Giá trị văn hóa ẩm thực của các tộc người thiểu số ở tỉnh Hà Giang trong phát triển kinh tế, du lịch hiện nay

TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 3 (259) 2020 53 
 GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA CÁC 
 TỘC NGƯỜI THIỂU SỐ Ở TỈNH HÀ GIANG 
 TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ, DU LỊCH HIỆN NAY 
 BÙI THỊ BÍCH LAN* 
Không chỉ có những cảnh quan thiên nhiên làm say đắm lòng người, Hà Giang 
còn được biết đến là một miền đất đa dạng về bản sắc văn hóa của đồng bào 
dân tộc thiểu số. Bên cạnh các phong tục tập quán, các lễ hội, các loại hình văn 
học nghệ thuật thì văn hóa ẩm thực của đồng bào các dân tộc nơi đây cũng góp 
phần quan trọng trong việc nhận dạng đặc trưng văn hóa tộc người, bảo vệ môi 
trường sinh thái, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng và sức khỏe. Đặc biệt, với việc 
đem lại những trải nghiệm khó quên cho du khách khi đặt chân đến miền đất 
này, văn hóa ẩm thực còn đang góp phần tích cực trong phát triển du lịch và cải 
thiện sinh kế. Trên cơ sở nghiên cứu về văn hóa ẩm thực Hà Giang, bài viết đưa 
ra một số giải pháp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo của các loại 
hình ẩm thực tiêu biểu trong bối cảnh hiện nay như việc tạo ra sự khác biệt cho 
sản phẩm; nâng cao tính “bản sắc” và “chuyên nghiệp” trong phục vụ ẩm thực; 
vinh danh những người nấu ăn giỏi và mở lớp đào tạo, truyền dạy về văn hóa 
ẩm thực cho thế hệ trẻ. 
Từ khóa: giá trị, văn hóa ẩm thực, tộc người thiểu số, Hà Giang 
Nhận bài ngày: 5/1/2020; đưa vào biên tập: 10/1/2020; phản biện: 5/2/2020; duyệt 
đăng: 15/3/2020 
1. DẪN NHẬP hướng tới sự tiện ích về mọi mặt, nên 
Giao thoa và biến đổi là xu hướng tất không ít món ăn tiêu biểu của một số 
yếu trong đời sống văn hóa, trong đó tộc người trước đây tốn thời gian và 
có văn hóa ẩm thực. Ở Việt Nam, do công sức chế biến th nay được thay 
quan hệ giao lưu văn hóa giữa các tộc thế bởi các món ăn phổ thông, đơn 
người thiểu số và với người Kinh mà giản và tiện lợi. Một số món chính 
văn hóa ẩm thực có sự biến đổi theo trong bữa ăn thường ngày trước đây 
t ng mức độ khác nhau, t nguồn của các dân tộc giờ chỉ còn xuất hiện 
nguyên liệu, gia vị, cách chế biến... ở một số gia đ nh có người lớn tuổi và 
cho đến những ứng xử trong ăn uống. vào các dịp đặc biệt. Tuy nhiên, về cơ 
Xu hướng tất yếu của con người là bản, ẩm thực của các tộc người vẫn 
 gìn giữ được những nét văn hóa 
 truyền thống trong đời sống sinh hoạt 
* Viện Dân tộc học. hàng ngày như một bản sắc văn hóa. 
54 BÙI THỊ BÍCH LAN – GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA CÁC 
Trong các chuyến khảo sát tại Hà tộc người và sự thích nghi với môi 
Giang (năm 2019), chúng tôi đã tiến trường sống 
hành nghiên cứu về văn hóa ẩm thực Ẩm thực của các tộc người ở Hà Giang 
của một số tộc người thiểu số như là một trong những thành tố văn hóa 
người Bố Y, Dao, Hmông, Lô Lô, phản ánh bản sắc, văn hóa mỗi cộng 
Nùng, Tày, Pà Thẻn ở các huyện: đồng, tộc người. Bên cạnh sự hùng vĩ 
Quản Bạ, Xín Mần, Hoàng Su Phì, và không kém phần khắc nghiệt của 
Đồng Văn, Bắc Quang và Quang Bình. thiên nhiên, Hà Giang còn ấn tượng 
Qua nghiên cứu cho thấy, thực hiện bởi loại h nh văn hóa ẩm thực mộc 
Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) mạc nhưng mang đậm phong vị của 
trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị đất và người nơi đây. Điều kiện khí 
truyền thống tốt đẹp của dân tộc và hậu, thổ nhưỡng, phương thức chế 
nhất là thực hiện mục tiêu thúc đẩy biến, cách thưởng thức khác nhau đã 
“ngành công nghiệp không khói”, các tạo nên những món ăn đặc trưng cho 
loại h nh văn hóa ẩm thực tiêu biểu, mỗi tộc người, mỗi địa phương; chỉ 
độc đáo của các tộc người ở tỉnh Hà cần nhắc đến tên món ăn, người ta 
Giang không chỉ được khuyến khích biết nó xuất phát t địa phương nào, 
duy trì trong sinh hoạt hàng ngày mà của tộc người nào. Đi liền với mỗi món 
còn được phát huy dưới nhiều hình ăn là những quan niệm, ứng xử, 
thức. chuẩn mực và cả những thói quen và 
Gần đây, Hà Giang được biết đến bởi sự kiêng kỵ, phản ánh văn hóa của 
du khách trong và ngoài nước ngày mỗi tộc người. Chính sự khéo léo, tinh 
càng cao, trở thành điểm đến ấn tế, nghệ thuật trong kỹ thuật chế biến 
tượng trong phát triển du lịch. Một kết hợp với nguồn nguyên liệu đặc 
trong những kết quả ghi nhận về phát trưng của vùng cao nguyên núi đá đã 
triển du lịch th Hà Giang được xem là tạo nên những món ăn độc đáo, ấn 
địa phương đã khai thác tốt và phát tượng, như mèn mén, thắng cố, thắng 
huy lợi thế về văn hóa ẩm thực địa dền, thịt treo gác bếp, lạp xưởng, tinh 
phương m nh. bột nghệ, những thức uống như rượu 
Bài viết nhận diện một số giá trị độc ngô, chè xanh... Đặc biệt, có những 
đáo của văn hóa ẩm thực các tộc món ăn không chỉ là đặc trưng của 
người thiểu số ở Hà Giang, tạo cơ sở một tộc người mà là của cả một vùng 
khoa học cho việc xây dựng chính địa lý và chỉ vùng đất Hà Giang mới 
sách và giải pháp trong việc bảo tồn, có như bánh cuốn trứng, cháo ấu tẩu, 
phát huy các giá trị này trong phát bánh tam giác mạch, mật ong thảo 
 (1)
triển kinh tế - xã hội hiện nay . quả, mật ong bạc hà, rượu ngô Thanh 
2. MỘT SỐ GIÁ TRỊ TIÊU BIỂU CỦA Vân, chè Shan tuyết Chế Là...  ... mọc 
loại gia vị cho các món ăn cũng không trên những đỉnh núi cao t 1.500m trở 
phải t các phụ gia độc hại mà hoàn lên so với mực nước biển, thường có 
toàn t các loại cây lá, củ quả trong tuổi đời hàng trăm năm và được chế 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 3 (259) 2020 57 
biến thủ công nên chè có hương vị truyền thống của người dân nơi đây 
thơm ngon, hoàn toàn khác biệt với như gà xóc lá chanh, tẩu chua, mèn 
chè ở những vùng trồng khác. Người mén, thịt treo... 
dân nơi đây tuyệt đối nói “không” với Có thể nói, bên cạnh các yếu tố có thể 
phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực làm thỏa mãn nhu cầu khách như thời 
vật, thuốc diệt cỏ và những quy định tiết, dịch vụ lưu trú, phong cảnh tham 
này đã được cộng đồng thống nhất quan th ẩm thực của các tộc người 
đưa vào hương ước của làng văn hóa ở Hà Giang đã góp phần gia tăng giá 
(Đức Long, 2019). Mật ong thảo quả ở trị cũng như tạo dựng hình ảnh tốt đẹp 
xã Nấm Dẩn (huyện Xín Mần) có vị đối với du khách về điểm đến. Các 
ngọt dịu mát, màu sắc vàng óng và món ăn độc đáo nơi đây đã đem đến 
hương thơm đặc trưng của thảo quả, cho du khách không chỉ một bữa ăn 
một loại cây dược liệu quý ở khu r ng ngon, mà còn là cơ hội giúp họ hòa 
Đèo Gió cao gần 2.000m so với mặt mình vào nền văn hóa và di sản của 
nước biển. người dân địa phương, tạo ra những 
Tại các hộ tham gia du lịch cộng đồng, ấn tượng hoàn toàn khác biệt, bên 
nguồn thực phẩm phục vụ ăn uống cạnh những trải nghiệm về du lịch 
cho khách lưu trú cũng chủ yếu là sản sinh thái, du lịch xanh. 
phẩm sạch t hoạt động chăn nuôi và 2.3. Góp phần phát triển du lịch và 
trồng trọt của chủ nhà hoặc người dân xóa đói giảm nghèo 
địa phương. Phỏng vấn một chủ hộ Loại hình du lịch ẩm thực – một sự kết 
homestay ở thôn Lô Lô Chải, xã Lũng hợp giữa nhu cầu về trải nghiệm các 
Cú (huyện Đồng Văn) được biết, cả món ăn đặc sản của địa phương và 
thôn có 11 hộ kinh doanh dịch vụ tham quan các điểm đến của du 
homestay và nhóm hộ này đã cùng khách, đang rất phổ biến tại nhiều 
thảo luận để đưa ra những quy định nước trong khu vực và trên thế giới. 
trong việc hợp tác để có nguồn thực Không ít quốc gia như Trung Quốc, 
phẩm sạch phục vụ ẩm thực cho du Nhật Bản, Thái Lan, Malaysia đã 
khách. Nguồn rau xanh là do mỗi chủ thành công trong việc xây dựng chiến 
hộ tự trồng quanh nhà và mỗi tuần, lược phát triển du lịch kết hợp với ẩm 
nhóm hộ kinh doanh này sẽ thịt chung thực. Các khảo sát cho thấy, “ẩm 
2 con lợn do chính các chủ hộ chăn thực” là yếu tố quan trọng đứng thứ 
nuôi (vào thứ 3 và thứ 5) theo chế độ ba trong việc quyết định lựa chọn 
quay vòng trong nhóm hộ và cùng điểm đến của du khách sau “văn hóa” 
cam kết không mua nguồn thực phẩm và “điều kiện tự nhiên”. Bên cạnh 
không rõ nguồn gốc ngoài thị trường. thông tin về khách sạn, điểm du lịch, 
Nhiều du khách nghỉ dưỡng tại các cảnh quan, các phương tiện vận 
homestay ở thôn Lô Lô Chải tin tưởng chuyển, điều kiện giao thông thì thông 
lựa chọn thưởng thức những món ăn tin về ẩm thực (thể hiện qua danh mục 
58 BÙI THỊ BÍCH LAN – GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA CÁC 
các món ăn, đồ uống) rất được du dùng trong chăn nuôi th nay, người 
khách quan tâm. dân đã thành công trong việc đưa tam 
Ở tỉnh Hà Giang, dù chưa h nh thành giác mạch thành sản phẩm phát triển 
“du lịch ẩm thực” nhưng văn hóa ẩm kinh tế và du lịch qua việc chế biến 
thực của các tộc người nơi đây cũng tam giác mạch thành các loại bánh để 
là kho tàng phong phú để “ngành công bán cho khách tham quan. Rượu ngô 
nghiệp không khói” khai thác, nhằm men lá thay vì kỹ thuật chế biến giản 
h nh thành những sản phẩm du lịch đơn truyền thống, nay để sản phẩm 
độc đáo, mang đậm bản sắc địa đứng vững được trên thị trường, 
phương. Và một số món ăn đặc sản người Hmông ở xã Thanh Vân đã sản 
của Hà Giang đã có vị trí khá quan xuất theo một quy trình nghiêm ngặt 
trọng trong việc tạo sức hút cho điểm với máy móc, thiết bị hiện đại, đảm 
đến. Ở những phiên chợ, hội chợ, bảo chất lượng và vệ sinh an toàn 
điểm du lịch... văn hóa ẩm thực của thực phẩm. Thắng cố vốn chỉ được 
các tộc người không chỉ đáp ứng nhu làm t thịt ngựa, nay ở các nhà hàng 
cầu ăn uống cho khách du lịch, giới hay các phiên chợ vùng cao, món ăn 
thiệu đến du khách bản sắc văn hóa này còn được làm t thịt trâu, bò, lợn 
tộc người mà còn tạo việc làm và và bổ sung thêm một số gia vị mới. 
mang lại thu nhập cho một bộ phận Chảo thắng cố lớn đã được thiết kế 
người dân địa phương góp phần phát nhỏ gọn, đặt trên bếp ga ngay tại bàn 
triển sinh kế. Mèn mén, cháo ấu tẩu, ăn trong các nhà hàng. Rời các bản 
thắng cố, thịt treo, lạp xưởng, rượu làng về phố, hương vị đặc trưng của 
ngô men lá... là những món ăn mà du thắng cố cũng phần nào được gia 
khách nào khi đặt chân đến Hà Giang giảm cho phù hợp hơn với khẩu vị của 
cũng muốn thưởng thức ít nhất một thực khách. 
lần. Kết thúc hành trình khám phá, Không chỉ đáp ứng dịch vụ ăn uống tại 
nhiều du khách không quên việc tìm chỗ, nhiều món ăn, thức uống của các 
mua những đặc sản địa phương về tộc người ở tỉnh Hà Giang được đầu 
làm quà như bánh tam giác mạch, chè tư phát triển với những cơ sở sản 
Shan tuyết Chế Là, tinh bột nghệ, mật xuất quy mô lớn, xây dựng được 
ong thảo quả... thương hiệu, nhãn mác, có chỗ đứng 
Một số món ăn vốn được sử dụng vững chắc trên thị trường, t đó, góp 
hàng ngày nay được các tộc người phần giải quyết việc làm và đem lại 
cải biến, thay đổi ít nhiều về phương thu nhập đáng kể cho một bộ phận lao 
thức, kỹ thuật chế biến cho phù hợp động. Cơ sở sản xuất “Mật ong hoa 
với thị hiếu và nhu cầu của khách thảo quả và hoa r ng xã Nấm Dẩn” 
hàng. Ví như trước đây, tam giác (huyện Xín Mần) được thành lập năm 
mạch chủ yếu được sử dụng làm thức 2018 đã phát huy được tiềm năng, lợi 
ăn vào những thời điểm đói kém và thế địa phương, làm gia tăng giá trị sản 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 3 (259) 2020 59 
phẩm và thu nhập cho người dân địa mức lương t 4 - 6 triệu/người/tháng; 
phương. Được sản xuất theo h nh liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm 
thức cộng tác công - tư giữa Chương chè Shan tuyết với trên 1.000 hộ dân, 
trình giảm nghèo dựa trên phát triển góp phần cải thiện đời sống, xóa đói 
hàng hóa (CPRP) của tỉnh Hà Giang giảm nghèo cho người dân. 
(do IFAD - Quỹ Quốc tế về phát triển 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO TỒN VÀ 
nông nghiệp tài trợ) với hộ kinh doanh, PHÁT HUY CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA 
được kiểm định chất lượng nghiêm ẨM THỰC CỦA HÀ GIANG 
ngặt nên sản phẩm nhanh chóng có vị 
 Trong thời gian tới, để phát huy hơn 
trí trên thị trường trong và ngoài tỉnh, 
 nữa các giá trị độc đáo của các loại 
đặc biệt người tiêu dùng Hà Nội rất 
 hình ẩm thực tiêu biểu, cần chú trọng 
tin tưởng lựa chọn. Cơ sở này hỗ trợ 
 hơn nữa vấn đề trao truyền cho thế hệ 
tín dụng cho gần 100 hộ nuôi ong và 
 trẻ về văn hóa ẩm thực truyền thống, 
7 nhóm sở thích nuôi ong với quy mô 
 tạo sự khác biệt để sản phẩm ẩm thực 
20 - 30 tổ/nhóm. Ngoài 120 tổ ong đặt 
 có chỗ đứng trên thị trường, đảm bảo 
ở các vùng r ng Đèo Gió, nơi tập 
 an toàn vệ sinh thực phẩm và tính 
trung nhiều diện tích thảo quả, cơ sở 
 “bản sắc”, “chuyên nghiệp” trong phục 
còn thu mua mật ong cho người dân 
 vụ du lịch... Điều này đòi hỏi phải có 
trong vùng, giúp họ có thêm thu nhập 
 sự giải quyết hài hòa về quyền lợi và 
t 15 - 30 triệu đồng/người/năm; trung 
 trách nhiệm của các ban ngành liên 
b nh mỗi năm sản xuất hơn 600 lít mật 
 quan về lĩnh vực văn hóa, du lịch, dịch 
ong hoa r ng và 100 lít mật ong thảo 
 vụ, thương mại với người dân và cộng 
quả (Văn Long, 2019). Sản phẩm của 
 đồng địa phương – những chủ thể 
Hợp tác xã rượu ngô Thanh Vân 
 trong hoạt động bảo vệ, quản lý và 
(huyện Quản Bạ) đã có mặt ở nhiều 
 khai thác loại hình di sản văn hóa này. 
tỉnh thành miền Bắc với bình quân 
80.000 lít rượu được bán ra mỗi năm, 3.1. Tăng cường quản lý chất lượng, 
giải quyết việc làm cho hơn 40 hộ xã vệ sinh, an toàn thực phẩm 
viên với mức thu nhập khoảng 4,5 Vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm 
triệu đồng/người/tháng, cải thiện rõ rệt luôn được đặt lên hàng đầu và là điều 
mức sống cho các hộ xã viên người kiện bắt buộc đối với những cơ sở 
Hmông nơi đây. Năm 2017, Hợp tác cung cấp dịch vụ ăn uống cho khách 
xã Hải Khang (huyện Bắc Quang) đạt du lịch. Vì vậy, Hà Giang cần chú 
doanh thu 15 tỷ đồng, mang lại thu trọng công tác quản lý các cơ sở cung 
nhập 5 triệu đồng/người/tháng. Theo cấp dịch vụ ăn uống phục vụ du lịch, 
lãnh đạo xã Thông Nguyên (huyện xây dựng những cam kết đảm bảo 
Hoàng Su Phì), Hợp tác xã chế biến nguồn gốc thực phẩm, chất lượng 
chè Ph n Hồ ở thôn Làng Giang đã dịch vụ và những cơ sở này phải 
giải quyết việc làm thường xuyên cho được cơ quan quản lý chất lượng cấp 
46 thành viên là người Dao Đỏ với chứng nhận đủ tiêu chuẩn phục vụ. 
60 BÙI THỊ BÍCH LAN – GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA CÁC 
Xây dựng thông tin tư vấn và chỉ dẫn vụ ăn uống, homestay đưa vào trong 
cụ thể cho khách du lịch về hệ thống các thiết kế bao bì sản phẩm, trong 
các nhà hàng, cơ sở dịch vụ đạt tiêu các bài thuyết minh, giới thiệu... bởi 
chuẩn và đăng tải rộng rãi trên các chính họ là “sứ giả” tốt nhất đưa ẩm 
phương tiện truyền thông, cả ấn phẩm thực địa phương đến với du khách và 
truyền thống và trực tuyến. Với các người tiêu dùng. 
làng văn hóa du lịch cộng đồng, việc 3.3. Nâng cao tính “bản sắc” và “chuyên 
di dời chuồng trại xa nhà và hoàn nghiệp” trong phục vụ ẩm thực 
thiện tiêu chí vệ sinh môi trường là 
 Để phát huy được lợi thế của văn hóa 
việc cần làm trước mắt. Bên cạnh đó, 
 ẩm thực, các cơ sở dịch vụ ăn uống 
cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền 
 và các mô hình homestay cần quan 
nâng cao kiến thức, thực hành về an 
 tâm hơn đến cách bài trí món ăn, sử 
toàn thực phẩm tới các nhóm đối 
 dụng các vật dụng nấu ăn, gia vị, thực 
tượng, trọng tâm là các chủ cơ sở và 
 phẩm có tính bản sắc, thể hiện được 
người chế biến ở các cơ sở này; tăng 
 phong tục, tập quán nơi đây. Trên 
cường kiểm tra, giám sát và xử lý 
 thực tế, bên cạnh việc tham gia làm 
nghiêm những trường hợp có sai 
 đồ thủ công mỹ nghệ, tham gia diễn 
phạm quy định về an toàn thực phẩm 
 xướng các loại h nh văn hóa nghệ 
và đưa tin trên các phương tiện thông 
 thuật truyền thống thì một hoạt động 
tin đại chúng của địa phương. 
 mà du khách mong muốn có cơ hội 
3.2. Tạo ra sự khác biệt cho sản phẩm trải nghiệm, là tham gia chế biến và 
ẩm thực khi tiếp cận thị trường thưởng thức các món ăn truyền thống. 
Để các sản phẩm ẩm thực có chỗ Vì vậy, thiết kế hoạt động trải nghiệm 
đứng trên thị trường, ngoài những về chế biến và thưởng thức các món 
hoạt động đã triển khai, cần tạo ra sự ăn truyền thống trong mô hình du lịch 
khác biệt cho sản phẩm bằng cách cộng đồng cũng cần được quan tâm. 
xây dựng “câu chuyện” cho món ăn. Trong hoạt động này, chính chủ thể 
Hình thành một “câu chuyện” riêng về văn hóa sẽ trình diễn về kỹ thuật làm 
món ăn là cách hữu hiệu để kết nối bếp, có sự tham gia của du khách ở 
ẩm thực với văn hóa. “Câu chuyện” những công đoạn nhất định như thu 
này đem lại những thông tin cơ bản hái, chế biến thực phẩm và sau đó, du 
như lịch sử hình thành, nguồn nguyên khách được thưởng thức món ăn mà 
liệu, kỹ thuật chế biến, giá trị dinh họ v a được quan sát, tham gia. 
dưỡng, giá trị văn hóa - xã hội và chú 3.4. Đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến du 
ý nhấn mạnh đến sự khác biệt, độc lịch qua văn hóa ẩm thực 
đáo so với các sản phẩm cùng tên ở T việc nghiên cứu, hệ thống hóa 
các địa phương khác, tộc người khác. những món ăn tiêu biểu, đặc trưng, 
“Câu chuyện” về món ăn sẽ được các Hà Giang cần có chiến lược quảng bá 
cơ sở sản xuất, đại lý phân phối, dịch rộng rãi về văn hóa ẩm thực của các 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 3 (259) 2020 61 
tộc người đến du khách trong nước và công như hiện nay đang triển khai. 
ngoài nước, nhất là những quốc gia là Bên cạnh đó, cần tăng cường việc tổ 
thị trường du lịch trọng điểm của Việt chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng, tập 
Nam, góp phần khai thác thành công huấn về nguồn nhân lực phục vụ cho 
chuỗi giá trị t sự kết hợp giữa ẩm ẩm thực tại các nhà hàng, khách sạn, 
thực và du lịch. Ngoài ra, cần tiếp tục làng văn hóa du lịch cộng đồng. 
tổ chức và tham gia nhiều sự kiện giới 4. KẾT LUẬN 
thiệu quảng bá chuyên đề về ẩm thực 
 Không chỉ phản ánh đặc trưng văn 
hơn nữa. Việc tổ chức lễ hội văn hóa 
 hóa tộc người, không ít sản phẩm ẩm 
ẩm thực như một số tỉnh thành đã 
 thực của các tộc người thiểu số ở Hà 
triển khai là hoạt động cần thiết nhằm 
 Giang đã gây dựng được thương hiệu, 
quảng bá những nét đặc sắc trong 
 có chỗ đứng vững chắc trên thị 
văn hóa ẩm thực của các dân tộc ở 
 trường, hình thành những cơ sở chế 
Hà Giang tới du khách trong và ngoài 
 biến với quy mô lớn, giải quyết việc 
nước. 
 làm cho một bộ phận lao động địa 
3.5. Vinh danh những người nấu ăn phương và góp phần tạo sức hút đối 
giỏi và mở lớp đào tạo, truyền dạy về với du khách khi lựa chọn điểm đến. 
văn hóa ẩm thực Những kết quả nêu trên đã thể hiện 
Để nâng cao ý thức bảo tồn những giá sự quyết tâm của người dân cũng 
trị văn hóa ẩm thực của Hà Giang, như chính quyền các cấp trên địa bàn 
chính quyền và người dân, cần có tỉnh Hà Giang trong việc xây dựng và 
chính sách tôn vinh những người nấu triển khai thực hiện các chính sách, 
ăn giỏi và truyền dạy về văn hóa ẩm giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy 
thực trong các trường học, nhằm kịp các giá trị văn hóa độc đáo của các 
thời biểu dương, ghi nhận những loại hình ẩm thực tiêu biểu, phục vụ 
đóng góp, nỗ lực của các cá nhân phát triển kinh tế - xã hội địa phương. 
trong thực hiện, giữ gìn, sáng tạo và Hà Giang cần tiếp tục nỗ lực hơn nữa 
bảo tồn văn hóa ẩm thực của mỗi tộc để tiến hành các giải pháp nhằm hỗ 
người. Trong chương tr nh giáo dục trợ, đầu tư phát triển đối với loại hình 
kỹ năng sống và văn hóa truyền thống văn hóa này nhằm bảo tồn và phát 
các dân tộc thiểu số cho học sinh phổ huy các giá trị văn hóa, phát triển du 
thông trên địa bàn tỉnh Hà Giang, cần lịch, giảm nghèo và phát triển kinh tế - 
chú trọng đưa nội dung về văn hóa xã hội của các địa phương; qua đó 
ẩm thực, thay vì chỉ tập trung đến các góp phần tích cực nâng cao ý thức 
loại h nh văn hóa dân gian (dân ca, bảo tồn văn hóa ẩm thực của cộng 
dân vũ, nhạc cụ dân tộc) và nghề thủ đồng.  
CHÚ THÍCH 
(1) Bài viết là kết quả của đề tài nghiên cứu cấp tỉnh Hà Giang (2018 - 2020): “Nghiên cứu xây 
62 BÙI THỊ BÍCH LAN – GIÁ TRỊ VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA CÁC 
dựng chính sách bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống độc đáo (tiêu biểu) 
của các dân tộc thiểu số phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Hà Giang” do Viện Dân tộc 
học chủ trì, PGS.TS. Nguyễn Văn Minh làm chủ nhiệm đề tài. 
TÀI LIỆU TRÍCH DẪN 
1. Đức Long. 2019. “Chuyện về cây chè cổ thụ ở Hoàng Su Ph ”,  
truy cập ngày 23/10/2019. 
2. Văn Long. 2019. “Phát triển thương hiệu mật ong thảo quả ở Nấm Dẩn”, 
baohagiang.vn, truy cập ngày 12/9/2019.