Khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu của người cao tuổi tại vùng nông thôn khu vực phía Nam
Đặt vấn đề: Dân số người cao tuổi (NCT) tại Việt Nam được dự báo sẽ gia tăng nhanh chóng trong những
thập niên sắp tới. Chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm thiểu các
gánh nặng bệnh tật cho NCT. Tuy nhiên, hiện nay có rất ít nghiên cứu tìm hiểu về khả năng tiếp cận dịch vụ
CSSKBĐ của NCT tại khu vực phía Nam.
Mục tiêu: Xác định khả năng tiếp cận dịch vụ CSSKBĐ của NCT tại vùng nông thôn khu vực phía Nam.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả được thực hiện tại huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến
Tre vào năm 2013. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp 520 NCT dựa trên bộ câu hỏi thiết kế
sẵn và phỏng vấn sâu các nhóm đối tượng là trưởng trạm và nhân viên trạm y tế xã. Số liệu được nhập bằng
phần mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng phần mềm SPSS 16; p <0,05 được chọn làm mức ý nghĩa thống kê.
Kết quả: Có 27% NCT trên 80 tuổi và gần 70% là phụ nữ; 12,2% NCT mù chữ; 14,7% sống một mình;
73,4% mắc ít nhất một bệnh mạn tính; 15,8% có hạn chế vận động và 79% gặp vấn đề về sức khỏe trong 4 tuần
qua. Đối với việc sử dụng các dịch vụ CSSK, 34,3% NCT có đi khám sức khỏe tổng quát; 77,6% có khám theo dõi
bệnh mạn tính, trong đó gần một nửa có theo dõi định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sỹ; 30,7% đi khám khi có vấn
đề về sức khỏe. Các yếu tố bao gồm trình độ học vấn, kiến thức về chăm sóc sức khỏe, thu nhập, bảo hiểm y tế, tự
đánh giá tình trạng sức khỏe bản thân của NCT có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với việc sử dụng các loại
dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Kết quả khảo sát trạm y tế cho thấy các dịch vụ CSSKBĐ cho NCT còn thiếu, chất
lượng của các dịch vụ hiện có cũng không đáp ứng được một cách có hiệu quả do sự hạn chế về nguồn nhân lực,
kinh phí, trang thiết bị và sự xuống cấp của một số cơ sở.
Kết luận: Dịch vụ CSSKBĐ cho NCT thiếu cả về số lượng và chất lượng, ảnh hưởng không nhỏ đến khả
năng tiếp cận của NCT. Một số yếu tố trong đó trình độ học vấn và tình trạng bảo hiểm y tế có mối liên quan
mạnh với việc sử dụng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của NCT
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Tóm tắt nội dung tài liệu: Khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu của người cao tuổi tại vùng nông thôn khu vực phía Nam
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 500 KHẢ NĂNG TIẾP CẬN DỊCH VỤ CHĂM SÓC SỨC KHỎE BAN ĐẦU CỦA NGƯỜI CAO TUỔI TẠI VÙNG NÔNG THÔN KHU VỰC PHÍA NAM Nguyễn Thúy Ngọc*, Nguyễn Ngọc Duy* TÓM TẮT Đặt vấn đề: Dân số người cao tuổi (NCT) tại Việt Nam được dự báo sẽ gia tăng nhanh chóng trong những thập niên sắp tới. Chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm thiểu các gánh nặng bệnh tật cho NCT. Tuy nhiên, hiện nay có rất ít nghiên cứu tìm hiểu về khả năng tiếp cận dịch vụ CSSKBĐ của NCT tại khu vực phía Nam. Mục tiêu: Xác định khả năng tiếp cận dịch vụ CSSKBĐ của NCT tại vùng nông thôn khu vực phía Nam. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả được thực hiện tại huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre vào năm 2013. Nghiên cứu sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp 520 NCT dựa trên bộ câu hỏi thiết kế sẵn và phỏng vấn sâu các nhóm đối tượng là trưởng trạm và nhân viên trạm y tế xã. Số liệu được nhập bằng phần mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng phần mềm SPSS 16; p <0,05 được chọn làm mức ý nghĩa thống kê. Kết quả: Có 27% NCT trên 80 tuổi và gần 70% là phụ nữ; 12,2% NCT mù chữ; 14,7% sống một mình; 73,4% mắc ít nhất một bệnh mạn tính; 15,8% có hạn chế vận động và 79% gặp vấn đề về sức khỏe trong 4 tuần qua. Đối với việc sử dụng các dịch vụ CSSK, 34,3% NCT có đi khám sức khỏe tổng quát; 77,6% có khám theo dõi bệnh mạn tính, trong đó gần một nửa có theo dõi định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sỹ; 30,7% đi khám khi có vấn đề về sức khỏe. Các yếu tố bao gồm trình độ học vấn, kiến thức về chăm sóc sức khỏe, thu nhập, bảo hiểm y tế, tự đánh giá tình trạng sức khỏe bản thân của NCT có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với việc sử dụng các loại dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Kết quả khảo sát trạm y tế cho thấy các dịch vụ CSSKBĐ cho NCT còn thiếu, chất lượng của các dịch vụ hiện có cũng không đáp ứng được một cách có hiệu quả do sự hạn chế về nguồn nhân lực, kinh phí, trang thiết bị và sự xuống cấp của một số cơ sở. Kết luận: Dịch vụ CSSKBĐ cho NCT thiếu cả về số lượng và chất lượng, ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng tiếp cận của NCT. Một số yếu tố trong đó trình độ học vấn và tình trạng bảo hiểm y tế có mối liên quan mạnh với việc sử dụng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của NCT. Từ khóa: tiếp cận, dịch vụ CSSKBĐ, người cao tuổi, vùng nông thôn ABSTRACT ACCESS TO PRIMARY HEALTH CARE SERVICES BY OLDER PEOPLE IN RURAL AREAS OF SOUTHERN VIETNAM Nguyen Thuy Ngoc, Nguyen Ngoc Duy * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 500 – 506 Background: The older population in Vietnam is projected to rapidly increase in the next decades. Primary health care (PHC) plays an important role in reducing disease burdens among older people. However, there have been few studies related on access to PHC services, especially by older people in southern Vietnam. Objectives: To measure the access to PHC services by older people and associated factors in rural areas of southern Vietnam. * Viện Y tế công cộng thành phố Hồ Chí Minh Tác giả liên lạc: Ths.Bs. Nguyễn Thúy Ngọc ĐT: 0989876176 Email: nguyenthuyngoc@ihph.org.vn Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 501 Methods: A cross‐sectional study was conducted at Giong Trom district, Ben Tre province in 2013. The study included a quantitative survey with structured questionnaire on 520 elderly and a qualitative interview on the heads and healthcare staff of four commune health stations. Epidata 3.1 software was used for data entry and SPSS16 was applied for data analysis. p <0.05 was considered as a statistical significance. Result: The propotion of older people in the age of 80 and above was 27%. Nearly 70% of older people were female, 12.2% were illiteracy, 14.7% were living alone, 73.4% had suffered from at least one chronic disease, 15.8% had somelimitations in their daily activities,and 79% had health troubles within the last four weeks.In terms of the utilisation of health care services, 34.3% of older people had general examination, 77.6% had chronic disease follow‐up examination of those nearly half used the examination regularly, and 30.7%used health examination services when having health troubles. Factors including educational levels, knowledge on health care, income, health insurance, self‐evaluated health status of older people were significantly associated with the utilisation of health care services. Results from commune health station surveys showed that PHC services for older peole were inadequate and the quality of available services were low as a result of limitations of personnel, infrastructure and financial resources at several commune health stations. Conclusion: PHC services for older peole were inadequate in terms of both quantity and quality. T ... một bảng kiểm được sử dụng để khảo sát về cơ sở vật chất, trang thiết bị của các trạm y tế trong nghiên cứu. Số liệu sau khi được thu thập được nhập bằng phần mềm Epidata 3.1 và phân tích bằng phần mềm SPSS16. Thống kê mô tả bao gồm bảng phân phối tần suất đối với biến định tính và trung bình và độ lệch chuẩn đối với biến định lượng. Để kiểm tra mối liên quan giữa khả năng sử dụng dịch vụ CSSKBĐ và các đặc điểm của NCT, sử dụng phép kiểm χ2 hoặc Fisher’s exact test. P <0,05 được chọn làm mức ý nghĩa thống kê. KẾT QUẢ‐BÀN LUẬN Đặc điểm dân số xã hội học của đối tượng tham gia nghiên cứu Bảng 1:Đặc điểm dân số xã hội học của NCT Đặc điểm của đối tượng Kết quả n % Tuổi (N=520) 60-69 218 42,3 70-79 156 30,7 80+ 146 27,0 Giới (N=520) Nam 156 30,7 Nữ 364 69,3 Trình độ học vấn (N=518) Mù chũ 63 12.2 Có học 229 44.2 Tiểu học 138 26,6 ≥ THCS 88 17,0 Dân tộc (N=516) Kinh 510 99 Khác 6 1 Tôn giáo (N=518) Không 241 46,5 Đạo Phật 221 42,7 Hoà Hảo 44 8,5 Khác 12 2,3 Tình trạng hôn nhân (N=516) Độc thân 24 4,7 Lập gia đình 241 46,7 Ly dị/ly thân 3 0,6 Goá chồng/goá vợ 248 48,0 Tình trạng sống (N=518) Một mình 76 14,7 Với vợ/chồng 69 13,3 Với cháu 18 3,5 Khác 355 68,5 Tình trạng lao động (N=518) Không làm gì 257 49,6 Nội trợ 62 12,0 Làm nghề nông 115 22,2 Làm việc khác 84 16,2 Thu nhập/trợ cấp(N=518) Có 372 72,0 Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 503 Đặc điểm của đối tượng Kết quả n % Không 139 26,8 Không trả lời 7 1,2 Nguồn thu nhập/trợ cấp (N=373) Lương hưu 21 5,6 Thu nhập từ công việc đang làm 148 39,7 Tiền con/cháu cho 96 25,7 Tiền bảo trợ xã hội 166 44,5 Khác 1 0,2 Tổng thu nhập/trợ cấp mỗi tháng (N=362) < 500.000 đồng 113 31,2 500.000 - < 1.000.000 đồng 76 21,0 1.000.000 - < 2.000.000 đồng 109 30,1 2.000.000 VND- <3.000.000 đồng 45 12,4 ≥ 3.000.000 đồng 19 5,2 Có thẻ bảo hiểm y tế (N=518) 435 84 Loại thẻ bảo hiểm y tế (N=432) Được cấp miễn phí 269 62,3 Tự mua 163 37,7 Trong 520 NCT tham gia nghiên cứu, có 27% NCT trên 80 tuổi và gần 70% là phụ nữ. Nhóm đối tượng này chính là những nhóm dễ bị tổn thương hơn so với các nhóm tuổi khác. Theo số liệu của Ủy Ban Nhân dân tỉnh Bến Tre, sự phân bố tuổi và giới của NCT trong nghiên cứu này đại diện cho dân số NCT chung của tỉnh. Ngoài hai yếu tố tuổi và giới, một số đặc điểm khác của NCT trong nghiên cứu được phân bố như sau: 83% NCT có trình độ học vấn từ cấp 1 trở xuống; gần 100% là người Kinh; 48% đã mất vợ/chồng; khoảng 32% sống một mình hoặc sống với vợ/chồng hoặc sống với cháu. Hơn 50% NCT vẫn đang làm việc và gần 40% có thu nhập từ công việc đang làm. Tỷ lệ NCT có thẻ bảo hiểm y tế là 84% trong đó 2/3 là thẻ bảo hiểm y tế miễn phí được cấp cho NCT. Tình trạng sức khỏe của đối tượng tham gia nghiên cứu Tỷ lệ NCT mắc ít nhất một bệnh mạn tính là 73%, bị hạn chế trong một số hoạt động là 16% và có các vấn đề về sức khỏe trong 4 tuần qua là gần 80%. Khi được hỏi về tình trạng sức khỏe của bản thân, 23% NCT tự đánh giá sức khỏe bản thân tốt hoặc rất tốt; 46% là trung bình và 31% là kém hoặc rất kém. Bảng 2: Tình trạng sức khỏe của NCT Biến số Kết quả n % Bệnh mạn tính (N=518) Có ít nhất một bệnh 380 73,4 Không có/không biết 138 26,6 Loại bệnh mạn tính (N=380) CHA 194 51,1 Xương khớp 167 43,9 Tim mạch 109 28,7 Hô hấp mạn tính/suyễn 55 14,5 Đái tháo đường 30 7,9 Thần kinh 27 7,1 Khác 95 25,0 Thời gian mắc bệnh (N=380) < 1 năm 46 12,1 1 -5 năm 166 43,7 > 5 năm 167 43,9 Không trả lời 1 0,3 Hạn chế vận động (N=518) Có 82 15,8 Không 436 84,2 Các loại vận động bị hạn chế (N=82) Đi lại 75 91,5 Tắm rửa 45 54,9 Đi vệ sinh 35 42,7 Mặc/cởi quần áo 27 32,9 Ăn uống 23 28,0 Mức độ hạn chế (N=81) Nhẹ 20 24,4 Vừa 51 62,2 Nặng 10 12,2 Vấn đề sức khỏe trong 4 tuần qua (N=518) Có 409 79,0 Không 109 21,0 Các triệu chứng gặp phải (N=409) Nhức đầu 255 62,3 Đau lưng/đau khớp 193 47,2 Mệt mỏi 185 45,2 Ho 121 29,6 Sốt 66 16,1 Khó thở 56 13,7 Khác 98 23,9 Mức độ triệu chứng (N=407) Nhẹ 201 49,1 Vừa 155 37,9 Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 504 Biến số Kết quả n % Nặng 52 12,7 Kiến thức về chăm sóc sức khỏe của đối tượng tham gia nghiên cứu Bảng 3:Kiến thức về chăm sóc sức khỏe của NCT Biến số Kết quả n % Có kiến thức 179 34,6 Không có kiến thức 339 65,4 Tổng 518 100 Trong nghiên cứu này, NCT có kiến thức được định nghĩa là khi biết ít nhất một phương pháp nâng cao sức khỏe hoặc phòng ngừa bệnh mạn tính. Chỉ có 1/3 NCT biết một số loại thực phẩm tốt cho việc phòng ngừa bệnh mạn tính như cao huyết áp, đái tháo đường hoặc biết cách nâng cao sức khỏe như tập dưỡng sinh. Thực trạng tiếp cận dịch vụ CSSKBĐ của NCT Kết quả khảo sát trạm y tế cho thấy các dịch vụ CSSKBĐ dành cho NCT theo như quy định tại Luật Người cao tuổi còn thiếu cả về số lượng và chất lượng. Khám chữa bệnh là hoạt động chủ yếu của các trạm y tế. Tuy nhiên, không có hoạt động khám chữa bệnh nào dành riêng cho NCT và chỉ có một trong số bốn trạm y tế có dành ưu tiên cho NCT khi khám chữa bệnh tại trạm. Vấn đề truyền thông và giáo dục sức khỏe cũng như hướng dẫn các kỹ năng chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật có được tiến hành tại các trạm y tế nhưng không thường xuyên. Các hoạt động khác như chăm sóc sức khỏe tại nhà, quản lý và theo dõi hồ sơ sức khỏe và khám sức khỏe định kỳ không được triển khai thực hiện. Nguyên nhân chính của việc thiếu về số lượng và kém về chất lượng của các dịch vụ này là do các trạm y tế bị hạn chế về nguồn nhân lực cũng như kinh phí hoạt động; họ không có nhân viên chuyên trách, không đủ thuốc, trang thiết bị, không được cấp kinh phí để triển khai hoạt động. Ngoài ra, nhiều nhân viên y tế không thấy được trách nhiệm của họ trong việc tiến hành các hoạt động CSSKBĐ cho NCT; một số thậm chí còn không biết về Luật Người cao tuổi. Bảng 4:Tình hình sử dụng dịch vụ CSSKBĐ của NCT Biến số Kết quả n % Khám sức khỏe định kỳ (N=516) Có 177 34,3 Không 339 65,7 Khám theo dõi bệnh mạn tính (N=379) Có 294 77,6 Không 85 22,4 Khám theo dõi bệnh mạn tính định kỳ (N=380) Có 187 49,2 Không 193 50,8 Khám khi có vấn đề về sức khỏe (N=409) Có 159 30,7 Không 250 48,3 Khi phỏng vấn NCT về tình hình sử dụng dịch vụ CSSKBĐ, kết quả cho thấy có khoảng 1/3 số NCT đi khám sức khỏe ít nhất 1 lần trong vòng 1 năm qua. Trong số NCT mắc bệnh mạn tính có 77,6% sử dụng dịch vụ khám theo dõi bệnh mạn tính và gần một nửa trong số này sử dụng dịch vụ khám theo dõi bệnh mạn tính định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ. Trong số NCT có vấn đề về sức khỏe như nhức đầu, chóng mặt, đau lưngtrong vòng 4 tuần qua thì chỉ có 30,7% đến cơ sở y tế để khám bệnh. Cơ sở y tế họ đến khám chủ yếu là bệnh viện đa khoa tỉnh và huyện. Các yếu tố liên quan đến khả năng tiếp cận dịch vụ CSSKBĐ của NCT Việc thiếu các dịch vụ CSSKBĐ cho NCT cả về số lượng và chất lượng của trạm y tế xã được xem như là rào cản chính cho NCT tiếp cận với các dịch vụ. Khi được hỏi về mong muốn của bản thân trong việc chăm sóc sức khỏe, nhiều NCT đã trả lời rằng họ muốn được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần trong một năm; một số người mong được nhân viên y tế hướng dẫn, tư vấn về cách chăm sóc sức khỏe; môt số muốn được khám chữa bệnh tại nhà; một số muốn được khám và phát thuốc miễn phíBên cạnh đó, một số NCT nói rằng họ sẽ không sử dụng Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 505 dịch vụ khám chữa bệnh tại trạm y tế mà sẽ tới các cơ sở y tế khác vì họ không tin tưởng vào chất lượng dịch vụ. Các yếu tố trình độ học vấn và thu nhập của NCT có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với việc sử dụng các dịch vụ khám sức khỏe tổng quát và khám khi có các vấn đề về sức khỏe. Nhóm NCT không đi học có tỷ lệ sử dụng các dịch vụ khám sức khỏe tổng quát thấp hơn hẳn (26,2%) so với nhóm đã học xong cấp 1 (44,2%) và nhóm có trình độ từ cấp 2 trở lên (45.5%) (p <0,001). Tương tự, nhóm NCT không đi học đi khám khi có vấn đề về sức khỏe cũng thấp hơn so với 2 nhóm còn lại (p <0,05). Đối với yếu tố thu nhập, khi xét 2 nhóm có thu nhập và không có thu nhập nói chung thì tỷ lệ NCT có thu nhập sử dụng các dịch vụ nêu trên thấp hơn so với nhóm không có thu nhập. Tuy nhiên, khi xét theo nguồn thu nhập thì tỷ lệ NCT có thu nhập từ lương hưu sử dụng dịch vụ khám sức khỏe tổng quát cao gần gấp đôi nhóm không có thu nhập và ngược lại tỷ lệ NCT có thu nhập từ công việc đang làm ít sử dụng dịch vụ hơn nhóm còn lại. Điều này có thể lý giải rằng đối tượng NCT có thu nhập từ lương hưu là những người đã từng làm việc cho các đơn vị nhà nước, thường có nhận thức về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe tổng quát cao hơn các đối tượng khác; NCT có thu nhập từ công việc đang làm ít đi khám bệnh hơn có thể do họ cảm thấy sức khỏe tốt hơn hoặc họ không có thời gian để đi kiểm tra sức khỏe. Tổng thu nhập hàng tháng cũng có mối liên quan với sử dụng dịch vụ trong đó NCT có thu nhập ≥ 3 triệu đồng sử dụng dịch vụ cao hơn so với các nhóm có thu nhập khác. Điều này dễ lý giải khi người giàu có hoặc khá giả sẽ có nhiều cơ hội để sử dụng dịch vụ sức khỏe hơn so với người nghèo, và họ cũng thường có trình độ học vấn và nhận thức về chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Bên cạnh các yếu tố về trình độ học vấn và thu nhập, yếu tố tự đánh giá tình trạng sức khỏe của bản thân cũng có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với việc khám sức khỏe tổng quát và việc khám theo dõi các bệnh mãn tính định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sỹ. Trên 40% NCT tự đánh giá sức khỏe của mình kém có sử dụng hai loại dịch vụ nêu trên, cao hơn hơn 10% so với nhóm tự đánh giá sức khỏe bình thường hoặc tốt (p <0,01). Sự khác biệt này có thể là do nhóm tự đánh giá sức khỏe của mình kém là nhóm đang có bệnh mạn tính nên họ sẽ thường xuyên đi khám và theo dõi tình hình bệnh tật hơn là các nhóm còn lại. Trong nghiên cứu này, các yếu tố có mối liên quan đến việc sử dụng dịch vụ khám theo dõi bệnh mạn tính định kỳ là yếu tố có kiến thức về nâng cao sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và có thẻ bảo hiểm y tế. Tỷ lệ sử dụng dịch vụ này là 59,5% ở nhóm NCT có kiến thức so với 39,5% ở nhóm không có kiến thức (p <0,05); gần 81% ở nhóm có thẻ bảo hiểm y tế so với khoảng 56% ở nhóm không có (p <0,001). Yếu tố có kiến thức và có thẻ bảo hiểm y tế có thể được xem như là một yếu tố thúc đẩy NCT sử dụng dịch vụ khám theo dõi bệnh mãn tính định kỳ. Khi có các vấn đề về sức khỏe, yếu tố tự đánh giá mức độ của triệu chứng (nặng, vừa, nhẹ) có mối liên quan mạnh với việc đi khám bệnh hay để các triệu chứng tự qua đi. Tỷ lệ đi khám khi có các vấn đề về sức khỏe ở nhóm tự đánh giá mức độ của vấn đề là nhẹ là 24,4%; vừa là 50,3% và nặng là 61,5%. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p <0,001. KẾT LUẬN Các dịch vụ CSSKBĐ cho NCT tại trạm y tế thiếu cả về số lượng và chất lượng, ảnh hưởng tới khả năng tiếp cận của NCT; trình độ học vấn và kiến thức về chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật có mối liên quan với việc sử dụng các dịch vụ khám sức khỏe tổng quát và khám theo dõi bệnh mạn tính định kỳ; nhóm NCT có lương hưu hoặc thu nhập trên 3 triệu/tháng có khả năng sử dụng dịch vụ khám sức khỏe tổng quát cao hơn các nhóm khác; nhóm NCT tự đánh giá sức khỏe bản thân kém có khả năng đi khám sức khỏe tổng quát và khám theo dõi bệnh mạn tính Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 Chuyên Đề Y Tế Công Cộng 506 định kỳ cao hơn các nhóm khác; tỷ lệ nhóm NCT đi khám bệnh khi có vấn đề về sức khỏe ở nhóm tự đánh giá mức độ của vấn đề là vừa và nặng cao hơn ở nhóm chỉ cảm thấy ở mức độ nhẹ; tình trạng có kiến thức về chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và tình trạng có bảo hiểm y tế có mối liên quan chặt chẽ với việc sử dụng dịch vụ khám theo dõi bệnh mạn tính định kỳ. KIẾN NGHỊ Chính phủ nên xem xét và đưa hoạt động CSSKBĐ cho NCT trở thành một chương trình mục tiêu y tế quốc gia. Chính quyền địa phương cần ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể để tạo điều kiện cho các trạm y tế triển khai các dịch vụ CSSKBĐ cho NCT, đồng thời dành ngân sách riêng cho các hoạt động này hàng năm. Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức cho nhà quản lý và nhân viên y tế về trách nhiệm thực hiện các hoạt động CSSKBĐ cho NCT cần được thực hiện sớm. Trong các nghiên cứu tiếp theo, cần tập trung hơn vào nhóm NCT thuộc các dân tộc thiểu số vì đây là nhóm có trình độ học vấn thấp nhất và nghèo nhất ở Việt Nam. Bên cạnh đó, những rào cản về ngôn ngữ và văn hóa khiến cho các nhóm dân tộc thiểu số trở thành nhóm dễ bị tổn thương và cần được quan tâm hơn trong việc chăm sóc sức khỏe. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hoi LV, Chuc NTK, Lindholm L (2010). Health‐related quality of life and its determinants, among older people in rural Vietnam. BMC Public Health, 10.354‐367. 2. IFA (2008). Vietnam summary report: Looking after and increasing the role of aging in Vietnam. ‐fiv.org. Accessed on 3 November 2012 3. Ninh HT, Nhat PD, et al. (2010). Health and nutritional status and related factors of elderly people in urban and rural areas in Southern provinces in 2010. Bulletin on Social Determinants of Health, 2, 48‐56. 4. Tam DTM, Nhat PD, et al. (2010). Utilization of healthcare services in urban and rural areas in Can Tho city and Hau Giang provinces, 2010. Bulletin on Social Determinants of Health. 2, 48‐56 5. Thuan, NTB, Lofgren C, Lindholm L, Chuc NTK (2008). Choice of healthcare provider following reform in Vietnam. BMC Health Services Research, 8. ‐6963‐8‐ 162.pdf. Accessed on April 15, 2012. 6. UN (2010). On‐line database: Detailed indicators. Accessed on Apil 15, 2012. 7. VEA (2009). Elderly Law. Elderly Journal. zone=4&ID=3845. Accessed on April 21, 2012. 8. WHO (2008). World Health Report 2008: Primary Health Care: Now More Than Ever. Geneve. Pp 56‐78. Ngày nhận bài báo: 15/5/2014 Ngày phản biện nhận xét bài báo: 21/6/2014 Ngày bài báo được đăng: 14/11/2014
File đính kèm:
- kha_nang_tiep_can_dich_vu_cham_soc_suc_khoe_ban_dau_cua_nguo.pdf