Các giải pháp ứng dụng hoa văn dân tộc Dao Đỏ vào thiết kế trang phục công sở nữ tuổi từ 25-35

ISSN 2354-0575
 CÁC GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG HOA VĂN DÂN TỘC DAO ĐỎ
 VÀO THIẾT KẾ TRANG PHỤC CÔNG SỞ NỮ TUỔI TỪ 25-35
 Quản Thị Hồng Băng
 Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên
 Ngày tòa soạn nhận được bài báo: 20/02/2017
 Ngày phản biện đánh giá và sửa chữa: 15/05/2017
 Ngày bài báo được duyệt đăng: 10/06/2017
Tóm tắt:
 Việc tìm kiếm, bổ sung loại hình hoa văn của các tộc người thiểu số một mặt góp phần gìn giữ và 
phát huy bản sắc dân tộc, một mặt làm phong phú thêm nguồn nguyên liệu trang trí cho các bộ sưu tập 
thời trang hiện đại. Đã có môt sô tac gia nghiên cứu về trang phục Dao Đỏ nhưng chưa co ai nghiên cứu 
ứng dụng hoa tiêt hoa văn dân tôc Dao Đỏ vao thiêt kê trang phục công sở cho nư. Qua nghiên cứu thực tế 
hoa văn trên vải thổ cẩm của dân tộc Dao Đỏ, tác giả đã đưa ra phương án sáng tác thống nhất với phong 
cách hoa văn truyền thống, kết hợp hài hòa với phong cách hiện đại tạo cảm giác tươi trẻ, phóng khoáng 
và tính mới lạ. Hình thức sắp xếp bố cục đối xứng, đăng đối, hàng lối trên đó hoa văn truyền thống được 
thể hiện chủ yếu dùng phương pháp thêu.
Từ khóa: Trang phục, công sở, hoa văn, Dao Đỏ.
1. Đặt vấn đề Dao để thiết kế nên chiếc áo dài độc đáo với dày đặc 
 Khi xu hướng thời trang hiện đại nghiêng về họa tiết. Tạo hiệu quả vừa hiện đại, vừa nhấn mạnh 
các hình khối tròn, tam giác, lập thể và các họa tiết yếu tố truyền thống trên nền tảng hệ thống hoa văn 
mang màu sắc trang trí phương Đông thì các nhà mang nhiều sắc thái tâm linh. [1]
nghiên cứu đã đặt ra nhiệm vụ đi tìm vị trí của hoa Hoa văn là yếu tố thẩm mỹ có giá trị, nổi 
văn trong sáng tác thời trang. Với xu hướng thời trội trên các sản phẩm tạo hình, vì vậy việc sử dụng 
trang hiện đại như Pháp, Mỹ, Ý điểm nhấn của hoa văn để trang trí trên trang phục sẽ góp phần làm 
trang phục là những mảng miếng, hình khối khỏe tăng giá trị tạo hình cho trang phục đó.
khoắn tạo sự đơn giản của kiểu dáng trang phục. 
Đối với thời trang Châu Á thì chú trọng hơn về hoa 2. Phương pháp nghiên cứu
văn họa tiết, coi đó là điểm nhấn tạo nên sức sống a. Đặc điểm tâm sinh lý nữ lứa tuổi từ 25 
cho bộ trang phục đến 35 ở Việt Nam
 Hoa văn trên trang phục cổ truyền các dân Tâm lí thể hiện con người có khả năng xử 
tộc nói riêng và của người Dao nói chung được ra lý các yêu cầu, đòi hỏi của môi trường xã hội, của 
đời và hoàn thiện bởi tư duy, tính cách con người công việc hàng ngày và thích ứng với môi trường đó 
trong điều kiện địa lý, môi trường sống và tập quán ở mức độ nào. Tâm lí nữ tuổi từ 25 đến 35 thể hiện 
của cộng đồng các dân tộc thiểu số Việt Nam. Hoa thông qua trình độ trí tuệ, khả năng học tập, kĩ năng 
văn trên trang phục người Dao cũng là nguồn cảm sống và các đặc điểm tâm lí khác như động cơ, thái 
hứng sáng tác trong định hướng nghệ thuật tạo hình độ, cảm xúc, tình cảm, ý chí vươn lên trong cuộc 
hiện đại trên con đường tiếp thu thành quả văn hóa sống Xã hội luôn vận động, con người ngày càng 
nhân loại nhưng vẫn phát huy và bảo tồn những giá phát triển, kéo theo những sự thay đổi về mặt hình 
trị văn hóa truyền thống.[1] thái cũng như các đặc điểm về tâm, sinh lý.
 Hoa văn từ chiếc áo choàng của thầy cúng Điểm đặc biệt ở độ tuổi từ 25 đến 35 là sự 
Dao được tác giả Nguyễn Thị Kim Hương đưa vào biến đổi rất phức tạp của yếu tố xã hội, đòi hỏi con 
sáng tác trang phục hè thu cho nữ thanh niên tuổi người phải có sự thích ứng về tâm lý với sự biến 
từ 22 đến 27. Hoa văn hình con chó được nối với đổi đó. Thời kì đầu tuổi trưởng thành là thời điểm 
nhau bằng những chiếc cúc gỗ tạo cảm giác mộc đánh dấu sức khoẻ đạt đỉnh điểm. Đến 25 tuổi sự 
mạc, gần gũi. Hoa văn hình cây cỏ, hình quả trám phát triển thể chất của con người đã đạt đến mức 
hay hoa văn hình chữ thập ngoặc được đưa lên trang hoàn thiện. Đặc biệt, từ 18 – 25 tuổi sức khoẻ con 
phục tạo nên vẻ trẻ trung, khỏe khoắn, phảng phất người ở mức cao nhất. Những người ở độ tuổi 25 – 
chút hoang dã, hiện đại. [1] 35 tuổi đã khá chín muồi về cả ba mặt sinh học, xã 
 Nhà thiết kế Minh Hạnh đã tận dụng gần như hội và tâm lý. Bởi thế lúc này họ phải tự chủ trong 
nguyên bản hoa văn trên trang phục thầy cúng người cuộc sống của mình và có nhiều quyết định cũng 
94 Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
như hành động, việc làm độc lập, có ảnh hưởng đến phải tuân theo các luật cơ bản: 
công danh, sự nghiệp, sự phát triển của bản thân + Luật cân bằng: 
mình... Sự phát triển của người trưởng thành phụ Trong cách sắp đặt hoa văn trang trí trên 
thuộc vào việc giải quyết thành công các nhiệm vụ, trang phục, người Dao sử dụng nhiều yếu tố cân 
các vấn đề của giai đoạn trước đó: Tin tưởng và tự bằng đối xứng. Có đối xứng trên - dưới; trái - phải... 
chủ, sáng kiến và yêu lao động. đó là sự sắp xếp tương ứng về bố cục, màu sắc và 
 hoa văn. Các vị trí có tính đối xứng cao như hai bên 
 b. Các dạng cơ bản của trang phục nữ vạt áo, hai bên tay áo, cổ áo
 Trang phục khi khoác lên người mặc phải có + Luật nhịp điệu: 
hình khối trùng với hình khối của cơ thể nên trong Hoa văn dân tộc Dao sử dụng luật nhịp điệu 
mỗi bộ trang phục là sự kết hợp của nhiều hình khối chính là các yếu tố tạo nên đường diềm và thường 
khác nhau. Kiểu dáng trang phục có thể thể hiện qua được sử dụng tại các vị trí gấu váy, gấu quần áo, 
những khối hình học phức tạp hơn khi được kết hợp mép nẹp áo, mép cổ áo, tay áo...
trong đường viền hình thành từ những đường thẳng + Luật nhấn mạnh: 
hay những đường cong. Trên nền vải màu chàm hay màu đen, trang 
 Cấu trúc hình khối - không gian của trang phục dân tộc Dao Đỏ nổi bật lên là màu đỏ của 
phục được xác định bởi sự tương tác giữa không những mô tip hoa văn, của những quả bông len 
gian với những phần mở của cơ thể như đầu, cổ, tay, trước nẹp áo
chân. Những bộ phận chân, tay và đầu không thay Các quy luật này có thể được sử dụng riêng 
đổi độ dài và rộng, còn trang phục thì thay đổi. Vì thế lẻ hoặc kết hợp nhiều quy luật trong các bố cục khác 
không gian bao quanh hình dáng cơ thể ảnh hưởng nhau.
tới sự cảm nhận cấu trúc hình khối trang phục. Các yếu tố tạo thành hoa văn trang trí trên 
 Trong Hình 1 là những kiểu dáng quần áo trang phục công sở
tương tự như hình chữ nhật, hình thang (tương ứng - Màu sắc: 
với khối trụ, khối nón cụt), hình ô van. Kết hợp màu đỏ là màu chủ đạo trên trang 
 phục dân tộc Dao Đỏ cùng với xu hướng màu sắc 
 năm 2017-2018 cho mùa thu đông thì sắc đỏ được 
 sử dụng nhiều hơn cả trong sáng tác mẫu.
 - Đường nét: 
 Đường kết cấu và đường trang trí là những 
 đường nét tạo ra sự khác biệt của mẫu thiết kế. Thể 
 hiện trên các đường may, đường viền, Cũng có 
 thể vẽ lên vải hoặc thêu chỉ, đính dâyđể tạo ra 
 đường nét.
 Kỹ thuật thể hiện hoa văn
 Hoa văn được tạo bằng hai hình thức in và 
 thêu có độ linh hoạt hơn rất nhiều so với tạo hình 
 hoa văn bằng cách dệt. Việc cải tiến để tạo ra các 
 mẫu hoa văn cũng như các kỹ thuật thể hiện hoa văn 
 trên vải và trên trang phục là kỹ thuật vẽ, ghép vải, 
 in, thêu, đính hạt với bộ mẫu thực nghiệm tác giả 
 sử dụng kỹ thuật thêu hoa văn bằng máy làm giảm 
 giá thành và thời gian gia công, thỏa mãn được nhu 
 cầu của nhiều người sử dụng.
 d. Xu hướng thời trang công sở
 Xu hướng thời trang trên thế giới
 Thế giới phát triển với sự giao lưu văn hóa, 
 kinh tế và xã hội đa chiều, sự tự do và sáng tạo ngày 
 Hình 1. Các dạng hình khối cơ bản càng không có giới hạn. Vì vậy, các xu hướng thời 
 của trang phục nữ trang không bị khuôn mẫu theo một trường phái nào 
 khiến cho người mặc có nhiều sự lựa chọn phong 
 c. Hoa văn trang trí trong thiết kế trang phú.
phục công sở nữ
 Thiết kế hoa văn trang trí trên trang phục cần 
Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology 95
ISSN 2354-0575
 Hình 2. Xu hướng màu sắc trang phục cho mùa Thu – Đông 2017/2018.[2]
 Hình 3. Xu hướng thời trang mùa thu đông 2017/2018
 được thể hiện thông qua các mẫu của Prada, Vivetta, Monse, Fendi.[3]
 Xu hướng thời trang ở Việt Nam e. Các phương án ứng dụng
 Xu hướng thời trang hiện đại lấy sự gần gũi 
 với tự nhiên làm tiêu chí hướng tới. Có nhiều yếu tố 
 từ bộ trang phục cổ truyền của người Dao phù hợp 
 với xu thế thời trang hiện nay:
 Hoa văn: hệ thống hoa văn có tính cách điệu 
 cao và gợi lên những liên tưởng thú vị, các nhà thiết 
 kế có thể gửi gắm ý tưởng và chuyển tải thông điệp 
 một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Bộ trang phục 
 điểm xuyết những mảng hình cây cỏ, hoa lá, hình 
 con thú hay hình người nếu được khai thác và sắp 
 đặt có chủ ý sẽ tạo nên nét độc đáo riêng và tạo nên 
 chiều sâu cho mỗi bộ trang phục.
 Với mẫu sáng tác, tác giả đã ứng dụng hoa 
 văn hình cây cỏ, hoa lá, các đường zig zăc làm mảng 
 trang trí chính cho trang phục.
 Màu sắc hoa văn: Những bộ trang phục hiện 
 đại có xu hướng sử dụng màu nguyên chất và đối 
 lập giúp người mặc khẳng định cá tính của mình. 
 Những người trẻ hiện nay cũng có xu hướng đi tìm 
 sự hài hòa trong cái đối lập để khẳng định cái “tôi” 
 riêng biệt. 
 Hình 4. Các bộ sưu tập thời trang tại tuần lễ Các vải sử dụng cho bộ mẫu sáng tác đều 
 thời trang quốc tế Việt Nam 2017 [4] là vải một màu như: đỏ bã trầu, cam, vàng, đen và 
96 Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
xanh cổ vịt, có thể cho phép làm nổi bật các đường di chuyển.
cắt cúp thể hiện cấu trúc, đồng thời phối màu trên 
sản phẩm để các đường liên kết này tăng tính trang h. Đề xuất phương án thiết kế cho bộ mẫu 
trí cho mẫu, làm nổi bật được các họa tiết thêu. cho trang phục công sở nữ thu đông
 Điều quan trọng là tác giả muốn giữ gìn Khác với các loại sản phẩm thời trang khác, 
và kế thừa có sáng tạo phong cách hoa văn truyền trang phục công sở thường được phối hợp theo xu 
thống của dân tộc Dao Đỏ, đưa những nét đặc trưng hướng hài hòa, thanh lịch, nhấn mạnh những chi tiết 
tiêu biểu của hoa văn dân tộc Dao Đỏ vào trang cắt cúp tạo dáng. Thời trang công sở trong những 
phục công sở một cách sáng tạo mà không bị pha năm gần đây ngày càng đa dạng và không còn gò 
trộn với bất cứ trang phục khác. Hoa văn dù hiện bó, cứng nhắc, đóng hộp như trước.
lên ở dạng thức, diện tích, vị trí nào trên những bộ Những xu hướng nổi bật của năm nay như 
trang phục hiện đại, thì mỗi hoa văn hay tổ hợp hoa trang phục tạo đường cắt cúp, phối màu hay thêu 
văn trên trang phục cổ truyền của người Dao cũng hoa văn nhận được rất nhiều sự yêu thích của phái 
đẹp, huyền ảo hấp dẫn và độc đáo. đẹp, và việc ứng dụng xu hướng này sao cho phù 
 hợp với môi trường làm việc luôn dành được sự 
 g. Lựa chọn vật liệu quan tâm của các chị em làm việc nơi công sở. 
 Vải dệt thoi với chất liệu bông, Pe/Co pha Về phom dáng, các mẫu thiết kế sử dụng 
spandex được sử dụng để may các mẫu phác thảo kết cấu trang phục đơn giản, các đường cắt cúp nhẹ 
lựa chọn. nhàng không cầu kỳ về chi tiết.
 Vải bông và Pe/Co pha spandex có ưu điểm 
là giữ nhiệt tương đối tốt, cho cảm giác ấm áp vừa 
phải, mặc dù vẫn thoáng khí. Vải được pha trộn với 
sợi spadex nên có khả năng co giãn và chống nhàu 
tốt, tạo cảm giác thoải mái, tiện nghi khi sử dụng, 
phù hợp trang phục mặc đi làm nơi công sở.
 Vải có độ dày chắc nhất định phù hợp với 
trang phục thu đông, khả năng tạo dáng và giữ hình 
dạng tốt, sản phẩm ít bị biến dạng và duy trì được 
hình dạng bền lâu trong quá trình sử dụng. Tính 
chất của các loại vải này rất phù hợp với hình dáng 
chung của các mẫu phác thảo là dạng áo, váy ôm 
gọn gàng nhưng vẫn cho phép dễ dàng vận động, Hình 5. Kết cấu chung của bộ sưu tập
3. Kết quả và bàn luận
 Bảng 1. Hoa văn nghiên cứu và sáng tác
 TT Hoa văn nghiên cứu Hoa văn sáng tác Kỹ thuật thể hiện
 1 Hoa văn cây thông Thêu
 nối tiếp nhau
 2 Hoa văn cây thông Thêu
 đứng độc lập
 3 Hoa văn hình hoa cỏ Thêu
 4 Hoa văn các đường Thêu
 zíg zắc
Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology 97
ISSN 2354-0575
 Thực hiện mẫu
 Mẫu 1 Mẫu 2 Mẫu 3 Mẫu 4
 Hình 6. Mẫu phác thảo và mẫu thật
 Mẫu số 1: sử dụng những đường cắt cúp dọc theo chiều dài 
 Đầm liền sử dụng gam màu nóng trầm là đầm để tạo cảm giác thon gọn cho người mặc, với 
sự kết hợp giữa màu đỏ bã trầu và màu cam. Điểm 2 gam màu xanh và đen. Thân sau cũng sử dụng 
nhấn tập trung ở hoa văn tại các đường cắt cúp eo, đường cắt cúp dọc váy tương đồng với thân trước. 
ngực và điểm kết tại hai bên cánh tay. Hoa văn được Chi tiết điểm nhấn tập trung vào mảng hoa văn thêu 
thêu trang trí bằng chỉ cùng màu vải chính và có trước ngực.
sự nhấp nháy chuyển màu giữa đỏ bã trầu và cam, Bộ sưu tập trang phục công sở dành cho nữ 
tránh được vẻ nhàm chán quen thuộc thường thấy giới trong độ tuổi từ 25 đến 35 tuổi đáp ứng nhu cầu 
trên váy áo công sở. Thân sau váy được cắt cúp mặc và làm đẹp của đối tượng nữ làm việc tại các 
tương tự. văn phòng, công sở.... các mẫu với kiểu loại trang 
 Mẫu số 2: phục khá thông dụng có thể sử dụng trong nhiều 
 Đầm dáng ôm, tay lỡ, chất liệu vải co giãn hoàn cảnh khác nhau. Trong độ tuổi 25-35, người 
nhẹ tạo độ thoải mái cho người mặc.Kết hợp giữa phụ nữ phát triển đầy đủ về thể chất. Do vậy trang 
ba màu: cam, vàng và đen. Bề mặt vải có chút ganh phục cần đuợc thiết kế phù hợp để tôn lên vẻ đẹp về 
nhẹ do kiểu dệt của vải và tạo nên độ xốp tạo sự hình thể và thỏa mãn nhu cầu làm đẹp.
mềm mại, ấm áp. Ở đây chủ yếu sử dụng đường Về phom dáng, các mẫu thiết kế sử dụng 
cắt mảng miếng để đặt mầu, những đường cắt chéo kết cấu trang phục đơn giản, các đường cắt cúp nhẹ 
được thu gọn ở eo và điểm nở cho hông, làm thon nhàng không quá cầu kỳ về chi tiết. Bộ sưu tập có 
gọn phần eo và tăng độ nở ảo giác cho phần hông màu chủ đạo là đỏ, cam, xanh và đen. Đây là các 
bởi sự chênh lệch kích thước. Các đường nét tạo gam màu dễ sử dụng (dễ kết hợp phụ kiện, phù hợp 
nên bởi các băng vải này còn làm tăng vẻ hoạt bát, với nhiều dáng người và được sử dụng trong nhiều 
nhanh nhẹn và cá tính cho sản phẩm. Cổ tim, thêu hoàn cảnh) song vẫn phù hợp với yêu cầu của trang 
hoa văn viền cổ và nhấn mạnh ở trước ngực đảm phục dành cho công sở, chính sự đơn giản về màu 
bảo lịch sự, kín đáo và phù hợp với các đường nét sắc sẽ làm tôn lên vẻ đẹp của những đường kết cấu 
khác trên trang phục. tạo phong cách mới và lịch sự cho người mặc.
 Mẫu số 3: Hình thức trang trí và cũng là điểm nhấn 
 Sản phẩm bao gồm áo khoác ngoài phối hợp chính cho bộ sưu tập là hoa văn trên trang phục dân 
với chân váy. Áo khoác màu xanh được phối màu tộc Dao Đỏ đã được đơn giản, trang trí cùng sự kết 
theo tông xanh sáng ở cổ kết hợp thêu hoa văn, đây hợp hài hòa giữa các mảng và nét tạo nên nhịp điệu, 
cũng chính là tuyến đường nét làm nên yếu tố trang bố cục đăng đối, đối xứng, bố cục đường diềm 
trí của bộ sản phẩm. Cổ áo được chia làm hai phần, Những đường kết cấu này được thiết kế hợp lý trên 
một ve áo chính và một ve áo giả ngay bên, tại điểm trang phục đảm bảo tính thẩm mỹ và công năng sử 
eo có cài móc tạo sự nhẹ nhàng và mềm mại, tránh dụng.
sự cứng nhắc thường thấy của loại áo vest. 
 Váy màu đen, kiểu dáng váy bút chì đơn giản 4. Kết luận
để làm nổi bật phần thêu hoa văn trên ve áo. Những sáng tác trên trang phục tác giả đã 
 Mẫu số 4: khai thác đặc điểm của một số hoa văn truyền thống 
 Đầm liền tay dài sơ mi, có lá cổ, chất liệu dân tộc Dao Đỏ. Hình thức sắp xếp bố cục đối xứng, 
voan mỏng sọc đen. Sản phẩm có kết cấu đăng đối, đăng đối, hàng lối, trên đó hoa văn truyền thống 
98 Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
được thể hiện chủ yếu dùng phương pháp thêu. Ứng người Dao Đỏ một phần đã tiếp sức cho sự sáng 
dụng vào trang phục bằng hình thức trang trí thêu tạo của các nhà thiết kế, một phần khẳng định giá 
trên máy vi tính (là bước thử nghiệm cho hình thức trị của văn hóa dân tộc trong sự vận động và hình 
sản xuất công nghiệp sau này) tạo cho bộ sưu tập thành những giá trị văn hóa mới. Thời trang mang 
pha trộn phong cách hiện đại với phong cách truyền dáng vẻ hoài cổ tuy chưa thật sự phổ biến trong bối 
thống. cảnh hiện nay nhưng hy vọng rằng sự khởi đầu từ 
 Hiệu quả mà các bộ trang phục thời trang những giá trị văn hóa sẽ mang lại những giá trị mới 
lấy ý tưởng từ hoa văn trên trang phục cổ truyền và những sáng tạo bền vững. 
Tài liệu tham khảo
 [1]. Nguyễn Ngọc Ân, Hoa văn trên trang phục cổ truyền của người Dao ở miền núi phía Bắc Việt 
 Nam, Luận án Tiến sỹ Văn hóa học, Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện Khoa học xã hội.
 [2]. 
 [3]. 
 [4]. https://www.google.com.vn/search?q=tuần+lễ+thời+trang+quốc+tế+tại+việt+nam+2017
 SOLUTIONS FOR DAO DO MOTIF AND PATTERN APPLICATION 
 INTO DESIGNING OFFICE COSTUME IN 25-35 AGES
Abstract:
 Searching and supplement of ethnic minority patterns in order to contributes to preserving and 
promoting the national identity and make enriching the source of decorative materials for modern fashion 
collections. There have been some authors who have studied Dao Do costume but no one studied for use 
of Dao Do ethnic motifs in the design of female office dresses. Throughout studying to actual pattern 
on the brocade cloth of the Dao Do ethnic group, the author has planed designing to unified with the 
traditional style and combining to harmony with the modern style to create a feeling of youthful, generous 
and novelty. Arrangement of symmetrical layout, line ... in which traditional patterns are mainly expressed 
by the embroidery method.
Keywords: Costume, office, Pattern, Dao Do.
Khoa học & Công nghệ - Số 14/Tháng 6 - 2017 Journal of Science and Technology 99