Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem

Chương trình giáo dục phổ thông - Chương trình tổng thể (2018) đã xác định: Giáo dục khoa học tự nhiên là một

trong những nội dung giáo dục góp phần thực hiện mục tiêu hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực

chung cho học sinh (HS). Ngoài ra, giáo dục khoa học tự nhiên giúp HS vận dụng tổng hợp kiến thức, kĩ năng để

giải quyết các vấn đề trong cuộc sống; đồng thời cùng với các môn Toán, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Tin học thực

hiện giáo dục STEM. Ở cấp THPT, nội dung giáo dục khoa học tự nhiên thực hiện trong các môn học cốt lõi là Vật

lí, Hóa học và Sinh học; phương pháp giáo dục phải đảm bảo mỗi HS được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm

vụ học tập và trải nghiệm thực tế.

Đã có nhiều nghiên cứu về tổ chức hoạt động học trải nghiệm (HĐHTN), giáo dục STEM trong dạy học Sinh

học ở trường THPT. Chẳng hạn, thông qua các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Sinh học vi sinh vật để rèn luyện

cho HS kĩ năng tự học (Phan Đức Duy và Lê Thị Ngọc Trâm, 2017); tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học

Sinh học cơ thể người để phát triển năng lực thể chất cho HS (Nguyễn Thị Thanh Huyền, 2019); tổ chức hoạt động

trải nghiệm trong dạy học “Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật” nhằm phát triển năng lực vận dụng

kiến thức cho HS (Phạm Thị Hồng Tú và cộng sự, 2019); thiết kế và tổ chức HĐHTN các chuyên đề học tập môn

Sinh học (Nguyễn Thị Hằng và cộng sự, 2020); thiết kế chủ đề giáo dục STEM trong dạy học phần “Chuyển hóa vật

chất và năng lượng ở thực vật” (Trần Thị Gái và cộng sự, 2018); thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề “Sinh trưởng của

vi sinh vật - nhân giống nấm men” theo định hướng giáo dục STEM (Phạm Thị Hồng Tú và Ngọc Mạnh Huân,

2019). Các nghiên cứu đều giới thiệu nguyên tắc, quy trình thiết kế và tổ chức hoạt động trải nghiệm, dạy học STEM

có hiệu quả hình thành và phát triển năng lực của HS trong dạy học các chủ đề sinh học. Tuy nhiên, nghiên cứu vận

dụng HĐHTN theo định hướng giáo dục STEM trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” chưa

được đề cập. Dạy học “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” được tổ chức bằng các HĐHTN tạo các sản phẩm tiêu

diệt côn trùng, động vật gây hại là kết quả thực hiện dạy học theo định hướng giáo dục STEM, có ý nghĩa phát triển

năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học của HS.

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 1

Trang 1

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 2

Trang 2

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 3

Trang 3

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 4

Trang 4

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 5

Trang 5

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 6

Trang 6

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem trang 7

Trang 7

pdf 7 trang baonam 03/01/2022 17380
Bạn đang xem tài liệu "Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem

Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11) theo định hướng giáo dục Stem
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 488 (Kì 2 - 10/2020), tr 24-30 ISSN: 2354-0753 
24 
THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TRẢI NGHIỆM 
TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT” 
(SINH HỌC 11) THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM 
Nguyễn Thị Hằng 
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên 
Email: hangnt@tnue.edu.vn 
Article History 
Received: 14/8/2020 
Accepted: 31/8/2020 
Published: 20/10/2020 
Keywords 
STEM Education, 
experiential learning, 
experiential learning 
activities, growth and 
development. 
ABSTRACT 
Organizing experiential learning activities in STEM-oriented education helps 
to develop science skills, arouse the passion to explore practical problems and 
create products to solve problems of students. The paper uses theoretical 
research methods to define experiential learning activities in STEM oriented 
- education and designing STEM experiential learning activities in teaching 
the topic “Growth and development in animals” (Biology 11); using 
experimental method of pedagogy through organizing STEM experiential 
learning activities related to the competency to apply knowledge and skills on 
animals’ growth and development to solve relevant practical problems of 
students. 
1. Mở đầu 
Chương trình giáo dục phổ thông - Chương trình tổng thể (2018) đã xác định: Giáo dục khoa học tự nhiên là một 
trong những nội dung giáo dục góp phần thực hiện mục tiêu hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực 
chung cho học sinh (HS). Ngoài ra, giáo dục khoa học tự nhiên giúp HS vận dụng tổng hợp kiến thức, kĩ năng để 
giải quyết các vấn đề trong cuộc sống; đồng thời cùng với các môn Toán, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Tin học thực 
hiện giáo dục STEM. Ở cấp THPT, nội dung giáo dục khoa học tự nhiên thực hiện trong các môn học cốt lõi là Vật 
lí, Hóa học và Sinh học; phương pháp giáo dục phải đảm bảo mỗi HS được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm 
vụ học tập và trải nghiệm thực tế. 
Đã có nhiều nghiên cứu về tổ chức hoạt động học trải nghiệm (HĐHTN), giáo dục STEM trong dạy học Sinh 
học ở trường THPT. Chẳng hạn, thông qua các hoạt động trải nghiệm trong dạy học Sinh học vi sinh vật để rèn luyện 
cho HS kĩ năng tự học (Phan Đức Duy và Lê Thị Ngọc Trâm, 2017); tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học 
Sinh học cơ thể người để phát triển năng lực thể chất cho HS (Nguyễn Thị Thanh Huyền, 2019); tổ chức hoạt động 
trải nghiệm trong dạy học “Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật” nhằm phát triển năng lực vận dụng 
kiến thức cho HS (Phạm Thị Hồng Tú và cộng sự, 2019); thiết kế và tổ chức HĐHTN các chuyên đề học tập môn 
Sinh học (Nguyễn Thị Hằng và cộng sự, 2020); thiết kế chủ đề giáo dục STEM trong dạy học phần “Chuyển hóa vật 
chất và năng lượng ở thực vật” (Trần Thị Gái và cộng sự, 2018); thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề “Sinh trưởng của 
vi sinh vật - nhân giống nấm men” theo định hướng giáo dục STEM (Phạm Thị Hồng Tú và Ngọc Mạnh Huân, 
2019). Các nghiên cứu đều giới thiệu nguyên tắc, quy trình thiết kế và tổ chức hoạt động trải nghiệm, dạy học STEM 
có hiệu quả hình thành và phát triển năng lực của HS trong dạy học các chủ đề sinh học. Tuy nhiên, nghiên cứu vận 
dụng HĐHTN theo định hướng giáo dục STEM trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” chưa 
được đề cập. Dạy học “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” được tổ chức bằng các HĐHTN tạo các sản phẩm tiêu 
diệt côn trùng, động vật gây hại là kết quả thực hiện dạy học theo định hướng giáo dục STEM, có ý nghĩa phát triển 
năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học của HS. 
2. Kết quả nghiên cứu 
2.1. Khái niệm hoạt động học trải nghiệm theo định hướng giáo dục STEM 
“Học trải nghiệm” là một cách học thông qua làm, là quá trình tạo ra tri thức trên cơ sở trải nghiệm thực tế, dựa 
trên những đánh giá, phân tích những kinh nghiệm, kiến thức đã có (Andresen và cộng sự, 2016; Kolb & Kolb, 2017; 
Miettinen, 2000). Những sự kiện trong cuộc sống người học được trải nghiệm sẽ làm nảy sinh những vấn đề cần giải 
quyết và để giải quyết, HS cần được tạo cơ hội áp dụng hiệu quả kiến thức và thực hành STEM, nghĩa là biết phân 
tích, phản ánh, đánh giá kinh nghiệm của bản thân kết hợp với các dạng học tập, không gian học tập và kiến thức nền 
tảng khoa học, công nghệ, kĩ thuật, toán học (Nadelson & Seifert, 2017). 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 488 (Kì 2 - 10/2020), tr 24-30 ISSN: 2354-0753 
25 
Giáo dục STEM được hiểu là phương pháp tiếp cận liên môn (khoa học, công nghệ, kĩ thuật, toán học) trong dạy 
học với mục tiêu nâng cao hứng thú học tập các môn, vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề thực 
tiễn, định hướng hành động, trải nghiệm trong học tập, hình thành và phát triển năng lực và phẩm chất người học 
(Nguyễn Mậu Đức và Đinh Thị Ngoan, 2019; Nông Thúy Kiều và cộng sự, 2019). Khi thực hiện giáo dục STEM, 
để tổ chức dạy học một chủ đề/bài học STEM, cần xác định và lựa chọn các hình thức phù hợp. Trong đó, để huy 
động, thu hút sự quan  ...  Thực hiện tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng và đánh giá của GV về năng lực vận dụng kiến 
thức và kĩ năng đã học của HS thông qua sản phẩm và báo cáo sản phẩm học trải nghiệm STEM. 
2.3. Tổ chức hoạt động học trải nghiệm STEM trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” 
(Sinh học 11) 
Giai đoạn 1. Lập kế hoạch tổ chức HĐHTN STEM trong dạy học chủ đề: Trên cơ sở phân tích chương trình, 
yêu cầu cần đạt, nội dung dạy học, tình hình thực tế dạy học, trên cơ sở phân tích và lựa chọn những nội dung đề 
xuất HĐHTN STEM phù hợp trong dạy học Sinh học, GV thiết kế kế hoạch dạy học chủ đề, trong đó có tổ chức 
HĐHTN STEM. 
Kế hoạch tổng quát tổ chức HĐHTN STEM được trình bày trong bảng 2. 
Bảng 2. Kế hoạch tổng quát tổ chức HĐTN STEM trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” 
Hoạt 
động 
Mục tiêu 
Thời gian, 
địa điểm 
Cách thức tổ chức Sản phẩm 
Trải 
nghiệm 
qua cảm 
nhận 
(kinh 
Phát biểu được vấn đề 
thực tiễn liên quan đến 
sinh trưởng và phát triển 
của động vật và biện pháp 
hạn chế ảnh hưởng xấu 
15 phút, tại 
lớp học 
- GV chiếu video hoặc hình ảnh 
về cây trồng và đời sống sinh hoạt 
của con người bị tàn phá bởi côn 
trùng và động vật gây hại, gợi ý 
HS đặt câu hỏi cho hình ảnh vừa 
Vấn đề: Làm thế nào 
để tiêu diệt côn trùng 
và động vật gây hại 
đơn giản, tiết kiệm, 
không tổn hại môi 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 488 (Kì 2 - 10/2020), tr 24-30 ISSN: 2354-0753 
27 
nghiệm 
cụ thể) 
của côn trùng và động vật 
gây hại. 
theo dõi. 
- GV gợi ý HS phát biểu vấn đề. 
trường và các sinh 
vật khác? 
Nghiên 
cứu kiến 
thức nền 
và 
xây dựng 
ý tưởng 
để 
giải 
quyết 
vấn đề 
- Trình bày được đặc điểm 
và các giai đoạn sinh 
trưởng và phát triển ở 
động vật. 
- Phân biệt được các hình 
thức sinh trưởng và phát 
triển ở động vật. 
- Phân tích được ảnh 
hưởng của các yếu tố vật 
lí, hóa học đến sinh trưởng 
và phát triển ở động vật. 
45 phút, tại 
lớp học 
- HS phân chia nhóm. 
- GV giao nhiệm vụ cho các 
nhóm tìm hiểu về đặc điểm, các 
giai đoạn, các hình thức và các 
yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng 
và phát triển ở động vật. Gợi ý các 
nhóm tìm một số hình ảnh, video 
có liên quan. 
- Các nhóm thảo luận và báo cáo 
kết quả nghiên cứu kiến thức của 
nhóm, thảo luận kết quả của các 
nhóm khác. 
- GV tổ chức cho các nhóm tìm 
kiếm các biện pháp để bắt hoặc 
tiêu diệt côn trùng và động vật 
gây hại. 
- Hệ thống kiến thức 
và các phương tiện 
trực quan về đặc 
điểm, các giai đoạn, 
các hình thức và các 
yếu tố ảnh hưởng 
đến sinh trưởng và 
phát triển ở động vật. 
- Ý tưởng của nhóm 
về biện pháp để bắt 
hoặc tiêu diệt côn 
trùng và động vật 
gây hại. 
Lập kế 
hoạch 
chế tạo 
sản phẩm 
- Lập được kế hoạch của 
nhóm về chế tạo sản phẩm 
diệt côn trùng và động vật 
gây hại. 
- Thiết kế được bản vẽ của 
mô hình sản phẩm. 
30 phút, tại 
lớp học 
hoặc thêm 
thời gian 
ngoài lớp 
học (nếu 
cần) 
- GV hướng dẫn các nhóm lựa 
chọn ý tưởng phù hợp; hướng dẫn 
các nhóm HS thiết kế bản kế 
hoạch và vẽ mô hình. 
- HS thảo luận theo nhóm về các 
nội dung của bản kế hoạch và 
thống nhất kế hoạch của nhóm. 
- Bản kế hoạch về 
chế tạo sản phẩm 
diệt côn trùng và 
động vật gây hại. 
- Bản vẽ của mô hình 
sản phẩm. 
Thực 
hiện 
kế hoạch 
chế tạo 
sản phẩm 
- Chuẩn bị được học liệu, 
các nguyên vật liệu cần 
thiết để chế tạo sản phẩm. 
- Tạo được sản phẩm diệt 
côn trùng và động vật gây 
hại. 
- Bước đầu thử nghiệm 
được sản phẩm trong thực 
tiễn. 
1 - 2 tuần, 
ngoài lớp 
học (tùy 
từng 
nhóm) 
- HS thực hiện chế tạo sản phẩm 
theo bản kế hoạch của nhóm. 
- HS tập thử nghiệm sản phẩm, 
ghi lại kết quả. 
- HS chuẩn bị bản báo cáo, phân 
công người thuyết trình và chuẩn 
bị phản biện đối với các nhóm 
khác. 
- Sản phẩm bắt và 
diệt côn trùng và 
động vật gây hại. 
- Bản báo cáo của 
nhóm. 
Báo cáo 
kết quả 
thực hiện 
kế hoạch 
chế tạo 
sản phẩm 
- Giới thiệu được sản 
phẩm của nhóm thông qua 
thuyết trình bản báo cáo rõ 
ràng, thuyết phục. 
- Có ý thức tuyên truyền 
việc chế tạo và sử dụng 
các sản phẩm tự chế để 
diệt côn trùng và động vật 
gây hại. 
45 phút, tại 
lớp học 
- GV sử dụng kĩ thuật phòng 
tranh để các nhóm lần lượt báo 
cáo sản phẩm của nhóm mình. 
- HS báo cáo và vận dụng kĩ thuật 
5W1H trong quá trình thảo luận 
kết quả của các nhóm. 
- Một “phòng tranh” 
về sản phẩm của HS. 
- Hệ thống câu hỏi 
và trả lời. 
- Bài thuyết trình của 
các nhóm. 
Đánh giá 
kết quả 
hoạt 
động 
- Đánh giá được sản phẩm 
của nhóm mình và nhóm 
bạn. 
- Hoàn thiện được báo 
cáo. 
45 phút, tại 
lớp học 
- GV và HS xây dựng bảng tiêu 
chí tự đánh giá, đánh giá đồng 
đẳng và đánh giá của GV. GV tổ 
chức cho HS đánh giá. 
- Các nhóm thảo luận hoàn 
thành bản báo của nhóm và nộp 
lại cho GV. 
- Bảng tiêu chí đánh 
giá. 
- Bản báo cáo hoàn 
thiện của các nhóm. 
- Bảng kết quả đánh 
giá. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 488 (Kì 2 - 10/2020), tr 24-30 ISSN: 2354-0753 
28 
Giai đoạn 2. Chuẩn bị và thực hiện HĐHTN STEM trong dạy học chủ đề: 
- Bước 1. Phổ biến kế hoạch: Trước khi thực hiện dạy học chủ đề ít nhất 1 tuần, GV phổ biến kế hoạch học tập, 
kế hoạch HĐHTN STEM; phân công các công việc cụ thể và những phần cần chuẩn bị của HS. 
- Bước 2. Chuẩn bị: HS thực hiện hoạt động chuẩn bị thông qua 3 hoạt động: (1) Trải nghiệm qua cảm nhận (kinh 
nghiệm cụ thể); (2) Nghiên cứu kiến thức nền và xây dựng ý tưởng giải quyết vấn đề; (3) Lập kế hoạch chế tạo sản 
phẩm và thiết kế bản vẽ mô hình sản phẩm. 
- Bước 3. Thực hiện kế hoạch chế tạo sản phẩm: HS thực hiện thông qua 3 hoạt động: (1) Chuẩn bị các nguyên 
vật liệu; (2) Chế tạo sản phẩm; (3) Thử nghiệm sản phẩm. 
- Bước 4. Viết báo cáo và chuẩn bị thuyết trình: HS viết báo cáo về tiến trình HĐHTN và giới thiệu về sản phẩm. 
Giai đoạn 3. Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch chế tạo sản phẩm: 
- Bước 1. Kiểm tra công việc chuẩn bị: HS kiểm tra toàn bộ những sản phẩm, phương tiện, học liệu, của nhóm 
mình, để đảm bảo việc thuyết trình giới thiệu về HĐHTN STEM của nhóm được tốt nhất. 
- Bước 2. Giới thiệu sản phẩm 
- Bước 3. Hoàn thiện bản báo cáo 
Giai đoạn 4. Đánh giá HĐHTN STEM: Xây dựng bảng tiêu chí đánh giá năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng 
đã học thông qua HĐHTN STEM trong dạy học chủ đề, thể hiện qua đánh giá sản phẩm STEM và đánh giá báo cáo 
sản phẩm với 4 mức độ tốt, khá, trung bình, yếu. Các tiêu chí đánh giá sản phẩm STEM gồm: + Được thiết kế theo 
quy trình kĩ thuật; + Có tính thực tiễn; + Có tính sáng tạo (ưu điểm nổi bật); + Có tính khoa học; + Có tính thẩm mĩ. 
Các tiêu chí đánh giá báo cáo sản phẩm: + Hình thức báo cáo; + Tính khoa học và thực tiễn của nội dung báo cáo; 
+ Phong cách thuyết trình; + Nội dung có tính tích hợp; + Đặt và trả lời câu hỏi của các nhóm khác. Đồng thời, khảo 
sát thái độ của HS khi tham gia HĐHTN STEM. 
2.4. Đánh giá kết quả tổ chức hoạt động học trải nghiệm STEM trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển 
ở động vật” 
Bước đầu thực nghiệm dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” bằng tổ chức HĐHTN STEM tại 
lớp 11A2 và 11A17, Trường THPT Thái Nguyên (năm học 2019-2020), chúng tôi thu được kết quả như sau: 
- Các sản phẩm của 02 HĐHTN STEM mà HS thiết kế được là: bẫy muỗi, thuốc trừ sâu sinh học, bẫy chuột. 
- Kết quả đánh giá sản phẩm học trải nghiệm STEM và báo cáo sản phẩm học trải nghiệm STEM: Tổng hợp kết 
quả tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng và đánh giá của GV đối với sản phẩm học trải nghiệm STEM và báo cáo sản 
phẩm được trình bày trong bảng 3. 
Bảng 3. Kết quả đánh giá sản phẩm và báo cáo sản phẩm học trải nghiệm STEM 
Mức độ (%) 
Tiêu chí đánh giá 
Tốt Khá Trung bình Yếu 
Đánh giá sản phẩm học trải nghiệm STEM 
Được thiết kế theo quy trình kĩ thuật 58,0 26,7 10,0 5,3 
Có tính thực tiễn 64,7 23,3 12,0 0 
Có tính khoa học 41,3 52,0 6,7 0 
Có tính sáng tạo 15,3 31,3 36,7 16,7 
Có tính thẩm mĩ 16,7 24,7 40,0 18,7 
Đánh giá báo cáo sản phẩm học trải nghiệm STEM 
Hình thức báo cáo 57,7 26,0 8,0 9,3 
Nội dung có tính khoa học và tính thực tiễn 62,0 26,7 10,0 1,3 
Nội dung có tính tích hợp 38,7 47,3 10,7 3,3 
Phong cách thuyết trình 63,3 28,7 8,0 0 
Đặt và trả lời câu hỏi 21,3 30,7 42,7 5,3 
Bảng 3 cho thấy, các ý kiến đánh giá cho các tiêu chí của sản phẩm hay báo cáo sản phẩm ở mức tốt và khá là khá 
cao (mức tốt hầu như gần 40% đến 65%; mức khá trên 20% đến 47%). Tuy nhiên, về tính sáng tạo, tính thẩm mĩ của 
sản phẩm được đánh giá mức tốt (15,3% và 16,7%), mức khá (31,3% và 24,7%) là còn thấp, do quỹ thời gian để chế 
tạo sản phẩm và thử nghiệm sản phẩm còn hạn hẹp và phần lớn HS lần đầu được tham gia học trải nghiệm STEM; 
tương tự với tiêu chí đặt và trả lời câu hỏi, HS còn chưa quen với kĩ thuật 5W1H nên còn khá lúng túng khi đặt câu hỏi. 
Qua đó, có thể xác định HS học trải nghiệm STEM bước đầu đã biết vận dụng kiến thức, kĩ năng vào giải quyết vấn đề 
thực tiễn liên quan đến sinh trưởng và phát triển ở động vật, nhưng còn cần rèn luyện các kĩ năng nhiều hơn. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 488 (Kì 2 - 10/2020), tr 24-30 ISSN: 2354-0753 
29 
- Kết quả khảo sát thái độ của HS đối với HĐHTN STEM: Đánh giá bằng phiếu khảo sát, kết quả thu được 
ở hình 1. 
Hình 1. Biểu đồ khảo sát thái độ của HS đối với HĐTN STEM 
Hình 1 cho thấy, phần lớn nội dung khảo sát liên quan đến HĐHTN STEM được HS rất đồng ý và đồng ý với ý 
kiến khá cao (rất đồng ý: 34-64%; đồng ý: 32-52%); HS có ý kiến phân vân và không đồng ý là thấp. Nhưng tỉ lệ 
này lại thay đổi đối với nội dung HS vất vả hơn khi học trải nghiệm STEM (không đồng ý: 56%) cho thấy, HS hào 
hứng và tích cực tham gia hoạt động học tập nên không cảm thấy sự vất vả trong học tập. 
Các kết quả thực nghiệm mặc dù đã cho thấy tính hiệu quả và khả thi khi thực hiện HĐHTN STEM trong dạy 
học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” nhưng đây là kết quả bước đầu và thực hiện trên một số lượng HS 
nhất định và trong thời gian còn hạn chế. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn kế hoạch tổ chức HĐHTN 
STEM và thực hiện tổ chức rộng hơn tại các trường THPT, nhằm thực hiện được mục tiêu giáo dục phổ thông một 
cách tốt nhất. 
3. Kết luận 
HĐHTN và giáo dục STEM là một trong những định hướng phương pháp giáo dục có hiệu quả trong day học 
các môn học thuộc nội dung giáo dục khoa học tự nhiên nhằm hình thành và phát triển năng lực của HS. Trong mối 
tương quan giữa HĐHTN và giáo dục STEM, bài báo đã đưa ra khái niệm HĐHTN STEM, làm cơ sở cho việc thiết 
kế kế hoạch tổ chức HĐHTN STEM trong dạy học chủ đề “Sinh trưởng và phát triển ở động vật” (Sinh học 11). Kết 
quả thực nghiệm bước đầu cho thấy vai trò của HĐHTN STEM trong dạy học chủ đề đối với sự phát triển năng lực 
vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học của HS. Hiệu quả của HĐHTN STEM đối với sự phát triển các năng lực chung 
và năng lực sinh học sẽ được đề cập đến trong các nghiên cứu tiếp theo. Kết quả nghiên cứu của bài báo nhằm định 
hướng cho GV phổ thông quan tâm và sử dụng khi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018. 
Tài liệu tham khảo 
Andresen, L., Boud, D., Cohen, R. (2016). Experience-Based Learning. Chapter published in Foley, G. (Ed.). 
Understanding Adult Education and Training. Second Edition, Sydney: Allen & Unwin, 207-219, Available 
from: David Boud, Feb 03, 2016. 
Bộ GD-ĐT (2018a). Chương trình giáo dục phổ thông - Chương trình tổng thể (Ban hành kèm theo Thông tư số 
32/2018/TT-BGDĐT, ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT). 
Bộ GD-ĐT (2018b). Chương trình giáo dục phổ thông môn Sinh học (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-
BGDĐT, ngày 26/12/2018 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT). 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 488 (Kì 2 - 10/2020), tr 24-30 ISSN: 2354-0753 
30 
Kolb, A. Y., Kolb, D. A. (2017). Experiential Learning theory as a guide for Experiential Educators in higher 
education. Experiential Learning & Teaching in Higher Education, 1(1), 7-44. Available from 
https://nsuworks.nova.edu/elthe/vol1/iss1/7. 
Kolb, D. (1984). Experiential Learning: experience as the source of learning and development. Englewood Cliffs, 
NJ: Prentice Hall. 
Margot, K. C., Kettler, T. (2019). Teachers’ perception of STEM integration and education: a systematic literature 
review. International Journal of STEM Education, Vol. 6, Article number: 2. DOI https://doi.org/10.1186/ 
s40594-018-0151-2. 
Miettinen, R. (2000). The concept of experiential learning and John Dewey's theory of reflective thought and action. 
International Journal of Lifelong Education, 19(1), 54-72. DOI https://doi.org/10.1080/026013700293458. 
Nadelson, L. S., Seifert, A. L. (2017). Integrated STEM defined: Contexts, challenges, and the future. The Journal 
of Educational Research, 110(3), 221-223, DOI https://doi.org/10.1080/00220671.2017.1289775. 
Nông Thúy Kiều, Phạm Thị Mây, Trần Trung Ninh (2019). Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho 
học sinh thông qua chủ đề dạy học STEM phần “Dẫn xuất hidrocacbon” - Hóa học 11. Tạp chí Giáo dục, 
số 456, tr 42-46. 
Nguyễn Mậu Đức, Đinh Thị Ngoan (2019). Thiết kế chủ đề “Pin chanh” (Chương trình hóa học vô cơ lớp 12) theo 
định hướng giáo dục STEM. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 4, tr 214-221. 
Nguyễn Sỹ Nam, Đào Ngọc Chính, Phan Thị Bích Lợi (2018). Một số vấn đề về giáo dục STEM trong nhà trường 
phổ thông đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 9, tr 25-29. 
Nguyễn Thị Hằng, Phạm Thị Hồng Tú, Nguyễn Thị Hà (2020). Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Sinh 
học. NXB Đại học Thái Nguyên. 
Nguyễn Thị Hằng, Phạm Thị Ngọc Bích, Nguyễn Thị Hương (2020). Thiết kế và tổ chức hoạt động học trải nghiệm 
các chuyên đề học tập môn Sinh học. Tạp chí Khoa học & Công nghệ - Đại học Thái Nguyên, tập 225, số 07, tr 
350-355. 
Nguyễn Thị Thanh Huyền (2019). Xây dựng các hoạt động trải nghiệm trong dạy học “Sinh học cơ thể người” để 
phát triển năng lực thể chất cho học sinh. Tạp chí Giáo dục, số 453, tr 33-39. 
Nguyễn Văn Biên, Tưởng Duy Hải, Trần Minh Đức, Nguyễn Văn Hạnh, Chu Cẩm Thơ, Nguyễn Anh Thuấn, Đoàn 
Văn Thược, Trần Bá Trình (2019). Giáo dục STEM trong nhà trường phổ thông. NXB Giáo dục Việt Nam. 
Phạm Thị Hồng Tú, Ngọc Mạnh Huân (2019). Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề “Sinh trưởng của vi sinh vật - 
nhân giống nấm men” (Sinh học 10) theo định hướng giáo dục STEM cho học sinh hệ giáo dục thường xuyên. 
Tạp chí Giáo dục, số 450, tr 48-56. 
Phạm Thị Hồng Tú, Nguyễn Thị Hằng, Lương Thị Kim Mùi (2019). Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học 
“Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật” (Sinh học 11) nhằm phát triển năng lượng vận dụng kiến 
thức cho học sinh ở trường phổ thông. Tạp chí Giáo dục, số 463 tr 40-45; 34. 
Phan Đức Duy, Lê Thị Ngọc Trâm (2017). Rèn luyện cho học sinh kĩ năng tự học thông qua các hoạt động trải 
nghiệm trong dạy học phần Sinh học vi sinh vật, Sinh học 10. Tạp chí Giáo dục, số 416, tr 42-44,36.

File đính kèm:

  • pdfthiet_ke_va_to_chuc_hoat_dong_hoc_trai_nghiem_trong_day_hoc.pdf