Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục

Trong chương trình giáo dục phổ thông môn Vật lí

2018 được ban hành ở nước ta, chủ đề Khí lí tưởng

được dạy ở lớp 12 với thời lượng là 12 tiết (Ministry of

Education and Training, 2018). Nội dung trọng tâm của

phần này là các định luật thực nghiệm của chất khí.

Theo đó, chương trình quy định phải thực hiện tối thiểu

hai thí nghiệm là: Thí nghiệm khảo sát mối quan hệ áp

suất và thể tích khi giữ nguyên nhiệt độ (khảo sát định

luật Boyle) và thí nghiệm minh họa mối quan hệ thể tích

và nhiệt độ khi giữ nguyên áp suất (minh họa định luật

Charles). Mặt khác, để phát triển phẩm chất và năng lực

HS, trong tài liệu hướng dẫn dạy học môn Vật lí (V. K.

Nguyen, 2019), các tác giả biên soạn chương trình nhấn

mạnh việc giáo viên cần tăng cường các thí nghiệm của

học sinh (học sinh trực tiếp thực hiện thí nghiệm) và đẩy

mạnh xây dựng các thí nghiệm tự làm theo hướng đơn

giản, dễ thực hiện để bổ sung kịp thời vào danh mục các

thiết bị thí nghiệm tối thiểu của chương trình.

Trong danh mục thiết bị thí nghiệm tối thiểu của

môn Vật lí hiện hành mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban

hành, hiện tại có 2 thí nghiệm được trang bị ở các

trường trung học phổ thông là thí nghiệm khảo sát định

luật Boyle và thí nghiệm khảo sát mối quan hệ áp suất

và nhiệt độ khi giữ nguyên thể tích. Bộ thí nghiệm sử

dụng xi lanh thủy tinh để chứa khí và áp kế có độ chia

lớn để đo áp suất khí (độ chia nhỏ nhất là 5.103Pa) nên

độ chính xác chưa cao, tốn thời gian thực hiện. Như vậy

các thí nghiệm hiện hành chưa minh họa được định luật

Charles cũng như chưa kiểm chứng được phương trình

trạng thái khí lí tưởng để thực hiện chương trình phổ

thông mới.

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 1

Trang 1

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 2

Trang 2

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 3

Trang 3

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 4

Trang 4

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 5

Trang 5

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 6

Trang 6

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục trang 7

Trang 7

pdf 7 trang baonam 9860
Bạn đang xem tài liệu "Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục

Tạp chí khoa học xã hội, nhân văn và giáo dục
 UED Journal of Social Sciences, Humanities & Education, ISSN: 1859 - 4603 
 https://doi.org/10.47393/jshe.v11i1.841 
 TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI, NHÂN VĂN VÀ GIÁO DỤC 
 CHẾ TẠO BỘ THÍ NGHIỆM KHẢO SÁT CÁC ĐỊNH LUẬT CHẤT KHÍ 
 SỬ DỤNG TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “KHÍ LÍ TƯỞNG”– VẬT LÍ 12, 
 CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 
 Phùng Việt Hải, Nguyễn Văn 
 Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng, Việt Nam 
 Tác giả liên hệ: Phùng Việt Hải - Email: pvhai@ued.udn.vn 
 Ngày nhận bài: 11-8-2020; ngày nhận bài sửa: 01-6-2021; ngày duyệt đăng: 17-6-2021 
 Tóm tắt: Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu, chế tạo bộ thí nghiệm khảo sát các định luật chất khí theo hướng tự tạo, sử dụng vật 
 liệu dễ kiếm, thân thiện môi trường. Với độ chính xác khá cao (sai số dưới 1%), bộ thí nghiệm đã khảo sát được 3 định luật chất khí 
 và minh họa phương trình trạng thái khí lí tưởng. Các thí nghiệm trên có thể sử dụng làm thí nghiệm biểu diễn của giáo viên, thí 
 nghiệm của học sinh hoặc hướng dẫn học sinh chế tạo bộ thí nghiệm theo hướng trải nghiệm STEM nhằm phát triển năng lực Vật lí 
 của học sinh trong dạy học chủ đề Khí lí tưởng - Vật lí lớp 12, thuộc chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở nước ta. 
 Từ khóa: chế tạo; thí nghiệm khảo sát; các định luật chất khí; vật lí 12; chương trình giáo dục phổ thông 2018. 
 thiết bị thí nghiệm tối thiểu của chương trình. 
 1. Mở đầu 
 Trong danh mục thiết bị thí nghiệm tối thiểu của 
 Trong chương trình giáo dục phổ thông môn Vật lí 
 môn Vật lí hiện hành mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban 
 2018 được ban hành ở nước ta, chủ đề Khí lí tưởng 
 hành, hiện tại có 2 thí nghiệm được trang bị ở các 
 được dạy ở lớp 12 với thời lượng là 12 tiết (Ministry of 
 trường trung học phổ thông là thí nghiệm khảo sát định 
 Education and Training, 2018). Nội dung trọng tâm của 
 luật Boyle và thí nghiệm khảo sát mối quan hệ áp suất 
 phần này là các định luật thực nghiệm của chất khí. 
 và nhiệt độ khi giữ nguyên thể tích. Bộ thí nghiệm sử 
 Theo đó, chương trình quy định phải thực hiện tối thiểu 
 dụng xi lanh thủy tinh để chứa khí và áp kế có độ chia 
 hai thí nghiệm là: Thí nghiệm khảo sát mối quan hệ áp 
 lớn để đo áp suất khí (độ chia nhỏ nhất là 5.103Pa) nên 
 suất và thể tích khi giữ nguyên nhiệt độ (khảo sát định 
 độ chính xác chưa cao, tốn thời gian thực hiện. Như vậy 
 luật Boyle) và thí nghiệm minh họa mối quan hệ thể tích 
 các thí nghiệm hiện hành chưa minh họa được định luật 
 và nhiệt độ khi giữ nguyên áp suất (minh họa định luật 
 Charles cũng như chưa kiểm chứng được phương trình 
 Charles). Mặt khác, để phát triển phẩm chất và năng lực 
 trạng thái khí lí tưởng để thực hiện chương trình phổ 
 HS, trong tài liệu hướng dẫn dạy học môn Vật lí (V. K. 
 thông mới. 
 Nguyen, 2019), các tác giả biên soạn chương trình nhấn 
 mạnh việc giáo viên cần tăng cường các thí nghiệm của Nghiên cứu, chế tạo các thí nghiệm về các định luật 
 học sinh (học sinh trực tiếp thực hiện thí nghiệm) và đẩy thực nghiệm của chất khí ở nước ngoài hiện nay có các 
 mạnh xây dựng các thí nghiệm tự làm theo hướng đơn hãng chuyên sản xuất về các thiết bị thí nghiệm trong 
 giản, dễ thực hiện để bổ sung kịp thời vào danh mục các dạy học như Phywe (Kinetic gas theory and gas laws, 
 n.d.), Leybold (Pressure-Dependency of the Volume of a 
 Gas at a Constant Temperature (Boyle-Mariotte’s Law), 
 n.d.). Các bộ thí nghiệm của các hãng đều khảo sát 
Cite this article as: Phung, V. H. & Nguyen, V. (2021). được các định luật thực nghiệm của chất khí với độ 
Fabricating experimental equipment for testing gas laws chính xác cao. Tuy nhiên, các thí nghiệm đều phải kết 
for teaching and learning "Ideal gas" - grade 12 Physics, nối cảm biến và máy tính hoặc các thiết bị cầm tay nên 
National High School Program 2018. UED Journal of Social 
Sciences, Humanities and Education, 11(1), 72-78. 
 https://doi.org/10.47393/jshe.v11i1.841 
 72 | Tạp chí Khoa học Xã hội, Nhân văn và Giáo dục, Tập 11, Số 1 (2021), 72-78 
 ISSN: 1859 - 4603, UED Journal of Social Sciences, Humanities and Education, Vol. 11, No. 1 (2021), 72-78 
giá thành rất cao, cũng như chưa phát triển được tối đa tạo, sử dụng vật liệu dễ kiếm thân thiện môi trường sử 
các thành tố năng lực Vật lí mà chương trình đặt ra. dụng trong dạy học chủ đề Khí lí tưởng, Vật lí lớp 12 – 
 Các nghiên cứu ở trong nước thời gian qua cũng có thuộc chương trình giáo dục phổ thông mới rất có ý 
nhiều công bố như: Bộ môn Vật lí (T. D. Nguyen, 2016), nghĩa về khoa học và thực tiễn ở nước ta. 
Trường Trung học Phổ thông chuyên Lê Quý Đôn, Tỉnh 
Khánh Hòa, Lê Minh Văn (Le, 2014), Phan Minh Tiến 2. Nội dung 
(Phan, 2012), Các nghiên cứu trên đã xây dựng được 2.1. Mục tiêu của nghiên cứu 
các thí nghiệm khảo sát hoặc minh họa các định luật chất Nghiên cứu, chế tạo bộ thí nghiệm khảo sát các 
khí và phương trình trạng thái khí lí tưởng theo các định luật chất khí theo hướng tự tạo, sử dụng vật liệu dễ 
hướng: kết nối cảm biến Arduino và ngôn n ... hành (Phan, dục phổ thông mới. 
2012) hoặc thí nghiệm tự làm từ các thiết bị có sẵn trong 
 2.2. Phương pháp nghiên cứu 
thực tế (Le, 2014). Hướng nghiên cứu của các tác giả 
Phan Minh Tiến và Lê Minh Văn là rất có ý nghĩa với Phương pháp thực nghiệm, thể hiện cụ thể qua các 
thực tiễn dạy học ở nước ta hiện nay. Tác giả Phan Minh bước sau: Xác định mục tiêu, đề xuất phương án chế tạo 
Tiến đã khảo sát được định luật Boyle và định luật thí nghiệm, chế tạo lắp ráp bộ thí nghiệm, khảo sát các 
Charles, còn tác giả Lê Minh Văn chưa trình bày cụ thể định luật của chất khí, xử lí kết quả và đánh giá, định 
số liệu khảo sát các định luật của chất khí và phương hướng cách thức sử dụng thí nghiệm trong dạy học. 
trình trạng thái khí lí tưởng. Hơn nữa, các bộ thí nghiệm 2.3. Kết quả nghiên cứu 
trên chủ yếu là đơn chức năng (nghĩa là một thí nghiệm 2.3.1. Chế tạo bộ thí nghiệm khảo sát các định 
chỉ khảo sát/minh họa một định luật). luật chất khí 
 Từ các phân tích trên, việc nghiên cứu, chế tạo bộ a. Thiết bị thí nghiệm 
thí nghiệm khảo sát các định luật chất khí theo hướng tự Bộ thí nghiệm gồm các thiết bị như Hình 1: 
 Nhiệt kế Vỏ lon Ống dây nhựa trong 
 Các tấm gỗ Hộp keo dán Apollo silicon –A300 Ấm đun siêu tốc 
 Giấy mô hình Bút không xóa, các đai nhựa giữ ống Giá thí nghiệm 
 Hình 1. Danh mục các thiết bị dùng chế tạo bộ thí nghiệm 
 73 
 ISSN: 1859 - 4603, UED Journal of Social Sciences, Humanities and Education, Vol. 11, No. 1 (2021), 72-78 
 b. Các bước chế tạo và lắp ráp bộ thí nghiệm 2.3.2. Nguyên lý hoạt động của bộ thí nghiệm và 
 Quá trình chế tạo và lắp ráp bộ thí nghiệm thể hiện nguyên tắc đo các đại lượng 
qua các bước: a. Nguyên lý hoạt động của bộ thí nghiệm 
 Bước 1. Tạo giá thí nghiệm: Dùng cưa để cắt các Thí nghiệm dựa trên nguyên tắc bình thông nhau và 
thanh gỗ với với các kích thước (gồm 2 thanh làm giá sự cân cân bằng áp suất thông qua sử dụng áp kế nước. 
rộng 5 cm, dài 60 cm; 1 bản làm đế rộng 15 cm, dài 30 Lượng khí khảo sát nằm trong lon và phần ống nhựa 
cm, 1 đoạn tạo liên kết rộng 5 cm dài 10 cm), dùng bên trái bị chắn bởi dung dịch màu. Chính điều này làm 
khoan bắt vít để ráp thành giá thí nghiệm. lượng khí luôn đảm bảo là không đổi. Việc dùng chất 
 lỏng để “nhốt khí” làm thí nghiệm trở nên rất nhạy 
 Bước 2. Tạo vạch chia thể tích đến ml trên ống 
 (nhiệt độ thay đổi vài độ đã quan sát được sự thay đổi 
nhựa: Bơm một lượng nước đã biết thể tích từ xi lanh 
 của thể tích/áp suất) – điều mà các bộ thí nghiệm hiện 
vào ống nhựa (giả sử 20 ml), sau đó dùng thước chia 
 nay ở các trường phổ thông không thể thực hiện được. 
thành 20 khoảng đều nhau trên ống nhựa, khi đó mỗi 
 Đây là điểm quan trọng nhất để thực hiện được thí 
khoảng trên ống nhựa tương ứng 1 ml). 
 nghiệm minh hoạ định luật Charles và phương trình 
 Bước 3. Dùng dao rọc giấy cắt giấy mô hình trạng thái khí lý tưởng. 
(fomex độ dày 3 mm) thành 2 dải mỏng, dùng thước để 
 b. Nguyên tắc đo các đại lượng của khí 
tạo các vạch chia tương ứng với từng ml thể tích của 
ống nhựa, dùng keo dán 2 dải giấy mô hình lên 2 thanh - Đo nhiệt độ: Thông qua đọc số liệu trên nhiệt kế. 
gỗ làm giá thí nghiệm. - Đo thể tích khí: V = 328 + Vx (ml), (1) 
 Bước 4. Gắn ống nhựa đã có nước pha màu lên giá trong đó: 328 ml là phần thể tích khí trong lon, Vx 
thí nghiệm thông qua các đai giữ ống. là thể tích khí trong ống nhựa nhánh bên trái. 
 Bước 5. Dùng khoan, khoan 2 lỗ ở đáy lon để cắm - Đo áp suất: Khi cân bằng, áp suất của khí bằng áp 
nhiệt kế và ống nhựa. suất của một điểm ngay trên bề mặt chất lỏng nhánh trái 
 Bước 6. Đánh dấu vị trí cắm nhiệt kế (giới hạn đo và bằng áp suất điểm ngang bằng trong chất lỏng bên 
1100C, độ chia nhỏ nhất 0,50C) và đoạn ống kim loại nhánh phải. 
(hoặc ống thủy tinh, đường kính trong 0,6 cm, chiều dài 5 Khi đó: p = p0 + rgh (Pa), (2) 
cm) có đường kính trong bằng đường kính ống nhựa 
 trong đó: p0 là áp suất khí quyển. 
(đường kính trong 0,6 cm, chiều dài khoảng 2 m; có thể 
thay thế bằng ống dịch truyền y tế) vào trong vỏ lon r là khối lượng riêng của nước màu (r = 1000 
 3
(nước giải khát, nước yến), dùng ống đong thủy tinh để kg/m ); h là chênh lệch độ cao của chất lỏng bên phải so 
đo thể tích của phần nhiệt kế và phần ống cắm vào lon. với bên trái (h > 0 nếu mực nước nhánh phải cao hơn và 
 ngược lại), mốc là vạch chất lỏng bên trái). 
 Bước 7. Dùng keo Apollo silicone để gắn nhiệt kế 
và ống thủy tinh/kim loại vào vỏ lon. Lắp ống dây nhựa 2.3.3. Khảo sát các định luật chất khí và bình luận 
vào đầu trên của ống thủy tinh/kim loại sao cho không a. Thí nghiệm 1. Khảo sát mối quan hệ áp suất và thể 
khí không thoát ra ngoài. tích khi giữ nguyên nhiệt độ (khảo sát định luật Boyle). 
 Kéo ống nhựa bên phải lên (hoặc xuống) để thay 
 Bước 8. Lắp ráp hoàn chỉnh bộ thí nghiệm (Hình 2) 
 đổi thể tích khí, đọc thể tích và áp suất tương ứng các 
 lần đo, kết quả thể hiện qua Bảng 1. 
 Sai số tỉ đối cực đại: 
 DA AA+++... A
 d A = max với A = 12 n , (3) 
 max A n
 D( pV. ) 0,05.100
 d ( pV.) = max .100%= = 0,14 (%) 
 max ( pV. ) 36,07
 Hình 2. Bộ thí nghiệm hoàn chỉnh 
 74 
 ISSN: 1859 - 4603, UED Journal of Social Sciences, Humanities and Education, Vol. 11, No. 1 (2021), 72-78 
 Bảng 1. Khảo sát mối quan hệ áp suất và thể tích khi Sai số tương đối cực đại: 
 giữ nguyên nhiệt độ æöV
 Dç÷
 æöV èøT max
 d ç÷ ==.100% 0,8%
 èøT max æöV
 ç÷
 èøT 
 Kết luận: Với sai số 0,8%, khi giữ nguyên áp 
 suất, thể tích của một lượng khí không đổi tỉ lệ với nhiệt 
 độ tuyệt đối (định luật Charles). 
 c. Thí nghiệm 3. Khảo sát mối quan hệ áp suất và 
 nhiệt độ khi giữ nguyên thể tích. 
 Đồ thị ứng với các đẳng quá trình thể hiện qua Hình 3. 
 Kết luận: Với sai số 0,14%, khi giữ nguyên nhiệt Đánh dấu mực chất lỏng ở nhánh bên trái (giả sử 
độ, áp suất của một lượng khí không đổi tỉ lệ nghịch với điểm O trên thước trái), thay đổi nhiệt độ của không khí 
thể tích của nó (định luật Boyle). trong lon (bằng cách nhúng lon vào nước nóng), khuấy 
 b. Thí nghiệm 2. Khảo sát mối quan hệ thể tích và đều nước trong khoảng 10s, dịch chuyển ống nhựa 
nhiệt độ khi giữ nguyên áp suất (khảo sát định luật nhánh bên phải để mực chất lỏng nhánh trái về điểm 
Charles). đánh dấu O (đẳng tích). Ghi nhiệt độ và áp suất khi đó. 
 Bảng 2. Khảo sát mối quan hệ thể tích và nhiệt độ khi Lặp lại thí nghiệm với các nhiệt độ khác nhau, kết quả 
 giữ nguyên áp suất thể hiện qua Bảng 3. 
 Bảng 3. Khảo sát mối quan hệ áp suất và nhiệt độ khi 
 giữ nguyên thể tích 
 Thay đổi (tăng) nhiệt độ của không khí trong lon 
(bằng cách nhúng lon vào nước nóng), khuấy đều nước 
trong khoảng 10s để ổn định nhiệt độ, kéo ống nhựa 
nhánh bên phải (lên hoặc xuống) để mực chất lỏng 2 
nhánh bằng nhau (khi đó áp suất khí bằng áp suất trạng 
thái đầu). Ghi nhiệt độ và thể tích khi đó. Lặp lại thí 
nghiệm với các nhiệt độ khác nhau, kết quả thể hiện qua 
Bảng 2. 
 Đồ thị đường đẳng nhiệt Đồ thị đường đẳng áp Đồ thị đường đẳng tích 
 Hình 3. Đồ thị các đẳng quá trình 
 75 
 ISSN: 1859 - 4603, UED Journal of Social Sciences, Humanities and Education, Vol. 11, No. 1 (2021), 72-78 
 Sai số tỉ đối cực đại: màu nhánh bên trái không bị dâng lên có thể trào vào 
 æöp trong lon. 
 Dç÷
 æöp èøT max = 0,24 % 2.3.4. Định hướng sử dụng bộ thí nghiệm trong 
 d ç÷ = .100%
 èøT max æöp dạy học chủ đề “Khí lí tưởng” – Vật lí lớp 12 
 ç÷
 èøT Để phát triển năng lực vật lí (thành tố tìm hiểu tự 
 Kết luận: Với sai số 0,24%, khi giữ nguyên thể nhiên dưới góc độ vật lí) của học sinh trong dạy học chủ 
tích, áp suất của một lượng khí không đổi tỉ lệ với nhiệt đề “Khí lí tưởng” – lớp 12 chương trình giáo dục môn 
độ tuyệt đối. Vật lí năm 2018, giáo viên có thể chia lớp thành các 
 d. Thí nghiệm 4. Minh hoạ phương trình trạng nhóm, áp dụng phương pháp dạy học theo Trạm (với 3 
thái khí lí tưởng trạm: Trạm khảo sát quá trình đẳng nhiệt; Trạm khảo sát 
 Thay đổi nhiệt độ của khí, khuấy nước khoảng 10s, quá trình đẳng áp; Trạm khảo sát quá trình đẳng tích), 
đọc thể tích và áp suất tương ứng, điền số liệu vào Bảng các nhóm sử dụng bộ thí nghiệm để tìm tòi, khám phá 
4, lặp lại thí nghiệm với các nhiệt độ khác nhau. ra các định luật chất khí. Nhiệm vụ cụ thể của mỗi trạm 
 Bảng 4. Minh hoạ phương trình trạng thái khí lí tưởng thể hiện qua phiếu học tập số 1. 
 Ngoài ra, theo yêu cầu cần đạt của chương trình, có 
 thể minh họa định luật Charles từ thí nghiệm 2 như sau: 
 Trên cơ sở số liệu lần thí nghiệm 1, vận dụng biểu thức 
 V
 định luật ( = const ) để lần lượt tính thể tích V2, V3,  
 T
 khi thay đổi (tăng) nhiệt độ lên T2, T3 Sau đó thực 
 hiện thí nghiệm kiểm chứng đo các thể tích tương ứng, 
 từ đó rút ra kết luận. 
 Do vật liệu chế tạo thí nghiệm dễ kiếm, sử dụng vật 
 liệu tái chế, thân thiện môi trường nên giáo viên có thể 
 Sai số tỉ đối cực đại: æöpV. 
 d ç÷= 0,8% dạy học theo hướng STEM trải nghiệm thông qua yêu 
 èøT
 max cầu học sinh thực hiện theo nhóm chế tạo bộ thí nghiệm 
 Kết luận: Với sai số 0,8 %, khi biến đổi trạng thái 
 dưới hình thức câu lạc bộ. 
của một lượng khí không đổi, tỉ số pV là một hằng số. 
 T 3. Kết luận 
 Bình luận: Có thể thấy rằng, bộ thí nghiệm cho So với mục tiêu đề ra, trong nghiên cứu này, chúng 
phép khảo sát được 3 định luật chất khí và phương trình tôi đã chế tạo thành công bộ thí nghiệm khảo sát các định 
trạng thái khí lí tưởng với độ chính xác rất cao. Bên luật chất khí theo hướng tự tạo, sử dụng vật liệu dễ kiếm, 
cạnh đó, bộ thí nghiệm còn có các ưu điểm như: độ thân thiện môi trường. Với độ chính xác khá cao (sai số 
nhạy khá tốt, thao tác thí nghiệm đơn giản, thời gian dưới 1%), thời gian thực hiện thí nghiệm ngắn, có độ ổn 
thực hiện thí nghiệm ngắn, có độ ổn định, đặc biệt là định, bộ thí nghiệm đã khảo sát được 3 định luật chất khí 
chế tạo từ vật liệu tái chế. Tuy nhiên, bộ thí nghiệm còn và minh họa phương trình trạng thái khí lí tưởng, đồng 
có hạn chế là lớp keo dán gắn ống nhựa với đáy lon dễ thời khắc phục được một số hạn chế của bộ thí nghiệm 
bị bong (do làm thí nghiệm quá nhiều lần hoặc cho thay hiện hành theo danh mục thiết bị thí nghiệm tối thiểu của 
đổi nhiệt độ quá lớn), làm khí bị rò ra ngoài. Hạn chế môn Vật lí mà Bộ giáo dục và Đào tạo trang bị cho các 
này sẽ được chúng tôi khắc phục khi tìm được keo có trường Trung học phổ thông. Các thí nghiệm trên có thể 
khả năng chịu nhiệt tốt hơn. sử dụng làm thí nghiệm biểu diễn của giáo viên hoặc làm 
 Chú ý: Với bộ thí nghiệm này, khi nghiên cứu quá thí nghiệm của học sinh (khi giáo viên chế tạo được nhiều 
trình đẳng tích, đẳng áp nên khảo sát quá trình tăng bộ), đáp ứng tốt mục tiêu dạy hoc phát triển năng lực học 
nhiệt độ (mỗi lần thay đổi không quá 30C) để mực nước sinh trong dạy học chủ đề Khí lí tưởng - Vật lí lớp 12, 
 thuộc chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở nước ta. 
 76 
 ISSN: 1859 - 4603, UED Journal of Social Sciences, Humanities and Education, Vol. 11, No. 1 (2021), 72-78 
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
 Xây dựng định luật Boyle (25 phút) 
 Nhóm:..... 
 NV1: Tìm mối quan hệ p – V trong quá trình đẳng nhiệt. 
 - Kéo ống nhựa bên phải lên, xuống để thay đổi thể tích khí, đọc thể tích và áp suất tương 
 ứng các lần đo, kết quả thể hiện qua bảng 
 3 3
 Lần Dp (pa) p (pa) Vx (m ) V(m ) Biểu thức dự đoán 
 đo (p.V = const) 
 1 0 101325,0 28.10-6 356.10-6 
 2 431,2 101756,2 27.10-6 355.10-6 
 3 470,4 101795,4 26.10-6 354.10-6 
 4 813,4 102138,4 25.10-6 353.10-6 
 5 1078,0 102403,0 24.10-6 352.10-6 
 - Tính biểu thức dự đoán về p và V, điền kết quả vào cột 6, từ đó rút ra nhận xét đúng 
 về mối quan hệ đó (định luật Boyle). 
 . 
 NV2: Vẽ đồ thị trong quá trình đẳng nhiệt trong hệ tọa độ p-V 
 - Vẽ đồ thị p – V từ số liệu thí nghiệm thu được (nhiệt độ T1). 
 - Vẽ đồ thị đường đẳng nhiệt với nhiệt độ cao hơn (T2) 
 - Giải thích vị trí 2 đường đẳng nhiệt (T2 > T1) dựa vào thuyết động học phân tử chất khí. 
 (Gợi ý: Kẻ đường thẳng song song với trục p, cắt 2 đường đẳng nhiệt, tương ứng ta có p1 và p2) 
Tài liệu tham khảo định luật thực nghiệm của chất khí). 
Kinetic gas theory and gas laws. (n.d.). PHYWE  bai-viet/608-bo-thi-nghiem-
 Systeme GmbH & Co. KG. https://www.phywe. kiem-chung-dinh-luat-thuc-nghiem-cua-chat-khi 
 com/de/physik/waermelehre-thermodynamik/ Nguyen, V. (2019). Fabricating and using the 
 kinetische-gastheorie-und-gasgesetze/ experimental equipment for testing gas laws – 
Le, M. V. (2014). Designing experimental equipment Grade 10 Physics (Chế tạo và sử dụng bộ thí 
 for gas laws from waste materials (Thiết kế bộ thí nghiệm khảo sát các định luật chất khí – Vật lí 10) 
 nghiệm chất khí bằng những vật liệu phế thải). [Graduation thesis]. University of Science and 
 https://123docz.net/ document/2656054-skkn- Education - The University of Danang. 
 thiet-ke-bo-thi-nghiem-chat-khi-bang-nhung-vat- Nguyen, V. K. (2019). A guide to teaching Physics, the 
 lieu-phe-thai.htm New National High School Program (Hướng dẫn 
Ministry of Education and Training. (2018). The High dạy học môn Vật lí theo chương trình giáo dục phổ 
 School Physics Program (Issued in Circular No. thông mới). University of Education. 
 32/2018/TT-BGDĐT on 26/12/2018). Hanoi. Phan, M. T. (2012). Designing some experiments to 
Nguyen, T. D. (2016). The equipment set to test the support the instruction on "Gases" and 
 empirical law of gase (Bộ thí nghiệm kiểm chứng "Fundamentals of thermodynamics" (Xây dựng và 
 77 
 Phùng Việt Hải, Nguyễn Văn 
 sử dụng một số thí nghiệm hỗ trợ quá trình dạy Pressure-dependency of the volume of a gas at a constant 
 học các chương “Chất khí” và “Cơ sở của nhiệt temperature (Boyle-Mariotte’s law). (n.d.). 
 động lực học”) [Master's thesis]. Ho Chi Minh https://www.leybold-shop.com/vp2-5-2-1.html 
 City University of Education. 
 FABRICATING EXPERIMENTAL EQUIPMENT FOR TESTING GAS LAWS 
 FOR TEACHING AND LEARNING "IDEAL GAS" - GRADE 12 PHYSICS, 
 NATIONAL HIGH SCHOOL PROGRAM 2018 
 Phung Viet Hai, Nguyen Van 
 The University of Danang - University of Science and Education, Vietnam 
 Author corresponding: Phung Viet Hai - Email: pvhai@ued.udn.vn 
 Article History: Received on 11th August 2020; Revised on 1st June 2021; Published on 17th June 2021 
Abstract: In this study, we fabricated the experimental equipment for testing gas laws, using eco-friendly and easy-to-find materials. 
The equipment was able to test, with relatively high accuracy (error less than 1%), the gas laws and demonstrate the state equation 
of ideal gases. The findings reveal that the equipment and similar experiments can be adopted for teachers’ modeling activities as 
well as students’ experiments, or teachers can guide their students to fabricate their own equipment as a STEM experience while 
teaching the topic “Ideal Gas” – Grade 12 Physics, the national high school program 2018. 
Key words: fabricate; testing experiment; gas laws; grade 12 Physics; national high school program 2018. 
78 

File đính kèm:

  • pdftap_chi_khoa_hoc_xa_hoi_nhan_van_va_giao_duc.pdf