Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hình thái cho nữ vận động viên đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp

30
Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn
XÂY DỰNG TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ HÌNH THÁI 
CHO NỮ VẬN ĐỘNG VIÊN ĐỘI TUYỂN ĐÁ CẦU TỈNH ĐỒNG THÁP
Phạm Việt Thanh* và Tiêu Thanh Sang
Khoa Giáo dục thể chất - Quốc phòng và An ninh, Trường Đại học Đồng Tháp
*Tác giả liên hệ: thanhpham1406@gmail.com
Lịch sử bài báo
Ngày nhận: 10/12/2020; Ngày nhận chỉnh sửa: 08/01/2021; Ngày duyệt đăng: 25/02/2021
Tóm tắt
Nghiên cứu sử dụng những phương pháp thường quy trong thể dục thể thao xác định được 6 
tiêu chí đảm bảo độ tin cậy và tính thông báo, qua đó xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hình thái cho 
nữ vận động viên đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp gồm thang điểm C, tiêu chuẩn phân loại và 
phân loại tổng hợp. Kết quả ứng dụng tiêu chuẩn đánh giá có 11,11% vận động viên xếp loại khá; 
44,44% xếp loại trung bình; 33,33% xếp loại yếu và 11,11% xếp loại kém. 
Từ khóa: Đánh giá, đá cầu, Đồng Tháp, hình thái, tiêu chuẩn.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
DEVELOPING CRITERIA FOR MORPHOLOGIAL 
ASSESSMENT OF FEMALE SHUTTLECOCK PLAYERS OF 
DONG THAP PROVINCE
Pham Viet Thanh* and Tieu Thanh Sang
Department of Physical Education - National Security and Defense Education, 
Dong Thap University
*Corresponding author: thanhpham1406@gmail.com
Article history
Received: 10/12/2020; Received in revised form: 08/01/2021; Accepted: 25/02/2021
Abstract
The study used conventional research methods in sports and identifi ed 06 criteria which 
ensure reliability and notifi cation; thereby developing morphological assessment criteria for 
female shuttlecock players of Dong Thap, namely a C-rating scale, classifying criteria, and general 
classifi cation. On applying these assessment criteria, 11.11% of the players were ranked fairly good, 
44.44% average, 33,33% weak, and 11.11% poor.
Keywords: Assessment, criteria, Dong Thap, morphology, shuttlecock kicking.
31
1. Đặt vấn đề
Trong thi đấu đá cầu, một vận động viên 
(VĐV) có chiều cao tốt sẽ có ưu thế trong phát 
cầu đặc biệt là kỹ thuật phát cầu cao nghiêng 
mình (kỹ thuật thường được sử dụng nhất trong 
thi đấu đá cầu đỉnh cao), vì khi phát cầu VĐV 
càng cao thì điểm tiếp xúc giữa bàn chân và cầu 
sẽ càng cao, vì thế cầu ít có khả năng vướng lưới, 
từ đó hiệu quả của pha phát cầu đó sẽ cao hơn. 
Đồng thời, VĐV có chiều cao tốt hơn sẽ có lợi 
thế hơn do phạm vi kiểm soát cầu rộng hơn, nên 
ít phải di chuyển hơn, tiết kiệm sức hơn. Đặc 
điểm về hình thái mà đặc trưng là chiều cao và 
các chỉ số của chi dưới là đặc biệt quan trọng 
trong môn đá cầu. 
Hình thái là một trong những yếu tố cấu 
thành trình độ tập luyện của VĐV, đồng thời 
cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thành 
tích thi đấu của VĐV. Vì vậy, trong thể thao hiện 
đại, việc kiểm tra đánh giá trình độ tập luyện 
nói chung, hình thái nói riêng của VĐV có một 
vị trí vô cùng quan trọng trong quy trình huấn 
luyện nhiều năm. Qua đó giúp huấn luyện viên 
(HLV) có được những thông tin khoa học cần 
thiết, nhằm xây dựng kế hoạch huấn luyện phù 
hợp với từng VĐV, góp phần nâng cao thành 
tích thi đấu.
Ở Đồng Tháp cho đến nay việc kiểm tra 
đánh giá các tiêu chí về hình thái của VĐV theo 
các tiêu chuẩn khoa học chưa được áp dụng và 
chỉ dựa trên kinh nghiệm của HLV là chính, dẫn 
đến hiệu quả huấn luyện chưa tương xứng so 
với tiềm năng. Vì vậy, việc xây dựng các tiêu 
chuẩn đánh giá về mặt hình thái của VĐV đội 
tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp sẽ giúp công tác 
kiểm tra đánh giá trình độ tập luyện của VĐV 
được khoa học và chính xác hơn, qua đó có được 
những thông tin khoa học làm cơ sở xây dựng 
cũng như điều chỉnh kế hoạch huấn luyện phù 
hợp với từng VĐV, góp phần nâng cao hiệu quả 
huấn luyện và thành tích thi đấu. Với tầm quan 
trọng trên chúng tôi chọn nghiên cứu: “Xây dựng 
tiêu chuẩn đánh giá hình thái cho nữ VĐV đội 
tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp”.
Nghiên cứu sử dụng các phương pháp: 
Phương pháp tham khảo tài liệu, phương pháp 
phỏng vấn, phương pháp nhân trắc học và 
phương pháp toán thống kê. 
Khách thể nghiên cứu gồm: 09 nữ VĐV 
đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp. Trong đó, có 
08 VĐV là kiện tướng và 01 VĐV trình độ cấp 
1. Độ tuổi trung bình của khách thể nghiên cứu 
là 23 tuổi.
2. Kết quả nghiên cứu 
2.1. Xác định các tiêu chí đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
Để xác định được các tiêu chí đánh giá hình 
thái của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng 
Tháp, nghiên cứu tiến hành theo 3 bước sau:
Bước 1: Tổng hợp các tiêu chí dùng để đánh 
giá hình thái môn đá cầu của các chuyên gia, huấn 
luyện viên, cũng như trong các tài liệu và công 
trình nghiên cứu các tác giả có liên quan như: 
Nguyễn Thế Truyền, Nguyễn Kim Minh, Trần 
Quốc Tuấn (2002), Bùi Quang Hải (2009), Đặng 
Thị Hồng Nhung (2010), Nguyễn Văn Vững 
(2011), Lê Nguyệt Nga (2013), Nguyễn Xuân 
Thanh (2016). Căn cứ vào đặc điểm khách thể 
nghiên cứu, điều kiện thực tiễn chúng tôi chọn 
được 06 tiêu chí. 
Bước 2: Tiến hành xây dựng phiếu và 
phỏng vấn 19 chuyên gia, HLV đá cầu, chuyên 
gia và các nhà chuyên môn 2 lần. Kết quả phỏng 
vấn được trình bày ở bảng 1, qua đó chọn được 
các tiêu chí có tổng điểm phỏng vấn ≥ 75% 
ở cả hai lần phỏng vấn gồm: Chiều cao đứng 
(cm), dài chân H (cm), dài gân Achille (cm), 
dài chân A/cao đứng x 100 (%), Dài đùi/dài 
cẳng chân A x 100 (%), vòng cổ chân/dài gân 
Achille x 100 (%).
Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp, Tập 10, Số 2, 2021, 30-36
32
Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn
 Bảng 1. So sánh kết quả hai lần phỏng vấn các tiêu chí đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
Tiêu chí
Lần 1 (n = 19) Lần 2 (n = 18)
x2 P¦diem Tỷ lệ % ¦diem Tỷ lệ %
1 Chiều cao đứng (cm) 32 84,21 34 94,44 2,01 >0,05
2 Dài chân H (cm) 30 78,95 31 86,11 0,66 >0,05
3 Dài gân Achille (cm) 33 86,84 32 88,89 0,07 >0,05
4 Dài chân A/cao đứng x 100 (%) 33 86,84 34 94,44 1,25 >0,05
5 Dài đùi/dài cẳng chân A x 100 (%) 34 89,47 33 91,67 0,10 >0,05
6 Vòng cổ chân/dài gân Achille x 100 (%) 32 84,21 33 91,67 0,96 >0,05
Bước 3: Kiểm nghiệm độ tin cậy và tính 
thông báo của các tiêu chí.
- Kiểm nghiệm độ tin cậy: Đối với các tiêu 
chí về hình thá i nghiên cứu này không tiế n hà nh 
kiể m nghiệ m độ tin cậ y. Vì đó là nhữ ng nộ i dung 
í t thay đổ i và đượ c đo bằ ng cá c phương tiệ n hiệ n 
đạ i và chí nh xá c, có độ tin cậ y rấ t cao.
 - Xác định tính thông báo: Để kiểm nghiệm 
tính thông báo của các tiêu chí đã chọn, nghiên 
cứu tiến hành xác định mối tương quan giữa kết 
quả kiểm tra của các tiêu chí với thành tích thi 
đấu vòng tròn xếp hạng của khách thể nghiên 
cứu. Kết quả được trình bày ở Bảng 1.
Bảng 2. Kết quả hệ số thông báo các tiêu chí đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
TT Tiêu chí ( SX r ) r
1 Chiều cao đứng (cm) 158,76 ± 6,16 0,70
2 Dài chân H (cm) 87,22 ± 4,18 0,78
3 Dài gân Achille (cm) 19,67 ± 1,32 0,60
4 Dài chân A/cao đứng x 100 (%) 51,98 ± 1,20 0,63
5 Dài đùi/dài cẳng chân A x 100 (%) 84,69 ± 3,17 0,58
6 Vòng cổ chân/dài gân Achille x 100 (%) 100,15 ± 4,85 0,67
Kết quả ở Bảng 2 cho thấ y, ở cả 06 tiêu chí 
đều có hệ số thông báo r > 0,6. Như vậy, giữa kết 
quả kiểm tra của 06 tiêu chí trên với thành tích 
thi đấu của khách thể nghiên cứu có mối tương 
quan chặt với nhau, nên đảm bảo có tính thông 
báo để đưa vào đánh giá hình thái của nữ VĐV 
đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp. 
Tóm lại, qua tham khảo, tổng hợp, phỏ ng 
vấ n, kiể m nghiệm tính thông báo, nghiên cứu đã 
xá c đị nh đượ c 06 tiêu chí đá nh giá hình thái của 
nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp: Chiều 
cao đứng (cm), dài chân H (cm), dài gân Achille 
(cm), dài chân A/cao đứng x 100 (%), Dài đùi/
dài cẳng chân A x 100 (%), vòng cổ chân/dài gân 
Achille x 100 (%).
33
2.2. Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
2.2.1. Thực trạng hình thái của nữ VĐV đội 
tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
Để đánh giá thực trạng hình thái của nữ 
VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp nghiên 
cứu tiến hành kiểm tra thành tích 06 tiêu chí đánh 
giá, tính giá trị trung bình, độ lệch chuẩn và hệ số 
biến thiên thu được kết quả trình bày tại Bảng 2.
Bảng 3. Tổng hợp thành tích các tiêu chí đánh giá thực trạng hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
TT Tiêu chí
Nữ (N = 09)
X S CV
1 Chiều cao đứng (cm) 158,76 6,16 3,88
2 Dài chân H (cm) 87,22 4,18 4,79
3 Dài gân Achille (cm) 19,67 1,32 6,73
4 Dài chân A/cao đứng x 100 (%) 51,98 1,20 2,30
5 Dài đùi/dài cẳng chân A x 100 (%) 84,69 3,17 3,75
6 Vòng cổ chân/dài gân Achille x 100 (%) 100,15 4,85 4,84
Số liệu tại bảng 3 cho thấy hệ số biến thiên 
(CV), tham số phản ánh độ biến thiên dao động 
giữa các cá thể trong tập hợp mẫu, quần thể; ở tất 
cả các chỉ số của khách thể nghiên cứu đều cho 
thấy tất cả các tiêu chí đều có độ đồng nhất cao 
(đồng nghĩa với độ phân tán dao động nhỏ) giữa 
các cá thể nghiên cứu (CV < 10%). Qua kết quả 
trên cho thấy thực trạng hình thái của các VĐV 
đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp rất đồng đều.
Kết quả kiểm tra tại Bảng 3 cho thấy giá trị 
trung bình chiều cao đứng (cm) của khách thể 
nghiên cứu là 158,76 cm cao hơn mức trung bình 
của nữ thanh niên Việt Nam 20 tuổi (153,4 cm).
2.2.2. Xây dựng thang điểm C 
Để thuận lợi cho việc xác định mức độ thành 
tích đối với từng tiêu chí và để đánh giá được hình 
thái cho từng VĐV cũng như so sánh hình thái 
giữa các VĐV với nhau, nghiên cứu tiến hành 
lập thang điểm C. Thang điểm C là một thang 
chuẩn nên chúng tôi tiến hành kiểm định tính 
chuẩn của phân phối tập hợp số liệu của các tiêu 
chí dùng để lập thang điểm bằng phương pháp 
kiểm định Sapiro Winki. Kết quả phân tích được 
trình bày ở Bảng 3.
Bảng 4. Kiểm định phân phối chuẩn Sapiro Winki các chỉ tiêu dùng để đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu Đồng Tháp
TT Tiêu chí
Kiểm định Sapiro Winki
S2 b SW
1 Chiều cao đứng (cm) 37,90 17,19 0,975
2 Dài chân H (cm) 17,44 10,87 0,847
3 Dài gân Achille (cm) 1,75 3,62 0,936
4 Dài chân A/cao đứng x 100 (%) 1,43 3,17 0,876
5 Dài đùi/dài cẳng chân A x 100 (%) 10,08 8,86 0,974
6 Vòng cổ chân/dài gân Achille x 100 (%) 16,82 11,18 0,930
Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp, Tập 10, Số 2, 2021, 30-36
34
Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn
Kết quả ở Bảng 4 cho thấy, ở cả 06 tiêu 
chí đều có SW > SW
01
 nên giả thuyết H
0
 được 
chấp nhận, mẫu có phân phối chuẩn ở mức ý 
nghĩa α = 0,01. Như vậy, các tiêu chí trên đảm 
bảo tính chuẩn để xây dựng thang điểm. Qua 
kết quả kiểm tra về giá trị trung bình (& ), độ 
lệch chuẩn (S), nghiên cứu tiến hành xây dựng 
thang độ C theo từng tiêu chí thu được kết quả 
tại Bảng 5.
Bảng 5. Bảng điểm thành tích các tiêu chí đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
TT Tiêu chí
Điểm
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 Chiều cao đứng (cm) 146 150 153 156 159 162 165 168 171 174
2 Dài chân H (cm) 78,9 81,0 83,0 85,1 87,2 89,3 91,4 93,5 95,6 97,7
3 Dài gân Achille (cm) 17,0 17,7 18,3 19,0 19,7 20,3 21,0 21,7 22,3 23,0
4
Dài chân A/cao đứng x 
100 (%)
49,59 50,18 50,78 51,38 51,98 52,58 53,17 53,77 54,37 54,97
5
Dài đùi/dài cẳng chân A x 
100 (%)
78,34 79,93 81,51 83,10 84,69 86,27 87,86 89,45 91,04 92,62
6
Vòng cổ chân/dài gân 
Achille x 100 (%)
108,9 106,85 104,8 102,7 100,7 98,65 96,59 94,54 92,49 90,44
2.2.3. Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá tổng 
hợp hình thái của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh 
Đồng Tháp.
Xây dựng thang điểm tiêu chuẩn sẽ cho phép 
tính điểm cho từng VĐV với từng tiêu chí đánh 
giá. Để lượng hóa được các tiêu chí khác nhau 
trong quá trình đánh giá, phân loại hình thái của 
nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp, nghiên 
cứu tiến hành xây dựng tiêu chuẩn phân loại từng 
tiêu chí làm 5 mức theo quy ước như sau:
- Xếp loại Tốt từ 9 đến 10 điểm.
- Xếp loại Khá từ 7 đến dưới 9 điểm.
- Xếp loại Trung bình từ 5 đến dưới 7 điểm.
- Xếp loại Yếu từ 3 đến dưới 5 điểm.
- Xếp loại Kém từ 0 đến dưới 3 điểm.
Theo thang điểm C xây dựng ở trên, thì mỗi 
tiêu chí có số điểm cao nhất là 10 điểm. Căn cứ 
vào số tiêu chí đánh giá hình thái là 06 tiêu chí 
tương ứng với tổng điểm tối đa 60 điểm. Theo 
quy ước trên, nghiên cứu xây dựng bảng điểm 
phân loại hình thái cho khách thể nghiên cứu ở 
bảng 6.
Bảng 6. Bảng điểm phân loại tổng hợp hình thái của nữ VĐV 
đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
Yếu tố Test
Phân loại
Kém Yếu Trung bình Khá Tốt
Hình thái 6 0Æ<18 18 Æ<30 30Æ<42 42Æ<54 ≥ 54
2.3.4. Ứng dụng tiêu chuẩn đánh giá 
hình thái cho nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh 
Đồng Tháp.
Ứng dụng bảng điểm (Bảng 5), bảng phân 
loại (Bảng 6), căn cứ vào thành tích kiểm tra của 
khách thể nghiên cứu vào điểm và phân loại đánh 
giá hình thái của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh 
Đồng Tháp được trình bày ở Bảng 7.
35
Bảng 7. Bảng điểm và phân loại hình thái của 
nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
TT VĐV Tổng điểm Xếp loại
1 G01 37,8 Trung bình
2 G02 38,6 Trung bình
3 G03 43,5 Khá
4 G04 21,0 Yếu
5 G05 30,0 Trung bình
6 G06 32,4 Trung bình
7 G07 22,5 Yếu
8 G08 28,2 Yếu
9 G09 15,6 Kém
Kết quả ở Bảng 7 cho thấy, cho thấy kết quả 
xếp loại hình thái của nữ VĐV đội tuyển đá cầu 
tỉnh Đồng Tháp như sau:
Xếp loại tốt không có VĐV
Xếp loại khá có 01 VĐV chiếm 11,11%
Xếp loại trung bình có 04 VĐV chiếm 44,44%
Xếp loại yếu có 03 VĐV chiếm 33,33%
Xếp loại kém có 01 VĐV chiếm 11,11%
Tỷ lệ xếp loại nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh 
Đồng Tháp được biểu diễn qua Biểu đồ 1.
Biểu đồ 1. Tỷ lệ % xếp loại hình thái của nữ 
VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp
Kết quả xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá 
hình thái cho khách thể nghiên cứu qua việc xây 
dựng bảng điểm, bảng phân loại cho từng tiêu 
chí; xây dựng bảng điểm tổng hợp, bảng phân 
loại tổng hợp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các 
nhà chuyên môn nhanh chóng, kịp thời đánh giá, 
phân loại hình thái của VĐV. Trong đó, việc xây 
dựng thang điểm C dùng để đánh giá từng tiêu 
chí cụ thể của hình thái VĐV sẽ dễ dàng, thuận 
tiện cho các huấn luyện viên kiểm tra từng tiêu 
chí cụ thể ở từng VĐV. Qua đó, đề ra các giáo 
án phù hợp để phát triển từng tiêu chí còn khiếm 
khuyết nơi VĐV. 
3. Kết luận 
Từ những kết quả nghiên cứu trên, cho phép 
rút ra một số kết luận sau:
- Đã xác định được 6 tiêu chí đảm bảo độ tin 
cậy và tính thông báo dùng để đánh giá hình thái 
của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh Đồng Tháp 
gồm: Chiều cao đứng (cm), dài chân H (cm), dài 
gân Achille (cm), dài chân A/cao đứng x 100 (%), 
Dài đùi/dài cẳng chân A x 100 (%), vòng cổ chân/
dài gân Achille x 100 (%).
 - Xây dựng được thang điểm C, tiêu 
chuẩn phân loại và phân loại tổng hợp đánh 
giá hình thái của nữ VĐV đội tuyển đá cầu tỉnh 
Đồng Tháp. Kết quả ứng dụng tiêu chuẩn đánh 
giá có 11,11% VĐV xếp loại khá; 44,44% xếp 
loại trung bình, 33,33% xếp loại yếu và 11,11% 
xếp loại kém.
Lời cám ơn: Chúng tôi xin chân thành 
cảm ơn Ban Giám hiệu, Bộ môn Đá cầu Trường 
Năng khiếu Thể dục thể thao tỉnh Đồng Tháp 
đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cũng như 
giúp chúng tôi hoàn thành nghiên cứu. Đặc 
biệt, chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc 
đến các HLV, các VĐV Đội tuyển Đá cầu tỉnh 
Đồng Tháp đã tận tình giúp đỡ và hỗ trợ trong 
quá trình kiểm tra, thu thập số liệu phục vụ cho 
việc nghiên cứu. 
Các kết quả nghiên cứu trên sẽ là thông tin 
khoa học rất có giá trị, giúp cho các HLV không 
chỉ ở Đồng Tháp mà cho cả nước làm cơ sở khoa 
học để điều chỉnh cũng như xây dựng kế hoạch 
cho phù hợp với từng VĐV nhằm nâng cao hiệu 
quả huấn luyện và thành tích thi đấu./.
Tạp chí Khoa học Đại học Đồng Tháp, Tập 10, Số 2, 2021, 30-36
36
Chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn
Tài liệu tham khảo
Bùi Quang Hải. (2009). Giáo trình tuyển chọn 
tài năng thể thao. Hà Nội: NXB Thể dục 
thể thao.
Dương Nghiệp Chí và cs. (2013b). Thể chất 
người Việt Nam từ 6 đến 60 tuổi đầu thế kỷ 
XXI. Hà Nội: NXB Thể dục thể thao.
Đặng Thị Hồng Nhung. (2010c). Nghiên cứu bài 
tập bổ trợ nhằm nâng cao chất lượng giảng 
dạy - huấn luyện kỹ thuật cơ bản môn Đá 
cầu cho VĐV trẻ. Viện khoa học Thể dục 
thể thao, Việt Nam.
Lê Nguyệt Nga. (2013d). Một số cơ sở y sinh học 
của tuyển chọn và huấn luyện VĐV. Thành 
phố Hồ Chí Minh: NXB Đại học Quốc gia 
Thành phố Hồ Chí Minh.
Nguyễn Thế Truyền và cs (2002e). Tiêu chuẩn 
đánh giá trình độ tập luyện trong tuyển chọn 
và huấn luyện thể thao. Hà Nội: NXB Thể 
dục thể thao.
Nguyễn Văn Vững. (2011f). Xây dựng nội dung, 
tiêu chuẩn tuyển chọn VĐV môn Đá cầu nam 
lứa tuổi tiểu học Trường Năng khiếu Thể dục 
thể thao Đồng Tháp. Học viện Thể dục thể 
thao Quảng Châu, Trung Quốc.
Nguyễn Xuân Thanh. (2016g). Nghiên cứu đánh 
giá trình độ tập luyện của nữ VĐV cầu mây 
trẻ 13-15 tuổi tỉnh Đồng Nai qua 2 năm 
tập luyện. Viện Khoa học Thể dục thể thao, 
Việt Nam.