Tiêu chí và test đánh giá hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi thành phố Hà Nội

55
- Sè 1/2021
TIEÂU CHÍ VAØ TEST ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ CHÖÔNG TRÌNH PHOÅ CAÄP BÔI
CHO HOÏC SINH 9-11 TUOÅI THAØNH PHOÁ HAØ NOÄI
Tóm tắt:
Kết quả nghiên cứu đã xác định được 4 tiêu chí (Kỹ năng thở, Kỹ năng bơi, Năng lực bơi, Kỹ
thuật cứu hộ) với 09 test, yêu cầu chuyên môn dùng trong đánh giá hiệu quả chương trình phổ
cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi Thành phố Hà Nội. Các tiêu chí, test nhận được sự đồng thuận
cao của các chuyên gia, giảng viên và huấn luyện viên, đồng thời đảm bảo tính thông báo và độ
tin cậy cần thiết.
Từ khóa: Tiêu chí, test, chương trình, phổ cập bơi, 9-11 tuổi, Hà Nội.
Criteria and test to evaluate the effectiveness of the swimming universalization
program for students aged 9-11 in Hanoi City
Summary:
The results of the study have identified 4 criteria (breathing skills, swimming skills, swimming
proficiency, life-saving techniques) with 09 tests and contents used for evaluating the effectiveness
of swimming universalization program for students 9 -11 years old in Hanoi City. Criteria and tests
receive a high consensus from experts, trainers and coaches, while it still ensures the necessary
informativeness and reliability.
Keywords: Criteria, test, program, swimming universalization, 9-11 years old, Hanoi.
*ThS, Trường Đại học TDTT Bắc Ninh; Email: loitdttbn83@gmail.com
Đậu Thị Lợi*
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Cung cấp các kỹ năng thiết thực để giảm
thiểu đuối nước là một trong những vấn đề của
sức khỏe cộng đồng có thể phòng ngừa và cấp
bách trên thế giới. Thông qua 10 chiến lược đã
được thiết kế để giúp việc phòng chống đuối
nước từ các tổ chức phi chính phủ (NGO) và các
nhà khoa học, đến các nhà hoạch định chính
sách và xã hội của mọi chính phủ nhằm tiếp cận
công tác phòng chống đuối nước một cách chiến
lược và đa ngành. Đồng thời cũng nêu bật vai
trò của nhận thức và sự tham gia của cộng đồng
trong việc tăng cường hiệu quả phòng chống
đuối nước. 
Một trong những vấn đề được nhiều nhà
nghiên cứu quan tâm là xây dựng chương trình
phổ cập bơi cho trẻ em phù hợp với điều kiện
và đặc thù ở mỗi địa phương. Xuất phát từ quan
điểm này, trong xây dựng chương trình phổ cập
bơi cho học sinh 9-11 tuổi ở Thành phố Hà Nội,
việc xác định các tiêu chí, test đánh giá hiệu quả
chương trình phù hợp là hết sức cần thiết.
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Quá trình nghiên cứu sử dụng các phương
pháp: Phương pháp phân tích và tổng hợp tài
liệu; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp
kiểm tra sư phạm; Phương pháp toán học thống
kê. Kết quả tính toán và biểu đồ trình bày kết
quả thực hiện bằng phần mềm R.
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ BAØN LUAÄN
1. Lựa chọn các tiêu chí, yêu cầu chuyên
môn trong đánh giá hiệu quả chương trình
phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi Thành
phố Hà Nội
Xác định các tiêu chí và yêu cầu chuyên môn
trong đánh giá hiệu quả chương trình phổ cập
bơi cho học sinh 9-11 tuổi Thành phố Hà Nội:
Bằng phương pháp nghiên cứu lựa chọn,
chúng tôi đã xác định được các tiêu chí và yêu
cầu chuyên môn đặc trưng trong đánh giá hiệu
quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11
tuổi Thành phố Hà Nội. Để đảm bảo tính khoa
học và khách quan trong lựa chọn các tiêu chí,
yêu cầu chuyên môn đặc trưng phù hợp với lứa
BµI B¸O KHOA HäC
56
tuổi 9-11, chúng tôi tiến hành nghiên cứu xác
định từng tiêu chí với các yêu cầu chuyên môn
đặc trưng của môn Bơi. Đồng thời cũng làm rõ
các tác dụng, cấp độ đạt được theo thang đo của
Bloom (1970), Simpson (1972) và Dave (1975)
trong lĩnh vực tâm lý vận động (kỹ năng) và của
Bloom Benjaming (1956), Anderson Lorin và
cộng sự (1996, 2001) trong lĩnh vực nhận thức.
Sau đó tiến hành phỏng vấn 41 chuyên gia, HLV
môn Bơi để đánh giá mức độ đồng thuận trong
việc lựa chọn các tiêu chí, yêu cầu chuyên môn
đặc trưng theo thang đo Likert ba bậc. Kết quả
trình bày tại bảng 1 và biểu đồ 1.
Qua bảng 1 cho thấy, ý kiến xác định về các
tiêu chí và yêu cầu chuyên môn trong đánh giá
hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh
9-11 tuổi của các chuyên gia, HLV môn Bơi đều
có sự tán thành rất cao từ mức đồng ý đến rất
đồng ý, lựa chọn đánh giá không đồng ý chiếm
tỷ lệ nhỏ (4.9% ở tiêu chí kỹ thuật cứu hộ). Như
vậy, với kết quả trên, các chuyên gia, HLV đều
đồng thuận với yêu cầu chuyên môn, cấp độ cần
Bảng 1. Kết quả phỏng vấn xác định tiêu chí và yêu cầu chuyên môn 
trong đánh giá hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi 
Thành phố Hà Nội của chuyên gia, HLV (n = 41)
TT Tiêu chí Yêu cầu chuyên môn Cấp độ Giá trị
Kết quả phỏng vấn
x dRất
đồng ý
Đồng
ý
Không
đồng ý
1 Kỹ năngthở
Thực hiện đầy đủ việc
nín thở và thở ra khi hụp
dưới nước
Vận
dụng
mi 35 5 1
2.83 0.44
% 85.4 12.2 2.4
2 Kỹ năngbơi
Thực hiện đầy đủ việc
đứng nước, lướt nước để
làm cơ sở cho các kiểu bơi
Vận
dụng
mi 38 3 0
2.93 0.26
% 92.7 7.3 0
3 Năng lựcbơi
Phối hợp các động tác
trong một số kiểu bơi,
nổi, lặn
Chính
xác
mi 39 2 0
2.95 0.22
% 95.1 4.9 0
4 Kỹ thuậtcứu hộ
Mô tả và thực hiện một
số cách giải cứu sơ cấp
Hiểu và
vận dụng
mi 31 8 2
2.71 0.56
% 75.6 19.5 4.9
Kỹ năng thở (n=41)
Kỹ năng bơi (n=41)
Năng lực bơi (n=41)
Kỹ năng cứu hộ (n=41)
100% 80%60%40%20%0%20%40%60%80%100%
Biểu đồ 1. Kết phỏng vấn xác định tiêu chí và yêu cầu chuyên môn trong đánh giá 
hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi của chuyên gia, HLV
57
- Sè 1/2021
đạt được của các tiêu chí đánh giá hiệu quả
chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi.
Cụ thể:
- Tiêu chí “Kỹ năng thở” với yêu cầu người
học thực hiện đầy đủ việc nín thở và thở ra khi
hụp dưới nước và đạt đến mức độ vận dụng, có
tỷ lệ ở mức rất đồng ý là 85.4%, mức đồng ý là
12.2% và không đồng ý chiếm tỷ lệ nhỏ 2.4%;
- Tiêu chí “Kỹ năng bơi” với yêu cầu người
học thực hiện đầy đủ việc đứng nước, lướt nước
để làm cơ sở cho các kiểu bơi và đạt đến mức
độ vận dụng, có tỷ lệ ở mức rất đồng ý là 92.7%,
mức đồng ý là 7.3%;
- Tiêu chí “Năng lực bơi” với yêu cầu người
học phối hợp các động tác trong một số kiểu bơi,
nổi, lặn và đạt đến mức độ chính xác, có tỷ lệ ở
mức rất đồng ý là 95.1%, mức đồng ý là 4.9%;
- Tiêu chí “Kỹ thuật cứu hộ” với yêu cầu
người học mô tả và thực hiện một số cách giải
cứu sơ cấp và đạt đến mức độ hiểu (kiến thức)
và vận dụng (kỹ năng), có tỷ lệ ở mức rất đồng
ý là 75.6%, mức đồng ý là 19.5% và không đồng
ý chiếm tỷ lệ nhỏ 4.9%;
Điểm trung bình của các tiêu chí đạt từ 2.71 –
2.95 điểm. So sánh điểm trung bình từ phỏng vấn
với thang đo Likert thì cả 4 tiêu chí đều đạt trên
2.34 điểm, nằm ở mức đánh giá “Rất đồng ý”.
Thông qua kết quả trên cho thấy sự thống
nhất cao từ các chuyên gia, HLV về 4 tiêu chí
và yêu cầu chuyên môn dùng để đánh giá hiệu
quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11
tuổi Thành phố Hà Nội.
Kiểm nghiệm độ tin cậy của kết quả phỏng
vấn xác định các tiêu chí đánh giá hiệu quả
chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi
Thành phố Hà Nội:
Để đảm bảo tính khoa học, tính khách quan
và tính khả thi, chúng tôi đã phỏng vấn 61 giảng
viên dạy bơi (không bao gồm 41 chuyên gia,
HLV đã phỏng vấn). Kết quả xác định độ tin cậy
của các tiêu chí đánh giá hiệu quả chương trình
phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi Thành phố
Hà Nội được trình bày ở ở bảng 2.
Bảng 2. Độ tin cậy của kết quả phỏng vấn xác định các tiêu chí đánh giá 
chương trình phổ cập bơi (n = 61)
TT Tiêu chí Hệ số tương quanbiến-tổng
Hệ số tương quan giữa
biến-tổng khi xóa biến
Hệ số tin cậy
(Cronbach's Alpha)
1 Kỹ năng thở 0.71 0.851
0.876
2 Kỹ năng bơi 0.78 0.823
3 Năng lực bơi 0.811 0.822
4 Kỹ thuật cứu hộ 0.679 0.874
Kết quả cho thấy, hệ số tin cậy Cronbach’s
Alpha là 0.876 thuộc mức cao. Đồng thời từng
yếu tố đặc trưng đảm bảo đủ độ tin cậy, không
yếu tố nào bị loại (Hệ số tương quan biến-tổng
từ 0.679 – 0.811 > 0.4; và Hệ số tương quan
giữa biến-tổng khi xóa biến từ 0.822 – 0.874 <
0.876). Như vậy, kết quả này khẳng định độ tin
cậy kết quả phỏng vấn xác định các tiêu chí
đánh giá hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho
học sinh 9-11 tuổi Thành phố Hà Nội. Với kết
quả xác định độ tin cậy thu được thì các tiêu chí
và yêu cầu chuyên môn bước đầu xác định đảm
bảo yêu cầu để phỏng vấn các đối tượng rộng
hơn là các giáo viên, hướng dẫn viên môn Bơi.
Chúng tôi tiến hành phỏng vấn 80 giáo viên,
hướng dẫn viên về 4 tiêu chí và yêu cầu chuyên
môn đánh giá hiệu quả chương trình phổ cập bơi
cho học sinh 9-11 tuổi Thành phố Hà Nội.
Thang đo sử dụng phỏng vấn 5 bậc. Kết quả thu
được như trình bày ở bảng 3 và biểu đồ 2.
Kết quả thu được ở bảng 3 và biều đồ 2 cho
thấy: Tỷ lệ trả lời chủ yếu ở mức đồng ý đến rất
đồng ý, trong đó: mức đồng ý chiếm tỷ lệ từ 11.2
– 17.5%; mức rất đồng ý chiếm tỷ lệ từ 78.8 –
85.0%. Khi tính theo điểm trung bình chung đạt
từ 4.69 – 4.81 điểm, thuộc mức rất đồng ý (từ
4.21 – 5.00 điểm). Như vậy, các giáo viên,
hướng dẫn viên đều đồng thuận với 4 tiêu chí và
BµI B¸O KHOA HäC
58
Bảng 3. Kết quả phỏng vấn xác định tiêu chí và yêu cầu chuyên môn
trong đánh giá hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi 
của giáo viên, hướng dẫn viên (n = 80)
TT Nội dung Giá trị
Kết quả phỏng vấn
x dRất
không
đồng ý
Không
đồng ý
Trung
lập Đồng ý
Rất
đồng ý
1 Kỹ năng thở
mi 0 0 9 7 64 4.69 0.67
% - - 11.2 8.8 80
2 Kỹ năng bơi
mi 0 0 3 14 63 4.75 0.52
% - - 3.8 17.5 78.8
3 Năng lực bơi
mi 0 0 3 9 68 4.81 0.48
% - - 3.8 11.2 85
4 Kỹ thuật cứu hộ
mi 0 0 4 9 67 4.79 0.52
% - - 5 11.2 83.3
Kỹ năng thở (n=80)
Kỹ năng bơi (n=80)
Năng lực bơi (n=80)
Kỹ thuật cứu hộ (n=80)
100% 80% 60% 40% 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Biểu đồ 2. Kết phỏng vấn lựa chọn tiêu chí và yêu cầu chuyên môn trong đánh giá 
hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi 
Biểu đồ 3. Biểu đồ tương quan giữa các tiêu chí và yêu cầu chuyên môn trong đánh giá 
chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi
Kỹ năng thở
Kỹ năng bơi
Năng lực bơi
Kỹ năng cứu hộ
59
- Sè 1/2021
yêu cầu chuyên môn trong đánh giá chương
trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi thành
phố Hà Nội.
Xác định mối tương quan giữa các tiêu chí
phỏng vấn, kết quả thu được ở biểu đồ 3 cho
thấy các tiêu chí đánh giá đều có mối tương
quan nhất định (hệ số tương quan r > 0.5). Điều
này đã khẳng định các tiêu chí có mối liên quan
và phụ thuộc vào nhau.
2. Tổng hợp và kểm định độ tin cậy của
các test, nội dung chuyên môn
Nhờ tổng hợp các công trình khoa học trong
và ngoài nước về các test, nội dung chuyên môn
được sử dụng trong đánh giá trình độ ở môn Bơi
và tìm hiểu thực trạng công tác đánh giá quá
trình tập luyện của học sinh ở các Câu lạc bộ
Bơi Chúng tôi đã lựa chọn được 12 test, 02
nội dung đáp ứng 4 tiêu chí và yêu cầu chuyên
môn trong đánh giá chương trình phổ cập bơi
cho học sinh 9-11 tuổi. Trước khi thực hiện
phỏng vấn lựa chọn các test, nội dung qua 2 lần
phỏng vấn, chúng tôi đã tiến hành xác định độ
tin cậy của các test. Đối tượng phỏng vấn gồm
41 chuyên gia, HLV và 61 giảng viên đại học.
Sử dụng thang độ Likert 5 mức độ để đánh giá
mức độ khách quan cao, chính xác. Kết quả đã
xác định được 12 test, 02 nội dung như trình bày
ở bảng 4: Kỹ năng thở (3 test); Kỹ năng bơi (3
test); Năng lực bơi (6 test); Kỹ thuật cứu hộ (2
nội dung).
3. Đánh giá mức độ phù hợp và xác định
các test, nội dung chuyên môn
Chúng tôi tiến hành phỏng vấn 102 chuyên
gia, giảng viên, HLV về 12 test (cho mỗi độ
tuổi) và 02 nội dung với 2 mức đánh giá là: Phù
hợp và Không phù hợp. Phỏng vấn 2 lần cách
nhau 1 tháng. Các test, nội dung được lựa chọn
phải chiếm tỷ lệ từ 90% qua 2 lần phỏng vấn,
đồng thời kiểm định Wilcoxon đảm bảo ổn định.
Kết quả phỏng vấn được trình bày ở bảng 4.
Bảng 4. Kết quả phỏng vấn lựa chọn test, nội dung chuyên môn trong đánh giá hiệu quả
chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11 tuổi (n = 102)
TT Tiêu chí, Test chuyên môn
Kết quả phù hợp
Lần 1 % Lần 2 %
I Kỹ năng thở
1 Hụp và thở bong bóng 20 lần (số lần) 94 92.16 95 93.14
2 Nín thở và thở ra ở tư thế hụp dưới nước (s) 96 94.12 92 90.20
3 Đọc số dưới nước (s) 71 69.61 69 67.65
II Kỹ năng bơi
4 Đứng nước (s) 97 95.10 99 97.06
5 Lướt nước (m) 98 96.08 100 98.04
6 Đập chân sải tay duỗi thẳng không cầm ván bơi (m) 67 65.69 73 71.57
III Năng lực bơi
7 Bơi ếch 50m (điểm) 102 100 101 99.02
8 Bơi trườn sấp 50m (điểm) 101 99.02 100 98.04
9 Nổi ngửa trong 30s (s) 100 98.04 102 100
10 Lặn 12m (m) 100 98.04 101 99.02
11 Bơi tự do (m) 72 70.59 75 73.53
12 Bơi nghiêng (m) 76 74.51 74 72.55
IV Kỹ thuật cứu hộ
13 Giải cứu người khác bằng sào, thừng, vật nổi (điểm) 95 93.14 99 97.06
14 Cứu hộ dưới nước (điểm) 63 61.76 65 63.73
Kết quả kiểm định Wilcoxon theo cặp V = 31; p-value = 0.187
BµI B¸O KHOA HäC
60
Qua kết quả tính toán ở bảng 4 cho thấy 12
test (cho mỗi độ tuổi), 02 nội dung qua 2 lần
phỏng vấn được các đối tượng phỏng vấn đánh
giá hợp lý với kết quả lựa chọn mỗi chỉ tiêu từ
61.76 - 100%. Mức ý nghĩa quan sát của kiểm
định giữa 2 lần phỏng vấn này là V = 31 với p-
value = 0. 8721 > 0.05, tức là kết quả giữa hai
lần phỏng vấn không có sự khác biệt. Căn cứ
theo tiêu chuẩn đặt ra là các test, nội dung được
lựa chọn phải chiếm tỷ lệ từ 90% qua 2 lần
phỏng vấn, đề tài đã loại bỏ 04 test, 01 nội
dung có tỷ lệ phỏng vấn chỉ đạt từ 61.76 -
74.51%. Còn lại 08 test và 01 nội dung được
lựa chọn gồm:
Kỹ năng thở (02 test): Hụp và thở bong bóng
20 lần (số lần); Nín thở và thở ra ở tư thế hụp
dưới nước (s).
Kỹ năng bơi (02 test): Đứng nước (s); Lướt
nước (m).
Năng lực bơi (4 test): Bơi ếch 50m (điểm);
Bơi trườn sấp 50m (điểm); Nổi ngửa trong 30s
(s); Lặn 12m (m).
Kỹ thuật cứu hộ: Giải cứu người khác bằng
sào, thừng, vật nổi (điểm).
4. Đánh giá mối quan hệ giữa 2 lần kiểm
tra các test
Đối tượng kiểm tra: 90 học sinh 9-11 tuổi.
Không kiểm tra nội dung Kỹ thuật cứu hộ. Các
nội dung đánh giá gồm:
(1) Đánh giá sự tương quan qua 2 lần kiểm
tra 8 test cho mỗi độ tuổi để xác định tính ổn
định trong thời gian cách nhau khoảng 2 tuần
thông qua hệ số tương quan cặp. Kết quả thu
được cho thấy hệ số tương quan Pearson (r) >
0.8 ở tất cả các test. Như vậy, kết quả kiểm tra
hai lần các test không có sự khác biệt có ý nghĩa
thống kê. Hay nói cách khác, 8 test đã lựa chọn
đảm bảo độ tin cậy.
(2) Đánh giá sự tương quan giữa các test để
xác định tính thông báo thông qua sử dụng hệ
số tương quan đa nhân tố. Kết quả thu được cho
thấy hệ số tương quan giữa các cặp đều có r >
0.5. Như vậy, giữa các test lựa chọn đều có mối
tương quan nhất định và phụ thuộc lẫn nhau.
Như vậy, 8 test lựa chọn đảm bảo tính thông báo
trong đánh giá dưới góc độ chuyên môn về hiệu
quả chương trình phổ cập bơi cho học sinh 9-11
tuổi Thành phố Hà Nội.
KEÁT LUAÄN
Kết quả nghiên cứu đã xác định được 04 tiêu
chí với 08 test và 01 nội dung dùng trong đánh
giá hiệu quả chương trình phổ cập bơi cho học
sinh 9-11 tuổi Thành phố Hà Nội. Trong đó: 
Tiêu chí Kỹ năng thở gồm 2 test: Hụp và thở
bong bóng 20 lần (số lần); Nín thở và thở ra ở
tư thế hụp dưới nước (s).
Tiêu chí Kỹ năng bơi gồm 2 test: Đứng nước
(s); Lướt nước (m).
Tiêu chí Năng lực bơi gồm 4 test: Bơi ếch
50m (điểm); Bơi trườn sấp 50m (điểm); Nổi
ngửa trong 30s (s); Lặn 12m (m).
Tiêu chí Kỹ thuật cứu hộ với 1 nội dung: Giải
cứu người khác bằng sào, thừng, vật nổi (điểm).
Các tiêu chí, test và nội dung đều nhận được
sự đồng thuận cao của các đối tượng phỏng vấn,
đồng thời đảm bảo tính thông báo và độ tin cậy
cần thiết. 
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Bộ môn Thể thao dưới nước (1999), Bơi
lội, Nxb TDTT, Hà Nội.
2. Chu Thái Xương (1982), Nghiên cứu về
chương trình phổ cập bơi cho trẻ 7, 8 tuổi ở Bắc
Kinh – Trung Quốc.
3. Ngô Xuân Viện (2014), Giáo trình Bơi thể
thao, Nxb TDTT, Hà Nội.
4. Nguyễn Đức Văn (2000), Phương pháp
thống kê trong TDTT, Nxb TDTT, Hà Nội.
5. Bloom B.S. (1956), Taxonomy of
Educational Objetives, Handbook I: The cognitive
Domain,Newyork: David Mckay Co Inc.
6. Dave R.H (1975), Psychomotor levels in
developing and writing behavioral objectives,
pp 20- 21. R.J. Armstrong, ed. Tucson, Arizona:
Educational Innovators Press.
7. World Health Organization (2017),
Preventing drowning: an implementation guide,
ISBN 978-92-4-151193-3.
(Bài nộp ngày 8/1/2021/2020, Phản biện ngày
14/1/2021, duyệt in ngày 1/2/2021)