Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO

Tóm tắt - Trong lĩnh vực khoa học vật liệu, việc nghiên cứu tổng

hợp các loại vật liệu mới có cấu trúc nano/micro với hình dạng

đồng nhất rất được quan tâm nghiên cứu. Ở đây, hạt ZnO hình

cầu kích thước micro mét với bề mặt trơn được tổng hợp bằng

phương pháp tăng trưởng thủy nhiệt. Đặc tính cấu trúc của hạt

ZnO được phân tích chi tiết bằng kỹ thuật tán xạ tia X và phổ tán

xạ đàn hồi Raman. Bằng việc sử dụng bộ điều khiển nano với

đầu dò làm từ sợi cáp quang, chúng tôi có thể tạo ra hạt ZnO với

các cấu trúc khác nhau như đơn, đôi và ba hạt. Đặc tính phát

quang của các cấu trúc này được đo và khảo sát cho thấy nhiều

đặc tính nội bật như khả năng hấp thụ tia cực tím rất tốt và đặc

biệt là sự xuất hiện các đỉnh cộng hưởng trong phổ phát quang

của các cấu trúc khác nhau của hạt ZnO.

Abstract - In the field of material science, the study of synthesis of

new materials with uniform nano/micro structures has attracted

more and more attention. In this work, the ZnO microspheres with

smooth particle surface are synthesized by hydrothermal growth

technique .The structural properties of ZnO microsphere are

characterized by X-ray diffraction and Raman spectrum techniques.

By using nano-manipulator with optical fiber tip mounted inside a

field emission scanning electron microscope we can form single,

dimer and trimer ZnO structures. When photoluminesence

properties of these structures are measured, they exhibit many new

features such as strong ultraviolet light absorption and, especially,

the appearance of the resonance peaks in the photoluminescence

spectrum of different structures of ZnO microsphere particles.

Từ khóa - ZnO; hạt cầu micro mét; tổng hợp vật liệu; đặc tính

phát quang; phổ tán xạ tia X.

Key words - ZnO; microsphere particle; material synthesis;

photoluminescene properties; X-ray diffraction.

Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO trang 1

Trang 1

Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO trang 2

Trang 2

Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO trang 3

Trang 3

Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO trang 4

Trang 4

Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO trang 5

Trang 5

pdf 5 trang baonam 12080
Bạn đang xem tài liệu "Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO

Tổng hợp và phân tích đặc tính quang của các vi hạt cầu ZnO
78 Nguyễn Thanh Hội, Nguyễn Linh Nam 
 TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH ĐẶC TÍNH QUANG CỦA CÁC VI HẠT CẦU ZnO 
 SYNTHESIS AND ANALYSIS OF OPTICAL PROPERTIES OF ZnO MICROSPHERES 
 Nguyễn Thanh Hội, Nguyễn Linh Nam 
 Trường Cao đẳng Công nghệ, Đại học Đà Nẵng; nlnam911@dct.udn.vn 
Tóm tắt - Trong lĩnh vực khoa học vật liệu, việc nghiên cứu tổng Abstract - In the field of material science, the study of synthesis of 
hợp các loại vật liệu mới có cấu trúc nano/micro với hình dạng new materials with uniform nano/micro structures has attracted 
đồng nhất rất được quan tâm nghiên cứu. Ở đây, hạt ZnO hình more and more attention. In this work, the ZnO microspheres with 
cầu kích thước micro mét với bề mặt trơn được tổng hợp bằng smooth particle surface are synthesized by hydrothermal growth 
phương pháp tăng trưởng thủy nhiệt. Đặc tính cấu trúc của hạt technique .The structural properties of ZnO microsphere are 
ZnO được phân tích chi tiết bằng kỹ thuật tán xạ tia X và phổ tán characterized by X-ray diffraction and Raman spectrum techniques. 
xạ đàn hồi Raman. Bằng việc sử dụng bộ điều khiển nano với By using nano-manipulator with optical fiber tip mounted inside a 
đầu dò làm từ sợi cáp quang, chúng tôi có thể tạo ra hạt ZnO với field emission scanning electron microscope we can form single, 
các cấu trúc khác nhau như đơn, đôi và ba hạt. Đặc tính phát dimer and trimer ZnO structures. When photoluminesence 
quang của các cấu trúc này được đo và khảo sát cho thấy nhiều properties of these structures are measured, they exhibit many new 
đặc tính nội bật như khả năng hấp thụ tia cực tím rất tốt và đặc features such as strong ultraviolet light absorption and, especially, 
biệt là sự xuất hiện các đỉnh cộng hưởng trong phổ phát quang the appearance of the resonance peaks in the photoluminescence 
của các cấu trúc khác nhau của hạt ZnO. spectrum of different structures of ZnO microsphere particles. 
Từ khóa - ZnO; hạt cầu micro mét; tổng hợp vật liệu; đặc tính Key words - ZnO; microsphere particle; material synthesis;
phát quang; phổ tán xạ tia X. photoluminescene properties; X-ray diffraction. 
1. Giới thiệu giác, dạng lục giác, dạng ống, dạng đĩa, cấu trúc đa chiều 
 Trên thế giới, trong lĩnh vực khoa học vật liệu, việc hình zic zac, hình bông hoa. Trong các hình dạng này, thì 
nghiên cứu tổng hợp các loại vật liệu mới với hình dạng, ZnO hình cầu luôn thu hút được sự quan tâm nghiên cứu 
cấu trúc khác nhau rất được quan tâm nghiên cứu. Đặc đặc biệt là trong lĩnh vực chế tạo bộ cộng hưởng quang và 
biệt là vật liệu có cấu trúc nano/micro với hình dạng đồng laser. Thêm nữa, vật liệu ZnO với bề mặt trơn sẽ giúp hạn 
nhất đã thể hiện rất nhiều đặc tính lý, hóa đặc trưng và chế sự tiêu hao năng lượng tại các gốc cạnh của vật liệu 
cho thấy khả năng ứng dụng rất lớn trong nhiều lĩnh vực so với hình lục giác [6] hay vật liệu có bề mặt quá lồi lõm 
khác nhau. Nhiều nghiên cứu về tổng hợp vật liệu cấu [7]. Do đó, để năng cao hiệu suất quang thì việc tổng hợp 
trúc nano/micro đã được báo cáo, tiêu biểu như Si [1], Ge vật liệu có dạng đồng nhất như ZnO hình cầu với bề mặt 
[2], TiO2 [3] và kể cả vật liệu ZnO [4, 5]. ZnO là một vật tương đối trơn là một yêu cầu thiết yếu cần đạt được. 
liệu bán dẫn II-VI có nhiều đặc tính nổi bật: với độ rộng Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành thực nghiệm 
vùng cấm lớn (3.37eV) tương ứng vùng tia cực tím tổng hợp hạt ZnO hình cầu, kích thước micro mét với bề 
(Ultraviolet-UV) cùng hiệu suất tái hợp bức xạ cao tại mặt trơn bằng phương pháp tăng trưởng thủy nhiệt. Đặc 
nhiệt độ phòng bởi có năng lượng liên kết exiton lớn tính cấu trúc của hạt được phân tích chi tiết bằng kỹ thuật 
(60meV), đã và đang thu hút được sự chú ý, quan tâm của tán xạ tia X và phổ tán xạ đàn hồi Raman. Bằng bộ điều 
nhiều nhà nghiên cứu do các tính chất điện và quang điện khiển nano với đầu dò làm từ sợi cáp quang, các cấu trúc 
độc đáo và cho thấy tiềm năng ứng dụng rất lớn trong lĩnh đơn, đôi và ba hạt có thể được tạo thành. Toàn bộ quá trình 
vực huỳnh quang, quang xúc tác, hóa điện, cảm biến, pin điều khiển này được thực hiện và quan sát trực tiếp trong 
năng lượng mặt trời. Đặc biệt, khi vật liệu ZnO hình kính hiển vi điện tử quét. Đặc tính phát quang của các cấu 
thành ở cấu trúc nano/micro, nó sẽ thể hiện nhiều đặc tính trúc này được đo và khảo sát cho thấy nhiều đặc tính nội 
lý hóa mới mà cũng vật liệu đó ở kích thước lớn hơn bật như khả năng hấp thụ tia cực tím mạnh và đặc biệt là sự 
không thể hiện được. Hơn nữa, do có giá thành thấp và hình thành các đỉnh cộng hưởng trong phổ phát quang. 
thân thiện với môi trường, ZnO được xem có khả năng 
thay thế các vật liệu bán dẫn khác như TiO2, GaN ứng 2. Vật liệu và phương pháp 
dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Hạt ZnO hình cầu, kích thước micro được tổng hợp 
 ZnO là một vật liệu được nghiên cứu sâu rộng từ lâu bằng phương pháp tăng trưởng thủy nhiệt theo quy trình 
bởi các nhóm nghiên cứu trên thế giới, tuy nhiên trên thực được mô tả trong Hình 1. Trước tiên chúng tôi chuẩn bị 
tế vẫn còn nhiều hướng nghiên cứu mới, mở ra triển vọng 20ml 0.05M(mol/l) dung dịch Zinc Nitrate 
mới và cả những thách thức mới đòi hỏi cần tập trung (Zn(NO3)2.6H2O) + Hexamethylenetetramine (HMT). 
nghiên cứu thêm. Đặc biệt là việc nghiên cứu đưa ra các Tiếp đó, chúng tôi chuẩn bị tiếp 20ml 0.03M(mol/l) dung 
quy trình tổng hợp ZnO đơn giản, giá thành rẻ và phân dịch Trisodium Citrate (Na3C6H5O7). Trộn dung dịch Zinc 
tích chi tiết về đặc tính của vật liệu để từ đó có thể đề Nitrate+HMT với dung dịch Trisodium Citrate theo tỉ lệ 
xuất, triển khai việc ứng dụng vật liệu này trong thực tế. 2:1 trong lọ thủy tinh được đậy kín, dùng máy rung trộn 
Vật liệu ZnO cấu trúc nano/micro được tổng hợp có hình hỗn hợp dung dịch trong 30 giây và đặt hỗn hợp dung 
thái vô cùng phong phú tuỳ thuộc vào các phương pháp dịch trong lò nung tại nhiệt độ 90ºC trong 12 tiếng đồng 
tổng hợp khác nhau như dạng màng, dạng dây, dạng tứ hồ. Sau quá trình này hạt ZnO màu trắng sẽ được hình 
ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 11(96).2015, QUYỂN 2 79 
thành và lắng xuống dưới đáy lọ. Chúng tôi tiến hành rửa 3. Kết quả nghiên cứu và thảo luận 
dung dịch chứa hạt ZnO với nước cất để loại bỏ các dung Hình dạng của hạt ZnO sau khi được tổng hợp bằng 
môi hòa tan và tiếp tục rửa dung dịch chứa hạt này với phương pháp tăng trưởng thủy nhiệt được kiểm tra bằng 
alcohol và cho vào tủ lạnh (4ºC) để bảo quản. Để tăng kính hiển vi điện tử quét SEM (Scanning Electron 
chất lượng tinh thể của hạt ZnO, chúng tôi có thể ủ hạt Microscope), các kết quả phân tích này được trình bày 
trong lò sấy tại nhiệt độ 550ºC khoảng 12 tiếng đồng hồ trên Hình 2. Kết quả phân tích ảnh SEM cho thấy, hạt 
trong môi trường không khí thông thường. ZnO được tổng hợp thành công có dạng hình cầu rất đồng 
 nhất. Kết quả kiểm tra kích thước hạt thể hiện hầu hết các 
 hạt đều có kích thước micro mét. Thêm nữa, chúng ta 
 thấy rất rõ rằng, bề mặt của hạt sau khi tổng hợp khá trơn. 
 Hình cầu đồng nhất với bề mặt trơn sẽ giúp tăng cường 
 hiệu suất quang học của vật liệu [6, 7]. 
 Hình 1. Quy trình tổng hợp hạt ZnO hình cầu kích thước micro 
 mét bằng phương pháp tăng trưởng thủy nhiệt 
 Kết quả phân tích hình dạng của hạt ZnO được thực 
hiện bằng kính hiển vi điện tử quét SEM (Scanning 
Electron Microscope). Đặc tính cấu trúc của hạt nano ZnO 
được khảo sát bằng cách sử dụng máy phân tích tán xạ tia 
X (XRD: X-ray Diffraction) dùng nguồn Cu:Kα 
(λ=1.5415Å) và thiết bị đo phổ tán xạ không đàn hồi 
Raman (Horiba Jobin Yvon HR-800 dùng nguồn kích thích 
He-Cd laser bước sóng 325nm). Thành phần tỷ lệ nguyên 
 Hình 2. (a) và (b) Ảnh SEM hạt cầu ZnO sau khi tổng hợp 
tử hạt ZnO được phân tích bằng máy đo phổ tán xạ năng 
lượng tia X (EDS: Energy-dispersive X-ray Spectroscopy) Đặc tính cấu trúc của hạt cầu ZnO được phân tích bằng 
được cài đặt trong kính hiển vi điện tử quét đường hầm cách sự dụng các kỹ thuật phân tích tán xạ tia X (XRD: X-
TEM (Tunneling Electron Microscope). Đây cũng là các ray Diffraction) và phổ năng lượng liên kết phân tử Raman. 
phương pháp phân tích cấu trúc vật liệu được dùng rất phổ Thành phần tỷ lệ nguyên tử hạt ZnO được phân tích bằng 
biến trong các công trình nghiên cứu về vật liệu. máy đo phổ tán xạ năng lượng tia X (TEM-EDS). Các hạt 
 ZnO được phân tích nằm trong các lưới đồng (Cu) có kích 
 Thực nghiệm điều khiển hạt ZnO được tiến hành bằng thước 20×20µm2. Phổ năng lượng tán xạ tia X cho từng hạt 
cách sử dụng bộ điều khiển nano (Zyvex S100) cài đặt ZnO sẽ được phân tích và kết quả được trình bày ở trên 
trong kính hiển vi điện tử quét SEM. Đây là một công cụ Hình 3a. Kết quả thể hiện trên phổ tán xạ cho thấy sự có 
hết sức hữu ích cho nghiên cứu và ứng dụng nano/micro. mặt của các nguyên tử Zn, O và Cu. Chi tiết về tỷ lệ của hai 
Sự di chuyển của các đầu dò ở kích thước nano/micro mét nguyên tử Zn và O được thể hiện trong Bảng 1 cho thấy tỷ 
được thực hiện bởi hệ tay cầm điều khiển bên ngoài và lệ Zn và O gần đạt tỷ lệ 1:1 với tỷ trọng nguyên tử Zn:O là 
giao diện điều khiển trên máy tính. Các đầu dò được sử 4:1, theo đúng đặc tính cấu trúc cũng như thành phần cấu 
dụng trong nghiên cứu này là các đầu dò sợi quang với tạo của phân tử ZnO trên thực tế. 
đầu mũi kích thước khoảng 1µm, được chế tạo bằng kỹ 
 Bảng 1. Kết quả phân tích thành phần nguyên tử của 
thuật đốt nóng và kéo [8]. Nguồn nhiệt laser khí CO2 
được dùng để đốt nóng tập trung vào một điểm trên sợi hạt cầu ZnO 
cáp quang đã được tách lớp vỏ bảo vệ bên ngoài, sau đó Nguyên tử Tỉ lệ tỷ trọng (%) Tỉ lệ nguyên tử (%) 
thiết bị kéo cáp (Sutter-Instruments P-2000) được sử dụng 
để kéo sợi quang ở cả hai bên điểm đốt cho đến khi tách O 17.81 46.96 
rời thành hai sợi cáp. Bằng cách cài đặt thời gian đốt và Zn 82.19 53.04 
lực kéo, các đầu dò sợi quang với đầu mũi kích thước 
micro mét có thể được chế tạo thành công. Tổng 100 100 
80 Nguyễn Thanh Hội, Nguyễn Linh Nam 
 Hình 4. Quá trình điều khiển hạt ZnO bằng bộ điều khiển nano 
 với đầu dò làm từ sợi cáp quang cài đặt trong kính hiển vi điện 
 tử quét SEM 
 Để có thể đo khả năng hấp thụ và phát quang của hạt 
 cầu ZnO với các cấu trúc khác nhau như hạt đơn, hạt đôi 
 Hình 3. (a) Phân tích TEM-EDS về tỷ lệ thành phần nguyên tử hay ba hạt liên kết, chúng tôi sử dụng bộ điều khiển nano 
 cho đơn hạt ZnO; (b) Phổ X-ray của hạt ZnO; (c) Phổ năng với đầu dò làm bằng sợi cáp quang. Toàn bộ hệ thống điều 
 lượng Raman của hạt ZnO. khiển nano này được đặt bên trong kính hiển vi điện tử quét 
 SEM để có thể quan sát trực tiếp việc điều khiển các vật thể 
 Kết quả phân tích hạt cầu ZnO bằng máy quét tia X (hạt cầu ZnO). Hình 4 trình bày quá trình điều khiển đơn 
(dùng nguồn Cu:Kα, λ=1.5415Å) được thể hiện trong hat ZnO (đường kích hạt khoảng 3µm). Theo đó, hạt ZnO 
Hình 3b. Phổ tán xạ XRD của hạt ZnO xuất hiện các đỉnh sau khi được đặt trên đế silicon sẽ được kiểm soát và điều 
phổ rất rõ, chứng tỏ hạt ZnO có cấu trúc khá tinh khiết và khiển bằng bộ điều khiển nano với đầu dò làm từ sợi cáp 
tất cả những đỉnh phổ này đều tương ứng với các mặt quang có kích thước khoảng 1µm. Đầu dò quang được điều 
trong cấu trúc tinh thể wurtzit của ZnO [9]. Để phân tích khiển để lấy các đơn hạt (Hình 4a) sao cho đơn hạt dính 
rõ hơn về sự tinh khiết trong cấu trúc tinh thể của hạt vào đầu dò, nhờ đó chúng ta có thể di chuyển đơn hạt 
ZnO, chúng tôi cũng đồng thời sử dụng máy phân tích (Hình 4b) trong không gian đến vị trí mong muốn để có thể 
phổ tán xạ không đàn hồi Raman. Hình 3c trình bày kết thả hạt xuống lại đế (Hình 4c). Để thực hiện thành công thí 
quả phân tích phổ Raman được quét từ 200cm-1 đến nghiệm này, lực tiếp xúc giữa bề mặt, hạt và đầu dò phải 
2500cm-1dùng nguồn kích thích He-Cd laser bước sóng được kiểm soát một cách chính xác. Tham khảo tài liệu 8 
325nm với các đỉnh phổ tương ứng với sự rung lưới tinh để biết thêm chi tiết về công dụng bộ điều khiển nano, kỹ 
thể của cấu trúc wurtzit ZnO [10]. Theo đó, đỉnh phổ tại thuật chế tạo đầu dò sợi cáp quang, và kỹ thuật điều khiển 
574cm-1 và 590cm-1 tương ứng với hai chế độ đối xứng hạt. Bằng cách sử dụng kỹ thuật điều khiển này chúng tôi 
dao động quang ngang A1(LO) và E1(LO) trong cấu trúc có thể tạo ra hạt cầu ZnO với các cấu trúc khác nhau như 
tinh thể của ZnO, còn hai đỉnh phổ sau tương ứng với cấu trúc đơn, cấu trúc đôi và cấu trúc ba như trình bày trên 
sóng hài bậc hai và bậc ba của chế độ dao động quang Hình 5. Cấu trúc đơn được hình thành đơn giản bằng việc 
ngang A1(LO). Những kết quả phân tích cấu trúc vật liệu điều khiển lấy-nhả từng đơn hạt, còn cấu trúc đôi hay ba 
ở trên cho thấy, hạt cầu ZnO có cấu trúc tinh thể tốt với chúng ta có thể chọn các đơn hạt cấu ZnO có kích thước 
rất ít pha tạp sau quá trình tổng hợp. tương đương nhau để điều khiển cho chúng tạo liên kết với 
ISSN 1859-1531 - TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG, SỐ 11(96).2015, QUYỂN 2 81 
nhau. Rõ ràng rằng, nhiều cấu trúc hạt có thể được tạo ra, do sự phản xạ liên tục của trường sóng này tại bề mặt bên 
tuy nhiên để thể hiện khả năng thực hiện kỹ thuật điều trong của vật liệu, kết quả này sẽ tạo ra một sóng dao 
khiển, ở đây chúng tôi chỉ trình bày các cấu trúc đôi và ba. động di chuyển xung quanh bề mặt của vật liệu. Hiện 
Các cấu trúc hạt ZnO này sau đó sẽ được kích thích bởi tượng này có thể được quan sát bằng thực nghiệm và tính 
nguồn sáng để có thể nghiên cứu, khảo sát đặc tính phát toán bằng lý thuyết trong các vật liệu có cấu trúc đồng 
quang của vật liệu. nhất với bề mặt trơn [9, 13]. 
 Hình 6. Phổ quang của đơn hạt đặt trên đế Si 
 với kích thước hạt 5.8µm 
 Kết quả đo phổ phát quang của hạt ZnO với các cấu 
 trúc đôi và cấu trúc ba được thể hiện trong Hình 7 và 
 Hình 8. Chúng ta thấy rằng, phổ phát quang của các cấu 
 trúc này về cơ bản cũng tương tự như phổ của hạt đơn 
 gồm đỉnh phổ lớn ở vùng tia cực tím cũng như vùng ánh 
 sáng thấy được, cũng như là các đỉnh phổ bởi sự dao 
 động cộng hưởng WGM. Tuy nhiên, điểm khác biệt đó 
 là cường độ sáng của các đỉnh cộng hưởng WGM có 
 biên độ lớn hơn cũng như có hiện tượng chia tách các 
 đỉnh phổ với sự xuất hiện của các đỉnh phổ cường độ 
 nhỏ hơn bên cạnh. Hiện tượng này được dự đoán bằng lý 
 thuyết [14], nguyên nhân có thể là do có sự liên kết phổ 
 Hình 5. Các cấu trúc đơn (a), đôi (b) và ba (c) hạt có thể được giữa các hạt đơn ZnO với nhau. Kết quả của sự liên kết 
 tạo thành bằng kỹ thuật điều khiển hạt phổ sẽ làm cho các đỉnh phổ có cường độ mạnh hơn, 
 cũng như xuất hiện thêm các đỉnh phổ khác tại các 
 Phổ phát quang (350÷800nm) của các cấu trúc hạt bước sóng khác nhau trong dãy phổ phát quang của vật 
ZnO được đo khi kích thích hạt ZnO bằng nguồn tia cực liệu. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều khảo sát bằng thực 
tím từ nguồn bước sóng 325nm. Hình 6 trình bày kết quả nghiệm cũng như tính toán bằng lý thuyết để có thể giải 
đo phổ phát quang của đơn hạt cầu ZnO với đường kính thích chi tiết hơn về hiện tượng này. 
hạt khoảng 5.8µm. Kết quả phân tích phổ cho thấy hạt 
ZnO phát quang với cường độ mạnh tại vùng tia cực tím 
tương ứng với sự phát xạ ánh sáng giữa vùng hóa trị và 
vùng dẫn trong dải năng lượng của ZnO, điều này cho 
thấy khả năng hấp thụ tia cực tím rất mạnh của vật liệu. 
Thêm nữa, chúng ta cũng dễ dàng nhận thấy đỉnh phát xạ 
ánh sáng trong phổ phát quang tại vùng ánh sáng thấy 
được (~620nm). Những kết quả nghiên cứu và khảo sát 
tương tự cũng đã được báo cáo, mà nguyên nhân có thể 
bởi sự thiếu hụt một phần nguyên tử O trong cấu trúc tinh 
thể của ZnO [11, 12]. Điều này hoàn toàn phù hợp với kết 
quả phân tích thành phần nguyên tử được thể hiện trong 
Bảng 1 đã được trình bày ở trên. Điều đặc biệt thú vị đó là 
sự xuất hiện của các đỉnh nhỏ tại các bước sóng cách đều 
nhau trong phổ phát quang của hạt cầu ZnO, mà nguyên 
nhân là do sự dao động cộng hưởng WGM (Whispering 
Gallery Modes). WGM là chế độ cộng hưởng của trường Hình 7. Phổ quang của đôi hạt đặt trên đế Si 
sóng bị giam hảm bên trong một vật liệu với bề mặt trơn với kích thước mỗi hạt khoảng 4.3µm 
82 Nguyễn Thanh Hội, Nguyễn Linh Nam 
 dynamics and morphology control”, J. Mater. Chem. C 2, 14-33 
 (2014). 
 [3] L. Sang, Y. Zhao, C. Burda, “TiO2 Nanoparticles as Functional 
 Building Blocks”, Chem. Rev. 114, 9283–9318 (2014). 
 [4] H. M. Xiong, D. Xie, X. Guan, Y. Tana, Y. Xia, “Water-stable 
 blue-emitting ZnO@polymer core–shell microspheres”,Journal of 
 Materials Chemistry 24, 2490 (2007). 
 [5] A. Zhang, L. Zhang, L. Sui, D. Qian, M. Chen, “Morphology-
 controllable synthesis of ZnO nano-/micro- structures by a 
 solvothermal process in ethanol solution”, Cryst. Res. Technol. 48, 
 947–955 (2013). 
 [6] R. Chen, B. Ling, X. W. Sun, and H. D. Sun, “Room temperature 
 excitonic whispering gallery mode lasing from high-quality 
 hexagonal ZnO microdisks,” Adv. Mater. (Deerfield Beach Fla.) 
 23, 2199–2204 (2011). 
 [7] M. Wang, Y. Zhou, Y. Zhang, E. J. Kim, S. H. Hahn, and S. G. 
 Seong, “Near-infrared photoluminescence from ZnO,” Appl. Phys. 
 Lett. 100, 101906 (2012). 
 Hình 8. Phổ quang của ba hạt đặt trên đế Si [8] L. N. Nguyen, M. C. Lin, H. S. Chen, Y. W. Lan, C. S. Wu, K. S. 
 với kích thước mỗi hạt khoảng 1.8µm Chang-Liao, C. D. Chen, “Photo-response of a nanopore device 
 with a single embedded ZnO nanoparticle”, Nanotechnology 23, 
4. Kết luận 165201 (2012). 
 [9] R. S. Moirangthem, P. Cheng, P. C. Chien, B. T. H. Ngo, S. Chang, 
 Tóm lại, trong nghiên cứu này chúng tôi tổng hợp C. Tien, Y. Chang, “Optical cavity modes of a single crystalline 
thành công hạt ZnO hình cầu kích thước micro mét với bề zinc oxide microsphere”, Optics Express 21, 3010-3020 (2013). 
mặt trơn. Kết quả phân tích đặc tính cấu trúc của hạt bằng [10] R. Cuscó, E. A. Lladó, J. Ibáñez, L. Artús, J. Jiménez, B. Wang, 
kỹ thuật tán xạ tia X và tán xạ đàn hồi Raman cho thấy M. J. Callahan, “Temperature dependence of Raman scattering in 
hạt cầu ZnO có cấu trúc tinh thể tốt với rất ít pha tạp. Đặc ZnO,” Phys. Rev. B 75, 165202 (2007). 
tính quang của hạt ZnO với các cấu trúc đơn, đôi và ba [11] J. Liu, N. Motta, S. Lee, “Ultraviolet photodetection of flexible 
 ZnO nanowire sheets in polydimethylsiloxane polymer”, Beilstein 
cũng được đo và phân tích. Đặc tính phát quang của các J. Nanotechnol. 3, 353–359 (2012). 
cấu trúc này thể hiện nhiều đặc tính nội bật như khả năng [12] J. Liu, S. Lee, Y. H. Ahn, J. Y. Park, K. H. Koh, “Tailoring the 
hấp thụ tia cực tím mạnh và đặc biệt là sự hình thành các visible photoluminescence of mass-produced ZnO nanowires” , 
đỉnh dao động cộng hưởng WGM trong phổ phát quang. Phys. D: Appl. Phys. 42, 095401 (2009). 
 [13] A. Paunoiu, R. S. Moirangthem, A. Erbe, “Whispering gallery 
 modes in intrinsic TiO2 microspheres coupling to the defect-related 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO photoluminescence after visible excitation”, Physica status solidi 
[1] M. M. Silván, M. A. Hernández, V. T. Costa, R. J. Martín Palma, J. M. (RRL) 9, 241–244 (2015). 
 Martínez Duartet, “Structured porous silicon sub-micrometer wells [14] L. I. Deych, C. Schmidt, A. Chipouline , T. Pertsch, A. Tünnermann, 
 grown by colloidal lithography”, Europhys. Lett. 76, 690 (2006). “Propagation of the fundamental whispering gallery modes in a linear 
[2] C. O'Regan, S. Biswas, N Petkovab, J. D. Holmes, “Recent chain of microspheres”, Appl Phys B 93, 21–30 (2008). 
 advances in the growth of germanium nanowires: synthesis, growth 
 (BBT nhận bài: 28/07/2015, phản biện xong: 05/09/2015) 

File đính kèm:

  • pdftong_hop_va_phan_tich_dac_tinh_quang_cua_cac_vi_hat_cau_zno.pdf