Múa trong sân khấu Dù Kê – Nét độc đáo của nghệ thuật múa Khmer Nam Bộ

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 30 (55) - Thaùng 7/2017 
 Múa trong sân khấu Dù Kê – 
 Nét độc đáo của nghệ thuật múa Khmer Nam Bộ 
 Dance in Du Ke theater – The Uniqueness of The Southern Khmer Dance Art 
 ThS. Trần Thị Lan Hương, 
 Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh TP.HCM 
 Tran Thi Lan Huong, M.A., 
 Ho Chi Minh City Academy of Theatre and Cinema 
Tóm tắt 
Người Khmer Nam Bộ có một nền nghệ thuật vô cùng đặc sắc với đủ các loại hình âm nhạc, múa, hát và 
sân khấu. Nổi bật là các điệu múa được đem biểu diễn trong sinh hoạt, trong các lễ hội và trong sân khấu 
chuyên nghiệp của người dân Khmer. Trải qua nhiều năm tháng, kho tàng ngôn ngữ múa Khmer Nam Bộ 
ngày càng phong phú, đa dạng và tinh tế. Điều đó, được thể hiện rõ nét khi nhiều chất liệu múa Khmer 
truyền thống được sử dụng trong sân khấu Dù Kê và đóng một vai trò quan trọng trong các vở diễn. 
Từ khóa: ngôn ngữ múa Khmer Nam Bộ, sân khấu Dù Kê. 
Abstract 
The people of Southern Khmer have a very interesting art foundation with various types of music, 
dance, song and theater. It is highlighted with dances that were performed in everyday activities, in 
festivals and in the professional theaters of the Khmer people. Throughout the ages, the Southern Khmer 
archive in dance language became more abundant, diverse and delicate. This is clearly demonstrated 
with many traditional dance materials used in Du Ke theater, playing an important part in a lot of plays. 
Keywords: the Southern Khmer dance language, Du Ke theater. 
 1. Vài nét khái quát về sân khấu kinh” hay một số vở từ sân khấu Cải 
Dù Kê Khmer Nam Bộ lương như “Tấm Cám”, “Phạm Công - Cúc 
 Có thể nói, Dù Kê là loại hình sân khấu Hoa”, “Thạch Sanh - Lý Thông” 
ca kịch dân tộc, đã thu nạp rất nhiều các yếu Vở diễn đầu tiên của Dù Kê đã đi vào 
tố nghệ thuật của sân khấu Rô Băm, Dì Kê, lòng ngườì yêu sân khấu Dù Kê là “Riêm 
Triều Châu, Cải lương... kê”, một dạng kịch bản kế thừa từ sân khấu 
 Kịch bản của sân khấu Dù Kê đa dạng cổ điển Rô Băm. 
và phong phú về các đề tài, từ truyện cổ Với ưu điểm có nhiều tích truyện gần 
Riêm Kê (dựa theo cốt truyện Ramayana gũi với nhân dân, đặc biệt là những đề tài 
của Ấn Độ) đến các đề tài dân gian, lịch sử, phản ánh cuộc sống xã hội hiện đại luôn 
tôn giáo, xã hội như “Mối tình Bô Pha – làm phong phú nội dung biểu hiện của thể 
Rạng Xây”, “Bông hồng Trà Vinh” và có loại sân khấu kịch hát Dù Kê. Vì vậy, nghệ 
cả những vở Tuồng tích của người Hoa thuật sân khấu Dù Kê luôn đồng hành cùng 
như “Tiết Nhơn Quý”, “Tam Tạng thỉnh với đời sống người dân Khmer nói riêng và 
 112 
 TRẦN THỊ LAN HƯƠNG 
đồng bào vùng Nam Bộ nói chung gần một mặt riêng, nét đặc trưng riêng của nó. Và khi 
thế kỷ qua. xem, người ta vẫn nhận biết ngay đấy là sân 
 Người Khmer, người Việt cả người khấu Dù Kê của người Khmer Nam Bộ. 
Hoa ở đồng bằng sông Cửu Long 2. Nghệ thuật Múa trong sân khấu 
(ĐBSCL) đều có thể cùng đi xem Dù Kê, Dù Kê 
bởi Dù Kê được sáng tạo do nhu cầu tự Trong sân khấu kịch hát dân tộc: ca, 
thân của cư dân vùng đất này, dù cho họ có múa, nhạc luôn đóng một vai trò quan trọng 
gốc gác từ đâu, thuộc tộc người nào. Dù Kê để truyển tại nội dung vở diễn. Sân khấu 
là “đứa con đẻ” của người dân ĐBSCL, nó kịch hát Dù Kê của người Khmer Nam Bộ 
được người dân nơi đây đón nhận, yêu cũng vậy, ngoài những yếu tố chính như ca, 
thích và nuôi dưỡng cho tới ngày hôm nay. nhạc thì múa đóng một vị trí quan trọng 
 Sân khấu Dù kê là sân khấu biểu diễn trong các vở diễn của sân khấu này. 
kết hợp đa loại hình nghệ thuật: ca, múa, Cùng là sân khấu của người Khmer 
nhạc, diễn xuất, hóa trang, xử lý đạo cụ, kỹ Nam Bộ nhưng sân khấu Rô Băm: với các 
thuật âm thanh, ánh sáng Vì vậy, một vở tuồng tích về vua, hoàng tử, công chúa 
diễn Dù kê muốn thành công, đòi hỏi phải nên các chất liệu múa chỉ có các động tác 
có sự nỗ lực và sự phối hợp nhịp nhàng múa Khmer cổ điển. Ngược lại, sân khấu 
giữa các nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công, kỹ Dù Kê: với các nội dung kịch bản phong 
thuật, chỉ huy đêm diễn phú và đa dạng nên các chất liệu múa cũng 
 Các diễn viên Dù Kê chuyên nghiệp là vô cùng đa dạng và phong phú, tùy vào nội 
người biết xử lý các động tác múa, đạo cụ dung vở diễn là tích cổ, dân gian hay hiện 
linh hoạt và sáng tạo không chỉ theo nội đại mà sân khấu Dù Kê lựa chọn cho mình 
dung kịch bản mà theo âm nhạc và cảm những chất liệu múa Khmer truyền thống 
hứng của vai diễn. Vũ đạo, vũ thuật trong phù hợp. 
sân khấu Dù Kê có những đặc điểm riêng, Tuy kịch bản trong sân khấu Dù Kê 
đó là những vũ đạo và vũ thuật được lấy từ tiếp nhận từ nhiều sân khấu khác nhau, 
võ thuật dân tộc và đã được sân khấu hóa, nhưng những chất liệu múa được sử dụng 
đạt đến trình độ nghệ thuật cao. trong các vở diễn chủ yếu được lấy từ múa 
 Căn cứ vào các đặc điểm nghệ thuật truyền thống Khmer Nam Bộ: Đó là những 
cơ bản trên của sân khấu Dù Kê, giới điệu múa dân gian vô cùng quen thuộc 
chuyên môn đều thống nhất xếp sân khấu trong  ... , Rom Lêu, Dù Kê cũng chia nhân vật thành hai nhóm: 
Saravan, Rom Kbach, Chhu Chay, Rom Thiện và Ác. Các động tác múa cho các 
Môs, Room Chôk, Trống Chhay Dăm, gáo nhân vật vai Thiện và Ác thường lấy chiều 
dừa, các động tác vũ đạo, vũ thuật đều cao của vai làm chuẩn để phân biệt: Động 
được sân khấu Dù Kê sử dụng triệt để mỗi tác múa giành cho vai Thiện thường thấp 
khi nội dung vở diễn phù hợp. hơn về chiều cao (ngang hoặc thấp hơn 
 vai) và nhỏ hơn về chiều ngang nhằm thể 
 Tóm lại, múa minh họa và múa gây 
 hiện sự khiêm tốn, nhường nhịn nhưng 
không khí cho vở diễn Dù Kê đã luôn tận 
 quyết đoán. Các động tác múa cho vai Ác 
dụng triệt để các chất liệu múa truyền 
 thường cao hơn về chiều cao (cao hơn vai) 
thống Khmer Nam Bộ, nó đã góp phần 
 và rộng hơn về bề ngang nhằm thể hiện 
phát huy và gìn giữ vốn múa truyền thống 
 tính cách ngang tàn, xấc xược... 
dân tộc mình ngay trong sân khấu kịch hát 
này. Ngoài ra, sân khấu Dù Kê còn tiếp Ngoài các động tác múa dành riêng 
nhận các vũ đạo, vũ thuật của cải lương, cho nhóm nhân vật Thiện – Ác, các động 
hát Tiều và võ thuật dân tộc, từ đó biến hóa tác múa thể hiện tính cách nhân vật trong 
thành ngôn ngữ riêng cho sân khấu của sân khấu Dù Kê đã đạt tới đỉnh cao của 
mình với nhiều nhóm lớn, nhỏ. NSƯT Sơn ngôn ngữ biểu hiện với vai diễn Chằn. 
Lương có viết: “Vũ đạo, vũ thuật là một Vai Chằn trong sân khấu Dù Kê tượng 
đặc điểm riêng có của sân khấu Dù Kê, mà trưng cho cái “Ác” và có những vũ đạo 
không hề tìm thấy hoặc giống bất cứ loại riêng. Những vai Chằn đã có phép thuật, 
hình sân khấu nào khác của đồng bào động tác vũ đạo thường phức tạp và kỹ 
Khmer Nam Bộ” [3, tr.174]. Đây cũng thuật hơn. Các động tác tay bao giờ cũng 
chính là sự tìm tòi, góp thêm những chất giơ rộng, cao hơn vai, thể hiện sức mạnh 
liệu mới, múa mới của sân khấu Dù Kê. hơn người. Còn với những vai Chằn không 
Cùng với các chất liệu múa truyền thống có phép thuật hoặc Chằn con, quân sỹ 
Khmer, các động tác vũ đạo, vũ thuật trong Chằn chỉ múa những động tác đơn giản. 
sân khấu Dù Kê đã góp phần làm phong Do kịch bản sân khấu Dù Kê rất đa 
phú hơn kho tàng ngôn ngữ múa minh họa, dạng và phong phú vì vậy vai Chằn cũng 
múa gây không khí trong các vở diễn của muôn màu, muôn vẻ: Chằn trong các vở 
sân khấu này. kháng chiến chống Mỹ: là những vai diễn 
 Múa thể hiện tính cách nhân vật: như: lính Mỹ, lính ngụy; trong các vở 
 Tuy sân khấu Dù Kê không sử dụng phản ánh cuộc sống nông thôn là: cường 
 115 
MÚA TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ – NÉT Đ C ĐÁO CỦA NGH THUẬT MÚA KHMER NAM B 
hào, ác bá; trong cuộc sống hiện tại là: Chằn: Chằn nữ thì vẽ răng nanh trực tiếp 
những tên cướp, tham quan Dù vai Chằn trên mặt, còn Chằn nam đeo răng nanh thật 
ở trong nhiều vai diễn với nhiều đối tượng (nanh heo) để tăng thêm tính hung ác, dữ 
phản ánh khác nhau nhưng vẫn có một điểm tợn của vai diễn đặc sắc này. Việc sử dụng 
chung là đại diện cho cái Ác. Đó cũng là chiếc răng nanh thật là cả một nghệ thuật vô 
một nét đặc trưng của sân khấu Khmer nói cùng hấp dẫn và lôi cuốn người xem. Đây là 
chung và sân khấu Dù Kê nói riêng.Vai một kỹ thuật khó. Nghệ sĩ Thạch Đa Ra, 
Chằn trong sân khấu Dù Kê không đeo mặt diễn viên đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc 
nạ mà hóa trang màu trực tiếp trên mặt. Trăng, người có 17 năm múa vai Chằn và 
Trước kia, mặt Chằn chỉ hóa trang hai màu đã đạt huy chương vàng cho vai diễn chia 
cơ bản là: đen, trắng. Sau này, thêm màu sẻ: “Để sử dụng được chiếc răng nanh thật, 
xanh lá và màu đỏ. Cách vẽ mặt Chằn trong anh đã được ba mẹ cho tập từ khi mới 10 
sân khấu Dù Kê gần giống với hóa trang của tuổi và đạo cụ lúc đó là những trái đậu 
“kép núi”, “kép phiên” trong sân khấu hát đũa”. Cùng với việc sử dụng cơ mặt rất linh 
Bội của người Việt và Hồ Quảng của người hoạt, chiếc răng nanh cũng được thể hiện vô 
Hoa. Cặp nanh dài, nhọn đầy hung dữ là cùng tài tình: lúc chìa ra, khi thụt vào; lúc 
một điểm nhấn quan trọng trên khuôn mặt chĩa lên, khi chọc xuống: 
 Nghệ sĩ Thạch Đa Ra “ Trong vai Chằn Krông Riếp” - 
 Đoàn Nghệ thuật Khmer Sóc Trăng. Ảnh chụp: Lan Hương 
 Với việc diễn xuất khuôn mặt vô cùng Vai diễn Chằn trong sân khấu Dù Kê 
linh hoạt và sinh động, vai Chằn còn đem rất đa dạng, phong phú, nhiều màu sắc. 
đến cả một tổng thể ngôn ngữ hình thể Chất liệu múa cho vai Chằn nam và Chằn 
(múa, vũ đạo, vũ thuật), tạo nên một vai nữ cũng đa dạng và phong phú với các 
diễn đầy mạnh mẽ, hung dữ và hấp dẫn động tác múa tay không, múa với đạo cụ 
người xem. (gậy thần, đao, kiếm). 
 Chằn nam cũng có rất nhiều vai diễn, 
 116 
 TRẦN THỊ LAN HƯƠNG 
nhưng đặc sắc nhất vẫn là vai Vua Chằn Đot Thoi; Kbach Tot Chhaquên; Kbach 
hay Yeak Krông Riếp. Đây là vai diễn quy Tot Sađam; Kbach Chhap Đom Bon; 
tụ đầy đủ những kỹ thuật hình thể qua: các Kbach Chốt Chi. 
động tác múa, vũ đạo, vũ thuật đặc biệt là Những động tác trên được đúc kết từ 
kỹ thuật xử dụng răng nanh và diễn xuất những động tác hay tổ hợp động tác hay 
cơ mặt. được sử dụng trong vai diễn này. Động tác 
 Đặc biệt, trước khi Yeak Krông Riếp múa trong vai Chằn Krông Riếp chủ yếu là 
xuất hiện trên sân khấu, người xem đã nghe các động tác với các tư thế tay cao, rộng; 
thấy 3 tiếng hú vang vọng, gầm thét, đầy các bước chân rộng chắc với các kỹ thuật 
hung dữ từ xa vọng lại. Sự xuất hiện của nhảy, quay nhằm thể hiện sức mạnh hơn 
vai diễn, tạo cho người xem sự tò mò ngay người. 
từ khi chưa xuất hiện và lôi cuốn người Để diễn tốt được vai diễn Yeak Krông 
xem đến hết vở diễn bởi: Riếp, người diễn viên phải tập luyện rất 
 + Kỹ thuật diễn xuất: ánh mắt hung nhiều. Có thể nói, đây là vai diễn khó nhất 
tợn; cơ mặt linh hoạt. về kỹ thuật biểu diễn hình thể cũng như kỹ 
 + Kỹ thuật sử dụng răng nanh: lúc lật thuật diễn xuất trong sân khấu Dù Kê. Hay 
lên, chúc xuống; lúc biến mất vào trong nói cách khác, độ khó của vai diễn này 
miệng, lúc lại chĩa ra ngoài. cũng chính là sự thành công của người diễn 
 + Kỹ thuật múa: nhảy, quay, đá viên khi thể hiện tốt vai diễn. 
chân Chằn nữ trong sân khấu Dù Kê gọi là 
 + Kỹ thuật vũ đạo khi sử dụng vũ khí Yeak Kâynây. 
như: gậy thần, đao, kiếm Ngôn ngữ múa Chằn nữ trong sân 
 Các động tác múa, vũ đạo, vũ thuật khấu Dù Kê phong phú hơn sân khấu Rô 
của vai diễn Chằn cũng rất đa dạng và Băm. Có lẽ vì các vở diễn trong sân khấu 
phong phú. Tuy nhiên, các diễn viên sân Rô Băm ít vai Chằn nữ, nên vai diễn này 
khấu Dù Kê từ trước tới nay vẫn quen học do nam đóng và động tác múa cũng giống 
theo cách truyền nghề truyền thống của Chằn nam. Còn trong sân khấu Dù Kê, vai 
người Khmer. Vì vậy, các động tác chưa có Chằn nữ vẫn do nữ đóng và cũng có nhiều 
tên và cũng chưa có hệ thống giáo trình động tác múa riêng cho vai Chằn nữ. 
đào tạo cơ bản. Qua nhiều lần đi điền dã, Động tác múa cơ bản Chằn nữ (mới 
sưu tầm, tác giả bài viết đã khai thác được sưu tầm) có: 
một số động tác múa cơ bản của Yeak + Múa tay không (7 động tác): Kbach 
Krông Riếp (Vua Chằn): Pa Rê Kala; Kbach Hô; Kbach Tot 
 + Múa tay không (9 động tác): Kbach Chhaquên; Kbach Tot Sađam; Kbach On 
Đơ Chinh; Kbach Sa Đăm; Kbach Puông; Cuôi; Kbach Pa KRông Riếp; Kbach Salap 
Kbach Đot Thoi; Kbach Tot Chhaquên; Sach; Kbach Chop. 
Kbach Tot Sađam; Kbach Chháp Chhót; + Múa với đạo cụ gậy thần (7 động 
Kbach Som Đel Rich; Kbach Chốt Chi. tác): Kbach Canh Đom Bon Tâu Pơrây; 
 + Múa với đạo cụ gậy thần (5 động Kbach Vi Đom Bon; Kbach Hôl; Kbach 
tác): Kbach Puông Kanh Đầm Bon; Kbach Tot Chhaquên; Kbach Tot Sađam; Kbach 
 On Cuôi; Kbach Bun Chhua; Kbach Đơ. 
 117 
MÚA TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ – NÉT Đ C ĐÁO CỦA NGH THUẬT MÚA KHMER NAM B 
 Các động tác múa vai Chằn nữ thường Chằn của sân khấu Rô Băm và sân khấu 
là những động tác với: khung tay thoáng và Dù Kê có được những chất liệu múa khác 
rộng; các thế chân thường trụ trên một nhau để thể hiện vai diễn này . 
chân (co chân, đá chân, chân bước lùi sau Vai diễn Chằn luôn là vai diễn chính 
nhún xuống) nhằm thể hiện tài năng và của các vở diễn trong sân khấu Dù Kê. Qua 
sức mạnh rộng lớn của Chằn nữ. Các động vai diễn này, kho tàng nghệ thuật múa của 
tác múa kỹ thuật khó về đá chân và nhảy, sân khấu Dù Kê càng thêm phong phú, đa 
quay cũng có như của nam nhưng số lượng dạng với nhiều thể loại và hình thức múa. 
ít hơn và độ khó cũng thấp hơn. Trang Tóm lại, sân khấu Dù Kê tuy không xử 
phục vai diễn phù hợp với nội dung của vở, dụng ngôn ngữ múa là ngôn ngữ chính của 
không cách điệu nhiều. vở diễn như sân khấu Rô Băm. Nhưng sự 
 Vai diễn Chằn nữ đòi hỏi người diễn xuất hiện của các điệu múa trước vở diễn, 
viên ngoài việc múa tốt các động tác kỹ trong vở diễn hay múa tính cách nhân vật 
thuật, thì việc diễn xuất để thể hiện được (Chằn) cũng đủ nói lên vai trò quan trọng 
tính cách của vai ác cũng vô cùng quan của nghệ thuật múa trong sân khấu Dù Kê. 
trọng. Đó cũng chính là nép đẹp và hấp dẫn Với khối lượng các động tác, các điệu múa 
của vai diễn Yeak Kâynây. tập thể minh họa, gây không khí hay múa 
 Tuy sân khấu Rô Băm và Dù Kê đều tính cách nhân vật, sân khấu Dù Kê đã 
có vai diễn Chằn trong các vở diễn, đều có đóng góp một phần đáng kể cho nghệ thuật 
ngôn ngữ múa riêng nhằm thể hiện tính múa truyền thống của người Khmer nói 
cách của nhân vật ác. Nhưng chất liệu múa riêng và nghệ thuật múa dân tộc Việt Nam 
Chằn Dù Kê khác với Chằn Rô Băm do nói chung. Đó là một kho tàng văn hóa phi 
Chằn của sân khấu Rô Băm là sự tiếp biến vật thể vô cùng quý giá mà chúng ta phải 
Chằn từ sân khấu Campuchia, còn Chằn có trách nhiệm nghiên cứu, sưu tầm, gìn 
trong sân khấu Dù Kê lại chịu nhiều ảnh giữ và bảo lưu. Hiện nay, một số trường 
hưởng của sân khấu Hồ Quảng của người đào tạo tại Trà Vinh, Sóc Trăng và Thành 
Hoa và Cải lương của người Việt. phố Hồ Chí Minh đã có giáo trình dạy múa 
 Nhận định về vấn đề này, có một số Khmer truyền thống nhằm đáp ứng cho 
tác giả như Thạch Thị Omnara viết: “Vai việc gìn giữ và phát huy múa truyền thống 
Chằn cũng là một trong những vai chịu ảnh Khmer nói chung và cho sân khấu Dù Kê 
hưởng của các loại hình sân khấu Hồ nói riêng. Điều đó đã thể hiện được sự 
Quảng và Cải lương. Đây là một vai rất đặc quan tâm của các cấp lãnh đạo, của các đơn 
biệt trong các vở diễn về những tích cổ. vị đào tạo cho sự phát triển lâu dài. Tuy 
Chằn trong vở Dù Kê khác Chằn trong múa nhiên, để sân khấu Dù Kê được phát triển 
cổ điển” [5, tr.193]. Hay NSƯT Sơn trong thời kỳ hội nhập, để các điệu múa 
Lương viết: “Lối biểu diễn động tác vũ truyền thống Khmer vẫn sống mãi trong 
đạo, vũ thuật trong giao chiến của các nhân nhân dân và trên sân khấu Dù Kê, chúng ta 
vật Chằn ảnh hưởng khá nhiều của động cần phải quan tâm đào tạo nguồn nhân lực 
tác hát Tiều” [3, tr.217]. một cách tổng thể trên nhiều phương diện 
 Sự khác biệt của những dòng văn hóa cho sân khấu Dù Kê trong đó có múa 
– nghệ thuật khác nhau đã cho vai diễn Dù Kê . 
 118 
 TRẦN THỊ LAN HƯƠNG 
 3. Đào tạo nguồn nhân lực cho + Tuyển sinh các lớp đào tạo diễn viên 
sân khấu Dù Kê. Dù Kê ngắn hạn và dài hạn cùng những lớp 
 Đào tạo nguồn nhân lực cho sân khấu chuyên ngành có liên quan đến sân khấu 
Dù Kê là một trong những bước quan trọng như: nhạc cụ dân tộc, biên kịch, đạo diễn 
cho sự tồn tại của sân khấu này. sân khấu Trong quá trình đào tạo, chú ý 
 Để có được một đội ngũ làm công tác tập trung đào tạo tài năng trong đào tạo 
chuyên môn tốt từ: biên kịch, đạo diễn, đồng đều để tìm ra những nhân tố tốt cung 
diễn viên, nhạc công đáp ứng nhu cầu cấp cho sân khấu Khmer. 
thực tế, điều đó phụ thuộc rất nhiều vào + Có chế độ đãi ngộ đặc biệt với 
công tác đào tạo nguồn nhân lực. Việc đào những học sinh đi học các ngành này (Nhà 
tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho sân nước bao cấp học phí 100%) 
khấu Dù Kê nói riêng và nghệ thuật sân Tóm lại, Việc đào tạo nguồn nhân lực 
khấu Khmer nói chung đòi hỏi phải có một cho sân khấu Dù Kê là vấn đề cấp thiết, 
đội ngũ giảng viên có trình độ: có phương tránh để cho sân khấu bị mai một hoặc suy 
pháp sư phạm tốt, có trình độ chuyên môn yếu mới quan tâm. Việc gìn giữ, bảo lưu và 
bảo đảm theo yêu cầu thực tiễn. phát huy nghệ thuật truyền thống dân tộc 
 Để đáp ứng được điều đó, theo tôi cần không phải là trách nhiệm của riêng một ai. 
phải tiến hành các bước: Sự đồng thuật giữa các cấp, các ngành, 
 - Cần đưa ra những kế hoạch cụ thể các cơ sở đào tạo cùng với tình yêu nghệ 
và khả thi: thuật vốn có của người dân Khmer chắc 
 + Thành lập Ban xây dựng đề án “Đào chắn sân khấu Dù Kê nó riêng và sân khấu 
tạo nguồn nhân lực cho sân khấu Dù Kê Khmer Nam Bộ nói chung sẽ phát huy tốt 
Khmer Nam Bộ từ nămđến năm” gồm vốn văn hóa truyền thống dân tộc trong 
những người có chuyên môn và kinh thời kỳ hội nhập quốc tế. 
nghiệm tốt, dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ Hiện nay, Trường Trung cấp Văn hóa - 
đạo miền Tây Nam Bộ (tập trung tại hai Nghệ thuật Trà Vinh đã đào tạo được 2 
tỉnh Trà Vinh và Sóc Trăng). khóa diễn viên cho sân khấu Dù Kê. Đoàn 
 - Triển khai các vấn đề: Nghệ thuật Khmer Ánh Bình Minh; Đoàn 
 ệ thuật Khmer Sóc Trăng; Trường Đại 
 + Xây dựng giáo trình giảng dạy ngh
 học Trà Vinh; Trường Trung cấp Múa 
 + Tổ chức những lớp tập huấn cho 
 Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã đưa vào 
giảng viên sẽ về đào tạo tại các trường, các 
 giảng dạy những động tác, điệu múa 
đoàn, các chùa để có được những kiến 
 Khmer cổ điển và dân gian cho học 
thức cơ bản cho việc truyền nghề tại các 
 sinh/sinh viên. Ngoài những nơi đào tạo 
đơn vị và địa phương. Cần kết hợp tốt giữa 
 chính quy, chùa Khmer cũng đã đóng góp 
đào tạo chính quy tại các trường nghệ thuật 
 một phần quan trọng trong việc đào tạo và 
chuyên nghiệp với đào tạo truyền nghề tại 
 gìn giữ những giá trị nghệ thuật truyền 
gia đình và tại các chùa ở phum, sóc. 
 thống dân tộc của người dân Khmer. Đây 
 + Mở các lớp bồi dưỡng,nâng cao cho là những đơn vị đào tạo chính nguồn nhân 
các nhà biên kịch và đạo diễn đang làm lực cho sân khấu Rô Băm và Dù Kê Khmer 
nghề của sân khấu Dù Kê. Nam Bộ, nhằm đáp ứng tốt nhu cầu thị 
 119 
MÚA TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ – NÉT Đ C ĐÁO CỦA NGH THUẬT MÚA KHMER NAM B 
hiếu ngày càng cao của khán giả trong thời Trăng (Giai đoạn từ năm 1920 đến năm 
kỳ hội nhập. 2000), Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Sóc 
 Trăng xuất bản. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 4. Nhiều tác giả (1998) Về sân khấu truyền 
1. Nguyễn Thị Tâm Anh (2015), Hình tượng thống Khmer Nam Bộ, Sở Văn hóa Thông tin 
 Chằn (YAK) trong văn hóa Khmer Nam Bộ, Sóc Trăng và Phân viện Văn hóa nghệ thuật 
 Nxb Văn hóa dân tộc, Hà Nội. Việt Nam tại TP. HCM xuất bản. 
2. Lê Ngọc Canh (2013), Nghệ thuật múa truyền 5. Nhiều tác giả (2013), Kỷ yếu hội thảo khoa 
 thống Khmer Nam bộ, Đề tài NCKH cấp Bộ, học “Nghệ thuật sân khấu Dù Kê Khmer Nam 
 Hà Nội. bộ - Di sản văn hóa dân tộc”, tổ chức tại 
3. Sơn Lương (2012), Tìm hiểu nghệ thuật sân Trường Đại học Trà Vinh, ngày 11 - 
 Dù kê Khmer Nam Bộ trên địa bàn tỉnh Sóc 12/11/2013. 
Ngày nhận bài: 12/6/2017 Biên tập xong: 15/7/2017 Duyệt đăng: 20/7/2017 
 120