Cơ quan thống kê quốc gia và chính sách thông tin - trường hợp ở Phần Lan

 
26 
Hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập ngành Thống kê và 45 năm Ngày thành lập Viện Khoa học Thống kê 
CƠ QUAN THỐNG KÊ QUỐC GIA VÀ CHÍNH SÁCH THÔNG TIN - 
TRƯỜNG HỢP Ở PHẦN LAN 
Tóm tắt: 
Bài viết mô tả chính sách thông tin quốc gia đầu tiên được biên soạn ở Phần Lan và cách 
Cơ quan Thống kê Phần Lan đóng góp cho quy trình này. Hơn nữa, nó đưa ra một cái nhìn 
tổng quan về các sáng kiến Cơ quan Thống kê Phần Lan đã đề xuất đưa vào lộ trình thực thi 
chính sách và cách thức các sáng kiến này được rút ra trong quy trình chiến lược chia sẻ vào 
năm 2018 đến 2019. Bài viết được trình bày tại Hội thảo các nhà thống kê châu Âu năm 2019 
về “Vai trò mới nổi của các cơ quan thống kê quốc gia cũng như các cơ quan liên quan về 
thống kê và dữ liệu”, phiên 1 “Cơ hội và thách thức về hệ thống dữ liệu mới nổi”. 
I. Bối cảnh: Chính sách thông tin ở Phần Lan 
Phần Lan trở thành nước dẫn đầu trong chính sách 
thông tin và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong 
những mục tiêu của Thủ tướng Chính phủ Juha Sipiläùi 
(2016 đến 2019). Để đạt được điều này, Chính phủ đã ra 
quyết định vào tháng 01 năm 2018 để đệ trình báo cáo lên 
Nghị viện về chính sách thông tin và AI. Mục đích của công 
việc là xác định các hành động chính sách góp phần quản lý 
tốt và sử dụng hiệu quả thông tin. Vì một số lượng đáng kể 
các dự án về các vấn đề này đang được tiến hành một cách 
riêng rẽ của các cơ quan khác nhau, vì thế một trong những 
nhiệm vụ của chính phủ là củng cố các mục tiêu chung của 
các dự án này. 
Đằng sau quyết định và quy trình này là sự thật rằng 
nhu cầu cấp thiết về các nguyên tắc và chính sách bao gồm 
các vấn đề chính sách thông tin trong xã hội ngày nay đã 
kết nối mạng, thông tin cấp tốc, chuyển đổi kỹ thuật số. Khi 
số hóa đã tăng tốc, xã hội ngày càng dựa vào thông tin, dữ 
liệu và kiến thức và dịch vụ có được từ những điều này. Kết 
quả là, giá trị kinh tế và xã hội của thông tin các loại là 
tương đối lớn. AI và robot rất phụ thuộc vào thông tin chất 
lượng cao, và chúng cũng mang lại những thay đổi cho môi 
trường thông tin và cách thức quản lý thông tin. 
Chính sách thông tin quốc gia đầu tiên của Phần Lan - 
Chính sách đạo đức thông tin trong thời đại trí tuệ nhân tạo, 
đã được trình bày trước Quốc hội vào tháng 12 năm 2018, 
sau một quá trình chuẩn bị 
hợp tác rộng rãi và được Nghị 
viện phê chuẩn vào tháng 3 
năm 2019. Chính sách thông 
tin áp dụng cho các khu vực 
công, tư nhân và bên thứ ba 
như nhau. Báo cáo tìm hiểu 
chính sách thông tin, không 
chỉ về mặt quản lý thông tin, 
mà còn từ quan điểm của các 
điều kiện tiên quyết để sử 
dụng thông tin, giá trị cốt lõi 
và nguyên tắc đạo đức, cũng 
như các tác động kinh tế. Các 
vấn đề chính trong báo cáo 
được thể hiện trong Hình 1. 
Báo cáo chính sách được 
soạn thảo bởi một nhóm làm 
việc cấp Bộ riêng biệt, một 
nhóm chuẩn bị bao gồm đại 
diện của tất cả các Bộ và một 
Ban thư ký được hỗ trợ bởi 
các mạng lưới khác nhau. 
Thông qua các mạng lưới, 
khoảng 200 người từ các 
thành phần khác nhau của xã 
hội đã tham gia làm việc soạn 
thảo các tài liệu. 
  
27 
Hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập ngành Thống kê và 45 năm Ngày thành lập Viện Khoa học Thống kê 
Hình 1: Các yếu tố chính của Chính sách thông tin Phần Lan 
Đồng thời với việc soạn thảo chính sách thông tin, 
một đạo luật chung mới về quản lý thông tin hành chính 
công đã được Bộ Tài chính soạn thảo. Trong các công tác 
chuẩn bị, tầm quan trọng của khả năng tiếp cận và tính toàn 
vẹn của thông tin cũng như sự cần thiết của các tiêu chuẩn 
và sự lãnh đạo chung đã được nhấn mạnh. 
Đạo luật mô tả chi tiết hơn các bằng cấp và mô tả cơ 
bản về quyền sở hữu và quản lý nguồn dữ liệu và các cơ chế 
chỉ đạo liên quan đến quản lý dữ liệu trong chu trình của dữ 
liệu. Đạo luật này cũng đã được Quốc hội phê chuẩn vào 
tháng 3 năm 2019. Đạo luật này là một trong những công 
cụ để thực hiện chính sách thông tin và sẽ có hiệu lực vào 
cuối năm 2021. 
II. Thống kê Phần Lan và quy trình chính sách 
Cơ quan Thống kê Phần Lan (SF) đã đóng một vai trò 
tích cực trong các cuộc thảo luận và hợp tác liên quan đến 
chính sách thông tin và các yếu tố chính của nó. Đầu tiên, 
SF đã vinh dự có 1 trong số những chuyên gia cao cấp là 
thành viên của Ban thư ký cốt lõi biên soạn chính sách 
thông tin. Điều đó đã mang lại thuận lợi theo nhiều cách, 
không chỉ trong việc giữ cho SF cập nhật về quy trình. Kinh 
nghiệm lâu dài của SF trong quản lý dữ liệu và sử dụng các 
nguồn dữ liệu khác nhau được nhóm đánh giá cao và kinh 
nghiệm và hiểu biết của chúng tôi được coi là đặc biệt hữu 
ích khi soạn thảo nội dung về 
chất lượng dữ liệu, khả năng 
tương tác dữ liệu và đạo đức, 
độ tin cậy và tính chính xác. 
Thứ hai, một biện pháp 
đáng chú ý của Thống kê 
Phần Lan là tham gia tích cực 
vào cuộc thảo luận công khai 
về chính sách dữ liệu và thông 
tin. Điều này bao gồm một số 
Blog, Tweet và bài viết, cũng 
như giao tiếp tích cực trong 
các cuộc thảo luận trong các 
hội thảo, hội nghị chuyên đề, 
nhóm làm việc, mạng, v.v... 
Các vấn đề chính được SF nêu 
lên một cách có hệ thống là 
tầm quan trọng của chất 
lượng dữ liệu, vai trò thiết yếu 
của đạo đức sử dụng dữ liệu 
và niềm tin, những thách thức 
phải đối mặt khi kết hợp dữ 
liệu từ các nguồn khác nhau 
và tầm quan trọng của việc 
nhận biết và khai thác các 
năng lực và khả năng chính 
của tất cả các tổ chức của hệ 
sinh thái dữ liệu một cách linh 
hoạt và hiệu quả nhất có thể. 
Thứ ba, do những thay 
đổi đáng kể trong môi trường 
hoạt động và các cuộc thảo 
luận rộng rãi về vai trò của dữ 
liệu và sự kiện trong xã hội, 
SF quyết định đưa ra quy 
trình chiến lược của mình. Do 
đó, trong mùa thu 2018, 
chúng tôi đã thực hiện một 
quy trình chiến lược chuyên 
sâu bao gồm các cuộc thảo 
luận toàn diện trong tổ chức 
và với các bên liên quan. 
 
28 
Hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập ngành Thống kê và 45 năm Ngày thành lập Viện Khoa học Thống kê 
Ngoài ra, các cuộc khảo sát khách hàng khác nhau và 
các phiên thảo luận tự do hữu ích với các bên liên quan 
trong giai đoạn 2017 đến 2018 là cơ sở tốt cho quy trình 
chiến lược hợp tác sáng tạo. 
Là một phần của quy trình chiến lược, tổng cộng 
khoảng 50 cuộc thảo luận với ban lãnh đạo cao nhất của các 
tổ chức quan trọng liên quan đã được tiến hành. Trong mỗi 
cuộc thảo luận này, hai thành viên trong nhóm chỉ đạo của 
chúng tôi và một thành viên của đội ngũ nhân viên đã có 
mặt. Các cuộc thảo luận này có vẻ có giá trị nhất khi chúng 
ta có thể thảo luận cởi mở, lắng nghe và phản ánh mong 
muốn, suy nghĩ, kỳ vọng và ý tưởng trong tương lai mà các 
bên liên quan có liên quan đến nhu cầu dữ liệu, quản lý dữ 
liệu, vai trò của tổ chức thống kê và hợp tác lẫn nhau. 
Do kết quả của quy trình chiến lược SF đã xác định 
được năm yếu tố thúc đẩy thay đổi chính - cách tiếp cận 
dựa trên hiện tượng, dữ liệu và microdata ngày càng quan 
trọng bên cạnh các số liệu 
thống kê, tổ chức lại hệ sinh 
thái thông tin, khai phá và 
tương tác - xác định tầm nhìn 
và chiến lược mục tiêu cho 
những năm tới (Hình 2). Các 
yếu tố chính của chiến lược 
bao gồm tính liên tục và đổi 
mới của sản xuất thông tin 
đáng tin cậy và phù hợp, vai 
trò đổi mới, tích cực và mang 
tính xây dựng như một phần 
hợp tác không thể thiếu của 
hệ sinh thái dữ liệu bền vững. 
Quy trình cũng tạo ra việc xác 
định 3 sáng kiến chính sẽ 
được đề xuất cho lộ trình 
chính sách thông tin. 
Hình 2: Các thành tố chính của chiến lược SF giai đoạn 2019-2023, cho thấy các 
tuyên bố về sứ mệnh, tầm nhìn, mục tiêu chiến lược và định hướng SF muốn thực 
hiện trong hệ sinh thái dữ liệu 
III. Từ nguyên tắc chính sách đến 
thực thi chính sách 
Chính sách thông tin được đưa ra để 
thúc đẩy các khía cạnh như thu thập, độ mở, 
kết hợp, chia sẻ và lưu trữ dữ liệu, cũng như 
tăng cường bảo vệ dữ liệu và bảo mật thông 
tin theo cách tôn trọng quyền và tự do của 
mọi người. Hướng dẫn chính sách thông tin 
Tuyên bố sứ mệnh của Thống kê Phần Lan 
Chúng tôi mang đến thông tin kịp thời và tin 
cậy cho lợi ích của khách hàng và trao đổi rộng 
rãi 
Nhà bảo vệ 
thông tin đáng 
tin cậy và mở 
rộng sự hiểu 
biết 
Nhà xây 
dựng hệ sinh 
thái thông tin 
hình ảnh 
chung 
Nhà đổi mới 
và thực hành 
tiên phong 
Nhà sản xuất 
và kết nối 
thông tin chủ 
động Tầm nhìn 
Dữ liệu trong tương lai 
Mục tiêu của Thống kê Phần Lan 
Thông tin và hiểu biết bằng cách dự đoán được các 
hiện tượng và nhu cầu 
Hệ sinh thái thông tin bền vững 
  
29 
Hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập ngành Thống kê và 45 năm Ngày thành lập Viện Khoa học Thống kê 
cũng được yêu cầu để đảm bảo đủ năng lực 
và giải quyết các cân nhắc về quy định. Rõ 
ràng là trong môi trường hoạt động thay đổi 
nhanh chóng, vai trò và nhiệm vụ đặt ra của 
các tổ chức khác nhau được cải cách trong 
khi vai trò và nhiệm vụ mới cũng xuất hiện. 
Không có hành động cụ thể, các nguyên 
tắc và tuyên bố chính sách sẽ không được sử 
dụng thực sự. Nhiều nội dung đã được thực 
hiện và đang được thực hiện; Phần Lan đã 
đạt được tiến bộ tốt trong việc mở các nguồn 
thông tin khu vực công, nỗ lực cải thiện khả 
năng tương tác của nội dung dữ liệu và phát 
triển các dịch vụ kỹ thuật số (XRoad). Vì vẫn 
còn rất nhiều việc phải làm, SF đã đề xuất ba 
sáng kiến mới sẽ được đưa vào lộ trình thực 
hiện chính sách thông tin, bao gồm (1) khám 
phá khả năng xây dựng khung chất lượng 
chung cho dữ liệu khu vực công; (2) mở rộng 
dịch vụ tích hợp dữ liệu và (3) biên soạn dịch 
vụ bảng trực quan hóa dữ liệu cho những 
người ra quyết định về tình hình xã hội. 
Những sáng kiến này được kết nối với 
một số nguyên tắc chính của báo cáo chính 
sách thông tin, như đảm bảo tính sẵn có của 
thông tin bằng cách đầu tư vào sản xuất dữ 
liệu, truy cập dữ liệu, chất lượng và khả năng 
tương tác, quản lý dữ liệu tốt và đảm bảo 
tính toàn vẹn và bảo mật của thông tin. 
A. Sáng kiến 1: Khung chất lượng 
Sáng kiến đầu tiên xem xét việc khám 
phá khả năng xây dựng khung chất lượng 
chung cho dữ liệu của khu vực công. Giá trị, 
chất lượng và khả năng sử dụng của dữ liệu 
được tạo thành từ một số yếu tố. Các yếu tố 
chất lượng của nội dung và cấu trúc dữ liệu 
giúp kết hợp dữ liệu, mang lại lợi ích lớn 
nhất. 
Phần Lan có các nguồn thông tin cơ bản 
đẳng cấp thế giới về dân số, doanh nghiệp và 
xây dựng và môi trường tự nhiên, bao gồm 
các hệ thống mã hóa và dữ liệu theo chuỗi 
thời gian. Những điều này đã cho phép phát 
triển các dịch vụ kỹ thuật số, một thứ hạng 
cao trong các cuộc điều tra quản trị tốt và 
một xã hội hoạt động tốt. Do nhiều quyết 
định có ý nghĩa đối với công dân dựa trên dữ 
liệu được bao gồm trong các tài nguyên 
thông tin cơ bản như vậy, nên tiêu chuẩn 
chất lượng của dữ liệu đó phải cao. 
Các nguồn dữ liệu thường đáp ứng xuất 
sắc các yêu cầu của sử dụng dữ liệu sơ cấp. 
Các vấn đề và thách thức thường xuất hiện 
khi sử dụng dữ liệu thứ cấp hoặc dữ liệu 
tam cấp - chẳng hạn như tổng hợp số liệu 
thống kê từ dữ liệu hành chính hoặc dữ liệu 
đăng ký. Điều này hiện đang gây tốn kém 
thời gian, ảnh hưởng đến chất lượng thông 
tin và dịch vụ, và do đó, nguyên tắc số hóa 
chính của “việc thu thập dữ liệu chỉ một lần” 
không thể thực hiện đúng cách. 
Trong bối cảnh này, một khung dữ liệu 
chung sẽ hữu ích cho cả người quản lý dữ 
liệu, người thu thập dữ liệu và người sử dụng 
dữ liệu. Khung đảm bảo chất lượng quốc gia14 
được Ủy ban thống kê của Liên hợp quốc 
chấp nhận vào tháng 3 năm 2019 có thể 
đóng vai trò là cơ sở vững chắc cho loại 
nghiên cứu này. 
B. Sáng kiến 2: Dịch vụ tích hợp 
dữ liệu 
Sáng kiến thứ hai là một dịch vụ tích 
hợp dữ liệu. Như được mô tả trong các phần 
trước, Phần Lan có một lịch sử lâu dài và nổi 
bật trong việc sử dụng dữ liệu đăng ký và 
các nguồn dữ liệu hành chính khác làm cơ 
sở cho các quy trình khách hàng và doanh 
1
 Manual for Official Statistics (UN NQAF Manual) 
https://unstats.un.org/unsd/statcom/50
th
-
session/documents/BG-Item3d-NQAF-Manual-E.pdf 
 
30 
Hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập ngành Thống kê và 45 năm Ngày thành lập Viện Khoa học Thống kê 
nghiệp của công dân, doanh nghiệp và cộng 
đồng. Trong những năm gần đây, các nỗ lực 
số hóa đã tập trung vào cách cải thiện và 
hợp lý hóa những điều này. 
Tuy nhiên, quy trình chiến lược của 
chúng tôi cho thấy rõ rằng cần phải tích hợp 
các bộ dữ liệu lớn hơn từ nhiều nguồn khác 
nhau để nghiên cứu, ra quyết định, báo cáo, 
hoạt động kinh doanh, v.v... Hiện tại điều 
này phải đối mặt với những khó khăn lớn do 
công nghệ, chất lượng dữ liệu, khả năng 
tương tác dữ liệu, khả năng và năng lực cũng 
như luật pháp. 
Dịch vụ tích hợp dữ liệu sẽ kết hợp các 
bộ dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, lưu trữ 
dữ liệu và cung cấp việc sử dụng thông qua 
một nền tảng truy cập từ xa an toàn, cũng có 
tính đến các hạn chế sử dụng. Dịch vụ này 
không chỉ là nơi lưu trữ dữ liệu chủ thời gian 
thực mà còn là một hồ dữ liệu (data lake) 
phát triển theo pha cho các tập dữ liệu được 
chỉ định và các kết hợp của chúng. Ngoài ra, 
dữ liệu hàng loạt (bao gồm cả cái gọi là dữ 
liệu lớn) có thể có trong dịch vụ này. 
Hình 3: Dự thảo kiến trúc của dịch vụ tích hợp dữ liệu trong hệ sinh thái dữ liệu của Phần Lan 
Ý tưởng bắt đầu dịch vụ là một dịch vụ 
thí điểm cho một nhóm người dùng nhất định 
và phát triển, mở rộng sau khi thu được từ thí 
điểm. Trong dịch vụ thí điểm cần xác định việc 
thay đổi tính pháp lý. Ví dụ, tình huống 
hiện tại nơi dữ liệu được cung cấp cho cơ 
quan thống kê cho mục đích thống kê được 
bảo mật hoàn toàn mặc dù việc sử dụng 
Kiến trúc doanh nghiệp 
(QPR) 
Yhteinentieto.fi 
Các khuyến nghị hành chính công 
Yhteentoimiva.suomi.fi - Phần Lan có thể tương tác 
Mã hóa Mô hình dữ liệu Thuật ngữ 
Siêu dữ liệu 
T
rá
ch
 n
h
iệ
m
 c
ủ
a 
cơ
q
u
an
 d
ịc
h
 v
ụ
 d
ữ
 l
iệ
u
d
ân
 s
ố
 v
à 
k
ỹ
 t
h
u
ật
 s
ố
Dữ liệu mở 
Các đăng ký 
khu vực công 
và lưu trữ dữ 
liệu khác 
(dữ liệu) 
Dữ liệu đại 
chúng khu 
vực tư 
(dữ liệu và 
siêu dữ liệu) 
Bảo vệ môi trường 
truy cập từ xa 
Dịch vụ của SF cho các nhà 
nghiên cứu 
- Làm giàu dữ liệu 
- Phân loại 
- Tích hợp các bộ dữ liệu 
Dịch vụ tích hợp dữ liệu 
- Làm giàu dữ liệu 
- Phân loại 
- Báo cáp 
- Tích hợp các bộ dữ liệu 
- Công bố 
T
ư
ờ
n
g
 lử
a 
Sử dụng dữ liệu 
Dữ liệu mở 
Dịch vụ 
thông tin 
trực tiếp 
của các tổ 
chức khu 
vực công 
Sử dụng 
dữ liệu vi 
mô 
Báo cáo 
tổng hợp 
và bảng 
tổng hợp 
  
31 
Hướng tới kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập ngành Thống kê và 45 năm Ngày thành lập Viện Khoa học Thống kê 
thống kê sẽ là thứ cấp và việc sử dụng dữ 
liệu sơ cấp theo các trách nhiệm pháp lý khác 
nhau sẽ hạn chế và gây hại cho việc sử dụng 
dữ liệu hiệu quả. Dịch vụ này có thể dựa trên 
dịch vụ nghiên cứu hiện tại của SF. 
C. Sáng kiến 3: Dịch vụ bảng trực 
quan hóa dữ liệu cho những người ra 
quyết định 
Sáng kiến thứ ba nhằm tăng cường sử 
dụng thông tin trong việc ra quyết định và 
đánh giá tình huống. Đề xuất là tạo ra một 
dịch vụ kết hợp thông tin đáng tin cậy có liên 
quan tình trạng xã hội thành một dịch vụ mở 
dễ tiếp cận, dễ sử dụng. Các nhóm người 
dùng chính sẽ bao gồm những người ra 
quyết định trong chính trị, hành chính và 
kinh doanh. 
Loại nhu cầu này đã được đưa ra bởi 
một số bên liên quan. Ví dụ, trong năm 2018, 
các chuyên gia từ SF đã tham gia vào một 
nhóm làm việc được điều phối bởi Văn phòng 
Thủ tướng Chính phủ, cố gắng tìm cách giải 
thích và trình bày các yếu tố an sinh cho 
những người ra quyết định. Trong quá trình 
làm việc, rõ ràng là một nhu cầu về bộ sưu 
tập các chỉ tiêu cốt lõi dễ tiếp cận, dễ sử 
dụng và đảm bảo chất lượng là đáng chú ý. 
Theo một cách nào đó, có nhu cầu về một 
thế hệ mới của dịch vụ hệ thống chỉ tiêu 
thống kê Phần Lan (Findicator)25 - linh hoạt 
hơn, dễ sử dụng hơn, trực quan hơn, dựa 
trên công nghệ hiện đại. Các loại dịch vụ 
bảng trực quan hóa dữ liệu tương tự hiện 
đang được xây dựng ở Estonia. 
IV. Kết luận 
Các cuộc thảo luận và quy trình gần đây 
ở Phần Lan đã chỉ ra rằng hệ sinh thái thông 
tin đang trải qua một sự thay đổi đáng kể. 
Các vai trò và trách nhiệm đang được phân 
2 Findicator www.findicator.fi 
bổ lại khi công nghệ, hệ thống kinh tế, văn 
hóa, giá trị và thái độ, hành vi của mọi người 
thay đổi. Hệ sinh thái thông tin đang trải qua 
một quá trình tiến hóa và những người thích 
nghi nhất với sự thay đổi sẽ là những người 
sống sót. 
Kinh nghiệm của chúng tôi là cách duy 
nhất để một tổ chức thống kê tồn tại và phát 
triển trong tình hình thay đổi là chủ động, 
sẵn sàng thay đổi, cởi mở với những ý tưởng 
mới và kết nối. 
Trong tình hình hiện tại, chúng tôi được 
mời chia sẻ và hợp tác. Chúng tôi được coi là 
một đối tác đáng tin cậy, được biết đến với 
tính minh bạch, trách nhiệm và độ tin cậy. Ví 
dụ, Ủy ban Tương lai, một ủy ban thường 
trực được thành lập tại Quốc hội Phần Lan, 
sẵn sàng hợp tác nhiều hơn với SF để tăng 
cường cơ sở cho việc ra quyết định và lập kế 
hoạch dựa trên thông tin trong Quốc hội. 
Đây chỉ là một trong những ví dụ khác 
nhưng nó cho thấy kiến thức mà cộng đồng 
thống kê đã đạt được trong nhiều thập kỷ 
làm việc với dữ liệu và thông tin có thể tạo ra 
sự khác biệt trong phạm vi rộng hơn. Đây là 
thời điểm của chúng ta để khẳng định vai 
trò, tham gia các mạng, thảo luận và chia sẻ. 
Để kết luận, SF muốn chia sẻ kiến thức 
và kinh nghiệm lâu năm khi làm việc với 
nhiều lựa chọn dữ liệu và là cơ quan đóng vai 
trò tích cực của hệ sinh thái thông tin quốc 
gia (cũng như quốc tế) của chúng tôi trong 
việc xây dựng một xã hội kỹ thuật số bền 
vững cho tất cả mọi người. 
Anh Tuấn (dịch) 
Nguồn: 
https://www.unece.org/fileadmin/DAM/stats/
documents/ece/ces/2019/ECE_CES_2019_36
_Finland_1907392E.pdf