúng đều chuyển động theo một quy luật nhất định. Mặt trời 
cũng như tất cả các sao trong dải Ngân Hà đều chuyển động xung quanh trung tâm hệ 
theo một quy luật riêng chứ không phải là hỗn loạn. Bởi vậy, rất ít khả năng các sao trong 
dải Ngân Hà va chạm nhau. 
Theo tính toán của các nhà khoa học, trong hệ Ngân Hà trung bình khoảng một tỷ tỷ năm 
mới xảy ra một va chạm giữa các sao. Tuy nhiên, xác suất các sao chổi va quyệt vào hành 
tinh thì thường xuyên hơn nhiều. 
55- Trên mặt trăng có thể nhảy cao hơn trên trái đất bao nhiêu? 
Giả sử rằng vận động viên giỏi nhất có thể nhảy qua mức xà 2,42 mét. Con số này chưa 
phải là lớn lắm, nhưng chúng ta chỉ có thể tăng kỷ lục lên một chút nữa mà thôi, vì không 
thể thắng được lực hút trái đất. Còn nếu như cuộc thi tổ chức trên mặt trăng, kỷ lục sẽ 
được lập ra sao? 
Định luật lực hấp dẫn giải thích rằng: lực hấp dẫn và khối lượng của hai vật thể tỷ lệ 
thuận với nhau. Dựa vào định luật đó, có lẽ bạn sẽ nói rằng: khối lượng của mặt trăng 
bằng 1/81 khối lượng trái đất, trọng lượng của một người trên mặt trăng sẽ giảm đi 81 
lần, và nếu trên mặt đất người ấy nhảy được 2,42 mét, thì trên mặt trăng anh ta sẽ lên tới 
độ cao 200 mét! 
Thực tế không phải vậy. 
Vừa rồi chúng ta mới chỉ nói đến nửa đầu của định luật hấp dẫn mà chưa nói đến phần 
sau, phát biểu rằng: lực hấp dẫn tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa hai vật 
thể. Bán kính của mặt trăng chỉ bằng 27% bán kính trái đất, như vậy rõ ràng là khoảng 
cách giữa người tới trung tâm mặt trăng ngắn hơn nhiều khoảng cách tới trung tâm trái 
đất, trong khi đó trọng lượng của con người lại tăng một cách tương đối. Bởi vậy khi con 
người lên mặt trăng, không phải trọng lượng giảm đi chỉ còn bằng 1/81 so với khi ở trái 
đất, mà chỉ giảm còn bằng 1/6 thôi. 
Từ phép tính tổng hợp gồm khối lượng và bán kính mặt trăng, chiều cao của vận động 
viên, ta có đáp số chính xác là: trên trái đất vận động viên nhảy cao tới 2,42 mét thì trên 
mặt trăng anh ta có thể nhảy cao 9 mét. 
(Theo sách 10 vạn câu hỏi vì sao 
NXB Khoa học và Kỹ thuật, năm 2002)