Vũ đạo trong nghệ thuật sân khấu dù kê

Tạp chí Khoa học Chuyên đề “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc”
 VŨ ĐẠO TRONG NGHỆ THUẬT SÂN KHẤU DÙ KÊ nay mà chỉ sử dụng vũ đạo từ múa dân gian Khmer Khmer và người Hoa làm nền tảng, khuếch đại và 
 Thạch Thị Omnara1 là chính. Dần dần, với sự phát triển không ngừng cách điệu chúng để biểu diễn thành những chuỗi 
 của nó, sân khấu Dù kê đã “đón nhận một cách động tác đầy tính ước lệ, tượng trưng, rất uyển 
 Tóm tắt nhiệt tình” vũ đạo loại hình sân khấu Hồ Quảng chuyển, mạnh mẽ, thể hiện được cái đẹp và trí óc 
 Từ đặc điểm yêu chuộng cái hay, cái đẹp mà người Khmer Nam Bộ đã không ngừng miệt mài của người Hoa, Cải lương của người Kinh là sáng tạo tuyệt vời của nghệ sĩ Khmer vùng đất 
sáng tạo và cho ra đời một loại hình nghệ thuật mới, nghệ thuật sân khấu Dù kê. Đối với loại hình nghệ những dân tộc cùng cộng cư trên vùng sông nước Nam Bộ. Những bộ động tác đó gọi là “Huôn hoặc 
thuật sân khấu này, vũ đạo đóng vai trò chủ đạo. Ngoài việc kế thừa từ các loại hình múa của tổ tiên Đồng bằng sông Cửu Long để tạo cho mình một Huône”. Những bộ Huôn/Huône này là linh hồn 
họ, người Khmer còn không ngừng sáng tạo và tiếp thu những nét tinh túy của các loại hình nghệ thuật thế đứng trong cộng đồng người dân nơi đây. của nghệ thuật sân khấu Dù kê. Nó làm cho Dù kê 
của các dân tộc khác tạo nên một loại hình nghệ thuật mới đầy tính thu hút. Tùy từng nhóm nhân vật, Sân khấu Dù kê thường chia các nhân vật mang một nét đặc trưng, khác hẳn so với các loại 
người ta có từng bộ vũ đạo khác nhau: nhóm chính diện, nhóm phản diện, nhóm hề. Bài viết giới thiệu thành hai nhóm: nhóm đại diện cho chính nghĩa và hình nghệ thuật sân khấu khác của người Khmer 
khái quát những vũ đạo cơ bản trong loại hình nghệ thuật sân khấu Dù kê, tạo tiền đề cho những nghiên nhóm đại diện cho phi nghĩa. Nhóm đại diện cho Nam Bộ. Ngoài ra, còn có một nhóm vũ đạo nữa 
cứu sâu hơn trong tương lai. chính nghĩa thường là nhà vua, hoàng hậu, hoàng chiếm vị trí quan trọng là nét đặc trưng của người 
 Từ khóa: Nghệ thuật sân khấu Du ke, vũ đạo, Huôn, vai chính diện, vai phản diện, vai hề tử, công chúa, tu sĩ, những người anh hùng có tấm Khmer Nam Bộ nói chung - vũ đạo múa biến cách 
 lòng độ lượng, hiệp nghĩa, hay cứu giúp người, từ các loại hình múa dân gian và múa cổ điển của 
 Abstract những vai hề... Nhóm này có tổng cộng mười bộ người Khmer. Những tư thế trọng yếu là chip, lia, 
 Due to the beauty-loving characteristic of Southern Khmer that they have continuosly created vũ đạo. Nhóm đại diện cho phi nghĩa thường là roông, thô-thuôl/sthuôy, phka, khuôn, chong – ôl, 
and generated a new art form - that is Du ke theatrical art. For this theatrical art form, dance always chằn, cường hào ác bá, nịnh thần, tham quan,... có điêu, sva li thmo,... Mỗi tư thế mang một ý nghĩa 
plays as the key role. In addition to inheriting from the dance forms of their ancestors, the Khmer also hai bộ vũ đạo. Vũ đạo cho mỗi nhóm nhân vật có riêng, truyền tải một cách ước lệ những tâm tư, 
innovating and acquiring the quintessence from the art forms of the other ethnic groups created a new những đặc điểm chung nhất định. Đối với nhóm tình cảm thái độ (yêu, thương, giận, ghét, buồn, 
attractive art form. Depending on each group of the characters, each one was composed with different chính diện, các động tác tay trong mọi vũ đạo luôn vui...) của con người hoặc tính cách của những vai 
dance form such as group of front, villain and clown characters. This paper posts the overview of basic luôn cao ngang hoặc thấp hơn vai, thể hiện sự diễn là động vật như chim, khỉ... Diễn viên kết hợp 
dances in Du ke theatrical art, which sets as the premiss for further research in future. khiêm tốn, chừng mực nhưng luôn dứt khoát, uyển linh động những tư thế, động tác múa đó để thể 
 Key words: Du ke theatrical art, dance, Huon, front character, villain, clown chuyển. Ngược lại, đối với nhóm phản diện, các hiện một cách sinh động những cung bậc tình cảm, 
 động tác tay luôn cao hơn vai thể hiện tính cách tính cách nhân vật.
1. Đặt vấn đề thuật truyền thống Khmer Nam Bộ năm 1980, do ngang tàng, xấc xược,... Dưới đây là một số bộ Huôn/Huône trong các 
 Qua quá trình cộng cư trên vùng đất Nam Bộ, Bộ VHTT tổ chức tại tỉnh Hậu Giang; Hội thảo Nhân vật thuộc nhóm chính diện hay phản diện vở diễn của nghệ thuật sân khấu Dù kê: 
người dân Khmer nơi đây đã tạo cho mình những khoa học về “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer hoặc hài, tất cả các vũ đạo phải được diễn đồng - Bộ động tác múa đao dài (Huôn/Huône 
nét riêng biệt bằng một loại hình nghệ thuật sân Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc” do UBND tỉnh thời với nhạc và được điều khiển bởi âm nhạc. đao vênh)
khấu mang đậm chất Nam Bộ, nghệ thuật sân khấu Trà Vinh phối hợp với Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ Nhạc đóng một vai trò quan trọng đối với vũ đạo. - Bộ động tác múa đao ngắn (Huôn/Huône 
Dù kê. Mặc dù xuất hiện khá trễ so với các loại chủ trì tổ chức vào th ... a thấp và một về khả năng cảm nhận tạo nghệ thuật của đồng bào Vũ đạo tay, chân thì mạnh mẽ, nhanh và dứt khoát đồng bào dân tộc Khmer đang sinh sống nơi đây./.
tay lia giữa. Vũ đạo của vai nữ chủ yếu là những dân tộc Khmer. Điều đó thể hiện rõ nhất ở vũ đạo 
động tác trong nghệ thuật múa dân gian, múa Chap trong nghệ thuật sân khấu Dù kê của họ. Đối với Tài liệu tham khảo
chhay và múa cổ điển Khmer. Tùy vào những vai người Khmer, múa là một kỹ năng đã thấm sâu vào 
diễn và địa vị hoặc cảnh diễn mà người ta sử dụng máu thịt của mỗi người. Do đó, họ đã kế thừa, vận Hoàng Túc. 2011. Diễn ca Khmer Nam Bộ. NXB Thời đại.
từng loại vũ đạo riêng. Trong vở Puthavong, các dụng những động tác múa để minh họa cho lời diễn Lưu Văn Nam. 1999. Người Khmer ở Nam Bộ. Nam Bộ xưa và nay. TP. Hồ Chí Minh.
cung nữ trong hoàng cung sử dụng những động tác hoặc tạo hình tượng để nói lên tâm tư, tình cảm của Nguyễn Phan Thọ. 2009. Nghệ thuật truyền thống Đông Nam Á. NXB Chính trị Quốc gia.
trong múa cổ điển, nhưng có một vài cách tân để họ trên sân khấu. Tất cả những điệu múa thuộc tất Sam Sam Ang. 1997. Yike và Bassac Theater. Phnompenh, Campuchia.
thể hiện niềm vui mừng trong ngày cưới để múa cả các loại hình múa của người Khmer Nam Bộ Sang Sết. 2004. Văn nghệ Khmer Trà Vinh với vai trò bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. 
chúc mừng cho Puthavong và nàng công chúa út như múa cổ điển và múa dân gian đều được kế thừa Tạp chí Văn hóa các dân tộc. Số 7.
nên duyên vợ chồng. Bên cạnh đó, khi muốn thể một cách triệt để. Tùy theo từng cảnh diễn, từng 
hiện cảnh về cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của nhân vật cụ thể mà người ta sử dụng những điệu 
những người dân bình thường, người ta thường sử múa trong những nhóm cụ thể như: nếu là nhân PHỤ LỤC HÌNH MINH HỌA VŨ ĐẠO TRONG NGHỆ THUẬT SÂN KHẤU DÙ KÊ
dụng những động tác múa dân gian hơn là múa cổ vật trong cung đình, cần thể hiện không khí trang 
điển vì nó mang tính chất bình dị, gần gũi, tính ước nghiêm, họ sử dụng điệu múa cung đình; nếu muốn 
lệ ít hơn so với múa cổ điển đầy tính trang trọng, thể hiện nét dân dã của tầng lớp nhân dân, người Hình 1: Một tư thế trong vũ đạo múa kiếm
đĩnh đạc và nghiêm trang. ta sử dụng điệu múa dân gian. Nói chung, tùy theo (Nguồn: 
 Theo đạo diễn nghệ thuật sân khấu Dù kê, ông cảnh diễn, mức độ cảm nhạc và kỹ năng múa của ke-cua-dong-bao-khmer-20131226113943251.htm)
Thạch Sô Van, để có những động tác vũ đạo tốt, từng diễn viên mà có thể hai diễn viên đóng cùng 
diễn viên phải trải qua giai đoạn rèn luyện những một vai có hai cách diễn khác nhau nhưng đều sử 
động tác cơ bản trong múa cổ điển để có được dụng một kho tàng vũ đạo là múa cổ điển và múa 
những tư thế và động tác thật sự chuẩn xác, uyển dân gian.
chuyển và có hồn. Tuy nhiên, nó chưa phải là tất cả 1.2.2. Tính giao thoa
vì phần lớn vũ đạo trong nghệ thuật sân khấu Dù Bên cạnh việc kế thừa kho tàng múa dân gian 
kê xuất phát từ những động tác trong múa dân gian và cổ điển Khmer, vũ đạo Dù kê còn tiếp nhận vũ 
như điệu khỉ vác đá (Sva li thmo), điệu Alê, điệu đạo của những loại hình nghệ thuật sân khấu của 
Phát – chhay... Vì thế, để chọn diễn viên tốt cho đồng bào anh em cùng sinh sống trên vùng Đồng 
sân khấu Dù kê, người ta thường chọn những diễn bằng sông Cửu Long, vũ đạo trong tuồng Hồ Quảng 
viên từng luyện tập múa Khmer, vì trong những của người Hoa và Cải lương của người Kinh. Vũ 
bài tập luyện múa Khmer, có những bài tập cơ bản đạo có sự ảnh hưởng của Hồ Quảng được thể hiện 
về cách tạo hình tượng bằng cơ thể. Chẳng hạn rõ nhất ở các bộ Huôn/Huône, những bộ động tác 
như vai Chằn có những tư thế như sau: vai thường cách điệu từ võ thuật của người Hoa thể hiện sức Hình 2: Một tư thế trong vũ đạo múa cổ điển 
phải mở ra thể hiện sức mạnh; đầu thường phải mạnh của nhân vật nam. Tuy nhiên, họ không tiếp được sử dụng trong sân khấu Dù kê
ngẩng lên cao thể hiện tính tự cao và ngang ngược; nhận một cách trực tiếp mà có sự kết hợp với những (Nguồn: 
ngực thường ưỡn lên thể hiện sự tự tin; tay khi động tác trong võ thuật Khmer, cải biên tạo thành thuyet-vua-than-cua-doan-nghe-thuat-tong-hop-
đưa lên thường cao hơn vai thể hiện tính xấc xược; những bộ vũ quyền đầy quyến rũ và rất sáng tạo. khmer-tinh-bac-lieu.aspx)
chân khi đứng thường dạng ra rộng hơn vai... vì Riêng những vũ đạo về múa minh họa khi nói mang 
 192 Soá 13, thaùng 3/2014 Soá 13, thaùng 3/2014 193
Tạp chí Khoa học Chuyên đề “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc”
bước ra sân khấu đều có những động tác được quy Chằn luôn là nhân vật lấy sức mạnh áp đảo người hơi hướng của Cải lương người Kinh. thể hiện sức mạnh và tính hung hăng của nhân vật 
định theo từng bộ động tác cụ thể cùng với nhạc khác. Vì vậy, nếu diễn viên đã trải qua việc luyện Vai Chằn cũng là một trong những vai chịu phản diện.
nhằm báo hiệu cho sự xuất hiện của từng nhóm tập múa, vũ điệu của họ sẽ có hồn hơn, thể hiện ảnh hưởng của các loại hình sân khấu Hồ Quảng Tóm lại, vũ đạo trong nghệ thuật sân khấu 
nhân vật cụ thể. Đối với những nhân vật anh hùng, nhân vật tốt hơn người chưa được luyện múa. và Cải lương. Đây là một vai rất đặc biệt trong Dù kê là sản phẩm của một quá trình sáng tạo của 
biết phép thuật hoặc Chằn, đi ra sân khấu thường 1.2. Tính kế thừa và giao thoa của vũ đạo trong các vở diễn về những tích cổ. Chằn trong vở Dù đồng bào dân tộc Khmer. Đây là di sản văn hóa rất 
bước ra với tư thế Huôn/Huône. Tùy theo binh nghệ thuật sân khấu Dù kê kê khác Chằn trong múa cổ điển. Ở đây, Chằn là giá trị của người Khmer đang cần được sự quan 
khí diễn viên cầm trên tay, khả năng diễn của diễn 1.2.1. Tính kế thừa nhân vật hung ác, lấy uy áp nhu. Ở vai này, người tâm của các cấp lãnh đạo, nhà nghiên cứu và chính 
viên mà đạo diễn chọn những bộ động tác phù Do Dù kê là loại hình nghệ thuật sân khấu ta không có mặt nạ mà vẽ mặt trực tiếp lên mặt bản thân người Khmer để giữ gìn và khôi phục một 
hợp. Riêng đối với vai nữ là công chúa, vai nữ của quần chúng nên nó đại diện cho quần chúng của diễn viên. Khi diễn, diễn viên phải dùng cả món ăn tinh thần quý giá của cộng đồng dân tộc 
chính, cung nữ hoặc người hầu, động tác bước ra nói lên tất cả tâm tư, tình cảm, thể hiện hết tài năng sự chuyển động của nét mặt để thể hiện nhân vật. đồng bằng sông Cửu Long nói chung, đặc biệt, của 
sân khấu thường là một tay ở tư thế lia thấp và một về khả năng cảm nhận tạo nghệ thuật của đồng bào Vũ đạo tay, chân thì mạnh mẽ, nhanh và dứt khoát đồng bào dân tộc Khmer đang sinh sống nơi đây./.
tay lia giữa. Vũ đạo của vai nữ chủ yếu là những dân tộc Khmer. Điều đó thể hiện rõ nhất ở vũ đạo 
động tác trong nghệ thuật múa dân gian, múa Chap trong nghệ thuật sân khấu Dù kê của họ. Đối với Tài liệu tham khảo
chhay và múa cổ điển Khmer. Tùy vào những vai người Khmer, múa là một kỹ năng đã thấm sâu vào 
diễn và địa vị hoặc cảnh diễn mà người ta sử dụng máu thịt của mỗi người. Do đó, họ đã kế thừa, vận Hoàng Túc. 2011. Diễn ca Khmer Nam Bộ. NXB Thời đại.
từng loại vũ đạo riêng. Trong vở Puthavong, các dụng những động tác múa để minh họa cho lời diễn Lưu Văn Nam. 1999. Người Khmer ở Nam Bộ. Nam Bộ xưa và nay. TP. Hồ Chí Minh.
cung nữ trong hoàng cung sử dụng những động tác hoặc tạo hình tượng để nói lên tâm tư, tình cảm của Nguyễn Phan Thọ. 2009. Nghệ thuật truyền thống Đông Nam Á. NXB Chính trị Quốc gia.
trong múa cổ điển, nhưng có một vài cách tân để họ trên sân khấu. Tất cả những điệu múa thuộc tất Sam Sam Ang. 1997. Yike và Bassac Theater. Phnompenh, Campuchia.
thể hiện niềm vui mừng trong ngày cưới để múa cả các loại hình múa của người Khmer Nam Bộ Sang Sết. 2004. Văn nghệ Khmer Trà Vinh với vai trò bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. 
chúc mừng cho Puthavong và nàng công chúa út như múa cổ điển và múa dân gian đều được kế thừa Tạp chí Văn hóa các dân tộc. Số 7.
nên duyên vợ chồng. Bên cạnh đó, khi muốn thể một cách triệt để. Tùy theo từng cảnh diễn, từng 
hiện cảnh về cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của nhân vật cụ thể mà người ta sử dụng những điệu 
những người dân bình thường, người ta thường sử múa trong những nhóm cụ thể như: nếu là nhân PHỤ LỤC HÌNH MINH HỌA VŨ ĐẠO TRONG NGHỆ THUẬT SÂN KHẤU DÙ KÊ
dụng những động tác múa dân gian hơn là múa cổ vật trong cung đình, cần thể hiện không khí trang 
điển vì nó mang tính chất bình dị, gần gũi, tính ước nghiêm, họ sử dụng điệu múa cung đình; nếu muốn 
lệ ít hơn so với múa cổ điển đầy tính trang trọng, thể hiện nét dân dã của tầng lớp nhân dân, người Hình 1: Một tư thế trong vũ đạo múa kiếm
đĩnh đạc và nghiêm trang. ta sử dụng điệu múa dân gian. Nói chung, tùy theo (Nguồn: 
Theo đạo diễn nghệ thuật sân khấu Dù kê, ông cảnh diễn, mức độ cảm nhạc và kỹ năng múa của ke-cua-dong-bao-khmer-20131226113943251.htm)
Thạch Sô Van, để có những động tác vũ đạo tốt, từng diễn viên mà có thể hai diễn viên đóng cùng 
diễn viên phải trải qua giai đoạn rèn luyện những một vai có hai cách diễn khác nhau nhưng đều sử 
động tác cơ bản trong múa cổ điển để có được dụng một kho tàng vũ đạo là múa cổ điển và múa 
những tư thế và động tác thật sự chuẩn xác, uyển dân gian.
chuyển và có hồn. Tuy nhiên, nó chưa phải là tất cả 1.2.2. Tính giao thoa
vì phần lớn vũ đạo trong nghệ thuật sân khấu Dù Bên cạnh việc kế thừa kho tàng múa dân gian 
kê xuất phát từ những động tác trong múa dân gian và cổ điển Khmer, vũ đạo Dù kê còn tiếp nhận vũ 
như điệu khỉ vác đá (Sva li thmo), điệu Alê, điệu đạo của những loại hình nghệ thuật sân khấu của 
Phát – chhay... Vì thế, để chọn diễn viên tốt cho đồng bào anh em cùng sinh sống trên vùng Đồng 
sân khấu Dù kê, người ta thường chọn những diễn bằng sông Cửu Long, vũ đạo trong tuồng Hồ Quảng 
viên từng luyện tập múa Khmer, vì trong những của người Hoa và Cải lương của người Kinh. Vũ 
bài tập luyện múa Khmer, có những bài tập cơ bản đạo có sự ảnh hưởng của Hồ Quảng được thể hiện 
về cách tạo hình tượng bằng cơ thể. Chẳng hạn rõ nhất ở các bộ Huôn/Huône, những bộ động tác 
như vai Chằn có những tư thế như sau: vai thường cách điệu từ võ thuật của người Hoa thể hiện sức Hình 2: Một tư thế trong vũ đạo múa cổ điển 
phải mở ra thể hiện sức mạnh; đầu thường phải mạnh của nhân vật nam. Tuy nhiên, họ không tiếp được sử dụng trong sân khấu Dù kê
ngẩng lên cao thể hiện tính tự cao và ngang ngược; nhận một cách trực tiếp mà có sự kết hợp với những (Nguồn: 
ngực thường ưỡn lên thể hiện sự tự tin; tay khi động tác trong võ thuật Khmer, cải biên tạo thành thuyet-vua-than-cua-doan-nghe-thuat-tong-hop-
đưa lên thường cao hơn vai thể hiện tính xấc xược; những bộ vũ quyền đầy quyến rũ và rất sáng tạo. khmer-tinh-bac-lieu.aspx)
chân khi đứng thường dạng ra rộng hơn vai... vì Riêng những vũ đạo về múa minh họa khi nói mang 
192 Soá 13, thaùng 3/2014 Soá 13, thaùng 3/2014 193
Tạp chí Khoa học Chuyên đề “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - Di sản văn hóa dân tộc”
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH - ĐỊA CHỈ ĐÀO TẠO TIÊN PHONG VỀ
 Hình 3: Một tư thế trong vũ đạo múa dân gian NGÔN NGỮ - VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT KHMER NAM BỘ 
 được sử dụng trong sân khấu Dù kê Khoa Ngôn ngữ – Văn hóa – Nghệ thuật Khmer Nam Bộ 
 (Nguồn: 
 tinh-tum-tieu-cua-doan-nghe-thuat-di-ke-huyen-
 tri-ton-anh-giang.aspx) Tóm tắt
 Xuất phát từ nhu cầu rất thực tiễn của đồng bào Khmer Nam Bộ là nâng cao trình độ học vấn, gia 
 tăng cơ hội nghề nghiệp, Trường Đại học Trà Vinh đã đầu tư xây dựng Khoa Ngôn ngữ - Văn hóa – 
 Nghệ thuật Khmer Nam Bộ với mục tiêu đào tạo các ngành học liên quan ngôn ngữ, văn hóa và nghệ 
 thuật Khmer Nam Bộ, đáp ứng nguyện vọng của đồng bào Khmer tại địa phương và trong khu vực. Sự 
 ra đời của Khoa trước hết góp phần cải thiện mặt bằng dân trí cho con em đồng bào Khmer, đồng thời 
 tạo nguồn nhân lực thực hiện công tác bảo tồn và phát huy những tinh hoa văn hóa của người Khmer ở 
 Nam Bộ, góp vào công cuộc phát triển bền vững cuộc sống người Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long.
 Từ khóa: Khoa Ngôn ngữ - Văn hóa – Nghệ thuật Khmer Nam Bộ, Bảo tồn và phát huy tinh hoa văn 
 hóa Khmer, Ngành học, Cải thiện mặt bằng dân trí.
 Abstract
Hình 4: Một tư thế trong vũ đạo múa cung From the practical needs of Southern Khmer is to enhance education, increase career opportunities, 
(Nguồn:  TraVinh University has set up the Faculty of Southern Khmer Language – Culture and Art with the 
dien-du-ke-18-nam-tren-dinh-linh-son.aspx) purpose of training the Southern Khmer related disciplines of Language, Culture and Art, in meeting 
 the aspiration of the local and area Khmer. The launch of Faculty firstly contributes to improve the 
 knowledge standard for Khmer children, also provides human resources in implementing the conservation 
 and promotion the cultural quintessence of the Khmer in South, and contributes to the life sustainable 
 development of the Khmer in Mekong Delta.
 Key words: Faculty of Southern Khmer Language – Culture and Art, implementing the conservation 
 and promotion the Khmer cultural quintessence, Discipline, Improving the knowledge standard.
 Hình 5: Một tư thế trong vũ đạo múa chằn
 (Nguồn:  1. Từ nhu cầu cấp thiết của xã hội xu thế chung của cả nước, người Khmer ĐBSCL 
 trong-san-khau-du-ke-20140227153220355.htm) Trong 54 dân tộc ở Việt Nam, người Khmer là đang cùng với các dân tộc anh em bước vào thời 
 một trong những tộc người có số dân trên 1 triệu. kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy 
 Họ thuộc ngữ hệ Môn – Khmer, hiện sinh sống chủ nhiên, so với người Kinh, Hoa hay người Chăm ở 
 yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), chiếm vùng ĐBSCL, người Khmer đang phải đối mặt với 
 trên 6% dân số vùng. Trong số 13 tỉnh, thành nhiều khó khăn và những thách đố cho công cuộc 
 ĐBSCL thì người Khmer sinh sống nhiều nhất ở phát triển đó. Một trong những thách thức lớn mà 
 Sóc Trăng, Trà Vinh, kế đến là Kiên Giang, Bạc hầu hết các công trình nghiên cứu về người Khmer 
 Liêu, An Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Cà Mau, đều ít nhiều đề cập đến là mặt bằng học vấn của 
 Người Khmer ở ĐBSCL từ xưa đã cùng người người Khmer thuộc hàng thấp nhất trong các dân 
 Kinh, Hoa và Chăm chung tay khai phá vùng đất tộc vùng ĐBSCL, và ở mức thấp trong số các dân 
Hình 6: Một tư thế trong vũ đạo của nhân vật Tây Nam của Tổ quốc với thiên nhiên vừa hào tộc thiểu số ở nước ta.
chính diện phóng vừa khắc nghiệt này; cũng như đã đoàn kết, Nâng cao trình độ học vấn trong người Khmer 
(Nguồn: chung vai sát cánh với nhau trong hai cuộc kháng cũng như trong các dân tộc thiểu số ở nước ta nói 
com/2013/05/san-khau-du-ke-di-ke-trong-long- chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ. Từ lâu chung là một trong những mục tiêu quốc gia. Thực 
nguoi.html)
 họ luôn coi mình là một phần hữu cơ trong cộng tế, những cố gắng cùng với nhiều biện pháp được 
 đồng các dân tộc Việt Nam. Hiện nay, hòa cùng Đảng và Nhà nước đầu tư và tiến hành đã đem lại 
 194 Soá 13, thaùng 3/2014 Soá 13, thaùng 3/2014 195