Nghiên cứu quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập với kích thước đá hộc và độ nhớt của vật liệu hỗn hợp Asphalt chèn trong đá hộc cho kết cấu bảo vệ mái đê biển
Cấu tạo của lớp kết cấu bảo vệ mái đê biển
bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá
hộc gồm có lớp đá hộc lát khan hoặc thả rối
trên mái đê với chiều dầy tính toán và hỗn hợp
vữa asphalt lấp đầy vào các khe rỗng của đá
hộc tạo thành một lớp kết cấu mảng đặc chắc.
Do yêu cầu về độ nhớt của hỗn hợp phải đảm
bảo khả năng lấp đầy các khe kẽ của viên đá
hộc, do vậy vữa asphalt có tỷ lệ sử dụng nhựa
đường cao hơn bê tông asphalt sử dụng phổ
biến cho đường giao thông.
Việc nghiên cứu xác định được chiều sâu thâm
nhập của vữa asphalt vào khe kẽ các viên đá
hộc là vô cùng quan trọng, vì việc thiết kế
chiều dầy lớp kết cấu bảo vệ mái đê bằng vật
liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc phụ
thuộc vào chiều sâu thâm nhập của hỗn hợp
vữa asphalt vào khe rỗng của đá hộc trên mái
nghiêng (thông thường với yêu cầu lớp kết cấu
đặc chắc, có khả năng chịu lực và độ bền cao
thì chiều sâu thâm nhập yêu cầu thường bằng
chiều dầy thiết kế lớp kết cấu). Chiều sâu thâm
nhập của hỗn hợp vữa asphalt vào khe rỗng
của đá hộc trên mái nghiêng phụ thuộc vào độ
nhớt của hỗn hợp vữa asphalt, độ rỗng của lớp
đá hộc, độ nhám bề mặt viên đá, độ dốc mái
nghiêng Ngoài ra trong nội dung tính toán
về vật liệu và thành phần cấp phối của hỗn hợp
vật liệu asphalt, việc xác định độ nhớt của hỗn
hợp vữa asphalt theo các tài liệu trên thế giới
và ở Việt Nam đang sử dụng đều lấy theo kinh
nghiệm. Để có được kết quả chính xác phù
hợp với nguồn vật liệu sử dụng, điều kiện
nhiệt độ và khí hậu của Việt Nam, tác giả sẽ
xây dựng công thức quan hệ giữa chiều sâu
thâm nhập với kích thước đá hộc và độ nhớt
của vữa asphalt.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Trang 8
Trang 9
Trang 10
Tải về để xem bản đầy đủ
Tóm tắt nội dung tài liệu: Nghiên cứu quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập với kích thước đá hộc và độ nhớt của vật liệu hỗn hợp Asphalt chèn trong đá hộc cho kết cấu bảo vệ mái đê biển
KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 1 NGHIÊN CỨU QUAN HỆ GIỮA CHIỀU SÂU THÂM NHẬP VỚI KÍCH THƯỚC ĐÁ HỘC VÀ ĐỘ NHỚT CỦA VẬT LIỆU HỖN HỢP ASPHALT CHÈN TRONG ĐÁ HỘC CHO KẾT CẤU BẢO VỆ MÁI ĐÊ BIỂN Nguyễn Mạnh Trường Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam Tóm tắt: Bài báo trình bầy nghiên cứu quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập vữa asphalt với kích thước đá hộc và độ nhớt vữa asphalt trong kết cấu bảo vệ mái đê biển bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc. Thông qua công thức quan hệ xác định được chiều sâu thâm nhập và độ nhớt của vữa asphalt. Chiều sâu thâm nhập và độ nhớt vữa asphalt là hai trong những chỉ tiêu cơ lý quan trọng của vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc, để phục vụ cho công tác nghiên cứu ứng dụng loại vật liệu này cho kết cấu bảo vệ mái đê biển Việt Nam. Từ khóa: Đê biển, Vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc. Summary: The article presents the research on the relationship between the depth of asphalt mortar penetration with the size of the stone and asphalt wet in the slope protection structure of the sea dyke embankment with the fully grouted stone asphalt. Through the relationship formula to determine the depth of penetration and asphalt wet. Depth of penetration and asphalt wet are two of the important physical and mechanical parameters of the the fully grouted stone asphalt, in order to research and apply this material to the slope protection structure of Viet Nam’ sea dyke. Key words: Sea dyke, Fully grouted stone asphalt 1. ĐẶT VẤN ĐỀ* Cấu tạo của lớp kết cấu bảo vệ mái đê biển bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc gồm có lớp đá hộc lát khan hoặc thả rối trên mái đê với chiều dầy tính toán và hỗn hợp vữa asphalt lấp đầy vào các khe rỗng của đá hộc tạo thành một lớp kết cấu mảng đặc chắc. Do yêu cầu về độ nhớt của hỗn hợp phải đảm bảo khả năng lấp đầy các khe kẽ của viên đá hộc, do vậy vữa asphalt có tỷ lệ sử dụng nhựa đường cao hơn bê tông asphalt sử dụng phổ biến cho đường giao thông. Việc nghiên cứu xác định được chiều sâu thâm nhập của vữa asphalt vào khe kẽ các viên đá hộc là vô cùng quan trọng, vì việc thiết kế chiều dầy lớp kết cấu bảo vệ mái đê bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc phụ Ngày nhận bài: 11/3/2019 Ngày thông qua phản biện: 04/4/2019 Ngày duyệt đăng: 25/4/2019 thuộc vào chiều sâu thâm nhập của hỗn hợp vữa asphalt vào khe rỗng của đá hộc trên mái nghiêng (thông thường với yêu cầu lớp kết cấu đặc chắc, có khả năng chịu lực và độ bền cao thì chiều sâu thâm nhập yêu cầu thường bằng chiều dầy thiết kế lớp kết cấu). Chiều sâu thâm nhập của hỗn hợp vữa asphalt vào khe rỗng của đá hộc trên mái nghiêng phụ thuộc vào độ nhớt của hỗn hợp vữa asphalt, độ rỗng của lớp đá hộc, độ nhám bề mặt viên đá, độ dốc mái nghiêng Ngoài ra trong nội dung tính toán về vật liệu và thành phần cấp phối của hỗn hợp vật liệu asphalt, việc xác định độ nhớt của hỗn hợp vữa asphalt theo các tài liệu trên thế giới và ở Việt Nam đang sử dụng đều lấy theo kinh nghiệm. Để có được kết quả chính xác phù hợp với nguồn vật liệu sử dụng, điều kiện nhiệt độ và khí hậu của Việt Nam, tác giả sẽ xây dựng công thức quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập với kích thước đá hộc và độ nhớt của vữa asphalt. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 2 Việc nghiên cứu tìm ra được công thức quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập với kích thước đá hộc và độ nhớt của vữa asphalt là vô cùng quan trọng và cần thiết trong quá trình tính toán thiết kế thành phần cấp phối vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc, thông qua việc lựa chọn kích thước đá hộc sử dụng trong kết cấu mái nghiêng và chiều sâu thâm nhập yêu cầu của hỗn hợp vữa asphalt trong khe rỗng của đá hộc, xác định được độ nhớt để tính toán thiết kế thành phần cấp phối. Hơn thế nữa độ nhớt xác định được thông qua công thức quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập với kích thước viên đá hộc và độ nhớt của vữa asphalt, được nghiên cứu trên vật liệu và điều kiện thực tế của Việt Nam, do vậy giá trị độ nhớt tính toán thiết kế cấp phối sẽ chính xác và phù hợp hơn việc lấy theo kinh nghiệm. Đây sẽ là công thức tính toán độ nhớt của vật liệu hỗn hợp asphalt trong điều kiện thực tế của Việt Nam, thay thế cho độ nhớt thường được lấy theo kinh nghiệm của các nước trên thế giới, làm tăng thêm hiệu quả và độ chính xác khi ứng dụng loại kết cấu bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc cho đê biển Việt Nam. 2. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘ NHỚT CỦA VẬ LIỆU HỖN HỢP ASPHALT Vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc là loại vữa cấu thành bởi bitum, bột đá, cát, đá dăm (có thể độn thêm), ở nhiệt độ cao có độ lưu động cao, có thể tự chèn đầy vào các khe, kẽ của các viên đá hộc. Nó có những đặc tính cơ bản của vật liệu hỗn hợp có nguồn gốc chất kết dính bitum như bê tông asphalt (như độ ổn định, độ dẻo, các đặc trư ... hiên của các biến Tên biến Z1 Z2 Zmax 30 80 Zmin 10 30 Ztb 20 55 Z 10 25 Yêu cầu của bài toán: Chọn Z1 và Z2 tối ưu Các hàm số phụ thuộc: Chiều sâu thâm nhập của vữa asphalt (l) Phương pháp tiến hành xây dựng mô hình được tiến hành theo 5 bước sau: Bước 1: Mã hóa các yêu tố thí nghiệm (Mã hóa các biến) Bước 2: Thiết lập ma trên kế hoạch hóa thực nghiệm n i iiikjiÞk n i n ji jiÞii xbxxxbxxbxb .......... 2 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 5 Bảng 3.2. Ma trận thực nghiệm theo mô hình bậc 2 tâm xoay (5 thí nghiệm ở tâm) N Xo X1 X2 x1x2 x12 x22 y 1 +1 +1 +1 +1 +1 +1 y1 2 +1 +1 -1 -1 +1 +1 y2 3 +1 -1 +1 -1 +1 +1 y3 4 +1 -1 -1 + +1 +1 y4 5 +1 + 0 0 2 0 y5 6 +1 - 0 0 2 0 y6 7 +1 0 + 0 0 2 y7 8 +1 0 - 0 0 2 y8 9 +1 0 0 0 0 0 y9 10 +1 0 0 0 0 0 y10 11 +1 0 0 0 0 0 y11 12 +1 0 0 0 0 0 y12 13 +1 0 0 0 0 0 y13 Bước 3: Tính hệ số hồi qui bậc 2 tâm xoay Bước 4: Đánh giá tính có nghĩa của các hệ số hồi qui theo bất đẳng thức và công thức: ttính > tbảng (P, f0 = N0 -1) (ở đây ttính là giá trị tính toán chuẩn student) Đánh giá tính phù hợp của mô hình tìm được: ),,( 02 0 2 ffP fhbang ph tinh s s FF Bước 5: Từ phương trình hồi qui xác định điểm cực trị của hàm số, đó chính là điểm tối ưu thực nghiệm. 3.2. Một số giả thiết và lựa chọn các yếu tố ảnh hưởng Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều sâu thâm nhập của hỗn hợp vữa asphalt vào khe rỗng của khối đá hộc lát mái gồm có: Độ nhớt của vữa asphalt (đặc trưng cho thành phần vật liệu, chỉ tiêu cơ lý, nhiệt độ của hỗn hợp) Độ rỗng của khối đá hộc lát mái (đại lượng đặc chưng độ rỗng là kích thước viên đá hộc sử dụng) Độ nhám (ma sát) bề mặt viên đá hộc: Trong phạm vi đề tài nghiên cứu, chỉ nghiên cứu cho một loại đá hộc được sử dụng phổ biến trong xây dựng mái đê biển khu vực các tỉnh phía bắc mà cụ thể ở đây là đá hộc có nguồn gốc là đá vôi khai thác ở Ninh Bình, do vậy yếu số ảnh hưởng này được bỏ qua trong phạm vi nghiên cứu. Lựa chọn khoảng biến thiên các yếu tố ảnh hưởng Kích thước đá hộc (d): Loại đá hộc sử dụng phổ biến trong kết cấu bảo vệ mái đê biển ở Việt Nam có đường kính từ 10 - 30 cm. Độ nhớt vữa asphalt (η): Theo các tài liệu tham khảo của các nước trên thế giới đã ứng dụng dạng kết cấu bảo vệ mái đê biển bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc, độ nhớt của vữa asphalt có khoảng biến thiên từ 30 - 80 Pa.s 3.3. Phương pháp qui hoạch thực nghiệm Trong nghiên cứu sử dụng mô hình qui hoạch thực nghiệm bậc 2 tâm xoay với yếu tố ảnh hưởng là độ nhớt của vữa asphalt và kích thước đá hộc đến chiều sâu thâm nhập. Để xây dựng mô hình toán học biểu thị ảnh hưởng của độ nhớt vữa asphalt (η), kích thước viên đá hộc (d) đến chiều sâu thâm nhập vữa asphalt (l) Dựng hệ trục tọa độ Oxy với d, η là các biến thực X1, X2 là các biến mã tương ứng, trong đó: KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 6 d: Biểu thị kích thước đá hộc (cm) η: Biểu thị độ nhớt vữa asphalt (Pa.s) Sau khi mã hóa ta có X1: Biến mã biểu thị kích thước viên đá hộc d X2: Biến mã biểu thị độ nhớt vữa asphalt η Hàm mục tiêu nghiên cứu là chiều sâu thâm nhập vữa asphalt trong đá hộc Mô hình qui hoạch được lựa chọn là mô hình thống kê phi tuyến bậc hai, hai mức tối ưu toàn phần có dạng như sau : Y = bo + b1x1 + b2x2 + b12x1x2 + b11x12 + b22x22 Số thí nghiệm N = 2n + 2n + No = 22 + 2x2 + 1 = 9. Để làm tăng tính chính xác của mô hình thu được, tiến hành thực nghiệm 5 lần tại tâm kế hoạch nên tổng so thí nghiêm N = 8 + 5 = 13 thí nghiệm, bậc tự do của thí nghiệm lặp ở tâm f0 = m -1 = 5 - 1 = 4. Sơ đồ mã hóa được mô tả trong hình 3.1. Hình 3. 1. Sơ đồ kế hoạch thực nghiệm tâm xoay bậc 2 Ma trận thực nghiệm theo mô hình tâm xoay bậc hai với 5 thí nghiệm ở tâm được cho trong bảng 3.3. Bảng 3.3. Ma trận kế hoạch hóa thực nghiệm tâm xoay bậc hai Biến mã Biến thực x1x2 x12 x22 N Xo X1 X2 Z1 Z2 1 +1 +1 +1 10 30 +1 +1 +1 2 +1 +1 -1 30 30 -1 +1 +1 3 +1 -1 +1 10 80 -1 +1 +1 4 +1 -1 -1 30 80 +1 +1 +1 5 +1 -1.414 0 5 55 0 1 0 6 +1 +1.414 0 35 55 0 1 0 7 +1 0 -1.414 20 20 0 0 1 8 +1 0 +1.414 20 90 0 0 1 9 +1 0 0 20 55 0 0 0 10 +1 0 0 20 55 0 0 0 11 +1 0 0 20 55 0 0 0 12 +1 0 0 20 55 0 0 0 13 +1 0 0 20 55 0 0 0 3.4. Trang thiết bị, dụng cụ và trình tự thí nghiệm xác định chiều sâu thâm nhập Một số thí nghiệm chính: Xác định độ nhớt của vật liệu hỗn hợp asphalt, nhiệt độ thí nghiệm lựa chọn phụ thuộc vào điều kiện thi công. Thường từ 130-170oC. Xác định chiều sâu thâm nhập tối đa của vật liệu hỗn hợp asphalt trong khuôn mẫu xếp đá hộc. 3.4.1. Yêu cầu chuẩn bị mẫu. Tất cả các vật liệu đầu vào dùng để chế tạo vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc phải KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 7 phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của các quy chuẩn hiện hành. Kích thước mẫu thí nghiệm: Sử dụng mẫu hình vuông kích thước 600 mm x 600 mm, chiều cao 700mm. Khi đúc mẫu phải tuân thủ trình tự gia nhiệt, trộn hỗn hợp, lát đá hộc (xếp đá hộc trong mẫu đúc). Số lượng mẫu cần thiết: ứng với mỗi kịch bản thí nghiệm với các cặp giá trị kích thước đá hộc và độ nhớt tương ứng cần đúc ít nhất 3 mẫu tổng cộng 13 x 3 = 39 mẫu ; kết quả chiều sâu thâm thập là giá trị trung bình của 3 mẫu thí nghiệm. Nhiệt độ trộn mẫu là các nhiệt độ mà tại đó độ nhớt của nhựa lần lượt là 170±20 và 280±30 centistokes kinemati. Có thể xác định các nhiệt độ này trên biểu đồ biểu diễn quan hệ giữa độ nhớt và nhiệt độ của loại nhựa đang sử dụng. Thông thường đối với nhựa 60/70 thì nhiệt độ trộn từ 155oC đến 160oC và nhiệt độ rót hỗn hợp vữa asphalt vào đá hộc từ 145oC đến 150oC. 3.4.2. Yêu cầu về thiết bị Một số khay kim loại có đáy phẳng dùng để sấy nóng mẫu cốt liệu. Máy trộn dùng để trộn nhựa với cốt liệu (loại máy trộn có thùng gia nhiệt) Tủ sấy và bếp (tốt nhất là bếp điện có nút điều chỉnh tốc độ gia nhiệt) dùng để đun nóng cốt liệu, nhựa và các dụng cụ khác. Dụng cụ xúc mẫu bằng kim loại dùng để chuẩn bị mẫu cốt liệu. Dụng cụ chứa nhựa, có thể là ống đong, thùng phuy dùng để đun nóng nhựa. Nhiệt kế có thể là loại bọc kim loại, nhiệt kế thuỷ tinh hay đồng hồ có bộ cảm ứng nhiệt bằng kim loại, có thang đo từ 10oC đến 235oC dùng để đo nhiệt độ của nhựa, cốt liệu và hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc. Cân: Các loại cân để cấn nhựa, cốt liệu. Thiết bị đo độ nhớt và đồng hồ bấm giây để đo độ nhớt. Găng tay chịu nhiệt, găng tay cao su; Hình 3.1. Một số trang thiết bị dụng cụ thí nghiệm 3.4.3. Thí nghiệm xác định chiều sâu thâm nhập Mỗi mẫu vật liệu sẽ được thí nghiệm hoặc phân tích theo trình tự sau: Chuẩn bị khuôn đúc mẫu thí nghiệm dạng hình hộp kích thước 600x600x700mm Chuẩn bị vật liệu, máy móc thiết bị phục vụ thí nghiệm. KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 8 Xếp đá hộc vào khuôn (tương tự như công việc đá lát khan mái đê). Trộn vật liệu hỗn hợp asphalt, kiểm tra nhiệt độ, độ nhớt hỗn hợp trước khi rót hỗn hợp vào khuôn mẫu Vật liệu hỗn hợp asphalt sau khi được trộn theo tỷ lệ và đo độ nhớt, tiến hành rót vào khuôn đã được xếp đầy đá hộc. Có thể tiến hành xác định chiều sâu thâm nhập của mẫu ngay sau khi mẫu được làm nguội đến nhiệt độ trong phòng. Bằng thước đo và mắt thường sau khi khuôn mẫu được tháo rỡ. (Để chính xác có thể phá vỡ mẫu đúc để quan sát và đo được chiều sâu thâm nhập ở các vị trí giữa mẫu đúc). 4. TÍNH TOÁN XỬ LÝ KẾT QUẢ THEO MÔ HÌNH Dựa trên 13 kịch bản thí nghiệm với đường kính viên đá hộc và độ nhớt vữa asphalt tương ứng ta tiến hành thí nghiệm xác định được chiều sâu thâm nhập của vữa asphalt tương ứng. 4.1. Một số hình ảnh trong quá trình thí nghiệm 4.1. Kết quả thí nghiệm Kết quả thí nghiệm chiều sâu thâm nhập của vữa asphalt được trình bày trong bảng 4.1 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 9 Bảng 4.1. Kết quả thí nghiệm chiều sâu thâm nhập của vữa asphalt N Xo Biến mã Biến thực Chiều sâu thâm nhập của vữa asphalt (cm) X1 X2 Z1 Z2 L 1 +1 +1 +1 10 30 20.6 2 +1 +1 -1 30 30 67.5 3 +1 -1 +1 10 80 15.7 4 +1 -1 -1 30 80 47.7 5 +1 -1 0 5 55 7.8 6 +1 +1 0 35 55 69.2 7 +1 0 -1 20 20 38.9 8 +1 0 +1 20 90 21.3 9 +1 0 0 20 55 26.8 10 +1 0 0 20 55 28.5 11 +1 0 0 20 55 26.3 12 +1 0 0 20 55 27.7 13 +1 0 0 20 55 28.4 Sử dụng phần mền Design Expert 11 để giải bài toán quy hoạch thực nghiệm, sau khi loại bỏ các hệ số không có ý nghĩa về mặt thống kê và kiểm tra tính tương hợp của mô hình thực nghiệm thu được phương trình hồi quy chiều sâu thâm nhập vữa asphalt vào khe rỗng đá hộc và các biến X1, X2 như sau: Y = 19,37 + 0,342 X1 - 0,333 X2- 0,015 X1 X2+0,064 X12 + 0,003 X22 (4.1) Bề mặt biểu diễn ảnh hưởng của độ nhớt vữa asphalt và đường kính đã hộc đến chiều sâu thâm nhập như hình 4.1 Hình 4.1. Biểu đồ quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập với độ nhớt và đường kính đá hộc KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 10 Từ kết quả của công thức quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập vữa asphalt với đường kính đá hộc và độ nhớt vữa asphalt (công thức 4.1). Để thuận tiện cho việc sử dụng tính toán sau này, tiến hành lập bảng tra chiều sâu thâm nhập vữa asphalt vào khe rỗng viên đá hộc lát mái đê biển tương ứng với từng loại đường kính viên đá hộc sử dụng và độ nhớt vật liệu hỗn hợp asphal chèn trong đá hộc như bảng 4.2 Bảng 4.2. Bảng tra chiều sâu thâm nhập vữa asphalt vào khe rỗng viên đá hộc Độ nhớt η Chiều sâu thâm nhập l (cm) (Pa.s) d=10 cm d=15 cm d=20 cm d=25 cm d=30 cm 30 17.4 24.9 35.5 49.4 66.4 35 16.0 23.0 33.3 46.8 63.5 40 14.7 21.4 31.3 44.4 60.7 45 13.5 19.9 29.4 42.1 58.1 50 12.5 18.5 27.7 40.0 55.6 55 11.7 17.3 26.1 38.1 53.2 60 11.0 16.2 24.6 36.2 51.1 65 10.5 15.3 23.3 34.6 49.0 70 10.1 14.5 22.2 33.1 47.1 75 9.8 13.9 21.2 31.7 45.4 80 9.8 13.5 20.4 30.5 43.8 * Ghi chú: d - đường kính đá hộc 5. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM Sử dụng phương pháp quy hoạch thực nghiệm như đã trình bày ở trên tìm ra được phương trình tương quan giữa chiều sâu thâm nhập của vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc với đường kích viên đá hôc và độ nhớt của vữa asphalt l = 19,37 + 0,342 d - 0,333 η - 0,015 d η + 0,064 d2 + 0,003 η 2 (5-1) Trong đó: l - chiều sâu thâm nhập (cm) d- kích thước viên đá hộc (cm) η- độ nhớt vữa asphalt (Pa.s) Phần mềm quy hoạch thực nghiệm Design Expert 11 ngoài việc xác định được phương trình tương quan của các biến còn biểu thị các giá trị tương quan trên dạng đồ thị theo hai dạng. Dạng 1: Bề mặt biểu hiện hàm mục tiêu l chiều sâu thâm nhập theo biến mã (X1 kích thước viên đá hộc, X2 độ nhớt của vữa asphalt) theo dạng không gian 3 chiều. Dạng 2: Đường đồng mức bề mặt biểu hiện hàm mục tiêu l chiều sâu thâm nhập theo biến mã (X1 kích thước viên đá hộc, X2 độ nhớt của vữa asphalt) theo dạng mặt phẳng (2 chiều). KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 11 Qua các dạng biểu thị tương quan giữa chiều sâu thâm nhập của vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc với đường kích viên đá hôc và độ nhớt của vữa asphalt, đã thể hiện đầy đủ chi tiết dạng tương quan giúp cho người đọc dễ dàng phân tích được quy luật tương quan để sử dụng hiệu quả và chính xác nhất. 6. KẾT LUẬN Trên cơ sở phân tích các yếu tố ảnh hưởng giữa chiều sâu thâm nhập vữa asphalt với kích thước viên đá hộc và độ nhớt vữa asphalt, tác giả sử dụng phương pháp quy hoạch thực nghiệm thiết lập công thức quan hệ. Đã xác định được các yếu tố ảnh hưởng, khoảng biến thiên của các yếu tố ảnh hưởng (theo kinh nghiệm trong và ngoài nước), các kịch bản thí nghiệm và tiến hành thí nghiệm theo các kịch bản, sử dụng phần mềm Design Expert 11 tìm ra được công thức tính toán chiều sâu thâm nhập vữa asphalt trong khe rỗng đá hộc mái đê, công thức 5-1. Công thức 5-1 còn thể hiện quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập vữa asphalt với kính thước đá hộc và độ nhớt. Thông qua đó có thể xác định được độ nhớt yêu cầu của vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc tương ứng với kính thước viên đá hộc sử dụng lát mái và chiều dầy lớp kết cấu lát mái (chiều sâu thâm nhập vữa asphalt). Độ nhớt xác định được là cơ sở cho việc thiết kế cấp phối của vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc. Mối quan hệ giữa chiều sâu thâm nhập vữa asphalt với kích thước đá hộc và độ nhớt còn được thể hiện qua hệ thống biểu đồ hình 4.1. Để thuận tiện cho việc tính toán sử dụng số liệu cho người sử dụng sau này, tác giả cũng đã lập bảng tra 4.2 về chiều sâu thâm nhập vữa asphalt vào khe rỗng đá hộc tương ứng với các cặp giá trị kính thước đá hộc sử dụng lát mái và độ nhớt vữa asphalt. Qua đó có thể xác định được một trong ba giá trị khi biết hai giá trị còn lại một cách đơn giản và chính xác, thuận lợi trong việc ứng dụng loại kết cấu bảo vệ mái đê biển bằng vật liệu hỗn hợp asphalt chèn trong đá hộc ở Việt Nam. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Nguyễn Thanh Bằng và nnk (2016), Báo cáo tổng kết đề tài NCKH cấp nhà nước: Nghiên cứu ứng dụng vật liệu hỗn hợp để gia cố đê biển chịu được nước tràn qua do sóng, triều cường, bão và nước biển dâng, Viện KHTL Việt Nam, Hà Nội. [2] Nguyễn Cảnh (2000), Quy hoạch thực nghiệm, NXB Giáo dục, Hà Nội. [3] Vũ Đức Chính và nnk (2009), Sổ tay thiết kế hỗn hợp bê tông nhựa theo phương pháp Marshall, Hà Nội. [4] Phạm Duy Hữu và nnk (2008), Bê tông asphalt, Nhà xuất bản GTVT, Hà nội. [5] Shell Bitumen UK (1990), Cẩm nang bitum shell trong xây dựng công trình giao thông, Nhà xuất bản GTVT, Hà Nội. [6] Trường Đại học Thủy lợi (2006), Giáo trình Vật liệu Xây dựng, Nhà xuất bản xây dựng, Hà Nội. CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 53 - 2019 12 Tiếng Anh: [7] H.P. Pfiffner Walo Bertschinger Ltd (2003), Asphalt Hydraulic Engineering, WALO UK Limited. [8] Mark Klein Breteler, Hans Johanson, Theo Stoutjesdijk, Robert't Hart (2002), Stabily of placed basalt revetments with asphalt grouting, 28th International Conference on Coastal Engineering, Cardiff, UK. [9] M.P. Davidse (2009), Background and Literature review Wave impact on asphaltic concrete revetments, Master Thesis Literature Review , Delft University of Technology. [10] Prof.Ir. P.A.van de Velde (1984), The use of asphalt in hydraulic engineering, Rijkswaterstaat Communication, The Hague Netherlands. [11] SHRP A-003A-89-3 (1990), Summary report on fatigue response of asphalt mixtures, Institute of Transportation Studies, University of California Berkeley, California. [12] Technical Guideline (2007), The use of Modied Bituminous Binders in Road Construction, Asphalt Academy.
File đính kèm:
- nghien_cuu_quan_he_giua_chieu_sau_tham_nhap_voi_kich_thuoc_d.pdf