Tài liệu Cẩm nang hướng dẫn đào tạo cán bộ chủ chốt hợp tác xã - Bài 7: Hợp đồng thương mại và một số loại hợp đồng thương

Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
CẨM NANG HƯỚNG DẪN 
ĐÀO TẠO CÁN BỘ CHỦ CHỐT HỢP TÁC XÃ
BÀI 7
HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ 
MỘT SỐ LOẠI HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
Hợp đồng và đặc điểm của hợp đồng
● Hợp đồng là sự thoả thuận giữa các bên về một vấn đề cụ thể
nhằm làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt các quyền và nghĩa vụ đối
với nhau.
● Hợp đồng có các đặc điểm sau:
- Thể hiện sự thoả thuận giữa các bên. Sự thoả thuận được thể hiện
thông qua nhiều hình thức khác nhau như văn bản, lời nói, hành vi.
- Sự thoả thuận của các bên là căn cứ làm phát sinh, thay đổi, chấm
dứt các quyền và nghĩa vụ giữa các bên tham gia hợp đồng.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
Các loại hợp đồng:
● Theo nội dung thoả thuận trong hợp đồng: hợp đồng mua bán
tài sản; hợp đồng trao đổi tài sản; hợp đồng tặng cho tài sản; hợp
đồng vay tài sản; hợp đồng thuê tài sản; hợp đồng mượn tài sản;
hợp đồng dịch vụ; hợp đồng vận chuyển; hợp đồng gia công; hợp
đồng gửi giữ tài sản; hợp đồng bảo hiểm; hợp đồng uỷ quyền;
hợp đồng lao động.
● Theo tính chất quốc tế thể hiện trong quan hệ hợp đồng: hợp
đồng có yếu tố nước ngoài; hợp đồng không có yếu tố nước
ngoài.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
Nội dung hợp đồng
● Tuỳ từng loại hợp đồng, các bên có thể thoả thuận về các điều
khoản sau:
- Đối tượng của hợp đồng (tài sản, hàng hoá chuyển giao, công việc phải
làm, công việc không được làm...);
- Số lượng, chất lượng;
- Giá, phương thức thanh toán;
- Thời hạn, địa điểm, phương thức thực hiện hợp đồng;
- Quyền và nghĩa vụ của các bên;
- Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng;
- Phạt vi phạm hợp đồng;...
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
● Nội dung của hợp đồng thường bao gồm những điều khoản
như sau:
- Điều khoản chủ yếu là sự ghi nhận những quyền và nghĩa vụ chủ
yếu của các bên.
- Điều khoản thường lệ là điều khoản đã được pháp luật qui định.
Trường hợp các bên không thoả thuận và ghi vào hợp đồng thì các
bên vẫn có nghĩa vụ tôn trọng và thực hiện.
- Điều khoản khác được các bên thoả thuận ngoài các điều khoản
chủ yếu nhằm xác định thêm một số quyền và nghĩa vụ pháp lý
khác của các bên hoặc nhằm cụ thể hoá một số điều khoản thường
lệ có liên quan đến hợp đồng đã giao kết.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
Hợp đồng thương mại
● Hợp đồng thương mại được chia làm 2 loại chủ yếu: hợp đồng mua
bán hàng hoá; hợp đồng dịch vụ.
● Hợp đồng mua bán hàng hóa:
► Hợp đồng mua bán hàng hoá là sự thoả thuận giữa các bên, theo
đó, bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hoá
cho bên mua và nhận thanh toán, bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho
bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hoá theo thoả thuận.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
►Hợp đồng mua bán hàng hóa có những đặc điểm sau:
- Chủ thể hợp đồng mua bán hàng hoá là bên mua và bên bán hàng
hoá, trong đó ít nhất một bên chủ thể của hợp đồng mua bán hàng hoá
phải là thương nhân.
- Đối tượng hợp đồng mua bán hàng hoá là hàng hoá phải được phép
giao dịch trên thị trường.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ 
MỘT SỐ LOẠI HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Trường hợp pháp luật không qui định phải thể hiện bằng một hình
thức nhất định, thì hợp đồng mua bán hàng hoá có thể được giao kết
bằng lời nói, văn bản, hoặc bằng hành vi cụ thể của các bên. Trường
hợp pháp luật qui định loại hợp đồng đó phải được thể hiện bằng một
hình thức nhất định thì phải tuân theo các qui định đó.
- Quyền và nghĩa vụ của bên mua và bên bán bao gồm các nội dung
chủ yếu sau: giao nhận hàng và chứng từ liên quan đến hàng hoá;
kiểm tra hàng hoá trước khi giao hang; quyền sở hữu hàng hoá và thời
điểm chuyển quyền sở hữu hàng hoá; xác định giá và thanh toán; thời
điểm chuyển rủi ro.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
● Hợp đồng dịch vụ:
► Hợp đồng dịch vụ là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên
cung ứng dịch vụ thực hiện công việc cho bên thuê dịch vụ, còn
bên thuê dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên cung ứng dịch vụ.
► Hợp đồng dịch vụ có các loại sau: hợp đồng dịch vụ khuyến
mại; hợp đồng dịch vụ trưng bày, giới thiệu hàng hoá, dịch vụ;
hợp đồng đại diện cho thương nhân; hợp đồng môi giới; hợp
đồng uỷ thác; hợp đồng đại lý; hợp đồng gia công; hợp đồng dịch
vụ tổ chức đấu giá hàng hoá; hợp đồng dịch vụ quá cảnh; hợp
đồng chuyển nhượng quyền thương mại.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
● Hợp đồng môi giới:
Bên môi giới có quyền, nghĩa vụ sau đây:
- Bảo quản các mẫu hàng hoá, tài liệu được giao để thực hiện việc môi
giới và phải hoàn trả cho bên được môi giới sau khi hoàn thành việc
môi giới;
- Không được tiết lộ, cung cấp thông tin làm phương hại đến lợi ích
của bên được môi giới;
-Chịu trách nhiệm về tư cách pháp lý của các bên được môi giới,
nhưng không chịu trách nhiệm về khả năng thanh toán của họ.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ 
MỘT SỐ LOẠI HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Không được tham gia thực hiện hợp đồng giữa các bên được môi
giới, trừ trường hợp có uỷ quyền của bên được môi giới.
• Bên môi giới có quyền yêu cầu bên được môi giới thanh toán các
chi phí hợp lý liên quan đến việc môi giới.
Bên được môi giới có quyền, nghĩa vụ sau đây:
- Cung cấp các thông tin, tài liệu, phương tiện cần thiết liên quan đến
hàng hoá, dịch vụ;
- Trả thù lao môi giới và các chi phí hợp lý khác cho bên môi giới.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
● Hợp đồng uỷ thác mua bán hàng hoá:
► Quyền và nghĩa vụ của bên uỷ thác:
- Yêu cầu bên nhận uỷ thác thông báo đầy đủ về tình hình thực hiện
hợp đồng uỷ thác;
-Không chịu trách nhiệm trong trường hợp bên nhận uỷ thác vi phạm
pháp luật, trừ trường hợp bên nhận uỷ thác vi phạm pháp luật mà
nguyên nhân do bên uỷ thác gây ra hoặc do các bên cố ý làm trái pháp
luật.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ 
MỘT SỐ LOẠI HỢP ĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Cung cấp thông tin, tài liệu và phương tiện cần thiết cho việc thực
hiện hợp đồng uỷ thác;
- Trả thù lao uỷ thác và các chi phí hợp lý khác cho bên nhận uỷ thác;
- Giao hàng, giao tiền theo đúng thoả thuận;
- Liên đới chịu trách nhiệm trong trường hợp bên nhận uỷ thác vi
phạm pháp luật mà nguyên nhân do bên uỷ thác gây ra hoặc do các
bên cố ý làm trái pháp luật.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
► Quyền và nghĩa vụ của bên nhận uỷ thác:
- Yêu cầu bên uỷ thác cung cấp thông tin, tài liệu cần thiết cho việc
thực hiện hợp đồng uỷ thác;
- Nhận thù lao uỷ thác và các chi phí hợp lý khác;
- Không chịu trách nhiệm về hàng hoá đã bàn giao đúng thoả thuận
cho bên uỷ thác;
- Thực hiện mua bán hàng hoá theo thoả thuận;
- Thông báo cho bên uỷ thác về các vấn đề có liên quan đến việc thực
hiện hợp đồng uỷ thác;
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Thực hiện các chỉ dẫn của bên uỷ thác phù hợp với thoả thuận;
- Bảo quản tài sản, tài liệu được giao để thực hiện hợp đồng uỷ
thác;
- Giữ bí mật về thông tin có liên quan đến việc thực hiện hợp
đồng uỷ thác;
- Giao tiền, giao hàng theo đúng thoả thuận;
- Liên đới chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm pháp luật của bên
uỷ thác, nếu nguyên nhân của hành vi vi phạm pháp luật đó có
một phần do lỗi của mình gây ra.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
● Hợp đồng đại lý mua bán hàng hoá:
► Các hình thức đại lý, gồm:
- Đại lý bao tiêu.
- Đại lý độc quyền.
- Tổng đại lý mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ.
- Các hình thức đại lý khác mà các bên thoả thuận.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
► Quyền và nghĩa vụ của bên giao đại lý:
- Ấn định giá mua, giá bán hàng hoá, giá cung ứng dịch vụ đại lý cho
khách hàng;
- Ấn định giá giao đại lý;
- Yêu cầu bên đại lý thực hiện biện pháp bảo đảm theo qui định của
pháp luật;
- Yêu cầu bên đại lý thanh toán tiền hoặc giao hàng theo hợp đồng đại
lý;
-Kiểm tra, giám sát việc thực hiện hợp đồng của bên đại lý;
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Hướng dẫn, cung cấp thông tin, tạo điều kiện cho bên đại lý thực
hiện hợp đồng đại lý;
- Chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hoá của đại lý mua bán hàng
hoá, chất lượng dịch vụ của đại lý cung ứng dịch vụ;
- Trả thù lao và các chi phí hợp lý khác cho bên đại lý;
- Hoàn trả cho bên đại lý tài sản của bên đại lý dùng để bảo đảm (nếu
có) khi kết thúc hợp đồng đại lý;
- Liên đới chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm pháp luật của bên đại
lý, nếu nguyên nhân của hành vi vi phạm pháp luật đó có một phần
do lỗi của mình gây ra.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
► Quyền và nghĩa vụ của bên đại lý:
- Giao kết hợp đồng đại lý với một hoặc nhiều bên giao đại lý;
- Yêu cầu bên giao đại lý giao hàng hoặc tiền theo hợp đồng đại lý;
nhận lại tài sản dùng để bảo đảm (nếu có) khi kết thúc hợp đồng đại
lý;
- Yêu cầu bên giao đại lý hướng dẫn, cung cấp thông tin và các điều
kiện khác có liên quan để thực hiện hợp đồng đại lý;
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Quyết định giá bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ cho khách hàng;
- Hưởng thù lao, các quyền và lợi ích hợp pháp khác do hoạt động
đại lý mang lại;
- Mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ cho khách hàng theo giá hàng
hoá, giá cung ứng dịch vụ do bên giao đại lý ấn định;
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Thực hiện đúng các thoả thuận về giao nhận tiền, hàng với bên giao đại lý;
- Thực hiện các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự;
- Thanh toán cho bên giao đại lý tiền bán hàng đối với đại lý bán; giao hàng
mua đối với đại lý mua; tiền cung ứng dịch vụ đối với đại lý cung ứng dịch
vụ;
- Bảo quản hàng hoá sau khi nhận đối với đại lý bán hoặc trước khi giao
hàng đối với đại lý mua; liên đới chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hoá
của đại lý mua bán hàng hoá, chất lượng dịch vụ của đại lý cung ứng dịch
vụ trong trường hợp có lỗi do mình gây ra;
- Chịu sự kiểm tra, giám sát của bên giao đại lý và báo cáo tình hình hoạt
động đại lý với bên giao đại lý.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
- Bảo quản hàng hoá sau khi nhận đối với đại lý bán hoặc trước khi
giao hàng đối với đại lý mua; liên đới chịu trách nhiệm về chất lượng
hàng hoá của đại lý mua bán hàng hoá, chất lượng dịch vụ của đại lý
cung ứng dịch vụ trong trường hợp có lỗi do mình gây ra;
- Chịu sự kiểm tra, giám sát của bên giao đại lý và báo cáo tình hình
hoạt động đại lý với bên giao đại lý.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI VÀ
MỘT SỐ LOẠI HỢPĐỒNG THƯƠNG MẠI
Câu hỏi thảo luận tại nhóm
Câu hỏi 1. Hãy cho biết hợp đồng là gì và đặc điểm, các loại và nội
dung của hợp đồng.
Câu hỏi 2. Hãy trình bày nội dung các loại hợp đồng dịch vụ mà
các hợp tác xã thường gặp trong hoạt động kinh doanh dịch vụ, có
liên hệ với điều kiện thực tế.
Bài tập. Giảng viên giới thiệu nội dung các bản hợp đồng đã sưu
tầm được, yêu cầu học viên xây dựng một bản hợp đồng cụ thể trên
cơ sở cả lớp học cùng thảo luận các nội dung mà giảng viên nêu ra,
rồi ghi lên bảng hoặc giấy khổ to.