Phong cách thể hiện ca khúc dân gian đương đại

 VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT
 PHONG CÁCH THỂ HIỆN
 CA KHÚC DÂN GIAN ĐƯƠNG ĐẠI
 PHẠM NGỌC KHUÊ*
 Tóm tắt 
 Trong bức tranh tổng thể của ca khúc Việt Nam những năm gần đây, thể loại ca khúc dân gian 
 đương đại mang giá trị sáng tạo văn hóa độc đáo, có thể coi như một nhịp cầu, nối giữa quá khứ và 
 hiện tại trên phương diện văn hóa nghệ thuật. Đây là một hướng đi đúng đắn, mang lại nhiều thành 
 công cho các nhạc sỹ/ca sỹ trẻ, khi kết hợp giữa tinh hoa âm nhạc truyền thống với những phương 
 pháp sáng tác, kỹ thuật biểu diễn âm nhạc của thế giới, để sáng tạo và trình diễn một thể loại ca khúc 
 mang hơi thở thời đại và bản sắc văn hóa Việt Nam. Bài viết mong muốn mang đến một cái nhìn chân 
 thực, khách quan về ca khúc dân gian đương đại trong giai đoạn hiện nay và chỉ ra một số vấn đề về 
 phong cách thể hiện được rút ra từ kinh nghiệm thực tiễn biểu diễn ca khúc dân gian đương đại của 
 người viết. 
 Từ khóa: Ca khúc dân gian đương đại, nhạc trẻ, phương pháp biểu diễn
 Abstract
 In the overall picture of Vietnamese songs recent years, the contemporary folk songs genre contains 
 unique cultural creativity values, which can be considered as a link, connecting the past and the present 
 on the aspects of culture and art. This is a right direction which brings many successes for young 
 musicians/ singers, when they combine the quintessence of traditional music with the composing 
 methods, musical performance techniques of the world in order to creates and performs a genre of 
 songs that contains a breath of the age and Vietnamese cultural identity. The article would like to bring 
 a realistic, objective view of contemporary folk songs in the current period and point out some issues of 
 performance style drawn from author’s practical experience of performing contemporary folk songs.
 Keywords: Contemporary folk songs, young music, performance styles
 1. Nhận thức về thể loại ca khúc dân gian bản sắc văn hóa Việt Nam trong quá trình hội 
 đương đại nhập văn hóa mang tính toàn cầu.
 Về phương diện thực tiễn Ca khúc dân gian đương đại là một hiện 
 Trong nhiều thể loại ca khúc ở Việt Nam tượng văn hóa không phải ngẫu nhiên xuất 
 hiện nay, có một thể loại cho thấy sự liên hệ hiện. Sự hiện diện của nó là hệ quả tất yếu của 
 với truyền thống văn hóa, đó là những ca khúc cả một quá trình tiếp biến văn hóa dựa trên cơ 
 mang yếu tố văn hóa dân gian. Những ca khúc sở nền tảng truyền thống văn hóa dân tộc Việt 
 này được gọi chung là thể loại ca khúc dân gian Nam. Trên dòng chảy của lịch sử, bất cứ ở giai 
 đoạn nào, văn hóa dân tộc luôn tự làm giàu 
 đương đại. Sự hiện diện của thể loại này đã đưa 
 bằng sự bồi đắp những yếu tố văn hóa ngoại 
 công chúng trở lại với những giá trị tốt đẹp của 
 sinh. Âm nhạc cũng không nằm ngoài quy luật 
 văn hóa truyền thống trong một diện mạo mới 
 đó, nó luôn là yếu tố động, cho dù hình thức 
 đầy thú vị. Suy rộng hơn, đó là phát huy được 
 vận động của nó có thể là sôi động hay thầm 
 lặng. Một hiện tượng văn hóa - âm nhạc mới ở 
* ThS., Khoa Quản lý văn hóa nghệ thuật, Trường ĐHVHHN thế kỷ XX cũng là kết quả của quá trình chọn 
 NGHIÊN CỨU
 Số 32 (Tháng 6 - 2020) VĂ N H ÓA 65
 NGHIÊN CỨU
 VĂ N H ÓA
 lọc, chắt lọc giữa âm hưởng âm nhạc Việt Nam học thuật, cũng không phải là một thuật 
 và âm hưởng âm nhạc phương Tây. ngữ trong âm nhạc, mà là một cách gọi để 
 Trong quá trình phát triển của ca khúc Việt chỉ một thể loại ca khúc viết theo hệ thống 
 Nam, ở giai đoạn nào cũng có những bài hát lý thuyết âm nhạc phương Tây nhưng mang 
 chứa đựng trong nó những biểu hiện của âm trong nó những yếu tố dân gian Việt Nam. 
 nhạc dân gian. Ngay từ khi mới xuất hiện nền Cụm từ ca khúc dân gian đương đại mới xuất 
 tân nhạc ở đầu thế kỷ XX, các tác phẩm âm nhạc hiện ở Việt Nam hơn chục năm nay, đặc biệt 
 được viết dựa trên nền tảng âm nhạc phương gần đây thường xuyên xuất hiện trên truyền 
 Tây, song các nhạc sỹ cũng đã đưa nhiều chất thông, trong các cuộc thi có phân chia các thể 
 liệu của âm nhạc dân gian truyền thống Việt loại giọng hát, hay trong chương trình Bài hát 
 Nam vào trong sáng tác của mình. Các nhạc Việt trên sóng VTV3. Mục đích là để phân biệt 
 sỹ trong thời kỳ này như Văn Cao, Phạm Duy, giữa những ca khúc này với các bài hát mang 
 Thẩm Oánh, sáng tác nhiều ca khúc mang phong cách Pop, Rock, thính phòng Mặc 
 âm hưởng dân ca được công chúng đón nhận dù còn có những cách hiểu khác nhau, nhưng 
 nồng nhiệt. nhìn chung có hai luồng ý kiến chủ yếu: 1) Ca 
 Giai đoạn 1954 - 1975, do bối cảnh của lịch khúc dân gian đương đại là một thể loại; 2) Ca 
 sử và sự phân hóa về thể chế chính trị, nền âm khúc dân gian đương đại là một cách gọi. 
 nhạc Việt Nam chia làm 2 nhánh với sự khác Nhìn nhận ca khúc dân gian đương đại là 
 biệt rõ rệt: nhánh âm nhạc cách mạng (ở miền một thể loại, nhạc sỹ Nguyễn Cường cho rằng: 
 Bắc XHCN và Mặt trận Dân tộc Giải phóng Đó là các bài hát muốn nhấn mạnh rằng nó gần 
 miền Nam); nhánh  ...  khí dân tộc với nhau trong dàn nhạc sẽ 
 khâu sáng tác và phối khí.
 tạo được hiệu ứng dân gian như mong muốn.
 Đã có một thời gian khá dài, kỹ thuật thanh 
 Nghiên cứu này không nhằm mục đích đi 
 nhạc ở nước ta thường lấy theo hệ quy chiếu 
 tìm hiểu thủ pháp kết hợp giữa nhạc khí dân 
 chuẩn là âm nhạc kinh viện cổ điển phương 
 gian và nhạc khí phương Tây của các nhạc sỹ, 
 Tây. Học và hát trong các nhạc viện hay trường 
 mà chỉ muốn thông qua đó thấy được cách 
 nghệ thuật đều phải hát theo kỹ thuật Bel 
 phối khí của người nhạc sỹ cũng như tinh 
 canto. Theo nhà sư phạm Trung Kiên, phong 
 thần, thành tố âm nhạc dân gian được thể 
 cách hát Bel canto mang tính khí nhạc, nghĩa 
 hiện trong tác phẩm. Vì vậy, chúng tôi chỉ lấy 
 là xem giọng hát như một nhạc khí. Người ca 
 một vài ví dụ có tính tiêu biểu mà các nhạc sỹ 
 sỹ luyện tập cho giọng hát phát triển, nắm 
 phối khí sử dụng nhạc cụ dân tộc thực thụ, hay 
 vững kỹ thuật thanh nhạc khác nhau như hát 
 mô phỏng lại âm thanh của nhạc cụ dân tộc, 
 liền giọng, hát thanh, âm nảy, hoa mỹ, hát vuốt 
 chẳng hạn: Trong ca khúc Bà tôi và Giọt sương 
 nhỏ dần,... sử dụng những kỹ thuật này hết sức 
 bay lên của Nguyễn Vĩnh Tiến, bên cạnh dàn 
 nhạc nhẹ, nhạc sỹ phối khí còn dùng thêm điêu luyện và hợp lý trong mối quan hệ giữa 
 đàn bầu, mõ,... cho phù hợp âm nhạc tụng giai điệu và lời ca không làm âm thanh nặng 
 kinh có trong bài hát. Các ca khúc Về quê (Phó nề, ảnh hưởng tới âm sắc. Không vì mục đích 
 Đức Phương), Tiếng hát bên dòng sông Trà (Vũ rõ lời mà áp dụng cách hát như nói [5, tr.181].
 Thiết), Bức tranh quê (Thanh Nghị),... cũng Thể loại ca khúc dân gian đương đại có 
 được người phối khí sử dụng đàn bầu, sáo,... những yêu cầu đối với ca sỹ khác với các thể 
 tạo ra tính chất âm nhạc thanh bình vốn có loại ca khúc khác như cổ điển thính phòng, 
 của những làng quê thuộc châu thổ Bắc Bộ. bolero, nhạc cách mạng... Ca sỹ thể hiện có thể 
 Một số ca khúc của Mạnh Trí viết về đề tài Tây thỏa sức sáng tạo dựa trên nền tảng kỹ thuật 
 Nguyên, trong cách phối, nhạc sỹ luôn đề cao thanh nhạc được học. Nhưng quan trọng hơn 
 sắc thái âm nhạc vùng miền. Chẳng hạn: Bài cả, ca sỹ trình bày cần tìm hiểu rõ tác phẩm 
 ca trên đồi, Chờ em xuống núi có sử dụng tiếng được tác giả sáng tác dựa trên âm hưởng dân 
 sáo tiêu để dẫn dắt; Khúc Ei rei mùa xuân, Rừng gian vùng miền nào, để khi thể hiện có thể vận 
 núi hát tình ca, Bơ hơ mùa cà phê em hát, Tiếng dụng cách luyến láy cho đúng với vùng miền 
68 Số 32 (Tháng 6 - 2020)
 VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT
đó vào một câu hoặc một đoạn trong bài hát. không ngại ngần và sẵn sàng khẳng định mình 
Ví dụ, bài hát Làng quan họ quê tôi của nhạc sỹ thông qua cách hát dựa vào hồn cốt của kỹ 
Nguyễn Trọng Tạo được viết trên chất liệu dân thuật hát dân gian. Những ca sỹ đi theo hướng 
gian Bắc Bộ - dân ca quan họ Bắc Ninh. Khi thể này đã tạo nên một phong cách mới: phong 
hiện bài hát này, ca sỹ không nhất thiết phải cách dân gian và được công chúng chấp nhận. 
luyến láy cả bài (hự - hạ - hồi - hư) như đúng Phong cách này cũng được định hình qua các 
cách dân gốc hát quan họ Bắc Ninh, mà có thể cuộc thi liên hoan tiếng hát truyền hình như 
luyến, nhấn những câu hoặc từ nào đó làm nổi Sao Mai, Sao Mai điểm hẹn, Bài hát Việt, Việt 
lên được đặc trưng vùng miền của bài hát. Nam Idol, Giọng hát Việt (The Voice)... Nhiều ca 
 Trong xu thế hội nhập mang tính toàn cầu sỹ như Anh Thơ, Tân Nhàn, Ngọc Khuê, Tùng 
hiện nay, nhiều nước nhận ra rằng, cần phải Dương, Khánh Linh, Hà Linh, Nguyễn Trần 
bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, Trung Quân,... đã thành danh từ sân khấu này 
vùng miền. Với nước ta, nhiều năm trở lại đây, và cũng chính từ dòng nhạc này.
bản sắc văn hóa dân tộc luôn được Đảng ta Khi trình diễn bài hát dân gian đương đại, 
quan tâm một cách đúng mức. Điều đó đã giúp ca sỹ không phụ thuộc quá nhiều vào kỹ thuật 
cho những người làm văn nghệ nói chung và thanh nhạc phương Tây, mà họ tìm cách kết 
làm âm nhạc nói riêng, có cơ sở nhận thức lại hợp giữa cách hát ta và Tây, xử lý sao cho tinh 
nhiều vấn đề có liên quan đến nó. Trong thanh tế ra chất dân gian của bài hát trong một môi 
nhạc, mặc dù cách hát Bel canto là kinh điển, trường mới, ý thức mới. Thường thì những đặc 
nhưng nó không phải là mô hình để áp dụng trưng của văn hóa vùng miền như phương 
cho tất cả các nền thanh nhạc. ngữ, âm điệu, luyến láy,... luôn được các ca sỹ 
 So với cách hát dân ca, hay hát trên sân quan tâm khai thác triệt để.
khấu cổ truyền Việt Nam, kỹ thuật Bel canto Vận dụng cách đệm xuyên tâm trong chèo làm 
có nhiều điểm khác biệt. Hát quan họ, ca trù nhạc nối giữa hai câu hát. Kiểu đệm này chúng 
chủ yếu với kỹ thuật vang, rền, nền, nảy; hát ta bắt gặp trong Về miền ca dao (Khánh Vinh), 
chèo cần sự nhẹ nhàng, nền nã, mượt mà; hay Trầu không (Quang Hưng - Phạm Kim Anh), Độc 
đặc điểm nổi trội của tuồng là thể hiện rất huyền cầm (Bảo Lan), Vội (Đức Nghĩa), Về quê 
rõ cái hùng và cái bi, nhiều khi diễn viễn vừa (Phó Đức Phương), Huế thương, Ca dao em và tôi 
diễn xuất, vừa múa và hát. Vì thế, các nghệ sỹ (An Thuyên), Sông quê (Nguyễn Trọng Tạo)...
tuồng phải vận dụng khí để hát căng, đôi khi Vận dụng cách đệm bè tòng của âm nhạc 
cường điệu. Nhạc sỹ Lê Yên cho rằng: Tuồng dân gian. Đệm bè tòng là câu nhạc đệm có 
truyền thống là loại hình mang những nội dung trong hát then, hát văn, chèo ca Huế, tài tử - cải 
cần thể hiện bằng sự khoa trương, căng cứng lương và một số loại dân ca khác. Đó là những 
đến bạo liệt, cho nên cũng một làn điệu, nếu câu nhạc “luồn lách”, đôi khi phần vocal của bề 
chỉ hát kiểu bình thường thì giọng đẹp mấy, kỹ đệm bám theo giai điệu của ca sỹ đang trình 
thuật điêu luyện mấy đi chăng nữa, cũng chưa diễn, bởi các nhạc cụ điện tử, truyền thống 
được công nhận là hát tuồng... Ngữ khí chủ yếu một cách ngẫu hứng, đôi khi nằm ngoài ý 
của hát tuồng là thứ cần vận dụng một áp suất đồ của nhạc sỹ phối. Những trường hợp này 
mạnh, nặng kể cả khi nói thầm [4, tr.91]. Đây là xuất hiện trong bản phối của các ca khúc Huế 
những điều mà trong hát Bel canto không có. thương (An Thuyên), Gió mùa về (Lê Minh Sơn), 
Nếu ca sỹ nắm bắt và nhìn nhận được những Ông tôi (Nguyễn Vĩnh Tiến), Hát mãi bài trường 
điều khác biệt này, để vận dụng khi biểu diễn ca Đam San (Mạnh Trí)...
các bài hát dân gian đương đại thì sẽ đem lại Một yếu tố nữa không thể không đề cập 
hiệu quả như mong muốn. tới, đó là trang phục và phong cách biểu diễn 
 Những năm gần đây, do nhận thức về vai của ca sỹ. Khi biểu diễn những ca khúc dân 
trò quan trọng của bản sắc văn hóa dân tộc đối gian đương đại (trên sân khấu), hầu như các 
với sự phát triển của đất nước, nhiều ca sỹ đã ca sỹ (kể cả những người phụ họa) đều chú ý 
 NGHIÊN CỨU
Số 32 (Tháng 6 - 2020) VĂ N H ÓA 69
 NGHIÊN CỨU
 VĂ N H ÓA
 tới trang phục truyền thống. Điều đó cho thấy, bộ trang phục truyền thống của dân tộc. Cách 
 những ca sỹ này đã biết cộng cảm cùng tác đây một vài năm, một số nghệ sỹ sử dụng khăn 
 giả sáng tác để thể hiện cho được sự thống Piêu để làm “khố” trong một tiết mục biểu diễn 
 nhất giữa nội dung và hình thức của bài hát. cũng khiến giới nghiên cứu văn hóa và dư luận 
 Đó cũng là một cách khơi gợi để dẫn dắt công bất bình. Tình trạng đó cho thấy vẫn còn tồn 
 chúng vừa thưởng thức cái hay cái đẹp của tại sự dễ dãi, tùy tiện của một số nghệ sỹ khi 
 ca khúc, vừa liên tưởng tới những giá trị văn trình diễn với trang phục dân tộc.
 hóa truyền thống của dân tộc. Bên cạnh đó, Về phong cách trình diễn, ca sỹ phải tìm 
 với những bài hát mang âm hưởng dân gian những động tác, cử chỉ mang tính thích hợp 
 vùng miền, được kết hợp với phần xử lý tác với trang phục và nội dung bài hát. Chẳng 
 phẩm cũng như hòa âm phối khí theo phong hạn, với những bài hát mang âm hưởng dân 
 cách hiện đại - trẻ trung như Rock, Pop, R&B, ca châu thổ Bắc Bộ (như Làng quan họ quê tôi), 
 nhạc điện tử, thì người nghệ sỹ trình diễn hay đồng bằng Nam Bộ (như Áo mới Cà Mau) 
 được quyền phối kết hợp với những bộ đồ - hoặc âm hưởng dân ca Bình - Trị - Thiên (như 
 trang phục biểu diễn theo cách riêng của họ. Quảng Bình quê ta ơi), thường thì sắc diện của 
 Ví dụ, khi ca sỹ Đoan Trang trình bày tác phẩm ca sỹ phải thân thiện, ánh mắt dịu dàng, đi lại 
 Quạt giấy của nhạc sỹ Lưu Thiên Hương trong nhẹ nhàng thướt tha. Đối với bài hát mang âm 
 chương trình Bài hát Việt, âm nhạc được phối hưởng dân tộc Tây Nguyên (như Ngọn lửa cao 
 khí theo phong cách Pop Rock, ca sỹ đã lựa nguyên), thường thì các động tác biểu cảm của 
 chọn cho mình trang phục quần jean kết hợp ca sỹ phải nồng nàn, mạnh mẽ.
 với áo yếm, đi giày cao gót, cầm quạt giấy. Sự 
 Với ca sỹ, khi hát các bài hát thuộc loại này, 
 kết hợp đầy ngẫu hứng cùng cách trình diễn 
 họ cũng nhận thức rõ được nội dung và sắc 
 tự tin đã giúp bài hát Quạt giấy đến gần hơn 
 thái dân tộc của tác phẩm. Do vậy, để thể hiện 
 với khán giả (đạt giải Bài hát mang phong cách 
 Pop Rock nổi bật nhất năm 2007). Tiếp đó, năm và chuyển tải thành công nội dung và ý đồ của 
 2008, cũng trong chương trình Bài hát Việt, ca tác giả sáng tác/nhạc sỹ phối khí, các ca sỹ phải 
 sỹ Tùng Dương trình diễn bài hát Con Cò của chú trọng tới tinh thần, phương ngữ của bài 
 nhạc sỹ Lưu Hà An, với phần hòa âm phối khí hát. Bên cạnh đó, khi trình diễn, việc lựa chọn 
 theo kiểu world music mới lạ, trang phục áo trang phục của ca sỹ cũng có ảnh hưởng nhất 
 vest lịch lãm, phần thiết kế tay cánh dơi đã định tới việc chuyển tải nội dung, tinh thần bài 
 giúp Con Cò vút bay trên sân khấu và đạt 3 giải: hát đến cảm xúc của khán giả khi thưởng thức 
 Bài hát của năm, Bài hát được yêu thích nhất và nghệ thuật. Những động tác, cử chỉ biểu cảm 
 Ca sỹ được yêu thích nhất. khi biểu diễn cũng nhẹ nhàng, duyên dáng... 
 góp phần tô đậm thêm yếu tố dân gian cho 
 Trong thời gian qua, một vấn đề khác đáng 
 các ca khúc mà họ thể hiện.
 quan ngại là tình trạng làm mới, cách tân, cải 
 biên trang phục dân tộc trên sân khấu biểu Kết luận
 diễn. Thay vì phát triển, gìn giữ và tôn vinh Từ đầu thế kỷ XX, âm nhạc Việt Nam dần 
 những nét đẹp, giá trị văn hóa dân tộc, không bộc lộ hiện tượng giao lưu, tiếp biến với văn 
 ít cách làm, sử dụng đã làm biến dạng các hóa âm nhạc phương Tây. Điều đó dẫn đến sự 
 trang phục truyền thống. Có những ca sỹ đã ra đời của một số ca khúc được viết theo hình 
 khoác lên mình những thiết kế sử dụng chất thức và lý thuyết âm nhạc phương Tây, nhưng 
 liệu vải trong suốt - chiếc áo dài “mặc cũng như mang chất liệu âm nhạc dân gian Việt Nam. 
 không” khiến người xem phải đỏ mặt. Không Kể từ đó đến nay, nó đã phát triển thành một 
 chỉ vậy, một số ca sỹ còn mặc những bộ thiết thể loại, gọi là ca khúc dân gian đương đại. 
 kế được ghép đôi áo dài với quần soóc, hay áo Sự xuất hiện của thể loại ca khúc này đã góp 
 dài với tất lưới gợi cảm. Khá nhiều ý kiến bày tỏ phần tạo ra sự cân bằng và cho thấy tính đa 
 sự phẫn nộ với cách sử dụng trang phục phản dạng của ca khúc Việt Nam trong những năm 
 cảm trên, cho rằng, đây là hành vi làm “vấy bẩn” gần đây. 
70 Số 32 (Tháng 6 - 2020)
 VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT
 Về mặt lý luận, mặc dù ca khúc dân gian Tài liệu tham khảo
đương đại chưa được xem xét, nghiên cứu 1. Bùi Đức Nghĩa (2012), Ca khúc dân gian 
để hình thành một khái niệm rạch ròi, nhưng đương đại trong chương trình “Bài hát Việt” (2005 
người ta vẫn công nhận sự tồn tại của nó - 2012), Luận văn Thạc sĩ Văn hóa học, Viện Khoa 
thông qua các cuộc thi giọng hát, trên các học xã hội Việt Nam, Hà Nội.
diễn đàn, hay các phương tiện truyền thông 2. Dương Viết Á (2005), Âm nhạc Việt Nam từ 
đại chúng. góc nhìn văn hóa, Nxb. Hà Nội, Hà Nội.
 Ca khúc dân gian đương đại có thể xem 3. Đào Việt Hưng (1999), Tìm hiểu điệu thức 
như là gạch nối mềm mại và đầy sáng tạo dân ca người Việt Bắc Trung bộ, Viện Âm nhạc, 
giữa yếu tố âm nhạc dân gian bản địa và lý Nxb. Âm nhạc, Hà Nội.
thuyết âm nhạc phương Tây. Nó mang đến 4. Lê Yên (1994), Những vấn đề cơ bản về âm 
hơi thở và sức sống của thời đại, nhưng thật nhạc tuồng, Nxb. Thế giới, Hà Nội.
gần gũi, thân quen bởi các chất liệu có từ 5. Nguyễn Trung Kiên (2001), Phương pháp sư 
trong truyền thống. Nó là một ví dụ tiêu biểu phạm thanh nhạc, Viện Âm nhạc xuất bản, Hà Nội.
của sự giao lưu, tiếp biến âm nhạc trong thời 6. Nguyễn Thụy Loan, (1994), Lược sử âm nhạc 
đại toàn cầu hóa văn hóa hiện nay. Ta có thể Việt Nam, Nxb. Âm nhạc, Hà Nội.
dễ dàng nhận thấy ở đó nhiều giá trị văn hóa 
 7. Nguyễn Đăng Nghị (2009) “Ca khúc dân 
độc đáo, góp phần khơi gợi và lưu giữ hình 
 gian đương đại”, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (9).
ảnh của làng quê xưa trong tâm thức của 
 8. Nguyễn Đăng Nghị (2011), Bay lên từ truyền 
người dân đương đại. Bên cạnh đó, thông 
 thống, Nxb. Văn hóa - Thông tin và Tạp chí Văn 
qua lời ca và âm nhạc, người nghe có thể 
 hóa Nghệ thuật, Hà Nội.
cảm nhận và thu nhận được thế giới quan và 
triết lý sống của thế hệ xưa. Việc công chúng 9. Phạm Ngọc Khuê (2014), Yếu tố dân gian 
 trong ca khúc đương đại Việt Nam, Luận văn Thạc 
tiếp nhận những thông tin từ những ca khúc 
 sĩ, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội.
dân gian đương đại, nếu nhìn sâu hơn điều 
này đã phản ánh được chức năng thẩm mỹ 10. Trần Bảo Lân (2007), Những yếu tố dân 
và chức năng giáo dục truyền thống của gian trong ca khúc Việt Nam thời kỳ đổi mới (1986 - 
 2007), Luận văn Thạc sĩ Văn hóa học, Viện Nghiên 
nó. Nó là minh chứng cho thấy vẻ đẹp âm 
 cứu Văn hóa, Hà Nội.
nhạc không cần phải hướng đến một mẫu 
số chung. Thật sai lầm khi trông đợi âm nhạc 11. Trần Tiến (2000), ý kiến tại cuộc Hội thảo 
chỉ mang vẻ đẹp thuần túy, đơn nhất của sự Những vấn đề sáng tác và biểu diễn hiện nay, Hà Nội.
tạo tác, trau chuốt về hòa thanh, giai điệu, 12. Tô Vũ, (2002), Âm nhạc Việt Nam truyền 
kỹ thuật nhưng thiếu đi cái bản sắc, cái riêng thống & hiện đại, Viện Âm nhạc, Hà Nội.
biệt trong mỗi văn hóa sản sinh ra nó. 13. Tô Vũ, Chí Vũ, Thụy Loan (1977), “Âm nhạc 
 Để sáng tác, phối khí và biểu diễn thành phương Tây đã thâm nhập vào Việt Nam như thế 
công thể loại này, người nhạc sỹ, ca sỹ không nào”, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (4).
chỉ cần có kiến thức và kỹ thuật biểu diễn âm 14. V.A. Vakhramêép (Vũ Tự Lân dịch, 1982), 
nhạc, mà rất cần phải có sự am hiểu về văn hóa Lý thuyết âm nhạc cơ bản, Nxb. Văn hóa, Hà Nội.
dân gian nói chung, âm nhạc dân gian Việt 15. Vũ Thược, “Dân gian đương đại - lắng 
Nam nói riêng. Chỉ khi có được điều đó, họ mới đọng để trở lại”, 
thực sự thành công với thể loại này. Một lần Details/307
nữa, văn hóa trở thành lời giải, thành đích đến 
của đỉnh cao nghệ thuật. Đó cũng là một sự 
định hướng, là bài học kinh nghiệm quý được Ngày nhận bài: 10 - 02 - 2020
đúc rút từ cá nhân người viết và những nhạc 
 Ngày phản biện, đánh giá: 15 - 4 - 2020
sỹ, ca sỹ cùng thế hệ gửi gắm đến những nhạc 
sỹ, ca sỹ tương lai. Ngày chấp nhận đăng: 25 - 6 - 2020
 NGHIÊN CỨU
Số 32 (Tháng 6 - 2020) VĂ N H ÓA 71