Phương pháp chống lạm dụng “chiếu - đọc - chép” trong dạy học các học phần thuộc khối kiến thức cơ sở tại trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân II

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN // GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO
6 SOÁ 11 // THAÙNG 9 NAÊM 2015
PHÖÔNG PHAÙP CHOÁNG LAÏM DUÏNG “CHIEÁU - ÑOÏC - CHEÙP” 
TRONG DAÏY HOÏC CAÙC HOÏC PHAÀN THUOÄC KHOÁI KIEÁN THÖÙC CÔ SÔÛ 
TAÏI TRÖÔØNG CAO ÑAÚNG CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN II
Thiếu tá, TS. Nguyễn Đức Bằng *
 Tóm tắt nội dung: Giáo dục là quốc sách hàng đầu, muốn có được nền giáo dục vững 
chắc, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đào đạo nguồn nhân lực có chất lượng cao phục vụ đắc lực 
cho sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước thì vấn đề đổi mới căn bản, toàn diện 
giáo dục và đào tạo luôn là điều kiện tiên quyết, trong đó cần chú trọng việc vận dụng phương 
pháp dạy và học theo hướng phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, 
gắn kết lý luận với thực tiễn, gắn với nhu cầu sử dụng cán bộ Chính vì vậy, vấn đề dạy học 
lạm dụng “chiếu - đọc - chép” trong hoạt động dạy học cần được xem như là một thứ “bệnh 
trong giáo dục” cần nghiêm túc và nhanh chóng khắc phục trong nền hệ thống giáo dục quốc 
dân nói chung và tại Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân II nói riêng.
*****
---------------------------------------------------------------
* P.Trưởng Phòng QLNCKH,
Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân II.
Ngày 04 tháng 11 năm 2013, Ban chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XI) đã ban hành Nghị 
quyết số 29 - NQ/TW về “Đổi mới căn bản, 
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu 
cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều 
kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội 
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”1. Nhằm quán 
triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 
29 trong Công an nhân dân của Ban chấp hành 
Trung ương Đảng (Khóa XI), ngày 28 tháng 10 
năm 2014, Nghị quyết số 17 của Đảng ủy Công 
an Trung ương và Chỉ thị số 13 của Bộ Công an 
đã được ban hành để chỉ đạo về việc đổi mới 
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong 
các trường Công an nhân dân, nội dung nêu 
rõ: “Đổi mới phương pháp dạy và học theo 
hướng phát huy tư duy sáng tạo và năng lực 
tự đào tạo của người học, gắn kết lý luận với 
1. Nghị quyết số 29 - NQ/TW của Ban Chấp hành Trung 
ương Đảng (Khóa XI), ban hành ngày 04/11/2013.
thực tiễn, gắn với nhu cầu sử dụng cán bộ”2. 
Những văn bản trên cho thấy, vấn đề đổi mới 
phương pháp dạy và học theo hướng phát huy 
tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người 
học, gắn kết lý luận với thực tiễn đã và đang 
là nhiệm vụ cấp bách của toàn hệ thống giáo 
dục nói chung và giáo dục trong ngành Công an 
nhân dân nói riêng, trong đó, khắc phục triệt để 
tình trạng dạy học kém hiệu quả bằng cách lạm 
dụng “chiếu - đọc và chép” là một trong những 
nội dung quan trọng của yêu cầu đổi mới phương 
pháp dạy và học theo hướng phát huy tư duy 
sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học 
Nhận thức rõ tầm quan trọng về nội 
dung chỉ đạo của cấp trên về “Đổi mới 
phương pháp dạy và học theo hướng phát 
huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo 
2. Nghị quyết số 17 của Đảng ủy Công an Trung ương, 
ngày 28 tháng 10 năm 2014, Tr.6.
GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO // TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN
7SOÁ 11 // THAÙNG 9 NAÊM 2015
của người học, gắn kết lý luận với thực tiễn, 
gắn với nhu cầu sử dụng cán bộ”. Đảng ủy, 
Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Cảnh sát 
nhân dân II luôn triển khai thực hiện nghiêm 
túc Nghị quyết 29 của Ban chấp hành Trung 
ương Đảng (Khóa XI), Nghị quyết số 17 của 
Đảng ủy Công an Trung ương và Chỉ thị số 13 
của Bộ Công an về đổi mới căn bản, toàn diện 
giáo dục và đào tạo trong các Trường Công 
an nhân dân. Trên tinh thần đó, nội dung của 
nhiệm vụ đổi mới phương pháp dạy và học đã 
không đơn thuần là khẩu hiệu mà hiện hữu cụ 
thể trong các văn kiện Đại hội Đảng bộ của 
Nhà trường qua nhiều nhiệm kỳ đại hội Đảng, 
điển hình như: Trong phần Mục tiêu chung của 
Văn kiện Đại hội Đảng bộ Trường Cao đẳng 
Cảnh sát nhân dân II (Nhiệm kỳ 2015 - 2020) 
đã nêu rõ: “Quán triệt và thực hiện nghiêm 
túc Nghị quyết Trung ương 8 (Khóa VII) 
về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục 
đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, 
hiện đại hóa đất nước trong điều kiện nền 
kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế 
xây dựng Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân 
dân II thành cơ sở đào tạo có chất lượng 
cao của Bộ Công an”3. Tinh thần này được 
cụ thể hóa bằng các hoạt động dạy giỏi, bằng 
hoạt động ký ước thi đua trong dạy và học của 
các đơn vị khoa, bộ môn trong Nhà trường. 
Theo đó, lạm dụng “chiếu - đọc - chép” trong 
dạy học được ví như một thứ “bệnh trong 
giáo dục” cần nghiêm túc và nhanh chóng 
khắc phục.
Như vậy, hiện tượng “chiếu - đọc - 
chép” trong giáo dục thực chất là gì? Những 
hệ lụy của chúng ra sao? Và vì sao chúng ta 
cần khẩn trương khắc phục điều đó trong hoạt 
động dạy học đặc biệt là đối với những học 
3. Văn kiện Văn kiện Đại hội Đảng Trường Cao đẳng 
Cảnh sát nhân dân II (Nhiệm kỳ 2015 - 2020, Tr.34, 36.
phần thuộc khối kiến thức cơ sở vốn dĩ luôn bị 
xem là các môn học “thuần túy lý luận và 
khô khan”.
Thực chất vấn đề này chính là sự phản 
ánh thực trạng người giảng viên chỉ mới dừng 
lại ở việc sử dụng các phương tiện công nghệ 
thông tin như một công cụ thiết yếu ứng dụng 
khoa học công nghệ vào dạy học chỉ để “đánh 
máy nội dung bài giảng và rồi sau đó chiếu 
lên phông”, tiếp đến là “đọc” cho học viên 
“chép”. Nói cách khác, người giảng viên chỉ 
đơn thuần là sử dụng máy vi tính để đánh máy 
lại những gì đã có ở trong giáo trình, bài giảng 
rồi sau đó chiếu lên phông, còn người học chỉ 
cần nghe và chép lại Hoạt động dạy - học 
này sẽ dẫn đến những hệ lụy đó là: Tình trạng 
“nhàm chán, thụ động” trong dạy và học; 
không phát huy tính “công não và đẩy mạnh 
tư duy, sáng tạo” của người dạy và học; chưa 
tiếp thu và vận dụng cơ bản những thành tựu 
của khoa học và công nghệ vào quá trình dạy 
và học; chưa kết hợp giữa lý luận và thực tiễn 
trong hoạt động dạy và học; làm cho phong 
trào thi đua dạy - học có xu hướng đi “lùi”.
Những năm qua, Đảng ủy, Ban Giám 
hiệu Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân II 
luôn quan tâm sát sao đến việc đổi mới mạnh 
mẽ nội dung và phương pháp dạy và học bằng 
việc tích cực duy trì và nâng cao hiệu quả 
phong trào dạy giỏi; đẩy mạnh việc ứng dụng 
công nghệ thông tin trong dạy học, sử dụng 
có hiệu quả các trang, thiết bị, đồ dùng và 
phương tiện dùng cho hoạt động dạy học; tích 
cực đẩy mạnh việc trao dồi, tổ chức các lớp 
tập huấn sử dụng phương pháp dạy học tích 
cực vào hoạt động giảng dạy, tăng cường thực 
hành cho học viên... đặc biệt, khắc phục, chấn 
chỉnh tình trạng “chiếu - đọc - chép” trong dạy 
học đối với những học phần khối kiến thức cơ 
sở, lấy dạy giỏi làm tiêu chí quan trọng để xét 
TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN // GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO
8 SOÁ 11 // THAÙNG 9 NAÊM 2015
thi đua hàng năm cho đội ngũ giảng viên. 
Thực tế hoạt động dạy học của Nhà 
trường trong thời gian qua đã đi vào nề nếp với 
những tiêu chí, quy mô, tính chất, chất lượng, 
bề dày và tầm nhìn của một ngôi trường đào 
tạo bậc Cao đẳng, xây dựng Trường Cao đẳng 
Cảnh sát nhân dân II thành cơ sở đào tạo có 
chất lượng cao của Bộ Công an. Hàng năm, 
luôn có trên 90% số lượng giảng viên đăng ký 
và thực hiện thành công giờ dạy giỏi, bài dạy 
giỏi, giảng viên giỏi cấp trường; trung bình mỗi 
năm có từ 30 đến 50 giảng viên đạt chuẩn danh 
hiệu giảng viên dạy giỏi cấp Trường, trong đó 
có từ 5 đến 7 giảng viên dạy giỏi cấp Bộ. 
Khối kiến thức cơ sở bao gồm những 
học phần thuộc Bộ môn Pháp luật và Bộ môn 
nghiệp vụ cơ sở, Bộ môn Tâm lý, Bộ môn 
Ngoại ngữ - Tin học và Bộ môn Quân sự, võ 
thuật - Thể dục thể thao4. Đây là những học 
phần kiến thức ban đầu mà người học viên các 
trường Công an nhân dân nói chung, người 
học viên của Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân 
nhân II nói riêng được tiếp cận và trang bị, 
4. Chương trình đào tạo hệ Cao đẳng năm 2013 và hệ 
Trung cấp năm 2009 của Trường Cao đẳng Cảnh sát 
nhân dân II.
lượng kiến thức này là nền tảng cơ bản, quan 
trọng để học viên dễ dàng tiếp cận những môn 
học nghiệp vụ chuyên ngành. Tuy nhiên, thời 
gian qua, hoạt động dạy học của Nhà trường 
nói chung, dạy học những học phần thuộc 
khối kiến thức cơ sở nói riêng đôi khi vẫn còn 
tồn tại hiện tượng “chiếu - đọc - chép” trong 
quá trình giảng dạy, vì vậy chất lượng của giờ 
giảng, bài giảng chưa cao... Tồn tại này bắt 
nguồn từ một số nguyên nhân sau:
Một là, do tính chất đặc thù của môi 
trường giáo dục trong Công an nhân dân nói 
chung, khi giảng dạy các môn thuộc khối kiến 
thức cơ sở nói riêng. Đây là những học phần 
thường bị nghĩ là chỉ có “lý luận và khô khan” 
bởi tính đặc thù của nó do đó, vấn đề quan 
trọng là người giảng viên phải làm như thế nào 
để vận dụng phương pháp dạy học tích cực 
vào giảng dạy các học phần thuộc khối kiến 
thức cơ sở một cách hợp lý để đạt được hiệu 
quả cao trong hoạt động dạy học. 
Hai là, điều kiện, phương tiện, trang 
thiết bị của phòng học trong Nhà trường còn 
thiếu so với tiêu chuẩn 
chung của phòng học 
chuẩn do Bộ Giáo dục 
và Đào tạo quy định, 
hơn nữa lưu lượng học 
viên lại quá đông. Do 
đó, học viên phải ngồi 
“sát cánh cùng nhau” 
trong một bàn Vì 
vậy, rất khó cho giảng 
viên giảng dạy các 
môn kiến thức cơ sở 
đổi mới phương pháp 
dạy học bằng phương 
pháp dạy học tích cực. 
Ba là, vẫn còn tình trạng 
một số giảng viên trong giảng dạy các môn 
Ảnh minh họa giờ lên lớp của giảng viên. Nguồn: P.QLNCKH-T39
GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO // TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN
9SOÁ 11 // THAÙNG 9 NAÊM 2015
thuộc khối kiến thức cơ sở chưa chịu khó đầu 
tư vào việc thiết kế bài giảng sao cho phù hợp 
với từng đối tượng học viên mình đang phụ 
trách, sợ mất sức, dựa vào giáo án soạn sẵn 
và đọc cho học viên chép, thỉnh thoảng mới 
dừng lại ghi vài chữ lên bảng. 
Bốn là, tính chủ động và sự chuẩn bị 
cho hoạt động dạy học của một số giảng viên 
nói chung và giảng viên giảng dạy các học 
phần khối kiến thức cơ sở nói riêng đôi lúc 
còn chưa chu đáo, tình trạng “quá tải” do lịch 
trình giảng dạy “dày đặc” Vì thế, hiện tượng 
“nước đến chân mới nhảy” của giảng viên 
vẫn xảy ra
Qua quá trình tìm hiểu, theo chúng tôi 
nhận thấy, để chống tình trạng dạy học các 
học phần thuộc kiến thức cơ sở bằng việc 
“chiếu - đọc - chép” tại Trường Cao đẳng 
Cảnh sát nhân dân II, Đảng ủy, Ban Giám 
hiệu, Phòng Quản lý đào tạo, Lãnh đạo khối 
các bộ môn cơ sở, đội ngũ giảng viên và học 
viên của Nhà trường nên thực hiện tốt một số 
nội dung chủ yếu sau:
Đối với các phòng chức năng trong 
Nhà trường:
- Tham mưu, đề xuất với Ban Giám hiệu 
Nhà trường quán triệt, triển khai đến các bộ 
môn và đội ngũ giảng viên thuộc khối kiến 
thức cơ sở tăng cường vận dụng linh hoạt, 
sáng tạo việc đổi mới phương pháp dạy học 
tích cực theo sự hướng dẫn của những chuyên 
gia đầu ngành sau khi đã được tập huấn về 
đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng 
sử dụng phương pháp dạy học tích cực vào 
công tác giảng dạy thực tế của Nhà trường 
như: Giảng viên cần cố gắng khởi đầu các đầu 
tiết học bằng việc tạo mở không khí vui tươi, 
hăng hái thi đua học tập cho học viên thông 
qua câu chuyện ngắn, vui và “dí dỏm” hoặc 
tiết mục “trò chơi ngắn - vui”; chọn lọc một 
số ví dụ thực tiễn “sinh động” truyền đạt tới 
học viên sau khi đã diễn giảng xong nội dung 
lý thuyết 
- Tích cực hơn nữa trong việc nghiên 
cứu, tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu 
Nhà trường trong việc sửa chữa, trang bị cơ sở 
vật chất đối với hệ thống phòng học nhằm 
từng bước chỉnh trang, nâng cấp hệ thống 
phòng học của Nhà trường để tiến đến đảm 
bảo các tiêu chí của phòng học chuẩn quốc 
gia (phòng học có đủ các trang thiết bị dạy 
học), đáp ứng nhu cầu đổi mới phương pháp 
dạy học tích cực hiện nay5. Trong từng học kỳ, 
kịp thời động viên, khen thưởng những nhân tố 
chuyên môn, những giảng viên có thành tích 
tốt trong việc đổi mới phương pháp dạy học, 
nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đặc 
biệt là đối với những giảng viên tự sáng tạo 
đồ dùng dạy học để phục vụ cho các tiết dạy 
những học phần thuộc khối kiến thức cơ sở.
- Tham mưu, đề xuất với Ban Giám hiệu 
Nhà trường tổ chức hội giảng cấp trường thay 
vì thực hiện phong trào dạy giỏi như hiện nay 
để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa phong trào thi 
đua dạy tốt và học tốt. Qua đó, đánh giá, tổng 
kết, rút kinh nghiệm các tiết dạy một cách thiết 
thực hơn. 
- Đề xuất với Ban Giám hiệu Nhà trường 
tiết tục duy trì việc cắt cử thành viên trong Hội 
đồng Khoa học giáo dục Nhà trường để dự 
giờ “đột xuất” hoặc ngẫu nhiên thăm lớp học 
khi giảng viên đang giảng dạy và kịp thời 
báo cáo với Ban Giám hiệu các trường hợp sử 
dụng hình thức “chiếu - đọc - chép” trong dạy 
học nhằm kịp thời chấn chỉnh, xử lý hợp lý tình 
trạng trên trong hoạt động dạy học.
Đối với các bộ môn giảng dạy khối 
5. Quyết định số 37/2008/QĐ-BGDĐT, ngày 16 tháng 
7 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy 
định về phòng học bộ môn.
TAÏP CHÍ KHOA HOÏC CAÛNH SAÙT NHAÂN DAÂN // GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO
10 SOÁ 11 // THAÙNG 9 NAÊM 2015
kiến thức cơ sở: 
- Lãnh đạo các bộ môn nên tổ chức 
các buổi sinh hoạt chuyên môn để đội ngũ 
giảng viên trong đơn vị có điều kiện trao đổi 
kinh nghiệm giảng dạy khối các môn học cơ 
sở. Hàng năm, tổ chức tổng kết về việc đổi 
mới phương pháp giảng dạy nhằm chống tình 
trạng dạy học bằng hình thức “chiếu - đọc - 
chép”, kịp thời biểu dương những giảng viên 
tích cực trong việc đổi mới phương pháp giảng 
dạy, đồng thời thường xuyên chỉ đạo, theo dõi 
giảng viên trong việc ra đề kiểm tra thường 
xuyên, kiểm tra hết môn một cách hợp lý với 
nhiều hình thức khác nhau nhằm khắc phục 
tình trạng học tủ, học vẹt trong học viên.
- Lãnh đạo khối các bộ môn cơ sở nên 
xây dựng kế hoạch kiểm tra đột xuất khi giảng 
viên đang giảng dạy trên lớp học nhằm phát 
hiện và có biện pháp điều chỉnh kịp thời đối với 
giảng viên giảng dạy bằng cách thức “chiếu - 
đọc - chép”.
- Từ việc nắm vững nội dung chương 
trình đào tạo, đề cương chi tiết học phần, 
nắm vững nội dung giáo trình, tài liệu dạy 
học cùng với việc nghiên cứu kỹ lưỡng về đối 
tượng người học cũng như những tiêu chí đào 
tạo theo hướng chuẩn đầu ra của Bộ Công 
an và của Nhà trường Các thầy cô giáo cần 
nghiên cứu, lựa chọn và tìm ra các phương 
pháp thiết thực để tổ chức tốt các hoạt động 
dạy học cũng như các hình thức tổ chức thi, 
kiểm tra đánh giá sao cho phù hợp với năng 
lực, khả năng vận dụng kiến thức của người 
học để sau khi học tập, học viên có thể tự 
mình lĩnh hội, tìm kiếm và chiếm lĩnh tri thức. 
- Các thầy cô giáo cũng cần tăng cường 
các buổi thực hành để học viên tiếp thu bài 
nhanh hơn qua phương pháp trực quan; tích 
cực sử dụng giáo án điện tử một cách hữu 
hiệu, tránh lạm dụng quá nhiều vào máy móc; 
tăng cường sử dụng các phương tiện hỗ trợ 
khác trong khi giảng bài như: bảng, biểu đồ, 
bảng phụ, tranh ảnh minh họa để giảm bớt 
tình trạng chiếu - đọc - chép và học viên sẽ dễ 
tiếp thu cũng như nhớ bài hơn.
Đối với học viên khi học tập những 
học phần thuộc khối kiến thức cơ sở:
Học viên cần rèn luyện tinh thần tự học, 
vận dụng sáng tạo các kiến thức đã học vào 
quá trình thực hành, thực tế. Cần chuẩn bị bài 
chu đáo trước khi lên lớp, đồng thời rèn luyện 
tính chủ động trong việc làm chủ kiến thức 
bằng nhiều hình thức khác nhau, trong đó, học 
nhóm, thảo luận trong giờ học dưới sự hướng 
dẫn của thầy cô giáo và tự trình bày ý kiến của 
mình trước lớp là một cách hay để học viên có 
thể nắm kiến thức nhanh mà không cần đến 
việc chiếu - đọc và chép 
Thiết nghĩ, vấn đề khắc phục tình trạng 
“chiếu - đọc - chép” trong hoạt động dạy học 
tại Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân II nói 
chung và trong việc giảng dạy cho học viên 
những học phần thuộc khối kiến thức cơ sở 
nói riêng là một yêu cầu cần thiết nhằm nâng 
cao chất lượng dạy học trong toàn Trường, 
đây là nhiệm vụ khó khăn trong điều kiện hiện 
nay của Nhà trường. Muốn thực hiện tốt việc 
chống dạy học bằng cách “chiếu - đọc - chép” 
trong dạy học các học phần thuộc khối kiến 
thức cơ sở đòi hỏi phải có sự thống nhất, nỗ 
lực của toàn thể cán bộ, giảng viên và học 
viên toàn Trường. Vì vậy, tuyệt đối “Đừng 
xem việc thay đổi phương pháp này chỉ là 
một khẩu hiệu và có thể thực hiện đơn giản 
trong ngày một, ngày hai” mà cần trong đó 
sự tận tâm của đội ngũ các thầy cô giáo là điều 
hết sức quan trọng mới có thể đạt kết quả cao./.