Lịch sử điện ảnh mới - Hướng tiếp cận liên ngành trong nghiên cứu phim

 27 
CHUYÊN MỤC 
VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT 
 LỊCH SỬ ĐIỆN ẢNH MỚI - HƯỚNG TIẾP CẬN 
 LIÊN NGÀNH TRONG NGHIÊN CỨU PHIM 
 ĐOÀN THỊ HÀ* 
Bài viết này nhằm giới thiệu hướng tiếp cận lịch sử điện ảnh mới (New cinema 
history) – một hướng tiếp cận coi điện ảnh như là tổ chức thương mại và nơi 
trao đổi văn hóa xã hội. Sự ra đời và phát triển lịch sử điện ảnh mới xuất phát 
từ xu hướng chuyển dịch trọng tâm từ nghiên cứu các hiện tượng phim như 
văn bản phim, sản xuất, tính mỹ thuật và kỹ thuật của hình ảnh chuyển động 
sang các nghiên cứu về lưu thông, tiêu thụ phim, lịch sử xã hội và trải nghiệm 
xã hội của khán giả điện ảnh. Điều đó cũng có nghĩa thay vì các nhà nghiên 
cứu phim phải là các nhà chuyên môn được đào tạo kỹ năng phân tích phim và 
sản phẩm điện ảnh thì các nhà lịch sử điện ảnh mới lại có nền tảng đa dạng và 
liên ngành như kinh tế, xã hội học, địa lý, lịch sử, văn hóa, đô thị, kiến trúc, 
truyền thông, điện ảnh. Sau phần trình bày tổng quan mang tính lý thuyết, bài 
viết đưa ra những gợi ý về triển vọng nghiên cứu lịch sử điện ảnh mới ở Việt 
Nam. 
Từ khóa: lịch sử điện ảnh mới, điện ảnh Việt Nam, lịch sử phim 
Nhận bài ngày: 3/6/2020; đưa vào biên tập: 10/6/2020; phản biện: 7/7/2020; duyệt 
đăng: 26/7/2020 
1. DẪN NHẬP mặt lý thuyết, có bốn nội dung chính 
Hướng tiếp cận lịch sử điện ảnh mới được khai thác trong hướng tiếp cận 
là tập hợp bộ ba các lý thuyết, này, bao gồm: thực hành phân phối, 
phương pháp và cơ sở dữ liệu để lập thực hành chiếu phim, chương trình 
luận điện ảnh như tổ chức thương mại chiếu phim và lịch sử văn hóa xã hội, 
và nơi trao đổi văn hóa xã hội (R. Maltby, và trải nghiệm của khán giả. Để lập 
D. Bitereyst và P. Meers, 2011). Về luận cho các luận điểm lý thuyết đó, 
 các học giả đã khám phá các phương 
* Viện Khoa học Xã hội, Đại học Mersin - pháp và cơ sở dữ liệu, như phân tích 
Thổ Nhĩ Kỳ. địa lý xã hội và cấu trúc điện ảnh để 
28 ĐOÀN THỊ HÀ – LỊCH SỬ ĐIỆN ẢNH MỚI - HƯỚNG TIẾP CẬN 
hiểu thực hành phân phối, và thực phương pháp của hướng tiếp cận này 
hành chiếu phim, phân tích chương đã được đề xuất và phát triển từ 
trình chiếu phim để hiểu lịch trình những năm 1990. Maltby cùng các 
chiếu phim ở các rạp và lịch sử truyền cộng sự đã tiến hành nhiều nghiên 
miệng để ghi lại ký ức điện ảnh và trải cứu về khán giả xem phim Hollywood 
nghiệm xã hội của khán giả. Một yếu và trải nghiệm đi đến rạp chiếu phim 
tố quan trọng đặc biệt của lịch sử (M. Stokes & R. Maltby, 1999a, 1999b, 
điện ảnh mới là lịch sử vi mô được 2001, 2004; A. Kuhn, 2002). Để mở 
đề xuất như phạm vi được tập trung rộng xu hướng nghiên cứu này, năm 
nghiên cứu. Với sự đa dạng trong lập 2004 mạng lưới về “Lịch sử đi xem 
luận, phương pháp và dữ liệu nên phim, chiếu phim và tiếp nhận” 
vấn đề về khán giả, sự tiếp nhận, (History of Moviegoing, Exhibition and 
kinh doanh phim ảnh, chiến lược lập Reception) được thành lập trên nền 
trình và các khía cạnh phi văn bản tảng công nghệ Homernetwork.org do 
khác của điện ảnh đã được thiết lập Arthur Knight chủ trì. 
bằng phương pháp tiếp cận liên Lịch sử điện ảnh mới ra đời dựa vào 
ngành trong hướng nghiên cứu này. sự nỗ lực của các học giả trong hàng 
Các nhà nghiên cứu lịch sử điện ảnh thập kỷ với cuộc tranh luận về sự 
mới kêu gọi các nhà nghiên cứu liên phân biệt giữa nghiên cứu phim và 
ngành như kinh tế, xã hội học, lịch sử, nghiên cứu điện ảnh. Lịch sử điện ảnh 
văn hóa, đô thị, kiến trúc, truyền “truyền thống” chủ yếu nghiên cứu 
thông, điện ảnh/phim tham gia nghiên lịch sử phim ảnh (film studies). Các 
cứu thay vì chỉ những chuyên gia nghiên cứu về lịch sử phim ảnh chủ 
được đào tạo chuyên môn về nghiên yếu tập trung vào lịch sử sản xuất, 
cứu phim và điện ảnh. nhà sản xuất, tác giả, phân tích văn 
2. KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ ĐIỆN bản phim (film text analysis)(1). Thông 
ẢNH MỚI qua việc hiểu hệ thống kinh tế, xã hội, 
Về mặt thuật ngữ, “lịch sử điện ảnh thẩm mỹ bộ phim được giả định về 
mới” (new cinema history) lần đầu tiên những gì sẽ được làm. Lịch sử phim 
được Richard Maltby đề cập đến trong ảnh có tính đánh giá và phân loại. 
chương 1 của công trình nghiên cứu Tác phẩm phim được coi như là tác 
Những khám phá trong lịch sử điện phẩm lịch sử và là bằng chứng lịch sử. 
ảnh mới: Phương pháp tiếp cận và Tuy nhiên, xem xét trong bối cảnh lịch 
nghiên cứu trường hợp (Exporations sử rộng lớn hơn, các nhà sử học lại 
in New Cinema History: Approaches cho rằng phim làm cho công trình lịch 
and Case Studies) do Richard Matlby, sử trở nên tồi tệ hơn (R. Maltby, 2011). 
Biltereyst Daniel và Meers Philippe Lịch sử thì phức tạp, trong khi đó phim 
biên soạn năm 2011. Tuy nhiên, là sự hư cấu, lãng mạn hóa con người. 
những lập luận, quan điểm, lý thuyết, Thông tin nghèo nàn trong phim 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 7 (263) 2020 29 
không đủ tái hiện về các chủ đề lịch trải nghiệm đi đến rạp chiếu phim. 
sử. Phim chỉ có thể được coi như là Gần đây sự chuyển đổi của điện ảnh 
một thiết bị giảng dạy. Tro ... a những phát hiện, mà 
việc đi xem phim đóng vai trò gì trong những phát hiện này cũng được sử 
việc định hình các ý nghĩa này. Việc dụng cho những nơi khác và bởi 
lập bản đồ các mối quan hệ xã hội và những người khác. Phạm vi và lịch sử 
không gian giữa con người với địa vi mô xem xét việc phát triển các mô 
điểm được tiến hành để kiểm tra bối tả rộng hơn từ tổng hợp các nghiên 
cảnh kinh tế, xã hội, văn hóa của các cứu quy mô nhỏ và cụ thể. Các học 
hành vi điện ảnh cá nhân. Lịch sử giả kiểm tra thực hành và trải nghiệm 
không gian của điện ảnh phải có bản địa phương trong một thành phố, khu 
đồ cả tuyến đường mà phim lưu hành phố, địa điểm, thay vì tổng quát, tổng 
dưới dạng hàng hóa cùng những hạn hợp các chi tiết trong lịch sử điện ảnh. 
chế và ảnh hưởng địa lý đối với kinh Kích thước không gian như một phần 
nghiệm xã hội đa dạng và thực hành nỗ lực để nắm bắt các kinh nghiệm 
văn hóa được thể hiện qua việc đi đến văn hóa hàng ngày và cấu trúc cảm 
rạp chiếu phim. Trong cả hai yếu tố giác của một cộng đồng địa phương. 
trên, các rạp chiếu phim là một điểm Các lịch sử vi mô này thường tích hợp 
trong các tuyến đường lưu hành phim, các phát hiện vào một tổng thể lớn 
đồng thời là nhân chứng về thực hành hơn và chứa dấu vết so sánh, ví dụ về 
văn hóa và trải nghiệm xã hội. Lịch sử sự khác biệt hay tương đồng trong trải 
địa lý suy thoái hay thịnh vượng của nghiệm của nhiều kênh, nhiều loại rạp. 
thành phố tạo nên một bối cảnh cho Các học giả điện ảnh mới cũng kêu 
phân tích lịch sử công nghiệp của điện gọi các nghiên cứu so sánh thay vì 
ảnh thành phố (T.v. Oort và C. Paforrt- những nghiên cứu đơn tâm về lịch sử 
Overduin, 2018). Vì thế một phân tích vi mô. Thay vì chỉ tập trung vào thực 
không gian của điện ảnh có thể giúp tiễn một địa phương và kinh nghiệm 
hiểu được các hình thức chiếu phim cụ thể, một quan điểm so sánh có thể 
mới nổi, biến mất hoặc còn sót lại liên hữu ích trong việc hiểu những xu 
quan đến dòng chảy của các tài hướng lớn hơn, các yếu tố và các 
nguyên khác trong địa lý nông thôn, điều kiện để giải thích sự khác biệt và 
thị trấn, đô thị. tương đồng trong văn hóa điện ảnh. 
 Ví dụ, trong ngành công nghiệp điện 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 7 (263) 2020 35 
ảnh, phương pháp so sánh thường xem là nền tảng trong phân tích. Nó 
được áp dụng để đánh giá mối quan kéo theo một cơ sở dữ liệu phức tạp 
hệ giữa điện ảnh Hollywood và Châu và có ít hoặc không tương tích. Vì thế, 
Âu hoặc nghiên cứu sự khác biệt hoặc việc giải thích sự tương đồng - khác 
tương đồng trong khu vực, hay lục địa biệt, sự so sánh cũng phức tạp vì các 
như Châu Âu. Các nhà lịch sử điện nguồn dữ liệu ở mỗi địa phương được 
ảnh mới kêu gọi các nghiên cứu so tổ chức khác nhau. Các nghiên cứu 
sánh có hệ thống. Các công trình này lịch sử vi mô định tính như lịch sử 
đã trình bày về vấn đề triển lãm và lập truyền miệng thì khó khăn hơn để tạo 
trình xuyên biên giới thành phố và ra một phân tích so sánh có ý nghĩa. 
quốc gia, như nghiên cứu so sánh Bỉ Bởi vì, quá trình phân tích các câu 
và Hà Lan, nghiên cứu mở rộng dự án chuyện (định tính) từ khán giả cần 
“Thành phố khai sáng” (Enlightened được xử lý từ dữ liệu thô để tạo ra các 
City) tại Mexico, Mỹ, Tây Ban Nha. biến, danh mục rõ ràng. Đồng thời, 
 các nghiên cứu loại này cần được 
Một hệ thống lưu trữ kỹ thuật số được 
 thiết kế đủ mở cho đặc thù địa 
thiết lập để quản lý dữ liệu. Theo đó, 
 phương để tạo ra không gian giải 
một bản đồ dữ liệu đã và đang được 
sử dụng để lưu trữ thông tin về vị trí thích sự khác biệt và tương đồng. 
của rạp chiếu phim, lập trình, lịch sử Ngược lại, các nghiên cứu định lượng 
truyền miệng, hình ảnh và các tài liệu thường được coi là thích hợp hơn cho 
lưu trữ khác. Hệ thống dữ liệu được phân tích so sánh vì có sẵn dữ liệu, số 
tích hợp và so sánh nhằm hiểu và liệu, thống kê. 
nhận diện các thực hành đi xem phim 5. TRIỂN VỌNG TRONG NGHIÊN 
trong các cộng đồng trên toàn thế giới CỨU LỊCH SỬ ĐIỆN ẢNH MỚI Ở VIỆT 
và các vùng lãnh thổ. Dữ liệu, với các NAM 
tiêu chuẩn và giao thức của nó, có Các nghiên cứu lịch sử điện ảnh mới 
khả năng tương tác và so sánh qua chủ yếu tập trung ở Mỹ, Anh và một 
ranh giới lãnh thổ, khu vực, quốc gia số nước Châu Âu, nơi mà nền điện 
và lục địa. Từ đó góp phần hiểu một ảnh phát triển mạnh mẽ và được tái 
bức tranh lớn hơn về văn hóa điện hiện triệt để. Các quốc gia hoặc khu 
ảnh. vực có nền điện ảnh non trẻ cần được 
Phương pháp phân tích so sánh cũng nghiên cứu nhiều hơn. Flanders (Bỉ) 
có nhiều thách thức vì tính phức tạp thuộc Châu Âu cũng được xem như 
của nó (D. Biltereyst và P. Meers, một trường hợp. Có thể nói, các 
2016). Lịch sử điện ảnh mới tập trung nghiên cứu điện ảnh Việt Nam đang 
vào yếu tố không gian và thời gian. tập trung vào văn bản điện ảnh như 
Đồng thời, bối cảnh kinh tế, chính trị, một hình ảnh chuyển động hơn là 
xã hội, văn hóa - khác nhau giữa mỗi nghiên cứu về nó như một nơi trao đổi 
quốc gia, địa phương, khu vực - được văn hóa xã hội, như một tổ chức. Ở 
36 ĐOÀN THỊ HÀ – LỊCH SỬ ĐIỆN ẢNH MỚI - HƯỚNG TIẾP CẬN 
Việt Nam, ngoại trừ một vài bài báo về trí của các rạp/cụm rạp, kiến trúc, cơ 
thị trường lưu hành phân phối, chiếu sở hạ tầng, chương trình chiếu phim, 
phim, một số bút ký của các nhà văn, sự đa dạng trong thực hành và trải 
chưa có công trình nghiên cứu khoa nghiệm điện ảnh (truyền thống/multiplex). 
học nào về điện ảnh theo hướng lịch Việt Nam trong xu hướng phát triển 
sử điện ảnh mới. Các nghiên cứu về toàn cầu, công nghệ 4.0 đang dần 
điện ảnh chủ yếu tập trung về phân thay đổi văn hóa xem phim nói chung 
tích văn bản phim, sản xuất, diễn viên, và việc đi xem phim rạp nói riêng. 
đạo diễn, yếu tố kỹ thuật và thẩm mỹ Trên thế giới, các học giả cho rằng 
của hình ảnh chuyển động; hoặc một bản chất điện ảnh đang chết dần, thay 
số nghiên cứu thị trường chỉ dừng lại vào đó là văn hóa xem phim điện ảnh 
ở việc khảo sát thị hiếu khán giả. mới thông qua hệ thống kỹ thuật số 
Điện ảnh Việt Nam đã trải qua một thế với đa kênh (multiplex), và điều này có 
kỷ với sự nhiều thăng trầm trong bối vẻ như cũng đang diễn ra ở Việt Nam. 
cảnh biến đổi của lịch sử văn hóa, xã Nhiều nghiên cứu thị trường chỉ ra sự 
hội. Các cuộc chiến tranh xâm lược và phát triển của các kênh như Netflix 
sự tham gia của các quốc gia ở Việt đang ngày càng phát triển ở Việt Nam. 
Nam đã tạo ra một nền điện ảnh đa Tuy nhiên, không thể phủ nhận sự nỗ 
dạng cả về phân phối, thương mại, lực phát triển của các hệ thống rạp 
chiếu phim, chương trình chiếu phim chiếu phim như một chiến lược nhằm 
và cả lịch sử xã hội của khán giả. thu hút khán giả. Vậy đâu mới là 
Trong lịch sử, ở mỗi thời kỳ, mỗi vùng phương thức xem phim đang thu hút 
miền, khu vực, thành phố, sự vận khán giả ở Việt Nam? tại sao? Và 
hành của điện ảnh Việt Nam cũng có rằng văn hóa xem phim điện ảnh, trải 
sự khác biệt, phụ thuộc vào đặc trưng nghiệm điện ảnh của khán giả Việt 
lịch sử, văn hóa, chính trị của từng nơi. Nam đang thay đổi như thế nào từ 
Nghiên cứu lịch sử điện ảnh mới ở truyền thống sang kỹ thuật số? Những 
Việt Nam cần tập trung vào yếu tố điều này cũng sẽ giúp tìm hiểu về bản 
không gian và thời gian. Cần tìm hiểu chất của việc xem phim điện ảnh 
vị trí, vai trò, tầm quan trọng của điện (goingcinema) ở Việt Nam hiện nay. 
ảnh như một thể chế thương mại và tổ Các yêu cầu đối với nhà nghiên cứu 
chức văn hóa - xã hội. Những vấn đề lịch sử điện ảnh mới được xem xét 
như thực hành phân phối, thương mại, trong bối cảnh liên ngành. Để nghiên 
lịch sử chiếu phim, diễn ngôn pháp lý/ cứu theo hướng lịch sử điện ảnh mới, 
chính trị, lịch sử xã hội của khán giả nhà nghiên cứu cần thành thạo các lý 
và trải nghiệm đi đến rạp chiếu phim thuyết và phương pháp từ khoa học 
cần được tập trung nghiên cứu sâu điện ảnh, khoa học xã hội, lịch sử, 
hơn. Trong đó, không thể không đề kinh tế, địa lý, truyền thông. Họ cần 
cập đến các nhà chiếu phim, loại và vị phải thành thạo các kỹ năng phỏng 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 7 (263) 2020 37 
vấn khán giả lịch sử, những người đã Năm 2006, Luật điện ảnh ra đời đã 
trải qua nhiều giai đoạn phát triển/suy tạo ra bước ngoặt lớn trong sự phát 
thoái của điện ảnh. Một trong những triển điện ảnh ở Việt Nam, mở ra một 
thách thức là khả năng tiếp cận khán môi trường điện ảnh hội nhập với điện 
giả lịch sử. Một trong những phương ảnh toàn cầu trên nhiều mặt. 
pháp quan trọng của lịch sử điện ảnh Với những yêu cầu về hội nhập, điện 
mới là lịch sử truyền miệng ghi lại ký ảnh Việt Nam cũng cần được nghiên 
ức điện ảnh của khán giả. Điện ảnh cứu trong xu hướng mới này. Trên cơ 
Việt Nam đã trải qua một thế kỷ, vì thế sở đó, các chính sách pháp lý, thương 
khó tiếp cận và ghi lại ký ức từ những mại, thực hành văn hóa xã hội của 
thế hệ khán giả đầu tiên. Để phát triển khán giả và các vấn đề liên quan sẽ 
hướng tiếp cận này ở Việt Nam, các được điều chỉnh để phù hợp với sự 
nhà nghiên cứu cần xem xét lại các hồ vận hành của điện ảnh toàn cầu. 
sơ liên quan đến quy hoạch thành phố, 
 6. KẾT LUẬN 
địa phương; các địa điểm mà rạp 
chiếu phim đã từng xuất hiện sẽ liên Thuật ngữ “Lịch sử điện ảnh mới” xuất 
quan đến tính hiện đại, lịch sử văn hiện khoảng 1 thập niên, nhưng những 
hóa xã hội của thành phố. Vì thế, việc lập luận liên quan đến nội dung vấn 
lập bản đồ lịch sử rạp chiếu phim ở đề này đã được đề cập và tranh luận 
Việt Nam là một trong những bước từ hơn 2 thập niên trước. Xu hướng 
quan trọng nếu ứng dụng hướng tiếp nghiên cứu mới này vẫn đang được 
cận này. khích lệ. Các học giả vẫn đang nỗ lực 
 mở rộng nghiên cứu, so sánh trên 
Ngoài ra, kỹ năng quản lý dữ liệu GIS 
 phạm vi địa phương và lịch sử vi mô. 
cũng không kém phần quan trọng. 
 Một bức tranh về lịch sử điện ảnh rộng 
Những nhà nghiên cứu lịch sử điện 
 lớn sẽ được thiết lập dựa vào các 
ảnh mới cần có kỹ năng để tiếp cận 
 nghiên cứu địa phương đó. Nghiên 
với nguồn dữ liệu đa dạng và nhạy 
 cứu lịch sử điện ảnh mới ở Việt Nam 
cảm như hồ sơ phòng vé, báo cáo 
 là cơ sở để hiểu rõ thêm về lịch sử 
của các công ty phân phối, chiếu phim, 
 văn hóa, xã hội Việt Nam - một phần 
báo chí địa phương, quảng cáo địa 
 trong bức tranh điện ảnh thế giới.  
phương. 
CHÚ THÍCH 
(1) Văn bản phim ở đây chính là bản phim được dùng để chiếu và nó được khán giả hiểu, 
tiếp nhận, chứ không phải là một dạng văn bản được in trên giấy. Phân tích văn bản phim 
chính là thông qua sự hiểu biết về hệ thống kinh tế, văn hóa, xã hội, thẩm mỹ, nhà nghiên 
cứu sẽ đưa ra những giả định về những điều (như thông điệp, diễn ngôn...) mà bộ phim thể 
hiện. 
(2) Tức các chủ sở hữu rạp chiếu, các rạp chiếu, không phải là nhà phát hành, nhà phân phối 
phim (distributor). 
38 ĐOÀN THỊ HÀ – LỊCH SỬ ĐIỆN ẢNH MỚI - HƯỚNG TIẾP CẬN 
TÀI LIỆU TRÍCH DẪN 
1. Allen, Robert. C. 1990. “From Exhibition to Reception: Reflections on the Audience in 
Film History”. Screen, vol 31, No 4, pp. 347-356. 
2. Biltereyst, D & P. Meers. 2016. “New Cinema History and the Comparative Mode: 
Reflections on Comparing Historical Cinema Cultures”. Alphaville: Journal of Film and 
Screen Media. Issue 111, pp. 13-32. 
3. Biltereyst, D., P. Meers & L. Van de Vijver. 2011. “Social Class, Experiences of 
Distiction and Cinema in Postwar Ghent”. in Explorations in New Cinema History: 
Approaches and Case Studies. Blackwell Publishing Ltd, pp. 101-124. 
4. Braudel, Fernand. 1980. On History. University of Chicago Press. 
5. Himpele, Jeffrey. 1996. “Film Distribution as Media: Mapping Difference in the 
Bolivian Cinemascape”. Anthropology Review, vol 12, No 1, pp. 47-66. 
6. Hughes, S.P. 2011. “Silent Film Genre, Exhibition and Audiences in South India”. in 
Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies. Blackwell 
Publishing Ltd, pp. 295-309. 
7. Klenotic, Jeffrey. 2011. “Putting Cinema History on the Map: Using GIS to Explore the 
Spatiality of Cinema”. in Explorations in New Cinema History: Approaches and Case 
Studies. Blackwell Publishing Ltd, pp. 58-84. 
8. Knight, Arthur & cộng sự. 2004. “The History of Moviegoing, Exhibition, and 
Reception (HOMER Project)”.  truy cập ngày 14/4/2020. 
9. Kuhn, Annette. 2002. An Everyday Magic: Cinema and Cultural Memory. London: 
New York University Press. 
10. Kuhn, Annette. 2011. “What to do with Cinema Memory”. in Explorations in New 
Cinema History: Approaches and Case Studies. Blackwell Publishing Ltd, pp. 85-97. 
11. Maltby, Richard. 2007. “How Can Cinema History Matter More?”. 
more/#:~:text=For%20cinema%20history%20to%20matter,Hollywood%20but%20with%
20their%20audiences Saturday, 15 December 2007, truy cập ngày 21/4/2020. 
12. Maltby, Richard; Biltereyst, Daniel. & Meers, Philippe. 2011. Explorations in New 
Cinema History: Approaches and Case Studies. Blackwell Publishing Ltd. 
13. Matlby, Richard. 2011. “New Cinema History”. in Explorations in New Cinema 
History: Approaches and Case Studies. Blackwell Publishing Ltd, pp. 3-40. 
14. Meers, Philippe; Biltereyst, Daniel & Van de Vijver, Lies. 2010. “Memories, Movies, 
and Cinema-going: An Oral History Project on Film Culture in Flanders (Belgium)”. in 
Film - CInema - Spectators: Film Reception. Marburg: Schuren, pp. 319-337. 
15. Moore, Paul S. 2011. “The Social Biograph: Newspapers as Archieves of the 
Regional Mass Market for Movies”. in Explorations in New Cinema History: Approaches 
and Case Studies. Blackwell Publishing Ltd, pp. 263-279. 
16. Oort, Thunnis van & Paforrt-Overduin, Clara. 2018. “New Cinema History in the Low 
Countries and Beyond: An Introdution”. Tijdschrift voor Mediageschiedenis, vol. 21, No 
1, pp. 10-18. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 7 (263) 2020 39 
17. Sedgwick, John. 2011. “Patterns in First-Run and Suburban Filmgoing in Sydney in 
the Mid-1930s”. in Explorations in New Cinema History: Approaches and Cases Studies. 
Blackwell Publishing Ltd, pp. 140-158. 
18. Stokes, M. & R. Maltby. 1999a. American Movie Audiences: From the Turn of the 
Century to the Early Sound Era. British Film Institute (BFI) Publishing. London. 
19. Stokes, M. & R. Maltby. 1999b. Identifying Hollywood’ Audiences: Cultural Identity 
and the Movies. British Film Institute (BFI) Publishing. London. 
20. Stokes, M. & R. Maltby. 2001. Hollywood Spectatorship: Changing Perceptions of 
Cinema Audiences. British Film Institute (BFI) Publishing. London. 
21. Stokes, M. & R. Maltby. 2004. Hollywood Abroad: Audiences and Cultural Exchange. 
British Film Institute (BFI) Publishing. London. 
22. Verhoeven, Deb., 2013. “What is a Cinema? Death, Closure and the Database”. in 
Watching Films: New Perspectives on Movie-Going, Exhibition and Reception. Bristol & 
Chicago: Intellect Ltd, pp. 33-51. 
23. Verhoeven, Ded. 2011. “Film Distribution in the Diaspora: Temporality, Community 
and National Cinema”. in Explorations in New Cinema History: Approaches and Case 
Studies. Blackwell Publishing Ltd, pp. 243-260.