Kinh nghiệm một số nước châu Á về xây dựng chính sách và phát triển công nghiệp quốc gia trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 - Khuyến nghị chính sách cho Việt Nam

HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA148
KINH NGHIỆM MỘT SỐ NƯỚC CHÂU Á VỀ XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH 
VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP QUỐC GIA TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG 
CÔNG NGHIỆP 4.0 - KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH CHO VIỆT NAM 
Lê Thanh Hà*
TÓM TẮT: Việt Nam đã và đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong bối cảnh cách mạng công 
nghiệp 4.0 (CMCN 4.0). Tình hình trong nước và quốc tế cho thấy có nhiều điều kiện thuận lợi song cũng 
tiềm ẩn rất nhiều thách thức đối với tiến trình phát triển công nghiệp của Việt Nam. Trong điều kiện đó, 
việc nhìn nhận, đánh giá kinh nghiệm của các quốc gia tiên tiến để chỉ rõ những bài học cho Việt Nam 
trong xây dựng và thực thi chính sách phát triển công nghiệp là điều hết sức cần thiết.
Từ khóa: chính sách công nghiệp, cách mạng công nghiệp 4.0
ABSTRACT: Vietnam has been experienced a wide range of robust changes in line with the context of The 
Fourth Industrial Revolution. Both domestic and world-wide practices recently have shown that advantages 
and challenges going parallely with the development progress of Industry sector in Vietnam. Therefore, 
it is essential to consider and assess the involvement and gained lessons of advanced countries in order 
to obviously determine the tasks in facilitating and implementing the industry development policies of 
Vietnam 
Key words: Industry Policy, The Fourth Industrial Revolution
1. SƠ LƯỢC VỀ CHÍNH SÁCH CÔNG NGHIỆP
Chính sách công nghiệp hay chính sách phát triển công nghiệp là một thuật ngữ có nhiều định 
nghĩa khác nhau và có sự thay đổi theo từng thời kỳ. Chẳng hạn, OECD (1975) cho rằng, chính 
sách công nghiệp là những chính sách có liên quan tới việc thúc đẩy tăng trưởng và hiệu quả 
ngành công nghiệp [9]. Krugman và Obstfeld (1991) lại quan niệm rằng, chính sách công nghiệp 
là một nỗ lực của chính phủ nhằm khuyến khích các nguồn lực vào các lĩnh vực cụ thể mà quan 
điểm của chính phủ là quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế trong tương lai [6]. Đến năm 2013, 
tại Diễn đàn Kinh tế thế giới, OECD đưa ra một định nghĩa mới mà hiện nay được nhiều chuyên 
gia kinh tế cũng như các quốc gia sử dụng, theo đó, một cách tổng hợp thì chính sách công nghiệp 
là bất kỳ chính sách can thiệp của Chính phủ nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và thay đổi 
cấu trúc của hoạt động kinh tế hướng đến ngành, công nghệ và những nhiệm vụ của chính sách 
được kỳ vọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng phúc lợi xã hội [10].
2. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG XÂY DỰNG VÀ THỰC THI CHÍNH SÁCH CÔNG NGHIỆP 
2.1. Chính sách công nghiệp quốc gia Nhật Bản
Nhật Bản là nước có nền công nghiệp phát triển không chỉ ở trong khu vực châu Á mà còn 
* Học viện Tài chính, Đức Thắng, Bắc Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Tác giả nhận phản hồi: Lê Thanh Hà. Tel.: +84989150498. 
E-mail address: thanhha75hvtc@gmail.com
HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA 149
trên cả thị trường quốc tế. Kinh tế Nhật Bản nhiều năm liền giữ vị trí thứ hai thế giới và chỉ mới 
bị Trung Quốc vượt qua là do có chính sách đầu tư vào ngành công nghiệp một cách hợp lý với rất 
nhiều các bước đi tương thích trong từng thời kỳ:
- Ngay từ những năm 1960, với việc xác định rõ quốc gia có rất ít tài nguyên thiên nhiên, 
Chính phủ Nhật Bản đã thực hiện chính sách “tái cơ cấu công nghiệp”, điều chỉnh cơ bản cơ cấu 
công nghiệp theo hướng ưu tiên phát triển những ngành có hàm lượng trí tuệ cao, tiêu tốn ít nguyên 
liệu và lao động sống, tập trung phát triển nền công nghiệp theo chiều sâu. Những ngành công 
nghiệp được ưu tiên trong giai đoạn này gồm: công nghiệp công nghệ cao về vi mạch, máy tính, 
robot; ngành lắp ráp tiên tiến như sản xuất lắp ráp máy bay, máy tự động hóa; ngành thiết kế thời 
trang; ngành phân phối và xử lý thông tin.
- Song song với định hướng sử dụng tiết kiệm tài nguyên, Chính phủ Nhật thực hiện điều 
chỉnh, tổ chức lại một số ngành công nghiệp như sản xuất ô tô, thép, hóa dầu, khuyến khích các 
doanh nghiệp công nghiệp trong một ngành sáp nhập, liên kết và hợp tác lẫn nhau. Chính phủ 
thông qua “Luật ổn định công nghiệp” và “Luật hoàn thiện cơ cấu”, từ đó, thúc đẩy quá trình điều 
chỉnh cơ cấu công nghiệp cả cấp liên ngành và nội bộ ngành; hướng tới việc thu hẹp các hoạt động 
như tinh chế nhôm, đóng tàu, phân hóa học và thực hiện phát triển các mặt hàng có hàm lượng 
khoa học công nghệ cao. 
- Trong hơn 50 năm qua, Chính phủ Nhật Bản còn đề ra và thực hiện chiến lược phát triển 
khoa học kỹ thuật trên cơ sở chuyển từ vay mượn, mua bản quyền công nghệ của nước ngoài sang 
tự đảm bảo những công nghệ và kỹ thuật tiên tiến, mở rộng hợp tác khoa học kỹ thuật trên nền 
tảng khoa học công nghệ của Nhật Bản. Nước này đã chú trọng vào đầu tư cho công tác nghiên 
cứu khoa học, chế tạo và thử nghiệm, khuyến khích khối doanh nghiệp tư nhận bỏ vốn đầu tư vào 
nghiên cứu và phát triển (R & D).
- Điểm nổi bật trong chính sách công nghiệp quốc gi ... ủ trương, đường lối của Đảng Cộng sản Trung Quốc qua văn kiện đại hội Đảng. Theo đó, chính 
sách công nghiệp quốc gia Trung Quốc hiện nay tuân theo Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội lần 
thứ XII (2012 - 2016) và XIII (2016 - 2020), trong đó, xác định rõ nhiệm vụ, mục tiêu, chiến lược 
phát triển công nghiệp Trung Quốc. Cụ thể hóa nghị quyết được Trung Quốc thể hiện qua kế hoạch 
Made in China 2025.
HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA 153
Năm 2015, Bắc Kinh công bố dự án “Chế tạo tại Trung Quốc 2025” (Made in China 2025 
- MIC 2025). Đây là bản kế hoạch 10 năm phát triển ngành công nghiệp chế tạo, một sáng kiến 
chiến lược đầy tham vọng nhằm biến TQ thành siêu cường chế tạo cạnh tranh được với Mỹ. Lấy 
cảm hứng từ Chiến lược Industry 4.0 của Đức, dự án “Chế tạo tại TQ 2025” xác định 10 lĩnh vực 
trọng điểm lớn về phát triển ngành chế tạo: (1) Công nghệ tin học thế hệ mới; (2) Máy công cụ 
điều khiển số cấp cao và robot; (3) Thiết bị hàng không vũ trụ; (4) Thiết bị công trình biển và tàu 
biển công nghệ cao; (5) Trang thiết bị giao thông quỹ đạo tiên tiến; (6) Ô tô tiết kiệm năng lượng 
và dùng nguồn năng lượng mới; (7) Thiết bị điện lực; (8) Trang thiết bị nông nghiệp; (9) Vật liệu 
mới; (10) Y dược sinh học và thiết bị y tế tính năng cao [7].
Trải qua hơn 3 năm thực hiện, theo đánh giá của Ủy ban Phát triển và Cải cách quốc gia Trung 
Quốc, MIC 2025 đã góp phần duy trì đà phát triển ổn định của đất nước, cơ cấu nền kinh tế không 
ngừng được ưu việt, các ngành mang tính chiến lược như chế tạo công nghệ cao có đà phát triển 
tốt. MIC 2025 đồng thời giúp nâng cao năng lực sáng tạo, sức cạnh tranh của sản phẩm. Tính tới 
hết năm 2018, năng suất của các dự án thí điểm vận hành theo hướng thông minh của nước này 
tăng 38% về hiệu suất, đồng thời giá thành vận hành kinh doanh giảm 21%. 
Về khung khổ chính sách, MIC 2025 được hoạch định như một chiến lược công nghiệp 10 
năm, bổ sung cho các chiến lược phát triển kinh tế cùng giai đoạn và kế hoạch hàng năm. Về tầm 
nhìn, MIC 2025 được cho chỉ là giai đoạn 1 của chiến lược dài hơn hơn nữa, bao gồm: 2015-2025: 
trở thành cường quốc chế tạo công nghệ; 2025-2035: gia nhập nhóm các cường quốc chế tạo công 
nghệ toàn cầu hạng trung; 2035-2045: cường quốc hàng đầu thế giới về chế tạo công nghệ.
Như vậy, MIC 2025 có tính liên tục khi kế thừa cách vận hành của chính sách cải cách mở 
cửa đã áp dụng thành công của Trung Quốc, như việc đặt trong khung khổ các chiến lược phát 
triển kinh tế nói chung; có tầm nhìn dài hạn, có trọng tâm thí điểm, kết hợp về không gian và lĩnh 
vực ưu tiên. Ví dụ: Thâm Quyến - vốn là điểm sáng về thí điểm đặc khu - trước đây là một trung 
tâm chuyên sản xuất hàng nhái sản phẩm của các hãng nổi tiếng trên thế giới thì nay đã trở thành 
trung tâm sáng tạo đổi mới và đầu tư công nghệ mới, tập trung vào các ngành công nghiệp sáng 
tạo. Ngoài sự phát triển nối tiếp trên cùng một không gian, có thể thấy rõ tính kết nối liên hoàn 
giữa nền công nghiệp sản xuất truyền thống và CN 4.0 khi cảng Ninh Bô được lựa chọn làm nơi 
thí điểm ứng dụng CN 4.0 trong lĩnh vực logistics.
CN 4.0 cũng không phải là hoàn toàn mới đối với nền sản xuất và chính sách quản lý nhà 
nước; vấn đề chỉ là sự thay đổi về nhận thức vốn lại phụ thuộc vào những thành tựu phát triển công 
nghệ trong thực tế. Được biết giai đoạn 2010- 2020, Trung Quốc đã hoạch định chiến lược đẩy 
mạnh các ngành công nghiệp đang nổi lên (strategic emerging industries), bao gồm: công nghệ 
tiết kiệm năng lượng thân thiện môi trường, công nghệ thông tin thế hệ mới, công nghệ sinh học, 
chế tạo thiết bị hiện đại, năng lượng mới, nguyên liệu mới, phương tiện sử dụng năng lượng mới; 
với mục tiêu đạt 8% GDP vào năm 2015 và 15% GDP năm 2020. Chiến lược này nhấn mạnh các 
ngành công nghiệp năng lượng và mối quan tâm đối với môi trường, vốn là những thách thức hàng 
đầu của Trung Quốc phản ánh cách tiếp cận còn hạn chế như đối với những chính sách phát triển 
công nghệ nói chung do các công nghệ CN 4.0 ở thời điểm này chưa phát triển rõ rệt.
Đối với MIC 2025, mục tiêu và tính thương mại rõ ràng hơn rất nhiều. Cụ thể, MIC 2025 
nhắm vào 10 lĩnh vực công nghiệp sau: công nghệ thông tin, tự động hóa và máy móc điều khiển số 
HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA154
cao cấp, thiết bị hàng không và vũ trụ, thiết bị cơ khí hàng hải và đóng tàu hiện đại, thiết bị đường 
sắt, phương tiện tiết kiệm năng lượng, thiết bị điện, nguyên nhiên liệu mới, thiết bị y tế hiện đại 
và dược phẩm sinh học, thiết bị nông nghiệp. Có thể thấy, các lĩnh vực đều gắn với công nghiệp 
truyền thống và đều có tính thương mại lớn, thể hiện ở các thị phần mục tiêu được thay đổi (Biểu 
đồ 6). Đóng góp kinh tế của chiến lược cũng được thể hiện cụ thể hơn khi đặt mục tiêu chủ đạo là 
nâng tỷ lệ nội địa hóa các sản phẩm và nguyên liệu nói trên lên 40% năm 2020 và 70% năm 2025 
[5]. Bên cạnh đó, các nhà hoạch định chính sách hy vọng bằng việc thực hiện chiến lược này, các 
nhà sản xuất Trung Quốc sẽ tham gia đầy đủ vào chuỗi giá trị toàn cầu, hợp tác hiệu quả với các 
nền kinh tế phát triển và các lĩnh vực khác như tài chính, y tế, giáo dục đều được hưởng lợi.
3. KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH VÀ GIẢI PHÁP TRUNG - DÀI HẠN CHO VIỆT NAM 
3.1. Khuyến nghị chính sách
Tại Nghị quyết số 23 - NQ/TW ngày 22/3/2018 của Bộ Chính trị về định hướng xây dựng chính 
sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã định hướng các 
chính sách lớn để phát triển công nghiệp quốc gia trong thời gian tới cũng như trong dài hạn, gồm:
- Chính sách phân bố không gian và chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp.
- Chính sách phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên.
- Chính sách tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi cho phát triển công nghiệp.
- Chính sách phát triển doanh nghiệp công nghiệp.
- Chính sách phát triển nguồn nhân lực công nghiệp.
- Chính sách khoa học và công nghệ cho phát triển công nghiệp.
- Chính sách khai thác tài nguyên, khoáng sản và chính sách bảo vệ môi trường, thích ứng 
với biến đổi khí hậu trong quá trình phát triển công nghiệp.
- Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, phát huy 
quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng và triển khai thực hiện chính sách phát triển công 
nghiệp quốc gia.
Từ việc xem xét chính sách công nghiệp của một số quốc gia trên thế giới cũng như căn cứ 
vào định hướng của Đảng về chính sách công nghiệp quốc gia, có thể đưa ra một số khuyến nghị 
sau:
- Thứ nhất, chính sách công nghiệp được các quốc gia sử dụng rất đa dạng, mục tiêu chung 
đều là nâng cao năng lực cạnh tranh trên cơ sở không ngừng cải thiện năng suất. Tuy nhiên, nội 
hàm và công cụ của chính sách phát triển có sự khác nhau trong từng giai đoạn của mỗi quốc gia
- Thứ hai, xây dựng chính sách công nghiệp quốc gia cần chú trọng tới bối cảnh toàn cầu và 
xu hướng hội nhập của đất nước. Thực tiễn cho thấy các quốc gia có dự báo và thay đổi chính sách 
một cách nhanh chóng như Nhật Bản đã thu được nhiều kết quả trong phát triển công nghiệp quốc 
gia. Xu hướng hiện nay, chính sách công nghiệp ngày càng trở thành công cụ hữu hiệu để các quốc 
gia thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu của toàn cầu hóa.
- Thứ ba, chính sách công nghiệp quốc gia cần có chọn lọc theo những lĩnh vực có thế mạnh 
HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA 155
của đất nước cũng như ngành công nghiệp thiết yếu do một quốc gia không thể cạnh tranh với tất 
cả các quốc gia khác ở mọi lĩnh vực. Đồng thời, chính sách công nghiệp phải nhất quán, hướng tới 
một mục tiêu. Tiêu biểu chính là mô hình Made in China 2025 của Trung Quốc hay Cải cách công 
nghiệp 3.0 của Hàn Quốc.
- Thứ tư, chính sách phát triển công nghiệp cần được thích ứng với môi trường kinh tế trong 
nước và quốc tế theo hướng tăng cường nội lực đồng thời tận dụng các nguồn lực bên ngoài; đồng 
thời chính sách công nghiệp cần đồng bộ trong thực hiện với các chính sách khác như chính sách 
thương mại, chính sách phát triển khoa học công nghệ, chính sách nhân lực, chính sách xã hội
3.2. Giải pháp phát triển một số lĩnh vực công nghiệp quan trọng
Từ những định hướng và khuyến nghị nêu trên, có thể đề xuất một số giải pháp cụ thể đối với 
một số lĩnh vực công nghiệp quan trọng của đất nước:
Thứ nhất, ngành luyện kim
- Cần thay đổi tư duy và quan điểm rằng luyện kim không phải là ngành công nghiệp mũi 
nhọn hay công nghiệp trọng điểm. Thực tế các nước đều cho thấy, nếu ngành luyện kim không phát 
triển thì quốc gia không thể có được nền công nghiệp chế tạo tiên tiến, vì hầu hết các ngành kinh 
tế đều sử dụng sản phẩm của luyện kim
- Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Công thương tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên 
cứu khả năng áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại theo đúng quy định của WTO và các 
FTA đã ký kết để bảo vệ ngành thép Việt Nam trước áp lực cạnh tranh của sản phẩm thép nhập 
khẩu.
- Hỗ trợ Formosa tháo gỡ khó khăn, vướng mắc sau sự cố môi trường để sớm đưa dự án 
sản xuất thép giai đoạn 1 vào hoạt động hết công suất trong năm 2019 và hình thành chuỗi ngành 
công nghiệp sau thép, công nghiệp hỗ trợ, nâng cao giá trị gia tăng các sản phẩm thép của Dự án 
Formosa Hà Tĩnh. Thúc đẩy các Dự án trọng điểm ngành thép triển khai đúng kế hoạch: Dự án 
thép Nghi Sơn của Công ty cổ phần thép Nghi Sơn và Dự án Liên hợp thép Quảng Ngãi của Tập 
đoàn Hòa Phát...
- Chỉ đạo, phối hợp với các doanh nghiệp chủ động theo dõi sát thông tin thị trường trong 
và ngoài nước để có kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp; cân đối đủ nguyên liệu, vật tư cho sản 
xuất;
Thứ hai, ngành công nghiệp điện tử
- Xây dựng các biện pháp bảo vệ thị trường điện - điện tử tiêu dùng (như thuế phòng vệ, 
hàng rào kỹ thuật, chống gian lận thương mại, hàng giả và hàng nhập lậu) đồng thời tập trung 
hỗ trợ một số doanh nghiệp triển vọng của Việt Nam trong lĩnh vực điện tử nhằm tạo cơ hội cho 
các doanh nghiệp này phát triển, đóng vai trò dẫn dắt thị trường điện tử trong nước, đặc biệt là các 
sản phẩm điện - điện tử gia dụng.
- Tiếp tục hỗ trợ hoạt động lắp ráp của Samsung tại Việt Nam; phối hợp với Samsung xây 
dựng hệ thống nhà cung ứng nội địa cung cấp cho hoạt động lắp ráp sản phẩm hoàn chỉnh.
- Đẩy mạnh thu hút các tập đoàn công nghiệp điện tử đã và đang có xu hướng rời bỏ Trung 
HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA156
Quốc do ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tới đầu tư tại Việt Nam. Việc thu hút 
cần hướng vào các tập đoàn lớn, sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường và phù hợp 
với trình độ nguồn nhân lực của lao động Việt Nam
Thứ ba, ngành dệt may và da giày
- Xây dựng và hoàn thiện Chiến lược phát triển ngành Dệt may và Da dày Việt Nam, đáp ứng 
yêu cầu quản lý ngành trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
- Triển khai các hoạt động thu hút và hỗ trợ đầu tư trong lĩnh vực dệt nhuộm, đẩy mạnh hỗ 
trợ công nghệ nhuộm nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành dệt vải và nguyên phụ liệu thông qua 
việc xây dựng các khu công nghiệp tập trung, từ đó đảm bảo nguyên tắc xuất xứ sản phẩm dệt may 
trong nước nhằm tận dụng tối đa cơ hội từ các FTAs đã ký kết .
Thứ tư, ngành công nghiệp hỗ trợ
- Trước mắt, cần điều chỉnh, sửa đổi những quy định còn vướng mắc trong Nghị định số 
111/2015/NĐ-CP liên quan đến phạm vi CNHT; làm rõ tiêu chí xác định đối tượng ưu đãi; rà soát, 
cập nhật và điều chỉnh danh mục các sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển phù hợp với nhu cầu thực 
tiễn.
- Triển khai hiệu quả Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ được phê duyệt tại Quyết 
định số 68/QĐ-TTg ngày 18 tháng 01 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ. Nghiên cứu sửa đổi 
Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
- Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin về chính sách phát triển CNHT để 
thu hút đầu tư nguồn lực xã hội vào phát triển CNHT; Xây dựng cơ sở dữ liệu về các DN CNHT 
Việt Nam và cụm liên kết nhằm thúc đẩy kết nối giữa nhà cung cấp Việt Nam và các tập đoàn đa 
quốc gia có nhu cầu tìm kiếm nhà cung cấp tại Việt Nam; Triển khai hiệu quả các chương trình kết 
nối kinh doanh, liên kết giữa DN Việt Nam với các DN đa quốc gia, các công ty sản xuất, lắp ráp 
trong nước và nước ngoài; Xúc tiến kết nối đầu tư tại thị trường các nước mà Việt Nam đã ký kết 
các hiệp định thương mại tự do nhằm đa dạng hoá và mở rộng thị trường xuất khẩu nhằm tạo cơ 
hội thị trường cho các sản phẩm CNHT
4. KẾT LUẬN
Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ 
trương, chính sách góp phần quan trọng tạo nên những thành tựu phát triển công nghiệp đất nước. 
Công nghiệp là ngành kinh tế quan trọng, những năm gần đây có đóng góp lớn nhất cho ngân sách 
nhà nước, trở thành ngành xuất khẩu chủ đạo với tốc độ tăng trưởng ở mức cao. Trong bối cảnh 
cách mạng công nghiệp 4.0, cần nhanh chóng có những nhận định, đánh giá về tình hình trong 
và ngoài nước, tham khảo kinh nghiệm quốc tế cũng như khu vực để xây dựng chính sách công 
nghiệp quốc gia theo hướng bền vững.
Tài liệu tham khảo
1. Ban Kinh tế trung ương Đảng 2017, Chính sách phát triển công nghiệp quốc gia, NXB Đại 
học Kinh tế quốc dân.
HỘI THẢO QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ KINH DOANH BỀN VỮNG TRONG ĐIỀU KIỆN TOÀN CẦU HÓA 157
2. Bộ Công thương (2018), Báo cáo Định hướng và giải pháp phát triển ngành công nghiệp 
Việt Nam.
3. Bộ Tài chính (2017), Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4: Phản ứng chính sách của một số 
quốc gia, tại https://www.mof.gov.vn/webcenter/portal/tttc/r/m/cochechinhsach/cochechinhsach_
chit iet ; jsessionid=P9pj7r9JFhGJjvCMaycTl9o0Pq5bs4sohhNP83V5BiOL7dj7s_
p D ! - 6 4 6 1 9 7 9 7 1 ! - 1 7 0 6 1 1 6 4 0 0 ? d D o c N a m e = M O F U
C M 1 0 2 4 8 2 & _ a f r L o o p = 4 9 7 5 8 2 2 7 1 2 6 8 0 4 6 9 2 # ! % 4 0 % 4 0 % 3 F _
afrLoop%3D49758227126804692%26dDocName%3DMOFUCM102482%26_adf.ctrl-
state%3D9xuwl8b49_4
4. Nguyễn Hoàng Hà 2017, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư: thách thức và cơ hội cho phát 
triển, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế Cải cách quốc gia để phát triển, Hà Nội ngày 24/3/2017.
5. Institute for Security and Development Policy (ISDP) 2018, Made in China 2025: 
Backgrounder, June 2018, www.isdp.eu 
6. Li, L 2017, China’s manufacturing locus in 2025: with a comparison of “Made in China 
2025” and “Industry 4.0”, Technological forecasting and social change, Elsevier.
7. Đinh Tiến Minh (2018), Kinh nghiệm phát triển ngành công nghiệp phụ trợ của Nhật Bản, 
Hội thảo khoa học: Thực trạng, Định hướng và Giải pháp phát triển Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, 
Trường Đại học Kinh tế TP.HCM.
8. OECD Economic Surveys: Greece 1975.
9. OECD Econimic Surveys 2013.
10. World Economic Forum (WEF) 2018, Readiness for the future of production, Report 
2018, Geneva, Switzerland.