Sân khấu truyền thống trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

 TRAO ĐỔI
 SÂN KHẤU TRUYỀN THỐNG TRONG BỐI CẢNH 
 CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 
 NGUYỄN HUY PHÒNG
Tóm tắt
 Sân khấu truyền thống là một loại hình nghệ thuật đặc biệt, là sản phẩm của nền văn hóa, văn 
minh nông nghiệp lúa nước, nơi kết tinh tâm hồn, trí tuệ, tình cảm ông cha, góp phần làm nên nét độc 
đáo của bản sắc văn hóa dân tộc. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, sân khấu truyền thống đã đem đến 
những món ăn tinh thần bổ ích, nuôi dưỡng, giáo dục và hình thành lên những đức tính, phẩm chất 
tốt đẹp cho con người. Tuy nhiên trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, làn sóng kỹ nghệ hiện đại của cuộc 
Cách mạng công nghiệp 4.0 đã mở ra những cơ hội thuận lợi, đồng thời đặt ra những thách thức cho 
tương lai, số phận của sân khấu. Khảo sát hiện trạng hoạt động của một số loại hình nghệ thuật sân 
khấu như Chèo, Tuồng, Cải lương, Kịch nói trong những năm gần đây trên cả hai bình diện thuận lợi và 
khó khăn để tìm hướng đi thích hợp là việc làm cần thiết, có ý nghĩa.
Từ khóa: Sân khấu truyền thống, Cách mạng công nghiệp 4.0
Abstract
 Traditional theater is a special art form, the product of the water rice farming culture, civilization, 
where filters the soul, intellect, and sentiment of many generations, contributes to the unique character 
of National cultural identity. Over the thousands years of history, the traditional theater has brought 
the meaningful chicken soup for soul, nourished, educated and formed the virtues, good qualities for 
man. However, in the context of global integration, the 4th industrial revolution wave has opened up 
both opportunities and challenges for the future, the fate of the theater. Surveying the current status of 
some forms of theatrical art such as Cheo, Tuong, Cai Luong, Drama in recent years on both favorable 
and difficult aspects to find the appropriate direction is the meaningful required deed.
Keywords: Traditional performance, Industrial Revolution 4.0
1. Thời cơ của sân khấu truyền thống trong Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư 
bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) là sự tiếp nối những thành tựu 
 khoa học của những thế kỷ trước, đồng thời có 
 ự ra đời của các cuộc cách mạng những cải tiến, phát minh mới trên nền tảng 
 công nghiệp (CMCN) đánh dấu sự của công nghệ thông tin, internet. Sự xuất 
 Sphát triển của tư duy nhân loại trong hiện của những sản phẩm công nghệ như: 
việc không ngừng khám phá, sáng tạo những internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), thực 
chiều kích, đỉnh cao của khoa học, công nghệ, tế ảo (VR), tương tác thực tại ảo (AR), mạng xã 
 hội, điện toán đám mây, di động, phân tích 
kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, tạo những chuyển 
 dữ liệu lớn (SMAC),... với mục tiêu chuyển hóa 
biến, đột phá lớn trong đời sống vật chất, tinh toàn bộ thế giới thực thành thế giới số, đang 
thần, đem lại cơ hội tốt nhất để con người có tạo ra những chuyển biến lớn trong đời sống 
thể sống tốt đẹp hơn. nhân loại.
 NGHIÊN CỨU
Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂ N H ÓA 91
 NGHIÊN CỨU
 VĂ N H ÓA
 Không chỉ tác động nhiều mặt đến lĩnh vực và sự kết hợp khéo léo, hiệu quả những hiệu 
 kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh quốc phòng ứng từ công nghệ ánh sáng, âm thanh, sự pha 
 mà trên lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, cuộc trộn sắc màu của các loại hình nghệ thuật, tạo 
 CMCN 4.0 cũng đang trở thành chất xúc tác sức hấp dẫn lớn cho người xem. Tiêu biểu có 
 đặc biệt để các loại hình nghệ thuật cất cánh, thể kể tới những vở diễn do Nhà hát kịch Việt 
 thăng hoa, mở rộng tầm ảnh hưởng ra ngoài Nam dàn dựng và công chiếu: Hamlet, Romeo 
 phạm vi biên giới lãnh thổ quốc gia. Bàn về và Juliet, Vua Lia của Shakespeare, Chuyện nàng 
 những tín hiệu tích cực của cuộc CMCN 4.0 Kiều phóng tác từ Truyện Kiều của Nguyễn Du; 
 đối với lĩnh vực sân khấu có thể nhận thấy ở Hồng lâu mộng của Tào Tuyết Cần (sản phẩm 
 những phương diện như: của sự hợp tác giữa các nghệ sỹ Việt Nam và 
 Thứ nhất, cuộc CMCN 4.0 đang làm cho thế đạo diễn Singapore Chua Soo Pong), Lão hà 
 giới ngày càng thu nhỏ lại và phẳng ra, xóa tiện (Molière), Oedipus làm vua (Sophocles), 
 nhòa khoảng cách về không gian lãnh thổ, Mêđê (Euripides), Nguyễn Trãi ở Đông Quan 
 giúp các quốc gia xích lại gần nhau để trao của Nguyễn Đình Thi, Đặc biệt, vở ballet Hồ 
 đổi, chia sẻ kinh nghiệm, giao lưu, hội nhập và thiên nga (Tchaikovsky) của nhà hát Talarium 
 hợp tác toàn cầu về mọi lĩnh vực, trong đó có et Lux đã trình diễn một đêm duy nhất (ngày 
 nghệ thuật sân khấu. Với những lợi thế vượt 1/8/2015) tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Hà 
 trội về công nghệ thông tin và khả năng kết Nội đã đem đến cho khán thính giả những trải 
 nối nhanh, CMCN 4.0 đang bắc những nhịp nghiệm thú vị, khó quên khi vở diễn đã được 
 cầu, rút ngắn con đường đi của nghệ thuật sân hiện đại hóa qua việc phối kết hợp với những 
 khấu các nước đến gần nhau hơn. Thông qua lợi thế của công nghệ ánh sáng, ứng dụng 3D 
 những hoạt động tuần văn hóa, năm văn hóa, và truyền thông đa phư ...  sân khấu, đem lại Thứ nhất, là sự lấn át của các phương 
 những cơ hội tốt để đội ngũ những nhà quản tiện truyền thông, nghe nhìn hiện đại, các 
 lý văn hóa văn nghệ, đội ngũ đạo diễn, diễn gameshow truyền hình1. Đây là một trong 
 viên cọ xát, học tập kinh nghiệm và cách làm những thách thức lớn mà nghệ thuật truyền 
 sáng tạo của các nền nghệ thuật sân khấu tiên thống khó có thể cạnh tranh về sự nhanh 
 tiến trong khu vực và quốc tế để từ đó tìm ra nhạy, hấp dẫn, đáp ứng tốt nhu cầu của mọi 
 lối đi riêng cho nghệ thuật sân khấu dân tộc. đối tượng công chúng, nhất là tầng lớp thanh 
 Tuy nhiên, cuộc CMCN 4.0 cùng với việc mở thiếu niên. Sự ra đời của internet, mạng xã hội, 
 ra những chân trời mới trong lao động sáng sự du nhập của các bộ phim điện ảnh đến từ 
 tạo nghệ thuật, đồng thời cũng đặt ra những các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, 
 khó khăn, thử thách khốc liệt đối với sân khấu Ấn Độ với tần số phủ sóng dày đặc trên các 
 truyền thống. kênh truyền hình quốc gia và địa phương2; các 
 bộ phim tâm lý, hành động của nước ngoài 
 2. Thách thức của sân khấu truyền thống 
 công chiếu trong các rạp đã vô tình đẩy lùi, lấn 
 trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0
 át và làm lu mờ loại hình nghệ thuật sân khấu 
 Sân khấu truyền thống gắn liền với không truyền thống.
 gian, môi trường diễn xướng dân gian, mang 
 Sân khấu truyền thống phù hợp với bối 
 âm hưởng chậm rãi của cư dân nông nghiệp 
 cảnh xã hội nông nghiệp với hình ảnh cây 
 lúa nước. Vì thế khi bối cảnh thay đổi, nhất là 
 đa, bến nước, sân đình, những không gian 
 sự bùng nổ của công nghệ thông tin, internet, 
 công cộng gắn liền với thiên nhiên, cuộc 
 mạng xã hội, truyền thông đa phương tiện với 
 sống thường ngày. Vì thế khi xã hội thay đổi, 
 những loại hình giải trí nghe nhìn hiện đại, 
 chuyển mình từ mô hình xã hội nông nghiệp 
 thông minh cùng lớp công chúng mới đòi 
 sang xã hội đô thị, công nghiệp hiện đại với 
 hỏi nghệ thuật sân khấu truyền thống phải 
 nhịp sống nhanh, gấp gáp thì việc thích ứng 
 chuyển mình với những cuộc cách mạng về tư 
 của sân khấu truyền thống với bối cảnh mới 
 duy, nhận thức, cách làm thì mới có thể cạnh 
 có phần chậm chạp, thậm chí hoang mang, 
 tranh, song hành cùng các loại hình nghệ 
 khủng hoảng khi không gian diễn xướng ngày 
 thuật hiện đại khác.
 càng bị thu hẹp để dành quỹ đất cho sự phát 
 Trong những thập niên đầu thế kỷ XXI, triển đô thị. Đồng thời tầng lớp khán thính 
 nhiều cuộc tranh luận, bàn thảo về số phận, giả cũng không còn mặn mà, dành trọn tình 
 tương lai của nghệ thuật sân khấu trước yêu cho sân khấu truyền thống. Thời vàng son 
 ngưỡng cửa thời đại công nghệ số đã được một thuở đã qua đi, khi con người sáng tạo ra 
 đặt ra, thể hiện những day dứt, trăn trở của các nhiều loại hình nghệ thuật mới phù hợp với thị 
 nghệ sĩ về chuyện nghề cùng nỗi niềm đau hiếu công chúng đương thời thì sự lùi lại phía 
 đáu trong việc bảo tồn, gìn giữ di sản văn hóa sau của sân khấu là quy luật tất yếu không thể 
 vô giá của cha ông để lại trước nguy cơ mai tránh khỏi. Vì thế, để tồn tại, tránh rơi vào di 
94 Số 24 - Tháng 6 - 2018
 TRAO ĐỔI
sản bảo tàng, sân khấu truyền thống phải tự tài năng, một mặt do cơ chế chính sách tuyển 
tìm đường, nhận đường để có một vị trí và chỗ chọn đãi ngộ chưa xứng đáng; mặt khác sức 
đứng xứng đáng trong tâm trí nhiều thế hệ. hấp dẫn của nghề chưa tạo được tầm ảnh 
 Thứ hai, là những thách thức từ chính nhận hưởng đối với thanh thiếu niên. Nhà trường, 
thức phiến diện của những người có trách gia đình và xã hội còn chưa thực sự hiểu, trân 
nhiệm. Trong thời kỳ quá độ đi lên CNXH có trọng về nghề diễn. Những ám ảnh tâm lý, 
sự đan xen và song song tồn tại giữa cái cũ những định kiến về nghề hát (xướng ca vô 
và cái mới, truyền thống và hiện đại, quá khứ loài) vẫn còn ăn sâu trong nếp nghĩ nhiều 
và tương lai mà đôi khi con người khó có thể người khiến cho cái nhìn về nghệ thuật sân 
nhận diện cái nào là tiến bộ, tích cực, cái gì là khấu còn lệch lạc.
lạc hậu, bảo thủ, lỗi thời. Vì thế cần có cái nhìn Về quá trình đào tạo tài năng trẻ cho 
biện chứng, đi trước đón đầu của những nhà lĩnh vực sân khấu, hiện nay ở một số trường 
quản lý, các cơ quan chuyên môn, tham mưu. chuyên nghiệp như Đại học Sân khấu - Điện 
Tuy nhiên trên thực tế, vì mải chạy theo lợi ích ảnh, Cao đẳng nghệ thuật Múa Trung ương, 
kinh tế và chủ nghĩa cá nhân cơ hội, nhiều cán các trường Cao đẳng, Trung cấp văn hóa nghệ 
bộ xem thường, đánh giá thấp vị trí, vai trò của thuật của các địa phương, các khoa nghệ thuật 
sân khấu truyền thống. Việc đầu tư về tài lực của các trường Đại học cũng đã quan tâm mở 
cũng như nhân lực cho loại hình nghệ thuật mã ngành đào tạo cho các sinh viên, diễn viên 
này chưa tưng xứng, còn nặng về hình thức, hô quần chúng. Nhưng lượng người theo học có 
hào khẩu hiệu khiến cho sân khấu phát triển xu hướng giảm dần, góp phần tô thêm màu 
cầm chừng, tiến thoái lưỡng nan. xám cho bức tranh ảm đạm của nghệ thuật 
 Thứ ba, là thách thức từ chính chủ thể sân khấu4.
sáng tạo, gìn giữ nét đẹp của sân khấu. Một Có thể nói, cuộc CMCN 4.0 mang đến cho 
thực tế mà sân khấu hiện nay đang đối diện nhân loại những trải nghiệm, khám phá mới, 
là sự khủng hoảng đội ngũ sáng tác kịch bản, thú vị về thế giới và cuộc sống của con người 
đạo diễn, diễn viên chuyên nghiệp khiến cho qua sự kết hợp tài tình của công nghệ. Cái mới 
những vở diễn trở nên cũ mòn, đơn điệu nhàm lại tự nó đã tạo sức hút, kích thích tâm lý tò mò 
chán, không thu hút được người xem3. Mặt của mỗi người. Điều này khiến cho sân khấu 
khác, do hoạt động quá lâu trong cơ chế tập truyền thống bị thu hẹp tầm ảnh hưởng và 
trung quan liêu bao cấp, phụ thuộc vào nguồn phạm vi hoạt động. Tuy nhiên, mỗi loại hình 
biên chế, ngân sách, đặt hàng của Nhà nước nghệ thuật dù hiện đại hay cổ điển đều có 
đã không kích thích được tính chủ động, sáng cách đi riêng trên những con đường do người 
tạo, tranh tài giữa các loại hình, các đoàn nghệ nghệ sĩ tạo ra để chiếm lĩnh trái tim, tâm hồn 
thuật và trong chính đội ngũ của một đơn vị của công chúng. Sân khấu truyền thống đang 
nghệ thuật. Đó là sự lãng phí lớn khi nguồn gặp khó, rơi vào khủng hoảng nhưng không 
ngân sách hoạt động không hiệu quả, đội ngũ phải là không có lối thoát để tỏa sáng và vươn 
diễn viên chuyên nghiệp trở nên chây ì, già ra thế giới.
cỗi. Do đồng lương eo hẹp, nhiều diễn viên bỏ 3. Một số giải pháp phát huy sức mạnh của 
nghề hoặc làm thêm nghề phụ để mưu sinh nghệ thuật sân khấu trong bối cảnh hiện nay
dẫn đến sự chuyên tâm và tình yêu cho nghiệp 
 Sân khấu là loại hình nghệ thuật truyền 
diễn trở nên bấp bênh, phai nhạt.
 thống độc đáo, nơi lưu giữ và phản ánh lịch 
 Hoạt động sân khấu đòi hỏi tài năng và sử văn hóa và tâm hồn ông cha; nói lên tâm 
niềm đam mê cháy bỏng, cống hiến hết mình sự, nỗi niềm của con người trước thiên nhiên, 
cho nghệ thuật. Tuy nhiên một trong những xã hội, cùng phương thức phản ánh hiện thực 
điều lo ngại của những người làm sân khấu là cuộc sống sinh động qua ngôn ngữ, cử chỉ, 
sự thiếu vắng của đội ngũ những diễn viên trẻ hành động, hóa trang, đạo cụ, âm thanh, ánh 
 NGHIÊN CỨU
Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂ N H ÓA 95
 NGHIÊN CỨU
 VĂ N H ÓA
 sáng, bài trí cảnh sắc, có vai trò quan trọng chặt chẽ vai trò của sân khấu với hoạt động du 
 trong việc bồi dưỡng tình cảm, tâm hồn, nhân lịch, trải nghiệm thực tế của du khách trong và 
 cách con người. Dù cuộc sống thay đổi, con ngoài nước. Không ngừng tuyên truyền và lan 
 người mải chạy theo lợi ích vật chất, tiền tài, tỏa sức sống, sức hấp dẫn của nghệ thuật sân 
 thì đến một lúc nào đó, họ lại khát khao tìm về khấu qua mô hình các câu lạc bộ, sinh hoạt dân 
 những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc, gian, cộng đồng; đưa nghệ thuật sân khấu vào 
 muốn được hòa mình trong những làn điệu giảng dạy trong hệ thống các cơ sở giáo dục, 
 chèo tình tứ, thiết tha, những câu vọng cổ thắp lên tình yêu và sự gắn bó với cội nguồn 
 chân thành, da diết; những vở kịch, điệu tuồng lịch sử dân tộc cho thế hệ trẻ qua những vở 
 mang đậm màu sắc văn hóa quê hương. diễn sinh động, độc đáo.
 Để phát triển loại hình nghệ thuật đặc biệt Thứ hai, Nhà nước và các cơ quan ban 
 này trong cuộc sống hôm nay, cần thực hiện ngành cần có cơ chế, chính sách đặc thù đối 
 đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có một số với lĩnh vực hoạt động nghệ thuật biểu diễn. 
 giải pháp cơ bản như: Đầu tư kinh phí, hiện đại hóa cơ sở vật chất, 
 Thứ nhất, cần nâng cao nhận thức của các trang thiết bị theo hướng đồng bộ, tiên tiến, 
 cấp các ngành, của người dân và những người tận dụng những ưu thế của cuộc CMCN 4.0 để 
 làm nghệ thuật về vai trò, vị trí đặc biệt của làm mới nghệ thuật sân khấu. Có chính sách 
 nghệ thuật sân khấu truyền thống. Đó là di sản đãi ngộ nghệ sĩ, nghệ nhân và tuyển chọn 
 văn hóa phi vật thể cần được bảo tồn, gìn giữ những tài năng sân khấu trẻ, bổ sung nguồn 
 và phát huy, nhất là trong giai đoạn hiện nay. lực và đội ngũ kế cận trong việc trao truyền, 
 Muốn thực hiện tốt nhiệm vụ đó cần quán triệt tiếp nhận di sản sân khấu của cha ông.
 sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính Thứ ba, nâng cao tính chủ động, tích cực, 
 sách của Nhà nước về bảo tồn, phát huy giá trị di sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ, đạo diễn, 
 sản dân tộc được thể hiện rõ trong Nghị quyết diễn viên trong việc sáng tạo nhiều tác phẩm 
 Trung ương 5 khóa VIII (1998) về Xây dựng và mới, phù hợp với tâm lý và thị hiếu công 
 phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm chúng. Xã hội hóa các hoạt động nghệ thuật, 
 đà bản sắc dân tộc; Nghị quyết Trung ương 9 phối kết hợp với các tổ chức, đơn vị nghệ thuật 
 khóa XI (2014) về Xây dựng, phát triển văn hóa tư nhân để khảo sát nắm bắt tâm lý, nhu cầu 
 và con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát của thị trường. Mạnh dạn thử nghiệm các loại 
 triển bền vững đất nước; Chiến lược phát triển hình sân khấu mới; tiếp thu có chọn lọc kinh 
 văn hóa Việt Nam đến năm 2020 của Chính phủ nghiệm sản xuất, quảng bá và kinh doanh 
 (ban hành năm 2009); Chiến lược phát triển các nghệ thuật của các đoàn nghệ thuật tiêu biểu 
 ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm trên thế giới. Tiến tới cổ phần hóa một số nhà 
 2020, tầm nhìn đến năm 2030 của Chính phủ hát, đoàn nghệ thuật theo hướng tự chủ tài 
 (ban hành năm 2016), với mục tiêu chủ yếu chính, nguồn biên chế, đào tạo, tuyển chọn 
 đến năm 2020, “Phấn đấu doanh thu của các diễn viên, tạo tính cạnh tranh, thi đua giữa các 
 ngành công nghiệp văn hóa đóng góp Khoảng đoàn, đơn vị nghệ thuật. Bên cạnh đó cần tăng 
 3% GDP và tạo thêm nhiều việc làm cho xã hội, cường mở rộng, giao lưu hợp tác quốc tế về 
 trong đó đóng góp của ngành nghệ thuật biểu văn hóa, nghệ thuật. Tăng cường quảng bá 
 diễn đạt khoảng 16 triệu USD”. “Mục tiêu chủ hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam đến 
 yếu đến năm 2030, phấn đấu doanh thu của với bạn bè thế giới thông qua nghệ thuật sân 
 các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 7% khấu truyền thống.
 GDP và tiếp tục tạo thêm nhiều việc làm cho xã Có thể nói, cuộc CMCN 4.0 mang đến những 
 hội, trong đó đóng góp của ngành nghệ thuật thời cơ thuận lợi và cả những khó khăn, thách 
 biểu diễn đạt khoảng 31 triệu USD” (5). Để thức đòi hỏi sân khấu phải có sự lựa chọn khéo 
 hoàn thành mục tiêu, kế hoạch đó cần gắn kết léo để tồn tại và phát triển, được công chúng 
96 Số 24 - Tháng 6 - 2018
 TRAO ĐỔI
mến mộ, tìm tới như một nhu cầu tự nhiên nhất. Hồng Vân, Hoàng Thái Thanh, 5B, Kịch Sài Gòn, 
Điều quan trọng trong phát triển loại hình nghệ Nụ Cười Mới,... đều rơi vào tình trạng không đủ 
thuật này là sự kết hợp nhuần nhuyễn, tài tình khán giả. Mỗi suất, khán giả được nửa rạp hoặc 
giữa truyền thống, bản sắc với hiện đại, hội chỉ vài hàng ghế vẫn phải mở màn biểu diễn. 
nhập toàn cầu. Việc bảo tồn vẻ đẹp tâm hồn dân 4 Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Thành 
tộc, nét độc đáo của văn hóa truyền thống qua phố Hồ Chí Minh là đơn vị đào tạo về sân khấu, 
cách thể hiện mới lạ, độc đáo cùng sự hỗ trợ của 
 điện ảnh trình độ đại học, cao đẳng chính quy 
công nghệ nghe nhìn hiện đại sẽ là hướng đi 
 duy nhất của khu vực phía Nam, tuy nhiên năm 
bền vững của sân khấu trong bối cảnh hiện nay. 
 2015, số thí sinh đăng ký dự thi vào trường giảm 
Điều đang chờ đợi là sự nỗ lực, cố gắng và khả 
 đến 50% so với trước đó. Còn theo thống kê của 
năng dự báo, đi trước đón đầu của nhà quản lý; 
 Đại học Huế, trong đợt tuyển sinh năm 2016, 
tình yêu, tài năng và nhiệt huyết của đội ngũ 
 Trường Đại học Nghệ thuật chỉ tuyển sinh được 
văn nghệ sĩ; sự mặn mà của công chúng thì sân 
khấu sẽ trở thành một trong “nguồn lực nội sinh 63 thí sinh, đạt 30% so với 210 chỉ tiêu đề ra.
quan trọng” trong quá trình phát triển đất nước Tài liệu tham khảo
hiện nay.
 1. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh 
 N.H.P
 (2016), Cách mạng công nghiệp lần thứ tư: thời cơ 
 (TS., Viện Văn hóa và Phát triển, và thách thức đối với Việt Nam, Nxb. Lý luận Chính 
 Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) trị, Hà Nội.
Chú thích 2. Đào Mạnh Hùng (2003), Sân khấu truyền 
 thống bản sắc dân tộc và sự phát triển, Nxb. Sân 
 1 Theo ông Nguyễn Bắc Son, Việt Nam là 
 Khấu, Hà Nội.
quốc gia có nhiều loại hình báo chí, với hơn 
800 cơ quan. Đặc biệt chưa nước nào có nhiều 3. Nguyễn Đình Thi, Lê Mạnh Hùng (2008), 
đài truyền hình như Việt Nam, với hơn 300 kênh Tiếng nói sân khấu, Nxb. Văn học, Hà Nội.
phát thanh, truyền hình phát sóng hàng ngày. 4. Đinh Thị Thuận (2007), Đưa nghệ thuật 
Nguồn: https://thanhnien.vn/thoi-su/viet-nam- truyền thống thành sản phẩm du lịch hấp dẫn, 
co-nhieu-dai-truyen-hinh-nhat-the-gioi-555878. https://baotintuc.vn/doi-song-van-hoa/dua-
html nghe-thuat-truyen-thong-thanh-san-pham-du-
 2 Năm 2017, Việt Nam đạt doanh thu 3.250 tỷ lich-hap-dan-20170608114847757.htm
đồng trong lĩnh vực điện ảnh. Trong đó, doanh 5. Thủ tướng Chính phủ (2016), Quyết định 
thu từ phim Việt chỉ chiếm 28%, điều đó cho thấy phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công 
phim trong nước vẫn bị phim ngoại lấn át về sức nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 
cạnh tranh. đến năm 2030.
 3 Rạp Hồng Hà thuộc quyền quản lý của Nhà 6. Tổng cục Thống kê (2019), Khách quốc tế 
hát Tuồng với sân khấu chính gồm 339 ghế ngồi đến Việt Nam tháng 4 và 4 tháng năm 2018, http://
nhưng có những đêm diễn chỉ có 5 khán giả. Còn vietnamtourism.gov.vn/index.php/items/26394
với Nhà hát Kịch Tuổi trẻ Hà Nội, đa số các vở diễn 
 Ngày nhận bài: 13 - 1 - 2018
phát vé mời mới đông khán giả. Theo NSƯT. Chí 
Trung, một tuần nhà hát Tuổi trẻ vẫn diễn 2-3 Ngày phản biện, đánh giá: 15- 6 - 2018
buổi nhưng không được như ngày xưa, một vở ra Ngày chấp nhận đăng: 23 - 6- 2018
mắt diễn 70 buổi liên tục. Khán giả chỉ tập trung 
mua vé các vở hài kịch, còn chính kịch thường 
thưa vắng khách. Các sàn kịch trụ cột của làng 
kịch nói Thành phố Hồ Chí Minh như: IDECAF, 
 NGHIÊN CỨU
Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂ N H ÓA 97