Xây dựng tài liệu hướng dẫn dạy học Tự nhiên Xã hội ở tiểu học bằng phương pháp Bàn tay nặn bột

Ý kiến trao đổi Số 39 năm 2012 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
XÂY DỰNG TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN DẠY HỌC 
“TỰ NHIÊN - XÃ HỘI” Ở TIỂU HỌC 
BẰNG PHƯƠNG PHÁP “BÀN TAY NẶN BỘT” 
ĐỖ THỊ NGA* 
TÓM TẮT 
Bài viết mô tả quá trình nghiên cứu và kết quả của việc xây dựng tài liệu hướng dẫn 
dạy học môn Tự nhiên – Xã hội ở tiểu học bằng phương pháp “Bàn tay nặn bột”. 
Từ khóa: phương pháp dạy học, phương pháp Bàn tay nặn bột”, Tự nhiên - Xã hội. 
ABSTRACT 
Compiling instructional materials for teaching “Natural and Social Study” 
in primary schools utilizing the “Hands on” method 
The article describes the research process and results of compiling instructional 
materials for teaching “Natural and Social Study” in primary schools utilizing the “Hands 
on” method. 
Keywords: teaching methodology, the “hands on” method, “Natural and Social 
Study”. 
1. Cơ sở khoa học của đề tài nghiên 
cứu 
Khoa học tự nhiên, bao gồm thiên 
văn học, vật lí, hóa học, thực vật, động 
vật và kĩ thuật chiếm một vị trí quan 
trọng trong nhà trường, nó gắn bó chặt 
chẽ với sự phát triển của trẻ em ngay từ 
những năm tháng đầu đời. Dạy khoa học 
tự nhiên sẽ giúp phát triển cá tính, trí 
thông minh, óc phê phán và hình thành 
thế giới quan khoa học ở trẻ em, đặc biệt 
là học sinh (HS) tiểu học. 
Môn Tự nhiên - Xã hội (TN - XH) 
là một môn học quan trọng trong chương 
trình giáo dục tiểu học của Việt Nam. 
Được xây dựng trên nguyên tắc tích hợp, 
môn học cung cấp cho HS những kiến 
thức cơ bản, ban đầu và thiết thực về rất 
nhiều các lĩnh vực khác nhau, trong đó, 
* ThS, Trường Đại học Sư phạm TPHCM 
khoa học tự nhiên (sinh học, vật lí, hóa 
học, thiên văn học) chiếm phần lớn 
chương trình. 
Phương pháp dạy học “Bàn tay nặn 
bột” (PPDH BTNB) là một trong những 
PPDH tích cực, đặc biệt phù hợp với 
những nội dung về khoa học tự nhiên 
trong môn TN - XH và tâm sinh lí của 
HS tiểu học. PPDH BTNB khuyến khích 
trẻ huy động cả năm giác quan, phát triển 
ở các em sự tiếp xúc kì diệu với thế giới 
xung quanh, để các em học cách khám 
phá và tìm hiểu nó. 
Ở Việt Nam, những năm gần đây, 
PPDH BTNB đã được những người làm 
công tác giáo dục quan tâm. Tuy nhiên, 
hiện chưa có một tài liệu hướng dẫn 
chính thức nào được ban hành để giúp 
giáo viên tiểu học áp dụng phương pháp 
(PP) này vào dạy học những nội dung 
khoa học ở trường tiểu học. 
 136
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Đỗ Thị Nga 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
2. Vài nét về PPDH BTNB và môn 
TN - XH 
2.1. Lịch sử hình thành và phát triển 
của PP BTNB 
Georges Charpak là người khởi 
xướng phong trào “Bàn tay nặn bột” ở 
Pháp. Ông là Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa 
học Pháp, người được tặng giải thưởng 
Nobel về Vật lí năm 1992. Trải qua quá 
trình phát triển, phong trào này đã được 
đúc kết thành một PPDH tích cực trong 
dạy học các môn khoa học tự nhiên ở 
nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt 
Nam. Cụm từ “Bàn tay nặn bột” được 
Đinh Ngọc Lân dịch từ nguyên bản tiếng 
Pháp của Georges Charpak, tác phẩm “La 
main à la pâte” (tiếng Anh: “Hands on”). 
Thành ngữ này được sử dụng với ngụ ý 
“muốn ăn bánh phải nhúng tay vào bột” 
theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Chúng 
tôi tạm dùng một thành ngữ của tiếng 
Việt “muốn ăn thì lăn vào bếp” để làm rõ 
hơn ý của thành ngữ trên. [7] 
2.2. Ưu điểm của PP BTNB 
Là một PP dạy học tích cực dựa 
trên nghiên cứu thí nghiệm , áp dụng cho 
việc giảng dạy các môn thuộc khoa học 
tự nhiên, BTNB chú trọng đến việc hình 
thành kiến thức cho HS thông qua tiến 
hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài 
liệu hay điều tra, để chính các em tìm ra 
câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra 
trong cuộc sống. Cũng như các PP dạy 
học tích cực khác, BTNB luôn coi HS là 
trung tâm của quá trình nhận thức, chính 
các em là người tìm ra câu trả lời và lĩnh 
hội kiến thức dưới sự giúp đỡ của giáo 
viên. 
Mục tiêu của BTNB là tạo nên tính 
tò mò, ham muốn khám phá, yêu và say 
mê khoa học của HS. Ngoài việc chú 
trọng đến kiến thức khoa học, BTNB còn 
chú ý nhiều đến việc rèn luyện kĩ năng 
diễn đạt bằng nhiều hình thức khác nhau: 
lời nói, bài viết, sơ đồ, hình vẽ Ngoài 
ra, một trong những công cụ quan trọng 
của trẻ trong quá trình học tập với PP 
BTNB là quyển vở thí nghiệm. Đây là 
phương tiện để trẻ em có thể tự đánh giá 
sự tiến bộ của bản thân cũng như rèn các 
kĩ năng thể hiện sự hiểu biết bằng nhiều 
cách khác nhau: viết chữ, vẽ hình, lập sơ 
đồ hay bảng biểu Đây cũng là một 
trong những yêu cầu của dạy học liên 
môn: rèn ngôn ngữ cho trẻ thông qua 
những môn học không có nhiệm vụ chính 
là dạy tiếng mẹ đẻ. Và đây cũng chính là 
ưu điểm vượt trội của PP BTNB so với 
những PPDH khác. 
Dạy học bằng BTNB khơi gợi óc 
tưởng tượng, tính tò mò ở trẻ. Đây là tiền 
đề của sự sáng tạo và phát triển tư duy 
khoa học, ... tập huấn với 
chuyên gia nước ngoài, chuyên viên của 
Sở Giáo dục, học tập tại các khoa đào tạo 
GVTH 
- Mục đích và nội dung khảo sát: 
Tìm hiểu phương thức tiếp cận với PP 
BTNB, mức độ hiểu biết và hứng thú dạy 
bằng PP này, sự quan tâm đến tài liệu dạy 
học môn TN-XH bằng PP BTNB 
- Công cụ khảo sát: Chúng tôi xây 
dựng bảng hỏi (CBQL và GVTH), các 
dạng bài thu hoạch, câu hỏi mở (SVKhoa 
GDTH) làm công cụ khảo sát và căn cứ 
vào tỉ lệ % số ý kiến để đánh giá kết quả 
khảo sát. 
Kết quả khảo sát được thể hiện ở 
bảng 1 sau đây: 
Bảng 1. Thống kê kết quả thăm dò ý kiến về PP dạy học BTNB 
(GVTH,CBQL, SV Khoa GDTH) 
Đối tượng trả lời phỏng vấn 
GVTH 
và CBQL 
Đồng Xoài 
GVTH 
và CBQL 
Trường TH 
Trưng Trắc 
 Hoàn cảnh tiếp cận và mức độ đánh giá 
Nội dung câu hỏi 
Số lượng
ý kiến Tỉ lệ % 
Số 
lượng 
ý kiến 
Tỉ lệ 
% 
1. Hoàn cảnh 
tiếp cận với PP 
Tập huấn với chuyên viên của 
Bộ, Sở 13 18,5 28 70 
 140
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Đỗ Thị Nga 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
(GVTH,CBQL, SV Khoa GDTH) 
Đối tượng trả lời phỏng vấn 
GVTH 
và CBQL 
Đồng Xoài 
GVTH 
và CBQL 
Trường TH 
Trưng Trắc 
 Hoàn cảnh tiếp cận và mức độ đánh giá 
Nội dung câu hỏi 
Số lượng
ý kiến Tỉ lệ % 
Số 
lượng 
ý kiến 
Tỉ lệ 
% 
Học tập tại Khoa đào tạo GVTH 
của các trường đại học 56 80 10 25 
Tìm hiểu qua mạng internet 1 0,15 1 2,5 
BTNB 
Trao đổi với bạn bè, đồng nghiệp 1 0,15 1 2,5 
Không phù hợp, không thể ứng 
ụng d 0 0 0 0 
2. Mức độ phù 
hợp của PP 
BTNB trong 
DH môn TN -
XH 
Chỉ phù hợp với một số nội dung 
nhất định 50 71,4 40 100 
 Phù hợp với tất cả các nội dung 20 29,6 0 0 
Phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí 
của HS tiểu học 70 100 40 100 
Gây hứng thú học tập, tạo niềm 
tin khoa học vào kiến thức mới ở 
HS 
70 100 40 100 
3. Nhận xét về 
bản chất của PP 
BTNB 
Giúp HS sớm tiếp cận với nghiên 
cứu khoa học 70 100 40 100 
Chưa bao giờ 65 94,5 20 50 
Thỉnh thoảng 5 3,5 20 50 
4. Mức độ sử 
dụng PP BTNB 
trong dạy học 
TNXH Rất thường xuyên 0 0 0 0 
Phải sử dụng những trang thiết bị 
chuyên dụng, đắt tiền, khó bảo 
quản 
0 0 0 0 
Có thể sử dụng những đồ vật đơn 
iản, rẻ tiền, dễ tìm kiếm, dễ bảo 
quản 
g 70 100 40 100 
5. Đánh giá về 
phương tiện 
DH của PP 
BTNB 
Không cần bất cứ phương tiện 
dạy học nào 0 0 0 0 
6. Điều kiện cơ 
sở vật chất cần 
Phòng học rộng rãi, thoáng mát, 
bàn ghế có thể di chuyển được 70 100 40 100 
 141
Ý kiến trao đổi Số 39 năm 2012 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
(GVTH,CBQL, SV Khoa GDTH) 
Đối tượng trả lời phỏng vấn 
GVTH 
và CBQL 
Đồng Xoài 
GVTH 
và CBQL 
Trường TH 
Trưng Trắc 
 Hoàn cảnh tiếp cận và mức độ đánh giá 
Nội dung câu hỏi 
Số lượng
ý kiến Tỉ lệ % 
Số 
lượng 
ý kiến 
Tỉ lệ 
% 
Sĩ số lớp không quá lớn, khoảng 
từ 25 đến 35 HS 70 100 40 100 
thiết để dạy học 
bằng PP BTNB 
Nhà trường, phụ huynh hỗ trợ 
thêm kinh phí cho phương tiện 
DH 
60 85,7 40 100 
Thiếu tài liệu hướng dẫn cụ thể 60 85,7 30 85 
Hạn chế về mặt thời gian do ràng 
uộc của quy định “tiết/bài” b 60 85,7 40 100 
7. Khó khăn đã 
gặp (hoặc sẽ 
gặp) khi áp 
dụng PP BTNB Chưa nhận được sự ủng hộ của 
cấp quản lí 61 87,1 20 50 
Có một tài liệu dạy học với 
những hướng dẫn rõ ràng, cụ thể 70 100 40 100 
Được sự ủng hộ và đánh giá cao 
của cấp quản lí 70 100 40 100 
8. Mong muốn 
được hỗ trợ khi 
dạy học bằng 
PP BTNB Có sự hỗ trợ nhiệt tình từ phía 
đồng nghiệp và phụ huynh 70 100 40 100 
Có những hướng dẫn chi tiết, rõ 
ràng, cụ thể, sát với thực tế từng 
vùng miền 
57 81,4 40 100 
Phù hợp với những nội dung nhất 
định của môn TN - XH 14 20 40 100 
Tài liệu cần được phát hành rộng 
rãi càng sớm càng tốt 35 50 20 50 
Trình bày rõ các bước thực hiện 
ho từng nội dung cụ thể, kèm 
theo hình minh họa cho thí 
nghiệm khoa học 
c 25 35,7 40 100 
Nên có thêm phần cơ sở khoa 
học để giáo viên và phụ huynh 
HS tham khảo 
2 0,28 10 30,3 
9. Mong muốn 
của GV về tài 
liệu hướng dẫn 
DH bằng PP 
BTNB (câu hỏi 
mở) 
Tài liệu phải gắn với nội dung 
chương trình môn TN - XH 25 35,7 40 100 
 142
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Đỗ Thị Nga 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
Nhận xét bảng 1: 
Về mức độ phù hợp của PP BTNB 
trong dạy học môn TN - XH: Các ý kiến 
đều khẳng định: đây là PPDH thích hợp 
nhất cho một số các nội dung cụ thể của 
chủ đề Tự nhiên, môn TN - XH. 
Về tính ứng dụng của PP: Các ý 
kiến đều thống nhất: PP này có thể áp 
dụng để dạy học ở mọi vùng miền vì 
PPDH này không đòi hỏi những phương 
tiện đắt tiền hay phòng thí nghiệm nhưng 
lại mang lại hiệu quả dạy học cao. 
Về mức độ phù hợp với đặc điểm 
tâm sinh lí của HS tiểu học: PPDH này 
hoàn toàn phù hợp với đặc điểm tâm sinh 
lí của HS tiểu học. Học tập theo PP 
BTNB mang lại cho HS niềm vui của sự 
sáng tạo, của sự say mê tìm tòi khám 
phá 
Về sự cần thiết của tài liệu hướng 
dẫn dạy học TN - XH bằng PP BTNB: 
Rất cần thiết vì hiện nay chưa có một tài 
liệu chính thức nào có thể hướng dẫn cho 
GV những vấn đề cần thiết để họ có thể 
sử dụng được PPDH này. 
Về khó khăn và biện pháp khắc 
phục khi dạy học bằng PP BTNB: 
- Thời gian: Quy định về thời gian là 
rào cản lớn cho GV vì mỗi tiết dạy ở tiểu 
học chỉ có từ 30 đến 45 phút. Trong khi 
dạy học bằng PP BTNB đòi hỏi nhiều 
thời gian hơn để HS có thể tìm tòi, khám 
phá hay tranh luận, ghi chép Và có thể 
khắc phục vấn đề này bằng cách ghép hai 
hay nhiều nội dung dạy học liên quan để 
dạy trong 2 - 3 tiết liên tục. (Ví dụ: có thể 
dạy 2 bài Làm thế nào để biết có không 
khí và Tính chất của không khí (Khoa học 
4) hay 2 bài Hỗn hợp và Dung dịch 
(Khoa học 5) trong 2 đến 3 tiết liên tục. 
- Kinh phí: Mặc dù PP BTNB không 
đòi hỏi những phương tiện đắt tiền nhưng 
rõ ràng GV phải cần đến kinh phí để mua 
những vật dụng không có trong bộ đồ 
dùng dạy học của Bộ Giáo dục và Đào 
tạo như: bóng bay, đất nặn, cồn khô, bút 
lông, giấy khổ lớn hay các loại vật thật 
như hoa tươi, một số quả Có thể khắc 
phục vấn đề này bằng cách huy động gia 
đình và các lực lượng khác như Đoàn 
thanh niên, các trường đại học hỗ trợ 
GV đứng lớp. 
- Sĩ số lớp lớn: Là rào cản không nhỏ 
cho GV khi dạy học bằng PP BTNB. 
Như vậy, qua thăm dò ý kiến của 
những người thực sự quan tâm đến dạy 
học ở tiểu học nói chung, dạy học TN - 
XH nói riêng, chúng tôi nhận thấy đây là 
một PPDH hay, phù hợp để dạy học một 
số nội dung chủ đề Tự nhiên, môn TN - 
XH ở tiểu học. Ngoài ra, nhu cầu chung 
của người cho ý kiến là cần có một tài 
liệu với những nội dung và hướng dẫn cụ 
thể theo sát chương trình môn TN - XH, 
phù hợp với thực tế vùng miền và phát 
hành càng sớm càng tốt. Đây sẽ là một 
định hướng tốt cho chúng tôi trong việc 
biên soạn tài liệu hướng dẫn DH bằng PP 
BTNB. 
Bước 3: Biên soạn tài liệu tham 
khảo 
Chúng tôi tiến hành công việc theo 
các bước sau: 
- Lập bảng các nội dung dạy học 
môn TN - XH (chủ đề Tự nhiên): Đây là 
những nội dung có thể áp dụng PP 
BTNB, đồng thời chúng tôi xác định mục 
 143
Ý kiến trao đổi Số 39 năm 2012 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
tiêu của từng nội dung, xác định các hoạt 
động học tập theo PP BTNB. Theo đặc 
thù của môn học và yêu cầu dạy học, 
chúng tôi chỉ chọn một số nội dung ở các 
chủ đề: Bầu trời và Trái Đất ở khối lớp 3; 
Thực vật và động vật ở các khối lớp 3, 4, 
5; Vật chất và năng lượng ở các khối lớp 
4, 5 để thành lập bảng này. 
- Soạn giáo án: Chúng tôi đã biên 
soạn được một số giáo án minh họa cho 
PPDH BTNB cho mỗi chủ đề: Bầu trời 
và mặt đất (lớp 1, lớp 2, lớp 3), Thực vật, 
(lớp 3), Vật chất và năng lượng (lớp 4, 
5). Điểm khác biệt lớn nhất của những 
giáo án theo PP BTNB so với những giáo 
án thông thường đó chính là cách giáo 
viên phải tổ chức dạy học sao cho HS 
luôn học tập bằng hành động, cuốn mình 
theo những hoạt động của cá nhân, nhóm 
và toàn lớp với sự tham gia của tất cả các 
giác quan, đặc biệt là xúc giác. Ví dụ: HS 
quan sát quả bằng cách nhìn ngắm, sờ tay 
vào lớp vỏ bên ngoài để tìm hiểu màu 
sắc, độ lớn, hình dạng; cắt đôi quả, ngửi, 
nếm quả để tìm hiểu cấu tạo trong hay 
mùi, vị của quả 
Bước 4: Xin ý kiến chuyên gia về 
tài liệu 
Mục đích: Trên cơ sở những ý kiến 
đóng góp của các chuyên gia, chúng tôi 
sẽ xem xét, chỉnh sửa để tài liệu hoàn 
thiện hơn. 
Đối tượng xin ý kiến: Chúng tôi đã 
thăm dò ý kiến từ đội ngũ giảng viên tại 
các khoa đào tạo GVTH của Trường 
ĐHSP TPHCM, Trường ĐHSP Hà Nội. 
Và sau đây là các ý kiến phản hồi: 
- PP BTNB là một PPDH tích cực 
hoàn toàn phù hợp để dạy học các nội 
dung về khoa học tự nhiên trong môn TN 
- XH; 
- Nhu cầu về tài liệu hướng dẫn dạy 
học bằng PP BTNB là cần thiết cho 
GVTH; 
- Tài liệu được biên soạn công phu, 
rõ ràng, sát với mục tiêu, chương trình 
môn TN-XH và hoàn cảnh dạy học ở Việt 
Nam; 
- Các giáo án xây dựng công phu, thể 
hiện rõ PPDH BTNB, số lượng tương đối 
dày dặn, rải đều ở tất cả các chủ đề ở cả 
năm khối lớp. Điều này rất tốt cho giáo 
viên tham khảo khi muốn tự mình xây 
dựng những giáo án mới. 
Bước 5: Tổ chức dạy thử nghiệm 
- Mục đích thử nghiệm: Mục đích 
của chúng tôi là tìm hiểu mức độ đáp ứng 
với hoạt động dạy học bằng PP BTNB 
của HS về các mặt: Thời gian, phương 
tiện dạy học, hoạt động ghi chép vở thực 
nghiệm của HS, hứng thú học tập của 
HS để từ đó điều chỉnh các giáo án, 
hoàn thiện thêm tài liệu hướng dẫn dạy 
học bằng PP BTNB. 
- Đối tượng thử nghiệm và thăm dò ý 
kiến: Chúng tôi tiến hành dạy thử nghiệm 
tại lớp 3/7, Trường Tiểu học Trưng Trắc, 
Quận 11 TPHCM, với bài dạy Quả (Tự 
nhiên và Xã hội 3); Trường Tiểu học 
Kim Đồng, Quận 6 TPHCM với bài 
Nước có những tính chất gì? (Khoa học 
4). Tham gia dự tiết là một số GV các 
khối 3, 4, 5 của trường, một số SV chính 
quy khóa 34 - Khoa GDTH, Trường 
ĐHSP TPHCM. 
Bước 6: Xin ý kiến GV đứng lớp, 
những người dự tiết và HSTH về tiết dạy 
 144
Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Đỗ Thị Nga 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
- Ý kiến GV đứng lớp và GV dự giờ: 
Giáo án chi tiết, cụ thể nên rất dễ áp 
dụng, đồ dùng dạy học đa dạng, phong 
phú, đặc biệt là có nhiều loại quả khác 
nhau rất hấp dẫn HS. HS thực sự được 
học tập với niềm vui thích thể hiện rõ, 
nắm bắt kiến thức một cách tự nhiên, 
thoải mái. Hoạt động “gieo hạt” thực sự 
hấp dẫn HS và đây là hoạt động kéo dài 
sự quan tâm của HS đến vấn đề được tìm 
hiểu: cấu tạo của quả, chức năng của quả 
đối với cây xanh). Tuy nhiên lớp học 
ồn ào, HS làm đổ nước, dầu ăn ra lớp 
sau đó phải lau chùi quét dọn. Tiết học 
tốn nhiều thời gian hơn tiết dạy thông 
thường. HS lớp 3 hầu như không biết tự 
mình ghi chép vào vở thực nghiệm 
4. Kết luận 
Từ kết quả thực hiện đề tài, chúng 
tôi đi đến một số kết luận sau: 
- PP BTNB được coi là PPDH phù 
hợp nhất trong việc dạy cho trẻ em những 
nội dung về khoa học tự nhiên (sinh học, 
thiên văn học, vật lí, hóa học). BTNB 
chú trọng đến việc hình thành kiến thức 
cho HS thông qua việc tiến hành thí 
nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay 
điều tra, để các em tự tìm ra câu trả lời 
cho các vấn đề được đặt ra trong bài học. 
Đồ dùng dạy học theo PPDH này đơn 
giản, rẻ tiền, dễ tìm kiếm và sử dụng 
nhưng lại mang đến hiệu quả dạy học 
cao. 
- Qua khảo sát giáo viên và CBQL 
giáo dục, “Bàn tay nặn bột” là PPDH 
đang nhận được nhiều đánh giá tích cực. 
Được hình thành dựa trên nền tảng của 
nhiều PP DH khác (quan sát, vấn đáp, thí 
nghiệm khoa học, thảo luận nhóm, nêu 
vấn đề), PP BTNB được coi là PPDH 
tối ưu trong việc dạy những nội dung về 
khoa học tự nhiên cho trẻ em tiểu học. 
- Ý kiến của HSTH: 100 % HS được 
hỏi đều khẳng định: Các em rất thích tiết 
học vì được tự tay “pha chế” nước với 
các chất khác nhau để tìm hiểu tính chất 
của nước, được cắt nhiều loại quả, được 
gieo hạt, tưới nước để cho hạt mọc thành 
cây; được trực tiếp quan sát cây lúa với 
những bông lúa chín, biết “quả lúa” chỉ 
có 2 phần: vỏ và hạt, hạt của “quả lúa” 
chính là hạt gạo mà ta nấu cơm ăn hàng 
ngày; được mang hũ đựng hạt về nhà 
để chăm sóc 
- Tài liệu hướng dẫn dạy học TN - 
XH bằng PPDH BTNB bước đầu đã nhận 
được sự đánh giá tích cực từ phía các 
chuyên gia và GVTH. Tài liệu này sẽ có 
những đóng góp vào xu hướng dạy học 
tích cực là lấy HS làm trung tâm như một 
mục tiêu đúng đắn mà nền giáo dục Việt 
Nam đang thực hiện. 
- Ý kiến của SV khoa GDTH, ĐHSP 
TPHCM: HS rất thích thú với PPDH này, 
các em học tập rất tích cực, hào hứng, 
không khí lớp học thật sự sôi nổi. Tuy 
nhiên, nhiều HS còn rất lúng túng trong 
việc tự ghi chép vào vở thực nghiệm. Các 
tiết học tốn nhiều thời gian hơn tiết dạy 
thông thường (60 phút) và GV rất cần 
được hỗ trợ kinh phí cho đồ dùng dạy 
học. 
HS thực sự vui thích và hứng thú 
khi được học tập bằng PPDH này. Chính 
sự hứng thú và tích cực trong việc chủ 
động nhận thức làm cho việc học của trẻ 
trở nên nhẹ nhàng hơn; từ đó, HS sẽ nhớ 
bài lâu hơn và yêu thích việc học hơn. 
 145
Ý kiến trao đổi Số 39 năm 2012 
_____________________________________________________________________________________________________________ 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), Sách giáo viên môn Tự nhiên và Xã hội 1, 2, 3, Nxb 
Giáo dục. 
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), Sách giáo viên môn Khoa học 4, 5, Nxb Giáo dục. 
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Chương trình Giáo dục phổ thông cấp tiểu học, 
Nxb Giáo dục. 
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Chương trình môn Tự nhiên - Xã hội ở tiểu học, 
Nxb Giáo dục. 
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Sách giáo khoa môn Khoa học 4, 5, Nxb Giáo dục 
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Sách giáo khoa môn Tự nhiên và Xã hội 1, 2, 3, Nxb 
Giáo dục. 
7. Georges Charpak (1999), Bàn tay nặn bột, khoa học ở trường tiểu học, (Đinh Ngọc 
Lân dịch). 
8. Phạm Minh Hạc (chủ biên), Phạm Hoàng Gia, Trần Trọng Thủy, Nguyễn Quang Uẩn 
(1997), Tâm lí học, Nxb Giáo dục. 
9. Nguyễn Thị Thấn (chủ biên), Nguyễn Thượng Giao, Đào Thị Hồng, Nguyễn Thị 
Hường, Nguyễn Tuyết Nga (2009), Phương pháp dạy học các môn học về tự nhiên 
và xã hội, Nxb Đại học Sư phạm. 
10. Lê Đình Thông (2009), Cải biên và định chuẩn bộ trắc nghiệm về sự sẵn sàng đến 
trường của trẻ mẫu giáo lớn tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đề tài khoa học cấp cơ sở, 
Trường Đại học Sư phạm TPHCM. 
11. Hoàng Thị Tuyết (2012), Lí luận dạy học Tiếng Việt ở tiểu học, Nxb Thời đại. 
12. Nguyễn Khắc Viện (1998), Tâm lí học sinh tiểu học, Nxb Trẻ. 
(Ngày Tòa soạn nhận được bài: 18-4-2012; ngày phản biện đánh giá: 14-5-2012; 
ngày chấp nhận đăng: 29-8-2012) 
 146