Quản lý đất đai theo quy hoạch và vấn đề đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất

Trang 1 
 QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI THEO QUY HOẠCH VÀ VẤN ĐỀ 
 ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG ĐẤT1 
Đặng Anh Quân 
1. Đặt vấn đề 
Quy hoạch sử dụng đất là sự tính toán, phân bổ 
đất đai của Nhà nước một cách cụ thể, hợp lý cả về 
số lượng lẫn chất lượng, vị trí, không gian.v.v. cho 
các mục tiêu kinh tế xã hội của cả nước cũng như 
từng địa phương trong mỗi giai đoạn phát triển của 
đất nước. Với quy định “Nhà nước thống nhất quản 
lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật” tại 
Điều 18 Hiến pháp 1992 đã cho thấy, quy hoạch sử 
dụng đất không chỉ là hệ thống các biện pháp mang 
tính kinh tế, kỹ thuật mà còn mang tính pháp lý rất 
cao, là nền tảng cho hoạt động quản lý đất đai của 
Nhà nước. 
Kết quả của quy hoạch là sự thay đổi trong hoạt động sử dụng đất bao gồm sự 
phân chia hoặc hợp nhất những diện tích đất đai nhất định, nghĩa là thay đổi đặc điểm 
hình học của đất đai; thay đổi mục đích sử dụng đất và thậm chí thay đổi cả chủ thể sử 
dụng đất và các quyền đối với đất đai. Nó có tác động rất lớn đến thị trường quyền sử 
dụng đất nói riêng và thị trường bất động sản nói chung, bởi sự thay đổi mục đích sử 
dụng đất sẽ dẫn đến sự thay đổi lớn trong giá trị của đất đai, và sự thay đổi giá trị này 
thường theo hướng tăng lên. 
Với ảnh hưởng như thế, muốn quy hoạch đạt được hiệu quả, đòi hỏi sự phối hợp chặt 
chẽ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong tất cả các giai đoạn của quá trình quy 
hoạch, từ khâu thu thập thông tin, lập ra quy hoạch, tổ chức lấy ý kiến về quy hoạch, phê 
duyệt quy hoạch đến việc công bố công khai và tổ chức triển khai quy hoạch trên cơ sở 
những thủ tục, thể chế pháp lý được quy định rõ ràng như quy định về thu hồi đất; về bồi 
thường cho người có đất bị thu hồi và những người bị ảnh hưởng bởi quy hoạch; về khiếu 
nại và giải quyết khiếu nại của người dân...v.v. 
1 Bài viết tại Hội thảo khoa học: “Đánh giá thực tiễn thi hành chế độ kinh tế trong Hiến pháp 1992” 
TIẾN SĨ ĐẶNG ANH QUÂN 
Khoa Luật thương mại 
Trường Đại học Luật Tp. Hồ Chí Minh 
Giảng viên thỉnh giảng 
Trường Đại học Mở Tp. Hồ Chí Minh 
Trang 2 
Cần lưu ý việc lập quy hoạch tuy nhằm định hướng cho hoạt động sử dụng đất, 
không thể dựa trên việc tự ý sử dụng đất của từng chủ thể, nhưng không thể thoát khỏi 
ảnh hưởng bởi nhu cầu, ý chí chung của người sử dụng đất. Quy hoạch phải mang tính 
chấp nhận xã hội, nghĩa là phải được người dân chấp nhận. Dù trong phần lớn trường hợp 
Nhà nước có thể dùng quyền lực của mình để đảm bảo quy hoạch do mình lập ra được 
triển khai, buộc người dân phải tuân thủ, nhưng cũng không thể bỏ qua ý kiến của đông 
đảo người dân, nhất là khi người dân phản đối quy hoạch. 
Như vậy, ngoài sự phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền khi tiến hành quy 
hoạch, không thể không chú trọng đến sự cân bằng hài hòa về pháp lý, chính trị và kinh tế 
trong mối quan hệ giữa các chủ thể: chính quyền trung ương, chính quyền địa phương, nhà 
đầu tư và người dân, nhất là những người chịu ảnh hưởng bởi quy hoạch. Nếu lợi ích của 
quy hoạch không phù hợp với lợi ích, nguyện vọng của nhân dân, hoặc của địa phương 
vùng quy hoạch thì việc triển khai quy hoạch sẽ hết sức khó khăn, thậm chí không thể 
thực hiện. Trong trường hợp này, tính cưỡng chế của quy hoạch sẽ bị lung lay và quy 
hoạch có thể phải bị hủy bỏ. Bởi xét đến cùng, mục đích của quy hoạch không chỉ nhằm 
định hướng cho việc sử dụng đất được hiệu quả, bền vững, mà hơn hết là vì lợi ích của 
người dân – những chủ sở hữu của đất đai. 
2. Một số quyền lợi cơ bản của người sử dụng đất cần được đảm bảo trong công tác 
quy hoạch sử dụng đất 
Đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất luôn là vấn đề quan trọng được đặt ra 
trong hoạt động quy hoạch sử dụng đất. Sự đảm bảo này được thể hiện ở nhiều khía cạnh 
khác nhau, nhưng có thể khái quát ở một số quyền cơ bản của người sử dụng đất như: 
quyền được đóng góp ý kiến đối với công tác quy hoạch sử dụng đất; quyền được thông 
tin về quy hoạch sử dụng đất; quyền khiếu nại, tố cáo và quyền được đảm bảo ổn định 
cuộc sống khi quy hoạch. 
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hoạt động quy hoạch sử dụng đất ở nước ta vẫn còn 
nhiều phức tạp. Hầu hết quy định điều chỉnh quy hoạch chủ yếu chú trọng công tác quản lý 
nhà nước, chưa thực sự đề cao quyền lợi của người sử dụng đất hoặc nếu có thì chỉ 
mang tính hình thức, thiếu cơ chế thực thi. Do đó, những quyền lợi nêu trên của người sử 
dụng đất vẫn chưa thực sự được tôn trọng. 
Quyền đóng góp ý kiến đối với quy hoạch sử dụng đất 
Trang 3 
Theo quy định tại Điều 25 Luật Đất đai, một dự án quy hoạch sử dụng đất trước khi 
được phê duyệt, bắt buộc phải được đưa ra để nhân dân đóng góp ý kiến. Việc tham vấn 
tiến hành tại cấp xã. Nhưng thực tế khi lập quy hoạch, tham vấn duy nhất được tiến hành 
lại là tại cấp huyện và cấp tỉnh, với người được tham vấn là đại diện của hàng loạt các sở, 
ngành (giao thông, nông nghiệp, xây dựngv.v)2. Còn người dân, hầu như mờ mịt về 
việc khu vực mình sống có bị quy hoạch h ... g; 266.114 ha quy 
hoạch xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp; và khoảng 50.730 ha 
4 Báo cáo số 120/BTNMT-PC ngày 31/5/2010 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về Kết quả thực hiện trả lời chất vấn 
của các đại biểu quốc hội và ý kiến, kiến nghị của cử tri tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XII. 
5 Hoàng Văn, “Ồ ạt lập dự án sân golf: Cứ 10 ha đất phục vụ.... 01 người chơi”, Báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí 
Minh online, ngày 06/5/2009,  Truy cập 
[20101020 09:57]. 
6 Quyết định số 1946/QĐ-TTg ngày 26/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch sân golf Việt 
Nam đến năm 2020. 
Trang 7 
quy hoạch cho xây dựng, chỉnh trang khu đô thị và khu dân cư nông thôn. Ngoài ra, 
có khoảng 1.206 dự án thuộc diện dự án treo (đã được giao đất trên thực địa 
nhưng chưa triển khai thực hiện) với diện tích 132.463 ha7. Đến cuối năm 2009, trên 
cơ sở nhiều quy hoạch và dự án treo được điều chỉnh hoặc hủy bỏ nên tổng số khu 
vực quy hoạch và dự án bị treo giảm xuống còn 1.763 trường hợp, với tổng diện tích 
là 110.477 ha tại 53/63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong cả nước8. 
Với tình trạng quy hoạch đó, người dân trong khu vực phải sống trong trạng thái tâm 
lý bất ổn do bị hạn chế các quyền sử dụng đất và không biết khi nào sẽ bị thu hồi đất. Họ 
muốn xây dựng, sửa chữa thì không được cấp phép; muốn thế chấp vay vốn thì giá trị 
không cao; muốn chuyển nhượng hợp pháp thì bị hạn chế và cũng không ai dám mua một 
diện tích đất, một căn nhà đang nằm trong khu vực nguy cơ bị giải tỏa. Quy hoạch sử 
dụng đất có được thực hiện hay không và khi nào tiến hành vẫn là một câu hỏi mà lời giải 
đáp luôn là ẩn số theo thời gian. Thiệt hại cuối cùng luôn nghiêng về phía người sử dụng 
đất. Sự ổn định cuộc sống, quyền khai thác, sử dụng tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu 
của họ không được đảm bảo trong thời gian chờ triển khai quy hoạch. 
Không chỉ thế, ngay cả khi quy hoạch được triển khai và thu hồi đất, việc bồi 
thường và giải quyết hậu bồi thường cho người có đất bị thu hồi cũng là vấn đề đáng 
quan tâm. Ngoài việc giá đất bồi thường chưa phù hợp, luôn gặp phải sự khiếu nại của 
người dân, việc ổn định cuộc sống sau khi bồi thường cho những người có đất bị thu hồi 
như tái định cư, hỗ trợ ổn định sản xuất, tạo việc làmv.v bấy lâu nay hầu như ít được 
chủ đầu tư dự án nào chú trọng đúng mức. Đáng lý ra phải tìm chỗ tái định cư, có kế 
hoạch rõ ràng chuyển đổi ngành nghề, ổn định cuộc sống, tạo việc làm cho người bị thu 
hồi đất trước, sau đó mới tiến hành đền bù, giải phóng mặt bằng thì phần lớn các dự án 
đều làm ngược lại, chủ yếu chỉ bồi thường một số tiền và để người dân tự đối mặt với các 
vấn đề còn lại, khiến cho cuộc sống của người bị thu hồi đất rất bấp bênh. 
Đối với người sử dụng đất, phải mất đi diện tích đất mà bấy lâu gắn bó, di chuyển nơi 
khác là cả một sự thay đổi lớn lao về nơi ăn ở, việc làm, môi trường sống và quan hệ xung 
quanhv.v. Dù giá đất bồi thường có sát với giá thị trường nhưng người dân vẫn phải tự 
mình đương đầu với những khó khăn, thay đổi mà trước chúng, sự đảm bảo ổn định từ 
7 Báo cáo số 50/BC-BTNMT của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ngày 29/3/2007 trả lời chất vấn của đại 
biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XI. 
8 Báo cáo số 120/BTNMT-PC của Bộ Tài nguyên và Môi trường ngày 31/5/2010 về Kết quả thực hiện trả lời chất 
vấn của các đại biểu Quốc hội và ý kiến, kiến nghị của cử tri tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XII. 
Trang 8 
phía Nhà nước và chủ đầu tư là không chắc chắn, thì lẽ tất nhiên đây là một tác động xấu, 
tạo sự bất an đến tâm lý của người bị thu hồi đất. Do đó, dù bên cạnh tiền bồi thường về 
quyền sử dụng đất còn có những khoản hỗ trợ khác, nhưng nhìn chung, phần đông người 
bị thu hồi đất bao giờ cũng thấy là mình bị ép giá, phải chịu thiệt thòi. Và một khi quyền 
lợi không được đảm bảo thì việc họ khiếu nại dây dưa, cản trở thực hiện dự án là điều dễ 
hiểu và không thể nào tránh được. 
Quyền khiếu nại của người sử dụng đất liên quan quy hoạch 
Điều 1 Luật Khiếu nại, Tố cáo quy định công dân có quyền khiếu nại quyết định 
hành chính, hành vi hành chính khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó xâm phạm 
quyền, lợi ích hợp pháp của mình. 
Trong những trường hợp quyền lợi bị xâm phạm hoặc không được đảm bảo nêu 
trên, để bảo vệ quyền lợi của mình, liệu người sử dụng đất có thể thực hiện được quyền 
khiếu nại đối với công tác quy hoạch sử dụng đất? Điều có thể thấy là họ được thực hiện 
quyền khiếu nại đối với quyết định thu hồi đất và những vấn đề liên quan bồi thường, giải 
phóng mặt bằng, nghĩa là những quyết định hành chính cá biệt thực hiện quy hoạch. 
Nhưng đối với những quy hoạch sử dụng đất không khả thi, không thể triển khai thực 
hiện hoặc chậm được thực hiện, hoặc đang trong quá trình xây dựng mà người dân cảm 
thấy không phù hợp và khi quyền được thông tin, được đóng góp ý kiến cho quy hoạch 
không được đảm bảo, thì có hay không việc người sử dụng đất được thực hiện quyền 
khiếu nại? Bởi rõ ràng, quyền lợi của người sử dụng đất trong những trường hợp này 
đang hoặc sẽ bị xâm phạm nếu quy hoạch đó được phê duyệt và không thể thực thi. Hơn 
nữa, chủ thể bị xâm phạm quyền lợi ở đây không riêng rẽ từng người, từng trường hợp 
mà là nhiều người, cả cộng đồng người có đất trong khu vực bị quy hoạch, cùng chịu tác 
động tiêu cực chung của quy hoạch với quyền lợi bị xâm phạm như nhau. 
Vấn đề này không có cơ sở pháp lý điều chỉnh cụ thể và thực tế, người sử dụng đất 
cũng rất khó tìm ra căn cứ cho việc khiếu nại. Làm thế nào để người sử dụng đất có thể 
chứng minh những lợi ích thiết thực của mình bị xâm phạm bởi việc cơ quan có thẩm 
quyền không lấy ý kiến người dân khi xây dựng quy hoạch, hay không công bố hoặc 
công bố không rõ ràng thông tin quy hoạch vì những thiệt thòi lợi ích này sẽ đến ở tương 
lai? Người sử dụng sẽ khiếu nại đến cơ quan nào và khiếu nại ai khi quy hoạch không khả 
thi, chậm hoặc không được triển khai thực hiện? Pháp luật khiếu nại, tố cáo hiện nay 
cũng chưa quy định cho phép việc khiếu nại mang tính tập thể với nhiều người cùng đứng 
Trang 9 
tên chung trong một lá đơn khiếu nại dù quyền lợi của họ cùng bị ảnh hưởng, giới hạn 
bởi quy hoạch. 
Theo đó, việc đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất trong công tác quy hoạch 
thực sự chưa được quan tâm đúng mức, cần có những thay đổi trong nhận thức và hành 
động của cơ quan, cán bộ có thẩm quyền liên quan và từ những chủ đầu tư triển khai dự 
án, cũng như cần có sự điều chỉnh hợp lý đối với các quy định pháp luật trong vấn đề 
này. 
3. Một số đề xuất 
Quy hoạch sử dụng đất được tiến hành là vì sự phát triển chung của xã hội, quy 
hoạch cho mọi người dân và vì mọi người dân. Đòi hỏi này cho thấy quy hoạch sử dụng 
đất phải mang tính khả thi, cần có sự tham gia, ủng hộ của cộng đồng, nhất là người dân 
trong vùng quy hoạch. Hay nói một cách khác, quyền lợi của người sử dụng đất trong 
công tác quy hoạch sử dụng đất cần được đảm bảo một cách thiết thực hơn. 
Đảm bảo quyền được thông tin, đóng góp ý kiến đối với quy hoạch sử dụng đất của 
người dân, nghĩa là cần có sự tham gia của người dân trong công tác quy hoạch, là thách 
thức lớn để cải thiện quá trình quy hoạch sử dụng đất, bởi cán bộ lập quy hoạch phần 
lớn đều thiếu kinh nghiệm và năng lực thực hiện có sự tham gia của người dân. Do chưa 
hiểu rõ về mục đích của sự tham gia này, trong nhiều trường hợp, nhiều cán bộ quan niệm 
việc lấy ý kiến rất khó làm, mất nhiều thời gian và có thể chỉ làm gây thêm mâu thuẫn 
hơn là giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh tầm quan trọng về sự tham gia 
đóng góp ý kiến của cộng đồng và thay đổi nhận thức của cán bộ lập quy hoạch, bởi lẽ đây 
là vấn đề liên quan mật thiết với lợi ích và cuộc sống của người dân, phần lớn sinh kế của 
họ hiện nay đang dựa vào nguồn lực đất đai và vì vậy, ý kiến của họ sẽ tác động đến các 
quy hoạch sử dụng đất. Dù quy hoạch là do chính quyền lập ra, nhưng nếu không chú 
trọng đến sự cân bằng với nhu cầu và lợi ích của đông đảo người dân trên cơ sở tôn trọng 
ý kiến của họ thì quy hoạch sẽ khó được triển khai, hoặc thậm chí không thể thực hiện. 
Cần đảm bảo một dự án quy hoạch sử dụng đất trước khi được trình cho cơ quan có 
thẩm quyền phê duyệt bắt buộc phải được đưa ra để nhân dân đóng góp ý kiến, và ngay 
khi đã được phê duyệt, phải tiếp tục nhanh chóng được công bố công khai đến người 
dân. Việc tham vấn ý kiến cộng đồng nên được quy định thành yêu cầu bắt buộc ở tất cả 
các cấp quy hoạch, chứ không chỉ dừng lại ở quy hoạch sử dụng đất chi tiết. 
Trang 10 
Nhằm đảm bảo những ý kiến đóng góp là xác đáng, được ghi nhận, cũng như giúp 
nhân dân hiểu rõ về dự án quy hoạch sử dụng đất đai, quy định pháp luật cần cụ thể hơn 
về biện pháp thực hiện: có quy trình tổ chức lấy ý kiến rõ ràng; cơ chế tài chính phục vụ 
công tác lấy ý kiến của người dân đối với dự thảo quy hoạch sử dụng đất chi tiết; đẩy 
mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của 
quy hoạch sử dụng đất, cách thức tham gia, bày tỏ ý kiếnv.v. 
Cũng cần lưu ý, không phải người dân nào cũng có kiến thức chuyên môn về quy 
hoạch, trong khi phần lớn các dạng bản đồ quy hoạch thường rất khó hiểu. Do đó, khi 
công bố, trưng bày quy hoạch, nên có bản thuyết minh chi tiết để khuyến khích người dân 
tìm hiểu và góp ý kiến vào nội dung quy hoạch. Có thể tại nơi tổ chức lấy ý kiến hoặc tại 
nơi công bố công khai quy hoạch sử dụng đất cần thường xuyên có sự hiện diện của cán 
bộ chuyên môn theo định kỳ để giải đáp những thắc mắc của người dân; giải thích, phổ 
biến rõ hơn đường lối, chính sách của Nhà nước; mục đích, ý nghĩa và hiệu quả của dự án 
quy hoạch sử dụng đất. Khi nhân dân đóng góp ý kiến thì cơ quan, cán bộ có thẩm quyền 
phải tiếp thu, xem xét, có sự phản hồi, phân tích những ý kiến nào được chấp nhận hoặc 
không chấp nhận với lý do rõ ràng, tạo cho người dân niềm tin, động lực vào sự đóng góp 
của mình, phát huy dân chủ trong nhân dân. 
Việc quy hoạch có sự tham gia của cộng đồng đã được áp dụng trên thế giới tại các 
nước phát triển từ những năm 1960 và đạt được những thành công đáng kể. Tại Châu Âu, 
từ năm 1980, nước Anh đã đổi mới hệ thống quy hoạch đô thị và thành phố với sự tham gia 
ý kiến của người dân. Năm 1987, Thụy Điển bắt đầu áp dụng cho quy hoạch sử dụng đất. 
Và đặc biệt là tại Pháp, trong giai đoạn từ năm 1970 đến năm 1980, sự tham gia của 
cộng đồng trong quy hoạch đã được đưa vào quy định pháp luật. Năm 1995, Pháp đã 
thành lập Ủy ban quốc gia về thảo luận với cộng đồng. Quy định cơ chế thảo luận thống 
nhất với cộng đồng đối với toàn bộ các tài liệu quy hoạch được ban hành năm 2000. 
Năm 2002, tại Pháp, các Hội đồng khu phố được thành lập tại các thành phố trên 80.000 
dân nhằm đại diện cho cộng đồng tham gia vào công tác quy hoạch theo quy định pháp 
luật. 
Ở Châu Á, quy hoạch có sự tham gia của cộng đồng đã được áp dụng thành công 
tại nhiều nước như Nhật, Thái Lan, Trung Quốc và Malaysia. Riêng Nhật, rất thành 
Trang 11 
công trong việc quy hoạch bảo tồn và tái phát triển các khu vực đô thị lịch sử với sự tham 
gia của cộng đồng9 
Rõ ràng, quyền được thông tin, đóng góp ý kiến của người sử dụng đất đối với quy 
hoạch sử dụng đất là vấn đề không mới đối với nhiều nước trên thế giới và cũng đã được 
pháp luật Việt Nam ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu cơ chế và các quy định cụ thể hơn, 
ràng buộc hơn để đảm bảo cho quyền này được thực thi. 
Đảm bảo sự ổn định cuộc sống của người dân khi quy hoạch cũng là vấn đề cần có 
sự quan tâm điều chỉnh. 
Đối với người có đất thuộc khu quy hoạch, sự giới hạn các quyền lợi hợp pháp của 
họ trong việc khai thác, sử dụng bất động sản trên đất như sửa chữa, xây dựng nhà ở, hoặc 
thậm chí là chuyển quyền bất động sản chưa hẳn là một giải pháp phù hợp. Bởi lẽ, sự giới 
hạn này đã xâm phạm và làm hạn chế quyền sở hữu hợp pháp tài sản của người dân, từ 
đó, ảnh hưởng đến một trong những nhu cầu cơ bản của con người là nhu cầu ở. Thiết 
nghĩ, dù quy hoạch đã được phê duyệt nhưng chưa được triển khai thì vẫn nên cho phép 
người sử dụng đất trong khu quy hoạch được cải tạo, sửa chữa, xây dựng nhà ở để đáp 
ứng nhu cầu sinh hoạt an toàn thiết thực của họ, kèm theo đó là cam kết của người sử dụng 
đất trong việc tự tháo dỡ không bồi hoàn khi quy hoạch được thực hiện và những biện 
pháp xử lý cưỡng chế của Nhà nước nếu họ không chấp hành, vi phạm cam kết. 
Tương tự, cũng không nên hạn chế việc chuyển nhượng bất động sản trong khu vực 
đất quy hoạch sẽ bị thu hồi, bởi giao dịch được tiến hành là sự tự nguyện thỏa thuận giữa 
các bên, họ sẽ phải tự chịu trách nhiệm đối với thiệt hại do hành vi của mình gây ra. Điều 
quan trọng là quy hoạch sử dụng đất cần phải được chính quyền công bố công khai để mọi 
người có nhu cầu đều có thể dễ dàng nắm được thông tin quy hoạch. Trên cơ sở đó, họ, 
nhất là người nhận chuyển nhượng, có thể tự cân nhắc khi tham gia giao dịch. 
Cơ quan nhà nước có thẩm quyền không nên vì sự thuận tiện cho công tác quản lý của 
mình mà đặt ra những hạn chế đối với quyền sở hữu bất động sản trên đất của người sử 
dụng đất trong khu quy hoạch, gây ảnh hưởng đến sự ổn định cuộc sống của họ trong thời 
gian chờ quy hoạch triển khai, mà thời gian này, trong nhiều trường hợp, bị kéo dài nhiều 
năm. 
9 Tạ Quỳnh Hoa, “Quy hoạch đô thị với sự tham gia của cộng đồng – Những vần đề cần nghiên cứu cho việc áp dụng 
phương pháp tại Việt Nam”, Tạp chí Khoa học Công nghệ Xây dựng – Trường Đại học Xây dựng, số 06, tháng 
12/2009. 
Trang 12 
Đối với việc thu hồi đất, pháp luật cần chú trọng đến công tác hậu bồi thường 
thông qua việc quy định trách nhiệm, nghĩa vụ cụ thể của các nhà đầu tư. Trong đó, việc 
xây dựng khu tái định cư chất lượng phải được tiến hành trước khi nhà đầu tư xây dựng 
công trình để kinh doanh. Những hỗ trợ ổn định cuộc sống như đào tạo chuyển đổi nghề 
nghiệp, tạo việc làm cho người bị thu hồi đất do chủ đầu tư tiến hành phải được thực hiện 
trên cơ sở những kế hoạch với tiến độ cụ thể đặt dưới sự hỗ trợ, giám sát của chính quyền 
địa phương. Làm tốt công tác này sẽ tạo nên sự an tâm và chấp nhận sự thay đổi cuộc 
sống từ phía những người bị thu hồi đất. 
Cuối cùng, cần cho phép và đảm bảo người sử dụng đất có quyền khiếu nại đối với 
công tác quy hoạch sử dụng đất, nhất là trong trường hợp quyền được thông tin, đóng góp 
ý kiến của họ không được đảm bảo, hoặc quyền lợi của họ bị xâm phạm bởi chính các 
quy hoạch sử dụng đất không khả thi, hoặc chậm triển khai. Theo đó, pháp luật nên có 
quy định cụ thể về việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại của người sử dụng đất trong 
những trường hợp này. Nên chăng, khi quyền lợi của cộng đồng người bị xâm phạm như 
nhau bởi quy hoạch sử dụng đất, để bảo vệ quyền lợi của họ và cũng nhằm giảm bớt thời 
gian, thủ tục trong việc giải quyết khiếu nại của cơ quan có thẩm quyền, quyền khiếu nại 
của tập thể người sử dụng đất cần được ghi nhận./.