Tài liệu Cẩm nang hướng dẫn đào tạo cán bộ chủ chốt hợp tác xã - Bài 6: Luật hợp tác xã và chính sách hỗ trợ, ưu đãi phát triển hợp tác xã của nhà nước

Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
CẨM NANG HƯỚNG DẪN 
ĐÀO TẠO CÁN BỘ CHỦ CHỐT HỢP TÁC XÃ
BÀI 6
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ 
TRỢ, ƯU ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC 
XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
Lý do ban hành Luật Hợp tác xã
● Nhằm tạo khung pháp lý cho các thành phần kinh tế hoạt động, từ
năm 1987 đến năm 1990, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam đã thông qua nhiều đạo luật, như Luật doanh nghiệp tư
nhân và Luật công ty, Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, Luật phá
sản doanh nghiệp, Luật khuyến khích đầu tư trong nước, Luật doanh
nghiệp Nhà nước..., tạo cơ sở pháp lý cho các loại hình doanh nghiệp
hoạt động.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
● Hợp tác xã được Hiến pháp khẳng định là một thành phần kinh tế 
quan trọng, cùng với kinh tế Nhà nước ngày càng trở thành nền 
tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Vì vậy, để tạo cơ sở pháp 
lý cho các hợp tác xã hoạt động phù hợp với điều kiện của nền 
kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi phải 
có một bộ luật riêng về hợp tác xã. Xuất phát từ thực tế đó, ngày 20 
tháng 3 năm 1996, Quốc hội Khoá IX đã thông qua Luật Hợp tác 
xã.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
Quá trình hoàn thiện Luật Hợp tác xã
a. Sửa đổi, bổ sung Luật Hợp tác xã năm 1996
● Lý do sửa đổi, bổ sung Luật Hợp tác xã năm 1996:
►Những hạn chế của Luật Hợp tác xã năm 1996: 
- Đối tượng tham gia hợp tác xã còn hạn chế, gò bó; 
-Điều lệ mẫu hợp tác xã quá nhiều, nhưng lại chưa bao quát hết các
loại hình hợp tác xã đã và đang xuất hiện; 
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃIPHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
- Thủ tục đăng ký và thành lập hợp tác xã phức tạp và phiền hà; 
- Chưa phân định rõ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn người quản
lý và người điều hành hợp tác xã; 
- Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ chế tổ chức, quản lý, tài chính
và thành viên của liên hiệp hợp tác xã chưa rõ; 
- Công tác quản lý Nhà nước đối với hợp tác xã còn nhiều hạn chế và
bất cập; 
- Chính sách khuyến khích phát triển hợp tác xã chưa thực sự đi vào
cuộc sống.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
►Luật doanh nghiệp năm 1999 đã tạo môi trường pháp lý thuận lợi hơn
cho doanh nghiệp. Luật Ngân sách Nhà nước, Pháp lệnh cán bộ, công
chức... được ban hành. Một số qui định trong Luật Hợp tác xã đã không
còn phù hợp với nội dung của các Luật, Pháp lệnh nói trên.
► Nghị quyết số 13 - NQ/TW "Về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng
cao hiệu quả kinh tế tập thể" yêu cầu Luật Hợp tác xã phải thể hiện rõ
tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của hợp tác xã trong lựa chọn ngành nghề
kinh doanh mà pháp luật không cấm, tạo điều kiện cho hợp tác xã dễ
dàng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đa dạng hoá ngành nghề phù hợp với
nhu cầu của thị trường, tạo động lực cho bước phát triển mới của kinh tế
tập thể.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
● Xuất phát từ thực tế trên, ngày 26 tháng 11 năm 2003, Quốc hội đã thông
qua Luật Hợp tác xã năm 2003, thay thế cho Luật Hợp tác xã năm 1996.
● Những nội dung sửa đổi, bổ sung được đưa vào Luật Hợp tác xã năm
2003:
- Mở rộng đối tượng tham gia hợp tác xã. Đối tượng tham gia hợp tác xã
không chỉ là người lao động chung chung, mà gồm cả cá nhân, hộ gia đình
và pháp nhân.
- Bỏ qui định phải được ủy ban nhân dân xã đồng ý mới được thành lập hợp
tác xã.
-Bỏ qui định Chính phủ phải ban hành Điều lệ mẫu cho từng lĩnh vực và
từng ngành kinh tế với qui định số thành viên tối thiểu cho từng lĩnh vực và
ngành kinh tế khác nhau.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃIƯ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
- Thủ tục đăng ký thành lập hợp tác xã thuận tiện và dễ dàng hơn (sau
khi nộp hồ sơ tại cơ quan đăng ký chỉ cần sau 7 ngày làm việc là nhận
được Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thay vì 15 ngày như qui
định của Luật Hợp tác xã năm 1996).
-Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chủ nhiệm hợp tác xã với tư
cách là người quản lý hợp tác xã và chủ nhiệm hợp tác xã với tư cách
là giám đốc điều hành được phân định rõ ràng hơn.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
- Hợp tác xã bắt buộc phải lập quỹ phát triển sản xuất và quỹ dự
phòng.
- Hợp tác xã được quyền thuê giám đốc để điều hành công việc hàng
ngày của hợp tác xã.
- Qui định trong hợp tác xã có bộ phận tài sản chung và cách xử lý tài
sản và vốn của hợp tác xã khi giải thể.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
b. Sửa đổi, bổ sung Luật Hợp tác xã năm 2003
● Lý do sửa đổi, bổ sung,
► Luật Hợp tác xã năm 2003 chưa làm rõ và đầy đủ bản chất của hợp
tác xã về:
- Định nghĩa hợp tác xã;
- Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hợp tác xã;
-Quyền và nghĩa vụ của hợp tác xã đối với việc cung ứng sản phẩm, 
dịch vụ, việc làm cho thành viên và ra thị trường; 
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
- Nghĩa vụ của thành viên đối với việc sử dụng sản phẩm, dịch vụ của
hợp tác xã;
- Việc qui định cơ cấu tài sản không chia trong hợp tác xã và cách xử
lý bộ phận tài sản không chia khi hợp tác xã giải thể, phá sản...
► Chính sách trong Luật Hợp tác xã năm 2003 còn nhiều hạn chế:
- Chưa phân định rõ chính sách hỗ trợ và ưu đãi;
- Chưa phân định rõ chính sách đối với hợp tác xã nông nghiệp và
hợp tác xã phi nông nghiệp.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
● Những nội dung sửa đổi, bổ sung được đưa vào Luật Hợp tác xã năm
2012:
- Định nghĩa;
- Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hợp tác xã;
- Đăng ký hợp tác xã (hồ sơ, điều kiện và thời hạn cấp Giấy chứng nhận
đăng ký hợp tác xã).
- Quyền và nghĩa vụ của hợp tác xã;
- Quyền và nghĩa vụ của thành viên;
- Chấm dứt tư cách thành viên;
-Phân phối thu nhập;
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU ĐÃI 
PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
- Tài sản không chia và xử lý tài sản và vốn của hợp tác xã khi giải thể;
- Huy động vốn;
- Đại hội thành viên (Đại hội thường niên và Đại hội bất thường, về số
lượng thành viên cần có để tiến hành Đại hội...);
- Hội đồng quản trị;
- Ban kiểm soát;
- Chính sách của Nhà nước đối với hợp tác xã;
- Sự thay đổi trong sử dụng một số thuật ngữ;
- Kết cấu và chương điều;
- Một số nội dung mới qui định trong Luật Hợp tác xã năm 2012 (các điều
10, 12, 25, 28, 33, 40 và 56)
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
Chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước đối với hợp tác xã
● Luật Hợp tác xã 2012:
- Chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác 
xã; 
- Chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã 
hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm 
nghiệp;
- Chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và các loại thuế khác.
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU 
ĐÃI PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
● Nghị định 193/2015/NĐ-CP của Chính phủ ngày 21 tháng 11 năm
2013 cụ thể hóa chính sách đối với hợp tác xã quy định tại Luật Hợp
tác xã 2012:
- Chính sách chung hỗ trợ hợp tác xã;
- Chính sách hỗ trợ hợp tác xã nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp
và diêm nghiệp;
- Chính sách hỗ trợ tổ chức lại hoạt động hợp tác xã, liên hiệp hợp tác
xã.
● Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã để thực hiện các chính
sách tại Luật Hợp tác xã 2012 và Nghị định 193/2015/NĐ-CP. 
Tài liệu này do nhóm chuyên gia Socencoop phát triển
với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của Chính phủ Australia và Quỹ Châu Á
LUẬT HỢP TÁC XÃ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ, ƯU ĐÃI PHÁT 
TRIỂN HỢP TÁC XÃ CỦA NHÀ NƯỚC
5. Câu hỏi gợi ý thảo luận ở nhóm và bài tập
Câu hỏi 1: Hãy cho biết lý do vì sao phải ban hành Luật Hợp tác xã và nêu rõ quá
trình hoàn thiện Luật Hợp tác xã.
Câu hỏi 2: Trình bày những nội dung sửa đổi, bổ sung được quy định tại Luật Hợp
tác xã 2012.
Câu hỏi 3: Trình bày chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước đối với hợp tác xã. 
Hãy cho biết hợp tác xã của ông/bà, anh/chị đã được hưởng và chưa được hưởng
những chính sách nào? Những thuận lợi và khó khăn trong việc thực hiện chính
sách và những đề xuất, kiến nghị về chính sách và thực hiện chính sách.
Bài tập: Tiến hành xây dựng Điều lệ hợp tác xã của một lĩnh vực, ngành nghề nào
đó. Căn cứ vào nội dung của Điều lệ quy định tại Điều 21 Luật Hợp tác xã 2012 để
xây dựng một Điều lệ cụ thể tại lớp học bằng cách, giảng viên nêu nội dung của
từng yêu cầu, yêu cầu học viên thảo luận, đi đến thống nhất rồi ghi lên bảng.