Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh – Những giá trị trường tồn

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 5(30) - Thaùng 7/2015 
 Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh – Những giá trị trường tồn 
 The eternal values of Vi and Giam folk songs of Nghe Tinh 
 TS. Trần Thị Lam Thủy 
 Trường Đại học Sài Gòn 
 Ph.D. Tran Thi Lam Thuy 
 Sai Gon University 
Tóm Tắt 
Năm 2014, dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh trở thành di sản văn hóa thứ 9 của Việt Nam được UNESCO ghi 
danh vào danh sách các Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Có thể nói, việc vinh danh 
này là sự thừa nhận những giá trị của Ví, Giặm trong đời sống cộng đồng. Câu hỏi mà chúng tôi đặt ra ở 
đây là: Điều gì đã đem lại cho Ví, Giặm vinh dự trở thành một trong những di sản văn hóa phi vật thể 
của nhân loại? Những giá trị nào của Ví, Giặm đã, đang và sẽ tồn tại vĩnh hằng cùng với thời gian? Bài 
viết này góp phần xác định rõ điều đó. 
Từ khóa: Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, di sản văn hóa, giá trị của Ví, Giặm Nghệ Tĩnh 
Abstract 
In 2014, Vi and Giam folk songs of Nghe Tinh became the 9th cultural heritage of Viet Nam that entered 
in the Representative List of the Intangible Cutural Heritage of Humanity recognized by UNESCO. It 
can be said, this glory is recognition for the values of Vi and Giam in community life. The questions we 
pose here is: What were Vi and Giam the honor of becoming one of the intangible cultural heritage of 
humanity? Which values of Vi and Giam were, being and will be eternally in the fullness of time? This 
paper contributes to define it clearly. 
Keywords: Vi and Giam folk songs of Nghe Tinh, cultural heritage, the values of Vi and Giam folk 
songs of Nghe Tinh 
 Nếu nói ịch sử là câu chuyện chúng ta 
 1.1. Ví và Giặm à hai thể hát độc đáo nói chúng ta là ai, th câu chuyện i n uan 
của người dân hai tỉnh Nghệ n và à đến lịch sử - văn hóa uôn tồn tại hai 
Tĩnh. Trải ua hàng trăm năm tồn tại và mặt tính hách uan và ự phản ánh chủ 
phát triển, Ví, Giặm đ trở thành một phần uan của những người viết n n câu chuyện 
máu thịt của người xứ Nghệ. Năm 2014, này. ẳn nhiên s có những cách đánh giá 
dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được hác nhau v i m i thời đại và m i thế hệ. 
UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi Tuy nhi n, v i ản ph m văn hóa đạt đến 
vật thể Đại diện của nhân loại. Việc vinh giá trị chân chính, nó trường tồn v i thời 
danh này, có thể nói, là sự khẳng định gian. Đến nay, ua ao thăng trầm, Ví, 
những giá trị của Ví, Giặm Nghệ Tĩnh Giặm đ được thừa nhận như à một phần 
trong đời sống cộng đồng. hông thể thiếu trong đời ống tinh thần 
 52 
của người Việt nói chung và người dân xứ tụ tập o vải, àm nón, họ uây uần 
Nghệ nói ri ng. vừa àm vừa hát. Tiếng hát h a n v i 
 1.2. Một di sản văn hóa phi vật thể là tiếng cười tạo n n niềm vui. Điều đó giúp 
kiệt tác về tài năng áng tạo của con người, họ có thể àm việc đến canh huya mà 
là bằng chứng độc đáo về một truyền thống hông iết mệt mỏi. Vậy à Ví, Giặm, d u 
văn hóa hay một nền văn minh đang tồn tại hông trực tiếp đào đất đắp thành những 
hoặc đ iến mất. Qua di sản, có thể thấy con đ ngăn ũ, hông trực tiếp o ợi 
sự giao ưu uan trọng giữa các giá trị của ong ại tạo ra tất cả những ản ph m đó 
nhân loại, trong một khoảng thời gian hoặc cùng v i con người. hính trong môi 
trong phạm vi một vùng văn hoá của thế trường này, Ví, Giặm tạo n n niềm vui, 
gi i. Đồng thời nó cũng cho thấy sự gắn bó niềm hăng ay trong công việc, trở thành 
trực tiếp hoặc cụ thể giữa những sự kiện một động ực tinh thần giúp con người i n 
hoặc truyền thống sinh hoạt v i các ý cường h n, y u h n công việc ao động và 
tưởng, hoặc các tín ngưỡng, các tác ph m cuộc ống của m nh. 
văn học nghệ thuật có ý nghĩa nổi bật. Bởi Đồng thời Ví, Giặm cũng à n i thổ ộ 
vậy, để có một cái nhìn tổng quát về giá trị tâm t nh của người Nghệ. V i câu hát ru 
của Ví, Giặm từ nhiều góc độ khác nhau, người m ru con, Ví, Giặm à nguồn ữa 
chúng tôi s tìm hiểu từ việc phân tích mục ngọt ngào nuôi dưỡng tâm hồn ao thế hệ 
đích, ý nghĩa, các đặc điểm đặc trưng của tr của xứ Nghệ. ũng trong câu hát ru mà 
Ví, Giặm trong sự biến đổi của thời gian và người m í gửi vào đó những tâm ự, n i 
mối tư ng uan giữa hai mặt ịch đại và ng của m nh hay nhắn nhủ t i những 
đồng đại của di ản văn hóa này. người xung uanh người có thể ngh hát 
 những ời nhắc nhở, những ài học cuộc 
 ừ đời – hông ít những à m mượn ời ru 
 con để h o o nhắc nhở chồng, hay gi i 
 ong hành cùng người dân xứ Nghệ ày tâm ự v i ông à, cha m . V i những 
 uốt ao thế ỉ, Ví và Giặm đ được đánh chàng trai, những cô gái, Ví, Giặm à 
giá à món ăn tinh thần hông thể thiếu phư ng tiện để họ thổ ộ tâm t nh, t m hiểu, 
của người dân n i đây. ởi người xứ trao gửi y u thư ng, h n thề chung thủy 
Nghệ hát Ví, Giặm trong hi ao động. ọ ngay cả hi ư c nguyện ứa đôi hông 
hát để vui và u n hết mệt nhọc. Trong thành, họ cũng mượn Ví, Giặm để trách cứ 
niềm vui ấy, hiệu uả công việc thu ại cao hay tỏ ng tiếc nuối. Vậy à Ví, Giặm đ 
h n. Đến nay, trong í ức của rất nhiều à người phát ngôn ộc lộ cho n i ng, 
người về Ví, Giặm ở xứ Nghệ v n c n h nh tâm ự của họ. Nói cách hác, người Nghệ 
ảnh những cuộc hát đối đáp. Nam nữ cùng đ ử dụng Ví, Giặm như một iểu nói 
 àm việc tr n đồng ruộng như đào đất đắp ưỡng ngôn – trực tiếp ày tỏ được uy 
đ , cày ừa, tát nư c, cấy úa, nhổ mạ, hái nghĩ của m nh ong ại có thể hoàn toàn vô 
dâu dư i cái nắng cháy da mùa hạ hay can. uả thật, Ví, Giặm ại à một trong 
cái ạnh thấu xư ng mùa đông của xứ những chiến ược giao tiếp độc đáo của 
Nghệ, thỉnh thoảng ại cất n câu hát. người Nghệ. 
Người ta cười vui mà u n đi ự hắc Ví, Giặm c n tạo ra một ân ch i đậm 
nghiệt của thi n nhi n, n i cực nhọc của chất trí tuệ và nhân văn v i môi trường 
công việc. Trong thôn xóm, au một ngày giao tiếp đầy chất th và nhạc ở những 
 àm việc đồng áng, đ m đ m các cô gái ại cuộc hát đối đáp. ởi điểm đặc iệt trong 
 53 
 y ă . v y 
 ữ 
 ă ự s 
 . T ững tên ă ử v ự . 
tuổ ại cùng sử s Đại thi hào 
dân t c Nguyễn Du, Tiế sĩ yễn Huy 
Quýnh, Nguyễn Huy Tự y c 
Phan B i Châu... Chính h cùng v i muôn 
thế h i Ngh làm nên m t kho tàng ữ ữ v 
ca từ ồ s v i không ít những câu ca long vă . 
lanh ánh ng vă c nhà. ữ ạ ữ 
 T s v ă 
 v / ừ s vă . 
 ữ ng ế ữ 
 . T y v 
c i x Ngh có nhi m khác v i ồ ồ ạ 
m t s vùng mi n khác. Nế Đ ừ ồ s 
T ổ v v ữ y 
 ữ ễ v ... v 
 ạ ễ vă 
 ữ v v ữ ạ ồ 
 ổ . v y ạ 
 ổ ế s ồ 
 ạ . Đ (2 , 
 ạ ế – y 
những bài b n có sẵ Ngh y ổ ế 
 y y v y yễ Đổ yễ T T 
 s ữ v.v . ững l ữ ạ ến 
 y . v y mà ngày nay h u hết ạ ế ĩ 
l i ca c a Ví, Gi m vô cùng phong phú v ừ s s 
 ồng th i nhữ ... ữ 
kh ă t l ạt trong sử ừ v ừ 
m i tình hu ng. H sử 
 s . y ... . 
 ử ế ữ v ừ 
 . ồ ữ 
s ạ v 
 . ữ vă vă 
 y .v.v... 
 v v 
 ữ . Đ 
 . v y ự 
 . y ế s . 
 ế s y 
 54 
 ộc ộ tâm ự... , hát Ví, Giặm chủ yếu óa ra các cụ xưa ịch ự đến thế Từ 
được thực hành trong các cuộc hát đối đáp chuyện trang phục mà chúng tôi hiểu th m 
có thủ tục và uy tr nh nghi m ngặt. Đ n về văn hóa của người Nghệ xưa. ng xử 
giản nhất à hát Giặm cũng có a chặng của người Nghệ trong các cuộc hát có thể 
 hát chào, hát đố đối và hát tiễn , chặt ch nói - thực ự à ịch ự, văn minh. 
nhất à hát ví phường vải có đến a chặng Th a, hệ giá trị đạ đ đ tạ 
và chín ư c chặng một hát dạo, hát n n t , iặm 
chào, hát mừng và hát hỏi chặng hai hát hi o ánh nội dung ời ca của Ví, 
đố, hát đối chặng a hát mời, hát x ết – Giặm v i ời ca của một ố vùng miền hác 
c n gọi à hát tự t nh, hát tiễn . Điều trong cả nư c, chúng ta thấy người 
diệu à chẳng cần đợi có uật ệ nào uy Nghệ rất có ý thức ử dụng Ví, Giặm để 
định mà tất cả những người đến hát đều giáo dục đạo đức và giáo huấn đạo í. in 
tuân thủ một cách nghi m túc. Tất nhi n, ấy một ví dụ về ru con của người Nghệ và 
 hông phải hông có úc có người muốn một vài miền hác trong cả nư c. Nếu 
phá ệ, ong chỉ iết than thở người ắc và người Nam chú trọng đến 
 đ n h ng ó m thành giai điệu để ru cho tr ngủ th người Nghệ, 
 ng ng ài h ng hóa mà anh hó và ngoài mục đích ru tr ằng giai điệu c n rất 
 Điều này cho chúng ta thấy rõ nền chú ý đến ý nghĩa giáo dục trong ời ca. 
tảng văn hóa được tạo dựng trong hát Ví hẳng hạn, a ời ru dư i đây à một ví dụ 
rất vững chắc và chu n mực. ự chu n - ời ru con của người xứ ắc 
mực ấy tạo cho người đến hát ự tôn trọng, Cái ngủ mày ngủ cho lâu 
tính cộng đồng và ph p ịch ự h n hẳn Mẹ mà đi y ruộng s u h a về 
mọi hoàn cảnh giao tiếp hác. Trong một Bắt đ m ời tám, m ời chín con trê 
chuyến điều tra t m hiểu về hát Ví vào Cầm c lôi về cho cái ngủ ăn 
tháng năm 2012, hi tr chuyện v i Nghệ Th o a Thăng D n a đồng 
nhân hát phường vải Nam Đàn – cụ Trần bằng Bắc bộ, Nx Văn hoá 1 83 . 
Văn Tư – chúng tôi đ hỏi cụ về trang phục - ời ru con của người xứ Nam 
của những người tham gia hát Ví. Thật ất Gió mùa thu mẹ ru con ngủ 
ngờ, cụ Tư cho iết hông giống như các ăm anh hầy th đủ v a năm 
anh chị dựng ại cuộc hát tr n ân hấu ây Hỡi hàng ơi, hỡi ng ời ơi! 
giờ đâu. Thưở đó, chúng tôi trọng các cuộc Em nhớ tới hàng 
hát, trọng ạn hát ắm. Những anh con nhà Th o a Thăng Dân ca Việt Nam 
 há giả th đ đành, c n tụi tui chúng tôi , (chọn lọc , Nx Văn hóa 1978) 
dù ngh o, ai nấy cũng gắng ắm cho m nh Trong hi đó, ài hát ru xứ Nghệ sau 
một ộ cánh – cũng áo th hăn xếp đàng đây cho thấy ý thức giáo huấn trong đó rất 
hoàng, dành hi đi hát có mà mặc. Nhiều rõ: 
hôm trời mưa hoặc phải i ua ông, tụi Ru con con ngủ à ơi 
tui phải để uần áo vào cái hụ hũ, nh có Mai sau cho lớn n n ng ời khôn ngoan 
đậy nắp ín để hông ị ư t. hi đến gần Làm trai gánh vác giang san 
phường hát m i thay uần áo đàng hoàng Mẹ cha trông xuống, th gian trông vào 
rồi vô hát. n các o - nhất à các o (Theo Lê Hàm (Chủ biên): Âm nhạc 
phường vải – cũng chú ý mặc đ p. hỉ tiếc dân gian x Nghệ, Nghệ n, 2000 (2) 
 à thời đó ngh o uá, vải vóc hông có như ua câu hát, người xứ Nghệ dặn d 
 ây giờ n n chủ yếu chỉ có nâu ồng (1). nhau từ cách ứng xử của vợ chồng con cái 
 55 
trong gia đ nh đến đối đ i áng giềng, ịch ử văn hóa Việt Nam đ trải ua 
 ạn, đến trách nhiệm v i cộng đồng, v i nhiều thời v i nhiều tín ngưỡng văn hóa 
non ông đất nư c... Trong ho tàng V hác nhau tín ngưỡng Phồn thực, Đạo 
Giặm xứ Nghệ, ố ượng những câu có nội giáo, Nho giáo, Phật giáo,... Điều đặc iệt 
dung giáo huấn tư ng đối n, mang ý à hi t m hiểu Ví, Giặm, chúng ta có thể 
nghĩa giáo dục cao ua những ời dặn d thấy iểu hiện của những tín ngưỡng này 
 ằng câu hát. hẳng hạn, chồng dặn vợ trong nội dung ca từ của Ví, Giặm. ó thể 
 hi ng ời (3) đang ng n gi c thấy biểu hiện tín ngưỡng Phồn thực trong 
 Đ ng ti ng b c, ti ng chì câu hát nghịch ngược 
 Một ti ng “v ng”, ti ng “ì” - n rồng ia phải ệnh ngáp dài 
 Ti ng “v ng” hơn i t m y i hàng nh sĩ uống ài thuố hi 
 “Dạ” hơn “ì” i t m y - ai ủ nh n s m, một ủ h àng ì ! 
 Khi anh em qua lại Đem h nó uống ệnh gì ng th i 
 Khi bầu bạn đ n nhà át Ví 
 Em mú đọi(4) n ớc ra oặc tư tưởng Nho giáo 
 Ti ng hà a hơn ỗ - Qu n s phụ là tam ơng giả, 
 Cao ti ng hà , hơn m m ỗ Đi một chuy n đò đắm cả c u ai? 
 Đ ng chửi mèo, mắng chó - Anh liều nhảy xuống sông ba, 
 Đ ng xán(5) rá, đá đòn(6) Tr n đầu đội húa, l ng õng ha, ta 
 Ví dầu giận chồng con dắt thầy 
 Anh xin em khoan nói át Ví 
 Bạn về nhà em nói. v.v... 
 (Dạy v t thuở mới đ a Và rất nhiều câu hát có nội dung 
 v về - át giặm tư ng tự. Tựa hồ như những tư tưởng đó đ 
 dạy con thấm nhuần trong từng uy nghĩ, nếp ống 
 Phụ tử tình thâm của người xứ Nghệ, đến mức có thể ử 
 Công thầy rồi nghĩa mẹ dụng, đối đáp ngay trong những t nh huống 
 Đ ng ti ng tăm hi nặng lời gay cấn nhất. Nếu chú ý h n, chúng ta 
 Đ ng cả ti ng dài hơi thấy ự hài h a âm dư ng trong ời ca, 
 Nói mẹ cha sao nên nhạc điệu và cách thức hát Ví, Giặm của 
 Cãi mẹ thầy sao phải người xứ Nghệ các cuộc hát ao giờ cũng 
 ( hụ tử tình th m – có hai n n nữ âm , n nam dư ng 
 át giặm các chặng hát, ư c hát chú ý đến dư ng 
 nh m, ạn dặn d nhau đều có a chặng, chín ư c – các con ố dư ng 
thể hát thành ời. ọ hát hi ru con, hát hi nhưng uyền uyết định ự phát triển các 
cùng àm việc, Đặc iệt h n nữa, những chặng hát ại do phái nữ âm ời hát có 
 ài ca giáo huấn đó ại à những ài mà các úc đùa nghịch, dí dỏm mang tính hát trạng 
ông x m(7) thường hát. V vậy, ức an tỏa, dư ng , có úc ại tha thiết, đằm âu, chứa 
ý nghĩa giáo dục của ài hát càng âu đậm chất tâm ự âm nhạc điệu có úc mạnh 
v i nhiều người, h nh thành n n một hệ giá m , hùng tráng như hát Giặm dư ng , có 
trị đạo đức, một nếp chung cho cộng đồng úc ại âu ắng, tha thiết của hát Ví âm ... 
của xứ Nghệ. ự hài h a âm dư ng ấy, phải chăng đ nói 
 Th t , sự t h h p đa văn hóa tr ng n ự cầu mong phát triển hư ng t i ự 
hát , iặm hoàn thiện của người Nghệ. uả à từ ời 
 56 
ca, đối tượng tham gia ca hát đến cách thức ồ ữu Th i... đều áng tác tr n nền nhạc 
và uy tr nh đều hài h a, tích hợp một cách của Ví, Giặm. 
nhuần nhị các giá trị văn hóa truyền thống V i nền nghệ thuật ân hấu dân tộc, 
của dân tộc và mang đậm ản ắc văn hóa Ví, Giặm cùng các thể hát dân ca Nghệ 
phư ng Đông. Tĩnh đ àm n n một oại h nh ịch hát m i 
 m , đầy ản ắc ịch hát dân ca xứ Nghệ. 
 trong chiều dài l ch sử ù chỉ m i h nh thành và phát triển chưa 
 V i tư cách à một di ản văn hóa của đến 0 năm, ong ịch hát Nghệ Tĩnh đ 
cộng đồng, các giá trị văn hóa của Ví, dành được nhiều thành tựu đáng ể. Nhiều 
Giặm được định h nh trong tiến tr nh ịch vở ịch giành được giải cao tr n ân hấu 
 ử văn hóa của dân tộc nói chung và xứ ịch chuy n nghiệp như ai Thú an, 
Nghệ nói ri ng. Tuy nhi n, mọi giá trị của gái s ng am, ời g ời lời ủa n ớ 
 ản ph m văn hóa hông ao giờ à ất n n, ột làm h ng n n n n, g ời thi 
 iến trong mọi điều iện x hội. ởi vậy, hành án tử... góp phần hẳng định giá trị 
 hi h nh thái inh tế – x hội của đất nư c của Ví, Giặm trong uá tr nh đổi m i để 
thay đổi, nhiều giá trị văn hóa cũng đổi thích ứng v i đời ống hiện đại. 
thay. ó những giá trị trư c đây à ưu việt V i giáo dục cộng đồng, những ài ca 
th nay trở thành i thời, ạc hậu. Và tất giáo huấn của Ví, Giặm uôn à những ài 
yếu, nó ị đào thải. ó những giá trị có học uý giá cho mọi người, mọi thế hệ, đặc 
thể trư c đây hông được coi trọng – thậm iệt à thế hệ tr tr n ư c đường hoàn 
chí hông được hai thác đến - th nay, ại thiện nhân cách, đạo đức. Đồng thời trong 
 à giá trị thịnh hành. u đây cũng à một nội dung ca từ, Ví, Giặm để ại một ức 
 iểu hiện của việc chọn ọc và tiếp iến của tranh đa dạng và phong phú về h nh ảnh xứ 
văn hóa. Nghệ và cuộc ống ao động, inh hoạt văn 
 Nếu trư c đây, người Nghệ vừa àm hóa của con người n i đây. T m hiểu Ví, 
vừa ca hát th nay, điều đó à hông thể Giặm, thế hệ tr hôm nay có thể nh n thấy 
trong điều iện các àng nghề thủ công đ đầy đủ từ những ự iện trọng đại của đất 
 iến mất h nh thức ca xư ng thi thố tài nư c, của cộng đồng trong từng giai đoạn 
năng văn chư ng cũng hông c n. ởi vậy, ịch ử đến từng câu chuyện ri ng tư của 
những giá trị được tạo n n từ cách thức àng x , của d ng tộc, họ hàng đến ố phận 
thực hành di ản này hông thể tồn tại. từng con người ti u iểu của xứ Nghệ. Từ 
Thay vào đó, Ví, Giặm trở thành một oại đó mà Ví, Giặm h i dậy trong m i người 
h nh nghệ thuật ân hấu đáp ứng được nhu t nh y u u hư ng, đất nư c, có ứng xử 
cầu thưởng thức âm nhạc của cộng đồng. đ p h n trong đời sống thường nhật. Đây 
 V i nền âm nhạc hiện đại, giai điệu à một đặc điểm thể hiện rõ tính phổ uát 
của Ví, Giặm đ góp phần tạo n n ự thành và ý nghĩa giáo dục của di ản văn hóa Ví, 
công của những ca húc hiện đại viết tr n Giặm. 
âm hưởng dân ca xứ Nghệ. ất nhiều ca ó thể thấy những giá trị hôm nay của 
 húc đ àm ay đắm ng người, ống m i Ví, Giặm à ự ế thừa và phát huy những 
v i thời gian như ột hú t m tình ủa giá trị truyền thống được tạo n n trong uốt 
ng ời à Tĩnh của nhạc ĩ Nguyễn Văn chiều dài ịch ử văn hóa của xứ Nghệ. 
Tý, à Tĩnh mình th ơng của nhạc ĩ n Những g đ có từ xa xưa và những g đang 
Thuyên, Xa hơi của Nguyễn Tài Tuệ, tạo dựng hôm nay đều đang góp phần ưu 
Ti ng hát u h ơng, n tình ghệ của giữ và àm đậm đặc th m ản ắc của một 
 57 
vùng văn hóa của xứ Nghệ v i những giá Chú thích: 
 1
trị đ định h nh trong ịch ử. Ghi nguy n văn ời ể của cụ Trần Văn Tư Nam 
 Đàn – Nghệ n th o ăng ghi âm. 
 3. Kết luận 
 2 n th o Nguyễn uân Đức, T nh ả thủ tr ng 
 ũng như nhiều di ản văn hóa của gia ph ng ghệ ua v gia hu n, in trong cuốn 
dân tộc trong tiến tr nh hội nhập uốc tế, ảo tồn và phát huy các giá trị dân ca Ví, Giặm 
 xứ Nghệ trang 31 
Ví, Giặm đang được phát triển để thích ứng 3
và phát huy hết giá trị của m nh cho một hỉ cha m 
 4 đọi át, ch n 
Việt Nam giàu ản ắc văn hóa và hiện đại. 5 xán n m 
Dù ở n i đâu, vào úc nào, au những bộn 6 Ghế ngồi thấp 
bề lo toan v i nhịp sống hối hả của thời 7 ác ông già mù iếm ống ằng nghề hát, thường 
hiện đại, khi chợt t m về v i Ví, Giặm, m i ngồi ở các cửa chợ hoặc n i tụ tập đông người, họ 
người đều s cảm nhận được sự thanh thản o nhị và hát. Những ài hát của họ được gọi à 
 giặm x m . 
v i giai điệu âu ắng của u hư ng. ởi 
Ví, Giặm ua ao thăng trầm, đ à một 
phần máu thịt của cha ông, à hồn u , t nh 1. Ninh Viết Giao 1 3 , át ph ờng vải, 
 Nx Nghệ n. 
 u trong m i người dân xứ nghệ nói ri ng 
 2. Ninh Viết Giao 1 , h tàng v ghệ, 
và người Việt nói chung. ó , h n hết Nx Nghệ An. 
mọi giá trị mà Ví, Giặm có được, chính 3. ở Văn hóa Thể thao u ịch Nghệ n 
linh hồn dân tộc trong câu hát của người xứ (2012), Tu ển tập d n a ghệ, 
Nghệ đ đ m đến cho Ví, Giặm niềm vinh N Nghệ n. 
quang trở thành một trong những di sản 4. Thanh ưu – àm – Vi Phong (1994), m 
của nhân loại. nhạ d n gian ghệ, Nx m nhạc.
Ngày nhận ài 17/3/2015 i n tập xong 15/7/2015 Duyệt đăng 20/7/2015 
 58