Bài giảng Bệnh tăng huyết áp

BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP 
www.tanghuyetap.com.vn 
Tăng 
huyết 
áp 
là gì? 
• Huyết áp cao, hoặc tăng huyết áp, là một bệnh lý rất phổ biến ở người lớn tuổi. 
Huyết áp cao thê ̉ hiện sự tăng áp lực dòng máu tác động lên thành động mạch, cũng 
có nghĩa là tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu. Tăng huyết áp cũng có thể làm 
hỏng thành động mạch va ̀ theo thời gian, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ bệnh tim, 
bệnh thận, và đột quỵ. 
Triệu 
chứng 
• Tăng huyết áp có thể không có triệu chứng, ngay cả khi bạn bị bệnh trong nhiều 
năm. Đó là lý do tại sao nó được gọi là "kẻ giết người thầm lặng". Người ta ước tính 
rằng 1 trong số 5 người bị huyết áp cao không biết rằng họ có nguy cơ cao bị đột 
quỵ và đau tim. Nếu không được điều trị đúng cách, huyết áp cao có thể gây hại cho 
tim và tuần hoàn, phổi, não, thận mà không hê ̀ có các triệu chứng nhận biết. 
Nguyên 
nhân 
• Huyết áp được đo bằng hai chỉ số, chẳng hạn như 110/70. Số lớn hơn (HA tâm thu) 
là áp suất khi tim đập. Số thấp hơn (HA tâm trương là áp lực khi tim nghi ̉ giữa 2 lần 
bơm máu). Huyết áp bình thường thấp hơn 120/80. Nguyên nhân của hầu hết các 
trường hợp cao huyết áp đều chưa được biết rõ. Đôi khi, bệnh lý của thận hoặc 
tuyến thượng thận là nguyên nhân gây ra huyết áp cao. 
Tiền 
cao 
huyết 
áp là 
gi ̀? 
• Tiền cao huyết áp (CHA) có nghĩa là huyết áp của bạn cao hơn mức bình thường, 
tương ứng với huyết áp tâm thu từ 120 đến 139 hoặc huyết áp tâm trương từ 80 đến 
89. Khoảng một phần tư người Mỹ có tiền CHA, và những người này có nguy cơ 
mắc bệnh tim cao gấp 2 lần so với những người có huyết áp bình thường. Thay đổi 
lối sống có thể giúp làm giảm huyết áp ở những người này. 
Huyết 
áp bao 
nhiêu 
là 
nguy 
hiểm? 
• Bạn bị tăng huyết áp nếu huyết áp lớn hơn 140/90. Khi huyết áp đạt 180/110 hoặc 
cao hơn, bạn có thể bị cơn tăng huyết áp kịch phát, điều này có thể dẫn đến đột quỵ, 
suy thận, nhồi máu cơ tim, hoặc mất ý thức. Nếu huyết áp của bạn cao hơn 180/110 
nhiều hơn 2 lần đo, hãy gọi cấp cứu 115. Các triệu chứng của cơn tăng huyết áp 
kịch phát có thể bao gồm lo lắng, chảy máu cam, nhức đầu dữ dội, và khó thở. 
Ai dễ 
bị 
tăng 
huyết 
áp? 
• Huyết áp cao là phổ biến hơn ở người lớn tuổi. Ở tuổi 45, nam giới có huyết áp cao 
hơn so với phụ nữ. Ở 65 tuổi, điều này bị đảo ngược và nhiều phụ nữ bị ảnh hưởng 
bởi cao huyết áp. Người bị tiểu đường có nguy cơ tăng huyết áp cao hơn những 
người không có bệnh, và nếu trong gia đình có người thân bị cao huyết áp thì bạn 
cũng có nguy cơ cao phát triển bệnh. Khoảng 60% những người có bệnh tiểu đường 
bị cao huyết áp. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
chủng 
tộc 
• Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ phát triển bệnh cao huyết áp hơn những người thuộc 
các chủng tộc khác. Một số nghiên cứu cho rằng người Mỹ gốc Phi có thể nhạy cảm 
hơn với muối hơn các chủng tộc khác. Đối với những người di truyền dễ bị nhạy 
cảm với muối, một số lượng nhỏ như một nửa thìa cà phê muối có thể làm tăng 
huyết áp 5 mmHg. Các yếu tố dinh dưỡng và thừa cân cũng có thể làm tăng huyết 
áp. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
muối 
• Natri, một chất hóa học được tìm thấy trong muối, làm tăng huyết áp bằng cách thúc 
đẩy việc giữ chất lỏng trong cơ thể. Điều này làm tăng khối lượng công việc cho tim. 
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo giới hạn tiêu thụ natri hàng ngày là 1.500 mg. 
Kiểm tra nhãn thực phẩm và các thực đơn có thể giúp bạn tính toán bao nhiêu natri 
bạn đang tiêu thụ. Các thực phẩm chế biến sẵn thường chứa lượng lớn natri, hiện 
chiếm khoảng 75% lượng natri tiêu thu ̣ hàng ngày. Trong số này, các loại thịt và súp 
đóng hộp có một số chứa lượng cao nhất của natri trong chế độ ăn uống. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
stress 
• Căng thẳng dẫn đến cao huyết áp tạm thời, nhưng không có bằng chứng cho thấy 
căng thẳng đang diễn ra gây ra cao huyết áp. Căng thẳng có thể ảnh hưởng gián 
tiếp đến huyết áp vì nó có thể ảnh hưởng đến các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim. 
Những người bị căng thẳng có xu hướng có những thói quen không lành mạnh như 
dinh dưỡng kém, uống rượu và hút thuốc, tất cả đều có thể đóng một vai trò trong sự 
phát triển của huyết áp cao và bệnh tim. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
cân 
nặng 
• Thừa cân làm tăng nguy cơ bị cao huyết áp và làm tim phải làm việc nhiều hơn. Chế 
độ ăn uống được thiết kế để kiểm soát huyết áp thường bao gồm cả việc giảm cân. 
Hầu hết các chế độ ăn cần giảm tiêu thụ thức ăn béo và đường trong khi tăng tiêu 
thụ các protein nạc, chất xơ, trái cây và rau xanh. Chỉ cần giảm 10 pound trọng 
lượng (4.5 kg) có thể tạo sự khác biệt trong huyết áp của bạn. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
rượu 
• Uống quá nhiều rượu là một yếu tố nguy cơ gây huyết áp cao. Hướng dẫn của Hiệp 
hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyên bạn nên tiêu thụ không quá 2 ly rượu (hoặc 2 lon bia 
330 ml) mỗi ngày đối với nam và không quá một ly mỗi ngày cho phụ nữ. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
cà 
phê 
• Caffeine có thể khiến tim đập nhanh, nhưng không có bằng chứng cho thấy nó có 
thể gây tăng huyết áp lâu dài. Tuy nhiên, đối với những người không quen uống cà 
phê, nước giải khát chứa caffeine thi ̀ nó có thể gây tăng huyết áp tạm thời. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
thai 
kỳ 
• Tăng huyết áp thai kỳ là huyết áp cao mà phát triển trong thời kỳ mang thai . Nếu 
không được quản lý đúng cách, nó có thể phát triển thành tiền sản giật . Tiền sản 
giật là tình trạng huyết áp tăng cao và rò rỉ protein từ thận vào nước tiểu. Tiền sản 
giật có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và con . Sau khi em bé được sinh ra, huyết áp 
của thai phu ̣ thường trở lại mức bình thường. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
thuốc 
• Một số loại thuốc có chứa thành phần có thể làm tăng huyết áp. Thuốc trị cảm lạnh 
và cảm cúm có chứa thành phần thông mũi (xylometazolin) là một trong những ví dụ 
về các loại thuốc làm tăng huyết áp. Các loại thuốc có thể làm tăng huyết áp là 
steroid, thuốc giảm cân, thuốc ngừa thai, thuốc giảm đau NSAID, và một số thuốc 
chống trầm cảm. Nói chuyện với bác sĩ về các loại thuốc bổ sung mà có thể ảnh 
hưởng đến huyết áp của bạn. 
Tăng 
huyết 
áp “áo 
choàng 
trắng” 
• Là hiện tượng khi mọi người có huyết áp cao hơn khi đo ở phòng khám của bác sĩ. 
Điều này có thể là do sự lo lắng, căng thẳng. Để biết chính xác nhất, lấy huyết áp ở 
nhà vào những thời điểm khác nhau và so sánh huyết áp đo với bác sĩ của bạn. 
Tăng huyết áp áo choàng trắng có ít nguy cơ bệnh tim mạch, đôi khi chỉ cần thay đổi 
lối sống va ̀ không cần dùng thuốc. 
Tăng 
huyết 
áp va ̀ 
tre ̉ em 
• Mặc dù đó là bệnh phổ biến nhất ở người lớn tuổi, tăng huyết áp cũng có thể ảnh 
hưởng đến trẻ em. Huyết áp bình thường đối với một đứa trẻ phụ thuộc vào tuổi, 
giới tính, và chiều cao của trẻ. Trẻ em có nguy cơ cao bị tăng huyết áp nếu bị thừa 
cân, là người Mỹ gốc Phi, hoặc nếu họ có một lịch sử gia đình bị bệnh này . 
Điều 
trị – 
Chế 
độ ăn 
uống 
• Thay đổi chế độ ăn uống có thể giúp kiểm soát huyết áp. Một chế độ ăn uống được 
thiết kế để thúc đẩy giảm huyết áp được gọi là chế độ ăn DASH – đây là viết tắt của 
phương pháp tiếp cận chế độ ăn uống để ngăn chặn huyết áp. Chế độ ăn DASH 
khuyến nghị nên ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc, các sản phẩm sữa ít chất béo, thịt 
gia cầm, các loại hạt và cá. Thịt đỏ, chất béo bão hòa, và đồ ngọt nên tránh. Giảm 
tiêu thu ̣ muối 
Điều 
trị – 
vận 
động 
• Tập thể dục là một yếu tố lối sống có thể làm giảm huyết áp. Đó là khuyến cáo rằng 
người lớn nhận được khoảng 150 phút mỗi tuần tập thể dục vừa phải. Điều này có 
thể bao gồm các hoạt động như đi bộ, đi xe đạp, làm vườn, hoặc các bài tập 
aerobic Hoạt động tăng cường cơ bắp được khuyến cáo ít nhất hai lần một tuần . 
Điều 
trị – 
Thuốc 
lợi 
tiểu 
• Nếu chế độ ăn uống và tập thể dục là không đủ để làm giảm huyết áp, các loại thuốc 
đầu tiên được đề nghị là thuốc lợi tiểu giúp giảm natri và mức chất lỏng trong cơ thể 
để làm giảm huyết áp. Thuốc lợi tiểu có nghĩa là bạn sẽ đi tiểu thường xuyên hơn. 
Đôi khi, thuốc lợi tiểu có thể làm giảm kali, mà có thể dẫn đến yếu cơ, chuột rút ở 
chân, và mệt mỏi. Tác dụng phụ khác của thuốc lợi tiểu có thể bao gồm lượng 
đường trong máu cao ở những người bị bệnh tiểu đường. Ít phổ biến hơn là tình 
trạng rối loạn chức năng cương dương. 
Điều 
trị – 
Thuốc 
chẹn 
beta 
• Chẹn beta là một loại thuốc dùng để điều trị tăng huyết áp. Chúng làm việc bằng 
cách làm chậm nhịp tim và qua đó làm giảm khối lượng công việc của tim. Chúng có 
thể được dùng để điều trị loạn nhịp tim. Tác dụng phụ của thuốc chẹn bêta có thể 
bao gồm chóng mặt, mất ngủ, mệt mỏi, lạnh chân và bàn tay, và rối loạn chức năng 
cương dương. 
Điều trị 
-Thuốc 
ức chế 
men 
chuyển 
• Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) có tác dụng làm giảm nồng độ 
angiotensin II của cơ thể, một chất làm co mạch. Điều này có nghĩa là thuốc làm 
giãn mạch và hạ huyết áp. Tác dụng phụ của thuốc ức chế ACE có thể bao gồm 
phát ban da, ho khan, chóng mặt, và tăng nồng độ kali máu. Phụ nữ không nên dùng 
chất ức chế ACE khi mang thai . 
Điều trị 
-Thuốc 
chẹn 
thu ̣ thể 
ARB 
• Thay vì làm giảm mức độ angiotensin II , thuốc chẹn thụ thể angiotensin giúp ngăn 
chặn các hành động của angiotensin II trên các động mạch, làm giãn mạch hạ huyết 
áp. Tác dụng phụ có thể bao gồm chóng mặt, chuột rút cơ bắp, mất ngủ, và nồng độ 
kali cao. Như với các thuốc ức chế men chuyển, phụ nữ không nên dùng ARB khi 
mang thai. 
Điều 
trị -
Thuốc 
chẹn 
kênh 
Canxi 
• Chẹn kênh canxi là các loại thuốc giảm sự vận chuyển canxi vào các tế bào của tim 
và mạch. Điều này làm giảm sức mạnh của các cơn co thắt tim và thư giãn các động 
mạch, hạ huyết áp. Tác dụng phụ của thuốc chẹn kênh canxi có thể bao gồm tim 
đập nhanh, chóng mặt, mắt cá chân sưng lên, và táo bón. Những người dùng thuốc 
chẹn kênh canxi nên tránh dùng cùng rượu và nước bưởi. 
Điều 
trị -
Thuốc 
khác 
• Có nhiều loại thuốc khác có thể làm giảm huyết áp. Một số trong số này là thuốc 
chẹn alpha, thuốc giãn mạch, và chất chủ vận alpha trung ương. Bác sĩ có thể kê toa 
các loại thuốc nếu thuốc khác không hiệu quả hoặc nếu bạn có bệnh lý khác cùng 
với tăng huyết áp. Tác dụng phụ có thể bao gồm mạch nhanh, đánh trống ngực , tiêu 
chảy, hoặc đau đầu . 
Bài thuốc chữa cao huyết áp 
Hạ Hồi Đơn 
• Giúp hoạt huyết, thông mạch, thanh can, 
an thần, giúp hạ huyết áp. 
• Giúp giảm tần suất và mức độ tăng huyết 
áp, giúp cải thiện tuần hoàn, hồi phục sự 
ổn định của huyết áp. 
• Giúp giảm triệu chứng khó chịu của cơn 
tăng huyết áp. 
• Giúp phòng ngừa tai biến do cao huyết áp.