Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Mở đầu: Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới, rối loạn tâm thần (RLTT) chiếm 31% trong tổng thiệt hại do các bệnh

thường gặp. Sử dụng thuốc an toàn hợp lý đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà điều trị tại bệnh viện

Nguyễn tri Phương (BVNTP). Khoa Lão– Tâm Thần của bệnh viện hiện chưa xây dựng phác đồ chuẩn để điều

trị RLTT. Vấn đề sử dụng thuốc tại đây rất cần khảo sát và đóng góp từ giới chuyên môn, trong đó có dược sĩ lâm

sàng, nhằm đạt hiệu quả và an toàn.

Mục tiêu: Khảo sát tình hình sử dụng các nhóm thuốc trị RLTT ở bệnh nhân nội trú, đưa ra nhận xét, đề

xuất ý kiến để việc sử dụng thuốc được hợp lý, an toàn.

Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện theo phương pháp hồi cứu. Đã khảo sát 382 hồ sơ

bệnh án của Khoa Lão– Tâm Thần có chỉ định thuốc RLTT, từ 1/1/2009 – 30/6/2012.

Kết quả: - Điều trị RLTT có 4 nhóm thuốc chính, ngoài ra có thêm các thuốc trị triệu chứng và thuốc bổ. Sử

dụng nhiều nhất là nhóm chống loạn thần (42,89%), tiếp theo là nhóm chống trầm cảm (29,62%), chống lo âu

(20,17%) và ổn định khí sắc (7,32%). - Phối hợp thuốc phổ biến là phối hợp luôn có Olanzapin (nhóm chống loạn

thần không điển hình). - Tỷ lệ bệnh nhân giảm hoặc bớt bệnh chiếm 90,3%. Tác dụng phụ có xảy ra nhưng được

kiểm soát tốt, đặc biệt xảy ra ở nhóm thuốc chống loạn thần điển hình.

Kết luận: Khoa chưa có phác đồ riêng trị RLTT nhưng việc sử dụng thuốc có tuân thủ phác đồ và khuyến

cáo của nước ngoài. Nhìn chung, việc sử dụng thuốc điều trị RLTT ở Khoa Lão – Tâm Thần, bệnh viện NTP qua

khảo sát là tương đối an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 1

Trang 1

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 2

Trang 2

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 3

Trang 3

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 4

Trang 4

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 5

Trang 5

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 6

Trang 6

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương trang 7

Trang 7

pdf 7 trang baonam 11060
Bạn đang xem tài liệu "Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị rối loạn tâm thần tại khoa lão – tâm thần bệnh viện Nguyễn Tri Phương
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014
Chuyên Đề Dược Học 310
KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC TRỊ RỐI LOẠN TÂM THẦN 
TẠI KHOA LÃO – TÂM THẦN BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG 
Nguyễn Hữu Đức*, Võ Nguyên Khôi*, Nguyễn Thị Cẩm Tú** 
TÓM TẮT 
Mở đầu: Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới, rối loạn tâm thần (RLTT) chiếm 31% trong tổng thiệt hại do các bệnh 
thường gặp. Sử dụng thuốc an toàn hợp lý đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà điều trị tại bệnh viện 
Nguyễn tri Phương (BVNTP). Khoa Lão– Tâm Thần của bệnh viện hiện chưa xây dựng phác đồ chuẩn để điều 
trị RLTT. Vấn đề sử dụng thuốc tại đây rất cần khảo sát và đóng góp từ giới chuyên môn, trong đó có dược sĩ lâm 
sàng, nhằm đạt hiệu quả và an toàn. 
Mục tiêu: Khảo sát tình hình sử dụng các nhóm thuốc trị RLTT ở bệnh nhân nội trú, đưa ra nhận xét, đề 
xuất ý kiến để việc sử dụng thuốc được hợp lý, an toàn. 
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện theo phương pháp hồi cứu. Đã khảo sát 382 hồ sơ 
bệnh án của Khoa Lão– Tâm Thần có chỉ định thuốc RLTT, từ 1/1/2009 – 30/6/2012. 
Kết quả: - Điều trị RLTT có 4 nhóm thuốc chính, ngoài ra có thêm các thuốc trị triệu chứng và thuốc bổ. Sử 
dụng nhiều nhất là nhóm chống loạn thần (42,89%), tiếp theo là nhóm chống trầm cảm (29,62%), chống lo âu 
(20,17%) và ổn định khí sắc (7,32%). - Phối hợp thuốc phổ biến là phối hợp luôn có Olanzapin (nhóm chống loạn 
thần không điển hình). - Tỷ lệ bệnh nhân giảm hoặc bớt bệnh chiếm 90,3%. Tác dụng phụ có xảy ra nhưng được 
kiểm soát tốt, đặc biệt xảy ra ở nhóm thuốc chống loạn thần điển hình. 
Kết luận: Khoa chưa có phác đồ riêng trị RLTT nhưng việc sử dụng thuốc có tuân thủ phác đồ và khuyến 
cáo của nước ngoài. Nhìn chung, việc sử dụng thuốc điều trị RLTT ở Khoa Lão – Tâm Thần, bệnh viện NTP qua 
khảo sát là tương đối an toàn, hợp lý và hiệu quả. 
Từ khóa: Thuốc trị rối loạn tâm thần, thuốc chống loạn thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống lo âu, 
thuốc ổn định khí sắc. 
ABSTRACT 
INVESTIGATION OF DRUG USE FOR TREATING MENTAL DISORDERS 
IN GERIATRIC-PSYCHIATRIC DEPARTMENT OF NGUYEN TRI PHUONG HOSPITAL 
Nguyen Huu Duc, Vo Nguyen Khoi, Nguyen Thi Cam Tu 
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 310 - 316 
Background: According to the World Health Organization, mental disorders accounts for 31% of the 
total damage caused by common diseases. Rational use of drugs has been major concern of hospital staff of 
Nguyen tri Phuong (NTP). Geriatric-Psychiatric department of the hospital has not set up guidelines for treating 
mental disorders. It is necessary to review the drug use in the department and collect comments from health 
professionals, especially that from clinical pharmacists to optimise the policy of drug use. 
Objectives: To review case records of mental disorders drug use on patients in the Geriatric-Psychiatric 
Department, NTP hospital from January 1 2009 to June 30 2012 to see appropriateness of medication use. 
Methods: A retroprospective method was applied to review 382 prescriptions utilising to treat mental 
∗ Khoa Dược, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh ** Bệnh viện Nguyễn Tri Phương 
Tác giả liên lạc: PGS.TS. Nguyễn Hữu Đức ĐT: 0918276256 Email: tvduoc@yahoo.com 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Dược Học 311
disorders to see appropriateness of medication use. Interviews of medical and pharmacy staff in the 
department were conducted regarding prescription and dispensing the drugs. 
Results: - Drugs used for treating mental disorder includes 4 groups. Mostly used drugs were 
antipsychotics (42.89%), followed by antidepressants (29.62%), anxiolytics (20.17%) and mood stabilizers 
(7.32%).- The combination therapy almost included olanzapin, an atypical antipsychotic. - The percentage 
of patients who reduced symptoms or removed disease accounted for 90.3%., ADR occurred but well 
controlled, especially when using typical antipsychotics. 
Conclusion: In general, through investigation the use of mental disorders drugs in the Geriatric – 
Psychiatric Department of NTP hospital is relatively reasonable, safe, economic and effective. 
Keywords: Mental disorder drug use, antipsychotics, antidepressants, anxiolytics, mood stabilizers. 
MỞ ĐẦU 
Rối loạn tâm thần (RLTT) là một bệnh 
chiếm tỉ lệ cao ở các nước phát triển. Theo báo 
cáo của Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), ước 
tính trên toàn thế giới tỷ lệ các RLTT chiếm 
12% dân số. Cũng theo WHO, trong tổng thiệt 
hại do các bệnh thường gặp RLTT chiếm 31%, 
xếp hàng thứ năm trong 10 nguyên nhân gây 
gánh nặng bệnh tật toàn cầu (1).. Ở Mỹ, điều 
tra cho thấy 46% dân số thường có đủ tiêu 
chuẩn cho việc chẩn đoán bị một RLTT tại một 
thời điểm nào đó. Một điều tra vào năm 2004 
tại 16 quốc gia châu Âu cho thấy khoảng 27% 
người lớn bị ảnh hưởng bởi RLTT ít nhất một 
lần trong khoảng thời gian 12 tháng(1). Ở Việt 
Nam, theo kết quả điều tra dịch tễ học của 
ngành Tâm thần vào năm 2000, tỷ lệ bị RLTT 
chiếm khoảng từ 10 - 15% dân số(2). Hiện nay 
có 4 nhóm thuốc chủ yếu được sử dụng để 
điều trị RLTT(3). Tuy nhiên, yêu cầu dùng 
thuốc đúng thường gây không ít lúng túng 
cho bác sĩ điều trị trong lựa chọn và phối hợp 
thuốc, rất dễ dẫn đến sử dụng thuốc sai. Bệnh 
viện Nguyễn Tri Phương (BVNTP) là bệnh 
viện đa khoa hạng I, bệnh viện duy nhất trong 
thành phố Hồ Chí Minh có Khoa Lão kết hợp 
với Tâm Thần, cho nên có điều trị các bệnh 
nhân RLTT kể cả người không phải là người 
già. Cho tới nay, bệnh viện vẫn chưa có đề tài 
khảo sát tính hiệu quả và an toàn trong sử 
dụng thuốc trị RLTT. 
Với mong muốn góp phần tăng tính hiệu 
quả, an toàn hợp lý trong sử dụng thuốc điều trị 
RLTT, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài này. 
Mục tiêu nghiên cứu 
Khảo sát thực trạng sử dụng thuốc trị RLTT 
tại Khoa Lão – Tâm Thần BVNTP nhằm đánh 
giá, đóng góp ý kiến giúp cho việc sử dụng 
thuốc an toàn, hợp lý tại bệnh viện. 
ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
Đối tượng nghiên cứu 
Các hồ sơ bệnh án của Khoa Lão – Tâm 
Thần có chỉ định thuốc RLTT cho đối tượng từ 
45 tuổi trở lên, được lưu trữ tại phòng kế hoạch 
tổng hợp, BVNTP từ ngày 1/1/2009 đến ngày 
30/6/2012. 
Trong đề tài, chúng tôi đã khảo sát 382 mẫu 
hồ sơ bệnh án (áp dụng công thức chọn mẫu 
theo(3)) có chỉ định thuốc RLTT đáp ứng cho việc 
nghiên cứu. 
Phương pháp hồi cứu 
Tiến hành hồi cứu các hồ sơ bệnh án có sử 
dụng thuốc RLTT trong điều trị tại Khoa Lão – 
Tâm Thần. 
Lập phiếu thu thập thông tin để ghi chép lại 
hồ sơ bệnh án. Những chỉ tiêu khảo sát gồm: Đặc 
điểm mẫu nghiên cứu (giới tính, tuổi tác, bệnh lý 
kèm theo), việc sử dụng thuốc điều trị RLTT tại 
Khoa Lão – Tâm Thần (các nhóm thuốc chiếm 
ưu thế, các phối hợp thuốc, chỉ định khởi đầu, 
tương tác thuốc, theo dõi ADR) và hiệu quả điều 
trị. Những tiêu chí đánh giá gồm: Loại thuốc sử 
dụng có phù hợp (Chỉ định trong trường hợp 
nào, có đúng theo phác đồ điều trị, có theo dõi 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014
Chuyên Đề Dược Học 312
hiệu quả điều trị); Đường sử dụng, liều dùng, 
thời gian sử dụng có đúng không; Phối hợp 
thuốc có hợp lý không; Có xảy ra ADR. Từ kết 
quả khảo sát đề xuất các biện pháp nhằm cải 
thiện những thiếu sót nếu có. 
Phương pháp phỏng vấn 
Phỏng vấn các bác sĩ điều trị để biết rõ vì sao 
có thực trạng sử dụng thuốc như khảo sát. 
KẾT QUẢ 
Đặc điểm bệnh nhân 
Giới tính 
Qua khảo sát 382 bệnh án, chúng tôi ghi 
nhận tỷ lệ nữ mắc bệnh (70,7%) hơn 2,3 lần nam 
(29,3%) (Bảng 1). 
Bảng 1: Phân bố giới tính của mẫu nghiên cứu 
(N=382) 
Giới tính Nữ Nam Tổng 
Số lượng 270 112 382 
Tỷ lệ 70,7% 29,3% 100% 
Tuổi 
Khoa Lão tiếp nhận BN có độ tuổi từ 60 trở 
lên và do kết hợp với khoa Tâm Thần nên 
nhận mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, số BN dưới 45 
tuổi mắc bệnh RLTT chiếm tỷ lệ rất thấp, 
chúng tôi đã chọn lứa tuổi thấp nhất trong 
nghiên cứu là 45, và ghi nhận tuổi cao nhất là 
94 tuổi, trung bình: 57 ± 2 tuổi. Nhóm tuổi có 
tỷ lệ BN đông nhất là nhóm (45-55), nhóm tuổi 
ít nhất là nhóm (>85) (Bảng 2). 
Bảng 2: Phân bố nhóm tuổi của mẫu nghiên cứu 
(N=382) 
Tuổi 45-55 55-65 65-75 75-85 >85 
Số lượng 155 101 58 56 12 
Tỷ lệ 40,60% 26,4% 15,20% 14,70% 3.10% 
Tỷ lệ các bệnh kèm theo ngoài RLTT: 
Đối tượng nghiên cứu là những BN ở tuổi 
trung niên và già nên đa số BN mắc nhiều 
bệnh, chiếm tỷ lệ cao nhất là cao huyết áp 
(27,8%), tiếp theo là rối loạn lipid huyết 
(18,13%), bệnh dạ dày (7,99%), tiểu đường 
(5,94%) (Hình 1). 
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
Cao 
huyết áp 
Rối loạn 
lipid 
huyết 
Bệnh lý 
dạ dày 
Tiểu 
đường 
Thiếu 
máu cơ 
tim cục 
bộ 
Bệnh lý 
xương 
khớp 
Bệnh lý 
gan thận 
Bệnh lý 
về phổi 
Bệnh 
khác 
Bệnh 
Hình 1: Tỷ lệ các bệnh lý kèm theo ngoài RLTT 
Tỉ lệ các loại bệnh trong RLTT (5) 
Bảng 3: Tỉ lệ các loại bệnh trong RLTT 
Bệnh Số lượng Phần trăm 
F00 Sa sút tâm thần trong bệnh Alzheimer 10 2,60% 
F01 Sa sút tâm thần trong bệnh mạch máu 7 1,80% 
F02 Sa sút tâm thần trong các bệnh lý khác 1 0,30% 
F03 Sa sút tâm thần không xác định 9 2,40% 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Dược Học 313
Bệnh Số lượng Phần trăm 
F06 Rối loạn tâm thần khác do tổn thương, RL chức năng não và do bệnh cơ thể 11 2,90% 
F10 Rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng rượu 21 5,50% 
F13 Rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng thuốc 5 1,30% 
F20 Tâm thần phân liệt 22 5,80% 
F21 Rối loạn kiểu phân liệt 1 0,30% 
F22 Rối loạn hoang tưởng 4 1,00% 
F23 Rối loạn loạn thần cấp tính và thoáng qua 22 5,80% 
F31 Rối loạn cảm xúc lưỡng cực 11 2,90% 
F32 Giai đoạn trầm cảm 33 8,60% 
F41 Rối lạn lo âu khác 93 24.30% 
F42 Rối loạn ám ảnh-cưỡng chế 1 0,30% 
F43 Phản ứng với stres trầm trọng và rối loạn thích ứng 2 0,50% 
F45 Rối loạn dạng cơ thể 99 25,90% 
F51 Rối loạn giấc ngủ không do nguyên nhân thực thể. 30 7,90% 
Tổng số 382 100,00% 
Theo ICD-10 (6), bệnh RLTT chiếm tỉ lệ cao 
nhất là rối loạn dạng cơ thể (25,9%). Tiếp theo là 
các bệnh: rối loạn lo âu khác (24,3%), giai đoạn 
trầm cảm (8,6%). Ở đây ta thấy bệnh sa sút tâm 
thần chiếm tỉ lệ thấp nhưng nếu xét trong nhóm 
đối tượng người già nó lại chiếm tỷ lệ cao. 
Tình hình sử dụng thuốc 
Tỷ lệ sử dụng các nhóm thuốc RLTT 
Có 4 nhóm thuốc được dùng chủ yếu. Nhóm 
thuốc được sử dụng nhiều nhất là thuốc chống 
loạn thần (CLT) (42,89%) , thấp nhất là nhóm ổn 
định khí sắc (7,32%). Nhóm CLT dùng cho đa số 
các bệnh lý tâm thần, trước tiên là bệnh tâm 
thần phân liệt (TTPL), loạn thần cấp ngoài ra 
được chỉ định phối hợp với thuốc trầm cảm để 
trị rối loạn lo âu, rối loạn dạng cơ thể, trầm cảm 
hoăc bệnh lý thực thể có loạn thần. Nhóm ổn 
định sắc khí được chỉ định chủ yếu trong rối 
loạn cảm xúc lưỡng cực (Bảng 4). 
Bảng 4: Tỷ lệ các nhóm thuốc RLTT được chỉ định 
Nhóm thuốc Số lượt dùng Tỷ lệ 
Chống loạn thần 404 42,89% 
Chống trầm cảm 279 29,62% 
Chống lo âu 190 20,17% 
Ổn định khí sắc 69 7,32% 
Tổng cộng 942 100,00% 
Tỷ lệ sử dụng các thuốc RLTT 
Hình 2: Tỷ lệ các thuốc trị RLTT được sử dụng nhiều 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014
Chuyên Đề Dược Học 314
Thuốc dùng nhiều nhất là thuốc Olanzapin 
(17,16%), tiếp đó là Diazepam (10,52%), 
Propranolol (8,65%), Fluoxetin (6,09%)... 
Diazepam dùng để giảm nhanh các triệu chứng 
cấp tính như cơn hoảng loạn, loạn thần cấp, sảng 
do rượu và dùng trong những ngày đầu khi 
BN mất ngủ. Propranolol dùng để làm giảm các 
triệu chứng bứt rứt, bồn chồn, đứng ngồi không 
yên (akathisia) thường do thuốc RLTT gây ra. 
Tỷ lệ sử dụng các thuốc thuộc thế hệ khác nhau trong cùng nhóm 
Bảng 5: Tỷ lệ sử dụng các thuốc thế hệ khác nhau trong cùng nhóm 
Nhóm thuốc Số lượt dùng Tỷ lệ 
Chống loạn thần Thế hệ 2 (không điển hình) 309 76,5% 
Thế hệ 1 (điển hình) 95 23,5% 
Trầm cảm SSRI 207 74,2% 
Các nhóm khác 72 25,8% 
Trong nhóm thuốc CLT, thuốc thế hệ 2 tức 
thuốc không điển hình chiếm tỉ lệ cao (76,5%) 
gấp hơn 3 lần thuốc thế hệ 1 (23,5%). Thế hệ 1 
chủ yếu dùng trong tâm thần phần liệt dạng 
nặng không đáp ứng với thuốc thế hệ 2 và trong 
trường hợp cấp phải dùng dạng tiêm. 
Trong nhóm thuốc chống trầm cảm, tỷ lệ 
dùng SSRI (Serotonine selective reuptake 
inhibitors) chiếm đa số (74,2%) hơn 3 lần so với 
tổng các thuốc thuộc các nhóm khác (25,8%). 
Tuy nhiên các thuốc không phải SSRI dùng hiệu 
quả trong trường hợp bệnh nặng, thời gian tác 
động nhanh và giá thành thường rẻ hơn. 
Tỷ lệ phối hợp thuốc trị RLTT 
0.00%
5.00%
10.00%
15.00%
20.00%
25.00%
30.00%
35.00%
1 thuốc 2 thuốc 3 thuốc 4 thuốc 5 thuốc 6 thuốc 7 thuốc 
tổng số thuốc 
Hình 3: Phối hợp thuốc được kê toa trong điều trị RLTT. 
Tỷ lệ phối hợp thuốc trị RLTT chiếm tỉ lệ cao 
lần lượt là phối hợp 4 thuốc (33,2%), phối hợp 3 
thuốc (29,3%). 
Tỷ lệ thấp là dùng 1 thuốc (2,6%) và phối 
hợp 7 thuốc (1%). 
Về cơ bản, BN được điều trị khởi đầu bằng 
phối hợp hai thuốc, ít khi dùng một thuốc. Nếu 
cần, dùng thêm một thuốc trị triệu chứng bệnh, 
hoặc BN có các triệu chứng cấp tính thì dùng 
thêm các thuốc tác động nhanh như Diazepam, 
Haloperidol dạng tiêm. 
Tỷ lệ dùng đường cho thuốc trị RLTT 
Bảng 6: Tỷ lệ dùng đường cho thuốc RLTT. 
Đường dùng Số lượt dùng Tỷ lệ 
Đường uống (PO) 1405 97,03% 
Đường tiêm 43 2,97% 
Tổng số 1448 100,00% 
Đa số các thuốc trị RLTT đều dùng dạng 
uống (97,03%), dạng tiêm dùng ít (2,97%). 
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014 Nghiên cứu Y học
Chuyên Đề Dược Học 315
Dạng thuốc tiêm được dùng khi cần tác 
dụng nhanh để trị triệu chứng cấp tính (BZD, 
một số thuốc CLT thế hệ 1). Hai thuốc dùng 
dạng tiêm phổ biến là Diazepam và 
Haloperidol để điều trị các triệu chứng như 
loạn thần, mê sảng có cơn gây hấn, ngộ độc 
thuốc thần kinh Ngoài ra, vitamin B1 dạng 
tiêm để dùng trị sảng rượu. 
Tỷ lệ thay thuốc cùng nhóm trong quá trình 
điều trị. 
Việc thay thuốc thường là thay các thuốc 
trong cùng một nhóm khi không đạt hiệu quả 
điều trị hoặc xảy ra ADR gây khó chịu cho BN. 
Như thay thuốc trong nhóm SSRI với nhau, hoặc 
thay Clozapin cho Olanzapin. Từ 382 bệnh án, 
chúng tôi thống kê được tỉ lệ thay thuốc cùng 
nhóm như sau (Bảng 7.) 
Bảng 7: Tỷ lệ thay thuốc cùng nhóm trong quá trình 
điều trị 
Thay thuốc Số lượt Tỷ lệ 
Không 336 88% 
Có 46 12% 
Tổng số 382 100% 
Thời gian điều trị 
Thời gian nằm viện ngắn nhất: 1 ngày, thời 
gian nằm viện lâu nhất: 42 ngày, trung bình: 
10.07± 0.63 ngày. 
Đa số BN có thời gian nằm viện thường: 8-9 
ngày. Khi tình trạng bệnh đã ổn định bác sĩ sẽ 
cho xuất viện để điều trị duy trì tại nhà. Một số 
xin về sớm, đa số họ là nam lao động chính trong 
gia đình. Đối với các BN quá cao tuổi (>80) và 
mắc nhiều bệnh thường gia đình xin về nhà tiện 
chăm sóc. 
Tỷ lệ chẩn đoán nhầm bệnh 
Việc chẩn đoán RLTT có khác so với việc 
chẩn đoán các bệnh khác, mang tính định tính 
do chỉ dựa vào thang đánh giá bệnh như dựa 
vào bảng phân loại và chẩn đoán bệnh tâm thần 
của Hiệp hội tâm thần Mỹ (DSM-IV). Do đó việc 
chẩn đoán nhầm thường xảy ra ở giới hạn cho 
phép. Trong khảo sát của chúng tôi, tỷ lệ chẩn 
đoán nhầm là 12,3% (Bảng 8). 
Bảng 8: Tỷ lệ chẩn đoán nhầm bệnh 
Chẩn đoán Số lượng Tỷ lệ 
Giử nguyên 335 87,7% 
Thay đổi 47 12,3% 
Tổng cộng 382 100,0% 
Tỷ lệ chẩn đoán nhầm cao nhất là bệnh rối 
loạn cảm xúc lưỡng cực (36.36%), kế tiếp lần lượt 
là các bệnh rối loạn dạng cơ thể (17.17%), rối 
loạn lo âu (13.98%). 
Kết quả điều trị 
Tỷ lệ giảm hoặc bớt bệnh chiếm tỷ lệ cao: 
90.3%, tỷ lệ bệnh không thay đổi hoặc nặng 
thêm: 9,7%. 
Bảng 9: Kết quả điều trị 
Kết quả điều trị Số lượng Tỷ lệ 
Giảm hoặc bớt bệnh 345 90,3% 
Không thay đổi hoặc nặng thêm 37 9,70% 
Tổng số 382 100,0% 
ADR 
Qua khảo sát và tham khảo ý kiến của bác sĩ, 
chúng tôi ghi nhận có các ADR hay gặp: Rối loạn 
giấc ngủ; Táo bón hoặc tiêu chảy, khô miệng, hồi 
hộp; Nghẹt mũi; Tiết sữa; Triệu chứng ngoại 
tháp; Hạ huyết áp tư thế (chóng mặt, say sẩm). 
Đây là các ADR đã được báo cáo ở các nhóm 
thuốc hướng thần hay xảy ra, cho nên các các bác 
sĩ chỉ tư vấn và cho hướng xử trí chứ không báo 
cáo ADR. 
KẾT LUẬN 
Qua khảo sát, chúng tôi đã ghi nhận các đặc 
điểm của mẫu nghiên cứu như giới tính, tuổi, các 
bệnh lý kèm theo, các loại RLTT Chúng tôi ghi 
nhận chủ yếu có 4 nhóm thuốc trị RLTT được sử 
dụng và nhận thấy thuốc thuộc thế hệ mới hơn 
(CLT không điển hình, chống trầm cảm SSRI) 
được dùng nhiều hơn. Tùy điều kiện và tình 
trạng bệnh, phối hợi thuốc, thay thế thuốc và 
dạng thuốc uống hoặc tiêm được dùng phù hợp. 
Khoa chưa có phác đồ riêng trị RLTT nhưng việc 
sử dụng thuốc có tuân thủ phác đồ và khuyến 
cáo của nước ngoài. Khi thấy các triệu chứng đã 
giảm, bác sĩ thường cho xuất viện để điều trị duy 
trì và tỉ lệ đỡ, khỏi bệnh chiếm tỷ lệ cao (90,3%). 
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014
Chuyên Đề Dược Học 316
Nhìn chung, việc sử dụng thuốc trị RLTT tại 
khoa Khoa Lão – Tâm Thần BVNTP là tương 
đối hợp lý, an toàn và hiệu quả. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Alonso J. (2004), "Prevalence of mental disorders in Europe: 
results from the European Study of the Epidemiology of 
Mental Disorders project". Acta Psychiatr Scand Suppl, 109 
(420):7-21. 
2. Bùi Đức Trình (2008), Bài giảng tâm thần học, NXB Y học, Thái 
Nguyên, 220. 
3. Đặng văn Giáp, Đỗ Quang Dương (2010), Tài liệu phân tích 
thống kê và quản lý dữ liệu, Bộ môn Công nghệ Thông tin Dược, 
Khoa Dược, Đại học Y Dược TPHCM 
4. Đào Trần Thái (2005), Tâm thần học, NXB Y Học, Hồ Chí 
Minh, 1-250. 
5. Lê Ngọc Trọng (2001), Bảng phân loại quốc tế bệnh tật Việt-Anh, 
NXB Y Học, 183-277. 
6. WHO World Mental Health Survey Consortium (2004), 
“Prevalence, severity, and unmet need for treatment of mental 
disorders in the World Health Organization World Mental 
Health Surveys”. JAMA, 291(21):2581-2590. 
Ngày nhận bài báo: 14.12.2012 
Ngày phản biện nhận xét bài báo: 17.1.2012 
Ngày bài báo được đăng: 10.03.2014 

File đính kèm:

  • pdfkhao_sat_tinh_hinh_su_dung_thuoc_tri_roi_loan_tam_than_tai_k.pdf