Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông

Bài viết này đã đề xuất được quy trình xây dựng bộ công cụ kiểm tra đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 – THPT với các tiêu chí có thể đo lường dựa trên thang bậc nhận thức của Bloom. Từ kết quả này, chúng tôi đã xây dựng một bộ công cụ đánh giá học sinh gồm: Kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết phục vụ đánh giá quá trình và kiểm tra học kì phục vụ đánh giá tổng kết.

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 1

Trang 1

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 2

Trang 2

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 3

Trang 3

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 4

Trang 4

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 5

Trang 5

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 6

Trang 6

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 7

Trang 7

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 8

Trang 8

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 9

Trang 9

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông trang 10

Trang 10

pdf 10 trang Trúc Khang 11/01/2024 4800
Bạn đang xem tài liệu "Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông

Xây dựng bộ công cụ đánh giá học sinh theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - Trung học phổ thông
TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 3(28) - Thaùng 5/2015 
59 
XÂY DỰNG BỘ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ HỌC SINH THEO 
NĂNG LỰC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 10 – TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 
TRỊNH DUY OÁNH(*) 
LÊ VĂN NHƯƠNG(**) 
TÓM TẮT 
Bài viết này đã đề xuất được quy trình xây dựng bộ công cụ kiểm tra đánh giá học sinh 
theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 – THPT với các tiêu chí có thể đo lường dựa trên 
thang bậc nhận thức của Bloom. Từ kết quả này, chúng tôi đã xây dựng một bộ công cụ 
đánh giá học sinh gồm: Kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút, kiểm tra 1 tiết phục vụ đánh giá 
quá trình và kiểm tra học kì phục vụ đánh giá tổng kết. 
Từ khóa: năng lực, năng lực đặc thù, kiểm tra đánh giá, công cụ đánh giá, tiêu chí 
đánh giá 
ABSTRACT 
This paper proposed a process to establish pupil’s competence assessment toolkit in 
teaching Geography at grade 10 - high school. This toolkit contains measurable criteria 
based on the awareness level of Bloom. Based on this result, we have developed a pupil 
assessment toolkits includes: oral test, 15 minutes test, 45 minutes test for processing 
assessment and semester exam for summative assessment. 
Keywords: competence, special competence, assessment, assessment toolkits, 
evaluation criteria 
1. GIỚI THIỆU(*)(**) 
Phát triển năng lực là xu thế dạy học 
đã và đang phổ biến ở nhiều quốc gia có 
nền giáo dục phát triển trên thế giới như 
Hoa Kì, Úc, Đức, Ở nước ta, Bộ Giáo 
dục và Đào tạo cũng đã xác định nhiệm vụ 
quan trọng nhất đối với việc đổi mới giáo 
dục phổ thông trong giai đoạn hiện tại (sau 
2015) là phát triển toàn diện học sinh (HS) 
theo hướng tiếp cận năng lực. Trong các 
khâu cần đổi mới (Mục tiêu, Nội dung, 
Phương pháp, Đánh giá) thì kiểm tra đánh 
giá (KTĐG) được xác định là khâu đột phá, 
cần tập trung thực hiện. Sở dĩ KTĐG được 
xem là khâu đột phá vì việc tiến hành nó 
(*)TS, Trường Đại học Sài Gòn 
(**)
ThS, Trường Đại học Cần Thơ 
rất ít tốn kém, khi thay đổi cách KTĐG sẽ 
có tác động ngược lại đối với việc thay đổi 
mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy 
học. Đổi mới KTĐG càng trở nên quan 
trọng trong bối cảnh phương pháp KTĐG 
kết quả học tập HS ở bậc phổ thông của 
nước ta chưa có nhiều thay đổi, về bản chất 
KTĐG vẫn tập trung nhiều vào nội dung và 
quá phụ thuộc vào sách giáo khoa. Cách 
KTĐG hiện tại là một trong những nguyên 
nhân dẫn đến tình trạng học vẹt, học tủ và 
học để đối phó của HS. 
Như vậy, để KTĐG vừa là thước đo, 
vừa công cụ giúp HS phát triển một cách 
toàn diện (cả về năng lực tư duy lẫn năng 
lực giao tiếp, hợp tác, thuyết trình,), giáo 
viên (GV) cần phải xây dựng được những 
60 
bộ tiêu chí đánh giá phù hợp với năng lực 
của từng đối tượng HS qua các nội dung 
học tập. Quan trọng hơn, các bộ tiêu chí 
này phải đảm bảo đánh giá xác thực kết 
quả dạy học của GV và học tập của HS. 
 Đến hiện tại, trong dạy học Địa lí vẫn 
chưa có các nghiên cứu cụ thể nào về 
KTĐG theo hướng tiếp cận năng lực kể cả 
ở bậc đại học lẫn phổ thông. Chính vì vậy, 
các nghiên cứu về đổi mới KTĐG trong 
dạy học Địa lí, nhất là nghiên cứu xây 
dựng được những bộ tiêu chí và công cụ 
đánh giá phù hợp với năng lực của từng đối 
tượng HS là rất cần thiết. 
2. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU 
Để có được bộ tiêu chí đánh giá cho 
các năng lực và bộ công cụ đánh giá phù 
hợp với nội dung chương trình Địa lí 10 – 
THPT, chúng tôi đã thực hiện các công 
việc sau: 
 - Khảo sát ý kiến của 20 GV trên tổng 
số 34 GV của 10 trường THPT thuộc địa 
bản tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ 
về các năng lực và bộ tiêu chí đánh giá cho 
từng năng lực đặc thù cần phát triển qua 
chương trình Địa lí 10 – THPT. Bên cạnh 
các năng lực và bộ tiêu chí đánh giá các 
năng lực do nhóm tác giả đề xuất, giáo viên 
có thể đề xuất thêm các năng lực và tiêu 
chí mà mình thấy cần thiết. Các năng lực 
(đã đề xuất 9 năng lực) và tiêu chí được 
trên 70% GV đồng ý sẽ được đưa vào nhóm 
năng lực và tiêu chí cần đánh giá cho 
chương trình Địa lí 10 - THPT. 
- Sau khi xác định được các năng lực 
và bộ tiêu chí đánh giá cho từng năng lực, 
chúng tôi tiến hành nghiên cứu nội dung 
sách giáo khoa Địa lí 10 – THPT và xây 
dựng bộ công cụ đánh giá mức độ nhận 
thức phù hợp cho từng nội dung. Như vậy, 
bộ công cụ KTĐG học sinh trong dạy học 
Địa lí 10 – THPT theo hướng phát triển 
năng lực được xác lập bởi 3 yếu tố: Nội 
dung (thể hiện qua câu hỏi hoặc yêu cầu), 
Năng lực cần phát triển (năng lực tổng hợp 
lãnh thổ, năng lực sử dụng bản đồ,) phù 
hợp với nội dung và Mức độ nhận thức 
(Biết, Hiểu, Vận dụng thấp và Vận dụng 
cao) phù hợp với nội dung và năng lực. 
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ 
THẢO LUẬN 
3.1. Xác định các năng lực đặc thù 
cần đánh giá qua chương trình Địa lí 10 
– THPT 
Tham khảo kinh nghiệm KTĐG của 
các quốc gia có nền giáo dục phát triển như 
Liên minh châu Âu, Singapore, Úc, 
chương trình giáo dục phổ thông Việt Nam 
tập trung phát triển 2 nhóm năng lực là 
Năng lực chung và Năng lực ...  đại dương và các mảng kiến 
tạo trên bản đồ Thế giới. 
- Hiểu: Mô tả được sự di chuyển của 
các mảng tách (hoặc xô vào nhau) dựa trên 
ranh giới và hướng di chuyển. 
- Vận dụng thấp: Trình bày được hệ 
quả khi các mảng kiến tạo tách hoặc xô vào 
nhau. Phân tích được mối quan hệ giữa địa 
hình bề mặt Trái đất với các hệ quả tách 
hoặc xô vào nhau của các mảng kiến tạo. 
- Vận dụng cao: Liên hệ với Việt Nam 
và dự báo xu thế phát triển của các dạng 
địa hình trên bề mặt Trái đất và địa hình 
nước ta. 
3.3. Bộ công cụ đánh giá học sinh 
theo năng lực trong dạy học Địa lí 10 - 
THPT 
3.3.1. Khái quát về bộ công cụ 
Công cụ đánh giá trong bài viết này 
được hiểu là các câu hỏi/ bài tập hoặc các 
tiêu chí được thiết kế nhằm tập trung đánh 
giá học sinh dựa trên 7 năng lực đặc thù 
trong dạy học Địa lí 10. Bộ công cụ này 
được chia thành 2 nhóm: 
Nhóm công cụ đánh giá quá trình gồm: 
Kiểm tra miệng (hình thức: vấn đáp, thuyết 
trình, quan sát), kiểm tra 15 phút (hình 
thức: viết, thực hành, quan sát), kiểm tra 1 
tiết (hình thức: viết, thực hiện dự án, học 
sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau). 
Nhóm công cụ KTĐG tổng kết gồm: 
Kiểm tra học kì (hình thức: viết), thi học 
sinh giỏi các cấp (Hình thức: viết) – Ít phổ 
biến nên không trình bày trong bài viết 
này. 
3.3.2. Quy trình thiết kế bộ công cụ 
Quy trình xây dựng bộ công cụ đánh 
giá được chúng tô tiến hành qua 4 bước, 
trong đó các năng lực được đánh giá sẽ phụ 
thuộc vào chủ đề của bài học và mục đích 
đánh giá [1]. 
- Bước 1: Xác định chủ đề của bài học/ 
Mục đích đánh giá. 
- Bước 2: Xác định và mô tả các mức 
yêu cầu cần đạt (theo bộ tiêu chí ở mục 
3.2) của các loại câu hỏi/bài tập đánh giá 
năng lực học sinh trong chủ đề. 
- Bước 3: Biên soạn bộ câu hỏi/bài tập 
kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học 
mỗi chủ đề đã xác định, xây dựng bảng cấu 
trúc 2 chiều (đối với bài 1 tiết và học kì). 
Đối với phương pháp dự án, ở bước 3 GV 
cần xác định các năng lực cần đạt được sau 
khi thực hiện dự án, sau đó tiến hành xây 
dựng bộ tiêu chí đánh giá cho năng lực 
Thực hiện dự án (nhằm phát triển tổng hợp 
các năng lực đã xác định). 
- Bước 4: Tổ chức kiểm tra đánh giá và 
những lưu ý cần thiết khi tổ chức KTĐG. 
3.3.3. Các công cụ đánh giá học sinh 
theo năng lực 
a. Kiểm tra miệng 
- Bước 1: Chủ đề: “Khí quyển. 
Sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái 
đất” (Bài 11 – SGK Địa lí 10 tr39 đến 
tr43) [2]. 
- Bước 2: Các năng đặc thù cần đánh 
giá gồm: năng lực xử lí và sử dụng số liệu 
64 
thống kê, năng lực sử dụng bản đồ, năng 
lực sử dụng phim ảnh địa lí. Ở đây chúng 
tôi chỉ xác định bộ tiêu chí đánh giá cho 
năng lực xử lí và sử dụng số liệu thống kê 
như sau: 
+) Biết: Mô tả được sự thay đổi (tăng 
hoặc giảm dần) của nhiệt độ trung bình và 
biên độ nhiệt năm theo vĩ độ trên Trái đất. 
Trình bày được sự đối nghịch của nhiệt độ 
trung bình và biên độ nhiệt năm theo vĩ độ 
trên Trái đất. 
+) Hiểu: Giải thích được sự thay đổi 
(tăng hoặc giảm dần) của nhiệt độ trung 
bình và biên độ nhiệt năm theo vĩ độ trên 
Trái đất. 
+) Vận dụng thấp: Nhận biết và giải 
thích được sự bất thường của nhiệt độ 
trung bình ở khu vực chí tuyến. 
+) Vận dụng cao: Liên hệ với Việt 
Nam - so sánh sự thay đổi nhiệt độ trung 
bình và biên độ nhiệt năm theo vĩ độ ở 
nước ta. Giải thích sự thay đổi này. 
- Bước 3: Biên soạn bộ câu hỏi và xác 
định mức độ năng lực đạt được 
Câu hỏi 1: Dựa bảng số liệu tr41, hãy 
mô tả sự thay đổi về nhiệt độ trung bình và 
biên độ nhiệt năm theo vĩ độ (Biết)? Giải 
thích tại sao có sự thay đổi này (Hiểu). 
Câu hỏi 2: Giải thích tại sao nhiệt độ 
trung bình cao nhất lại ở khu vực chí tuyến 
(Vận dụng thấp)? Sự thay đổi về nhiệt độ 
trung bình và biên độ nhiệt ở nước ta diễn 
ra như thế nào và tại sao (Vận dụng cao)? 
- Bước 4: Tổ chức kiểm tra đánh giá 
GV có thể sử dụng bộ tiêu chí này để 
đánh giá học sinh ngay trong tiết dạy hoặc 
kiểm tra bài cũ. HS chỉ cần trả lời đến mức 
khái quát cao là đạt điểm tối đa. Có nhiều 
cách thực hiện khác nhau đối với bài kiểm 
tra miệng, trong bài viết này chúng tôi đề 
xuất các thực hiện như sau: Mỗi lần trả lời 
đúng nội dung câu hỏi, tùy mức độ chưa 
chính xác của câu trả lời, HS sẽ được cộng 
tối đa là 3 điểm và thấp nhất là 1 điểm. GV 
phát phiếu điểm tương ứng cho các em 
(chuẩn bị phiếu có chữ ký của GV; phiếu 
đỏ: 3 điểm, phiếu vàng: 2 điểm, phiếu 
xanh: 1 điểm). GV thu lại phiếu ở cuối giờ 
và sử dụng để chấm điểm hoặc cộng điểm 
cho HS ở cuối kì. 
b. Kiểm tra 15 phút 
- Bước 1: Chủ đề: “Các mùa trong năm” 
(Mục II, Bài 6 – SGK Địa lí 10 tr22, 23). 
- Bước 2: Năng lực cần đánh giá là Sử 
dụng phim ảnh địa lí. Bộ tiêu chí đánh giá 
cho năng lực này như sau: 
+) Biết: Nêu tên và thời gian diễn ra 
các mùa trong năm dựa trên hình 6.2 – tr23 
SGK Địa lí 10. Trình bày được sự luân 
phiên của các mùa trong năm ở 2 nửa cầu 
Bắc và Nam. 
+) Hiểu: Giải thích được nguyên nhân 
dẫn đến sự luân phiên của các mùa trong 
năm ở 2 nửa cầu Bắc và Nam. 
+) Vận dụng thấp: Phân tích và lấy ví 
dụ minh họa về sự thay đổi mùa của các 
khu vực khác nhau trên Trái đất. 
+) Vận dụng cao: Liên hệ với Việt 
Nam – Vận dụng hình trên để giải thích sự 
khác biệt về mùa giữa 2 miền Nam, Bắc 
của nước ta. 
- Bước 3: Biên soạn bộ câu hỏi và xác 
định mức năng lực đạt được 
Câu dẫn: Tháng 6 năm nay, bạn An sẽ 
đi du học ở Australia, Mẹ của An đã chuẩn 
bị thật nhiều áo ấm cho An. Theo em: 
Câu hỏi 1: Tại sao mẹ bạn An lại 
chuẩn bị áo ấm trong mùa hè như vậy 
(Biết)? 
Câu hỏi 2: Giải thích nguyên nhân dẫn 
đến sự khác biệt về mùa giữa Việt Nam và 
Australia (Hiểu và Vận dụng cao). 
- Bước 4: Tổ chức kiểm tra đánh giá 
GV có thể chọn các chủ đề khác, sau 
65 
đó tiến hành xây dựng các tiêu chí đánh giá 
và bộ câu hỏi để kiểm tra 15 phút. Câu hỏi 
phải đánh giá được các mức độ năng lực 
khác nhau để phân loại học sinh. Bên cạnh 
đó GV nên đặt câu hỏi gắn với thực tế bằng 
các câu dẫn đơn giản nhưng gần gũi với 
HS. Hoạt động kiểm tra 15 phút có thể 
thực hiện nhiều lần (ít nhất là 3 lần theo qui 
định của nhà trường phổ thông) trong năm, 
vì vậy GV nên đa dạng trong cách các chủ 
đề và năng lực cần đánh giá. 
 c. Kiểm tra 1 tiết 
Đối với kiểm tra 1 tiết, GV có thể chọn 
2 hình thức: Thực hiện bài viết trên lớp 
(Xem ở phần kiểm tra học kì) và thực hiện 
dự án. Dưới đây chúng tôi trình bày ví dụ 
về hình thức KTĐG theo dự án với 4 bước 
đã đề xuất. 
- Bước 1: Thực hiện dự án: “Bảo vệ 
môi trường, sử dụng hợp lí tài nguyên thiên 
nhiên vì sự phát triển bền vững” (Chương 
X – SGK Địa lí 10 tr158 đến tr163). 
- Bước 2: Năng lực cần đánh giá là 
Năng lực thực hiện dự án về môi trường và 
phát triển bền vững. Tuy nhiên, sau khi 
thực hiện dự án này HS sẽ phát triển rất 
nhiều năng lực như năng lực Tự học, năng 
lực Hợp tác, năng lực Sử dụng công nghệ 
thông tin (thuộc nhóm năng lực chung) và 
năng lực Xử lí và sử dụng số liệu thống kê, 
năng lực Sử dụng phim ảnh địa lí, năng lực 
Tư duy tổng hợp lãnh thổ, năng lực Sử 
dụng bản đồ (thuộc nhóm năng lực đặc 
thù). Bộ tiêu chí đánh giá cho năng lực 
Thực hiện dự án này như sau: 
+) Biết: Trình bày được mục tiêu của 
dự án nhằm giúp HS có được những nhận 
thức đứng đắn về môi trường nói chung và 
môi địa phương nói riêng. Qua đó nâng cao 
tinh thần bảo vệ môi trường thông qua 
những hành động thiết thực, góp phần giải 
quyết vấn đề môi trường toàn cầu hiện nay 
và trong tương lai. Rèn luyện các kĩ năng 
cần đạt của con người trong thế kỉ 21. 
Trình bày các khái niệm về Môi trường, 
Tài nguyên thiên nhiên và Phát triển bền 
vững. Lựa chọn và thực hiện được các sản 
phẩm đầu ra phù hợp với mục tiêu của dự 
án là clip ngắn, tờ rơi, sản phẩm tái chế từ 
rác, 
+) Hiểu: Lập kế hoạch thực hiện dự án 
theo từng giai đoạn và đảm bảo tiến độ thực 
hiện. 
+) Vận dụng thấp: Lựa chọn sản phẩm 
thực hiện và giải thích được nguồn gốc ý 
nghĩa và khả năng sử dụng của các sản 
phẩm. 
+) Vận dụng cao: Thực hiện báo cáo 
tổng kết theo nhóm về việc thay đổi nhận 
thức sau khi thực hiện dự án. 
- Bước 3: Biên soạn bộ câu hỏi định 
hướng 
Câu hỏi nội dung: 
Có mấy loại môi trường? Nêu định 
nghĩa? (Biết) 
So sánh môi trường tự nhiên và môi 
trường nhân tạo? (Biết) 
Tài nguyên thiên nhiên là gì? Có 
những loại tài nguyên thiên nhiên nào? 
(Biết) 
Phát triển bền vững là gì (Biết)? Tại 
sao thế giới phải quan tâm đến vấn đề phát 
triển bền vững (đặc biệt là bảo vệ môi 
trường) (Hiểu)? 
Câu hỏi tọa đàm: 
Môi trường nước ngày càng ô nhiễm 
nghiêm trọng (biểu hiện và nguyên nhân) 
(Hiểu)? 
Chứng minh những hoạt động của con 
người là nguyên nhân gây ô nhiễm nước tại 
địa phương (Vận dụng thấp)? 
Em phải làm gì để các con kênh, con 
sông trở nên sạch hơn (Vận dụng thấp)? 
Cho biết suy nghĩ sau khi thực hiện dự 
66 
ản này (Vận dụng cao)? 
- Bước 4: Lưu ý khi tổ chức kiểm tra 
đánh giá 
Dự án được thực hiện trong 3 tháng 
(tháng 3,4 và báo cáo vào tháng 5). Giáo 
viên theo dõi thường xuyên quá trình thực 
hiện dự án để có những điều chỉnh và đánh 
giá chính xác. Kết quả được đánh giá (qui 
về thang điểm 10 để tính cho điểm 1 tiết) 
được tính như sau: Bám sát chủ đề 1/10, 
Trình bày và giải quyết vấn đề rõ ràng 
2/10, Sáng tạo 2/10, Quá trình làm việc 
3/10, HS tự đánh giá 1/10 (tự đánh giá lẫn 
nhau trong nhóm), Đánh giá sản phẩm của 
bạn 1/10. 
Đối với hình thức kiểm tra viết, do 
khối lượng nội dung kiến thức nhiều, kiểm 
tra số lượng HS rất lớn nên chúng tôi 
thường chọn hình thức kiểm tra trắc 
nghiệm khách quan kết hợp với các câu hỏi 
theo dạng PISA và bài tập kiểm tra năng 
lực Xử lí và sử dụng số liệu, Vẽ và sử dụng 
biểu đồ. Với các tổ chức này, GV tránh 
được tình trạng “học tủ, dạy tủ”, có thể 
đánh giá được mức độ hoàn thành nhiều 
mục tiêu của phần chương trình tương ứng. 
d. Kiểm tra học kì 
Kiểm tra học kì ở trường THPT thường 
thực hiện tập trung nên số lượng HS được 
đánh giá rất lớn, đòi hỏi tính khách quan và 
phân hóa cao. Đề thi kiểm tra học kì phải 
đánh giá tổng hợp các kiến thức và năng 
lực đã phát triển trong học kì. Vì vậy, 
chúng tôi chọn hình kết hợp các hình thức 
như ở kiểm tra 1 tiết kết hợp với câu hỏi 
dạng sơ đồ. Chẳng hạn đề kiểm tra học kì 2 
– chương trình Địa lí 10 - THPT được 
chúng tôi thực hiện như sau: 
- Bước 1: Chủ đề: “Dân số và sự phát 
triển kinh tế - xã hội bền vũng” 
- Bước 2: Xây dựng bảng cấu trúc 2 
chiều cho đề kiểm tra 
Bảng 3.5. Bảng cấu trúc 2 chiều cho đề kiểm tra hoc kì 2 chương trình Địa lí 10 
 Mức độ 
nhận thức 
 Chủ đề 
Biết Hiểu 
Vận 
dụng 
TỔNG 
ĐIỂM 
I. PHẦN TRẮC NGHIỆM (3.0đ) 
 - Dân số và sự phân bố dân cư 0.75 0.75 
 - Cơ cấu kinh tế 0.5 0.5 
 - Địa lí nông nghiệp 0.5 0.5 
 - Địa lí dịch vụ 0.25 0.25 
 - Kênh đào Suez và Panama 0.5 0.5 1.0 
II. PHẦN TỰ LUẬN (4.0đ) 
1. Hoàn thành sơ đồ về các bộ phận hợp thành cơ cấu kinh tế 
 - Cơ cấu theo thành phần kinh tế 0.5 0.5 
 - Cơ cấu theo lãnh thổ 0.5 0.5 
2. Đọc và trả lời các câu hỏi về ngành dịch vụ dựa vào bài viết 
 a. Mức sống và thu nhập thực tế 0.5 0.5 
67 
 Mức độ 
nhận thức 
 Chủ đề 
Biết Hiểu 
Vận 
dụng 
TỔNG 
ĐIỂM 
 b. Các dấu hiệu nhận biết 1.5 1.5 
 c. Bài học kinh nghiệm 1.0 1.0 
III. PHẦN BÀI TẬP (Chọn phần 1 hoặc phần 2) (3.0đ) 
 - Phần 1: Vẽ và nhận xét biểu đồ cột 3.0 
3.0 
 - Phần 2: Vẽ và nhận xét biểu đồ đường 3.0 
TỔNG ĐIỂM 3.0 4.0 3.0 10.0 
Nguồn: Nhóm tác giả xây dựng
- Bước 3: Xây dựng bộ câu hỏi kiểm 
tra 
Trong bài viết này, chúng tôi chỉ trình 
bày ví dụ về bài tập dạng PISA cho phần 
II-2, các phần còn lại đã quen thuộc với 
GV. Cụ thể như sau: 
Đọc và trả lời các câu hỏi bên dưới (3đ): 
a. Hộp trên cho thấy nhân tố nào đang 
ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố 
ngành dịch vụ? 
b. Dấu hiệu nào cho thấy điều đó? 
c. Em rút ra bài học gì về sự phù hợp 
giữa nhu cầu và việc sử dụng dịch vụ từ bài 
viết này? 
- Bước 4: Lưu ý khi tổ chức kiểm 
Triệu phú viễn thông 45 tuổi người Mĩ Michael Hirtenstein có sở thích là 
sưu tập những ngôi nhà sang trọng. Hiện ông có trong tay 8 ngôi nhà, trong đó 
có căn hộ 27 triệu USD trên tầng 76 của tòa nhà Time Warner trên phố 
Manhattan ở New York. 
Tháng 8 năm ngoái, ông khoe với báo giới dự định mua thêm một căn hộ 35 triệu 
USD ở tòa nhà Tribeca cũng trên con phố này. Nhưng sau đó, sự xuống dốc của kinh tế 
đã khiến kế hoạch này của ông tiêu tan. 
Đương nhiên, triệu phú này vẫn giàu, nhưng trong tình hình hiện nay, ông phải 
có cách chi tiêu khác đi. “Tôi có thể mua ngay một chiếc Ferrari, nhưng tất cả bạn 
bè của tôi đều đang khó khăn. Tôi không muốn mua sắm tùy tiện”, triệu phú 
Hirtenstein nói. 
Thời gian này, tầng lớp những người giàu có ở Mĩ như triệu phú Hirtenstein đang 
mang một cảm giác kì lạ: “nỗi hổ thẹn về sự sang trọng”. Nhà thiết kế thời trang lừng 
danh Coco Chanel từng cho rằng, sự sang trọng là “mặt đối lập của những gì khiếm 
nhã”, chứ không phải là mặt đối lập của sự nghèo khó. Nhưng trong thời kỳ khó khăn 
kinh tế hiện nay, việc phô trương lối sống xa hoa dường như đang được xem là khiếm 
nhã. 
68 
tra đánh giá 
Mục đích của đánh giá học kì đánh 
giá mức độ hoàn thành các mục tiêu của 
chương trình học kì và phân loại HS; 
chẩn đoán những hạn chế, khó khăn cơ 
bản mà HS gặp phải để giúp các em rút 
kinh nghiệm ở các kì thi sau đó. Bên 
cạnh đó, đánh giá học kì còn giúp GV 
chẩn đoán những hạn chế về phương 
pháp để tiếp tục điều chỉnh cho học kì 
sau hoặc năm học sau. Chính vì vậy, 
khi xây dựng công cụ này, GV phải đưa 
ra những câu hỏi bao quát được chương 
trình của học kì, đánh giá được các kĩ 
năng đã được phát triển trong học kì đó. 
4. KẾT LUẬN 
 Qua quá trình nghiên cứu, chúng 
tôi đã đề xuất được quy trình xây dựng 
bộ công cụ KTĐG năng lực HS trong 
dạy học Địa lí 10 – THPT với các tiêu 
chí có thể đo lường được theo thang bậc 
nhận thức của Bloom. Với quy trình 
này, GV ở các trường phổ thông có thể 
áp dụng để xây dựng các bộ công cụ 
KTĐG riêng cho mình hoặc cho tập thể. 
Có được bộ KTĐG tốt không chỉ giúp 
nâng cao năng lực học tập của HS mà 
còn giúp GV cải tiến phương pháp DH, 
từ đó nâng cao chất lượng dạy học. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nguyễn Công Khanh (2013), Đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh phổ thông theo cách 
tiếp cận năng lực, Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Kiểm định chất lượng chương trình giáo 
dục – Kinh nghiệm Việt Nam và Thế giới”, Trường ĐH Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 
2. Lê Thông (chủ biên) và tgk (2013), Địa lí 10, Nxb Giáo Dục Việt Nam. 
3. Nguyễn Quốc Toàn (2014), Vai trò của giáo viên trong đổi mới kiểm tra, đánh giá kết 
quả học tập ở trường THPT, Tạp chí khoa học ĐH Sài Gòn, số 24 tháng 11/2014. 
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Tài liệu tập huấn Kiểm tra đánh giá trong quá trình 
dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh trong trường THPT. 
 * Ngày nhận bài: 12/01/2015. Biên tập xong: 24/4/2015. Duyệt đăng: 04/5/2015. 

File đính kèm:

  • pdfxay_dung_bo_cong_cu_danh_gia_hoc_sinh_theo_nang_luc_trong_da.pdf