Kinh nghiệm cải cách tiền lương thấp nhất trong khu vực hành chính nhà nước của một số nước trên thế giới và bài học rút ra cho Việt Nam

Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
71
KINH NGHIỆM CẢI CÁCH TIỀN LƯƠNG THẤP NHẤT TRONG
KHU VỰC HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CỦA MỘT SỐ NƯỚC
TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO VIỆT NAM
Ths. Dương Thị Hường
Viện Khoa học Lao động và Xã hội
Tóm tắt: Cải cách tiền lương khu vực hành chính nhà nước là nhiệm vụ quan
trọng và yêu cầu thực tế bức xúc đặt ra cho Chính phủ trong các năm sắp tới. Trong hệ
thống chính sách tiền lương hiện nay, khu vực HCNN vẫn đang được sử dụng làm
“bản lề” cho các khu vực khác. Tuy nhiên, hiện nay vẫn thường hiểu chưa đúng về
mức lương thấp nhất và lương tối thiểu. Mức tiền lương thấp nhất khu vực hành chính
nhà nước còn có sự ràng buộc chặt chẽ với mức tiền lương tối thiểu chung và chính
bằng tiền lương tối thiểu, chưa phản ánh được mối tương quan với khu vực thị trường
do còn phụ thuộc vào khả năng chi trả của ngân sách nhà nướcKinh nghiệm của các
nước như Singapore, Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc, Anh Quốc đã chỉ ra một số bài
học kinh nghiệm có thể áp dụng cho Việt Nam trong cải cách tiền lương thấp nhất khu
vực hành chính nhà nước.
Từ khóa: cải cách tiền lương, khu vực hành chính nhà nước,
Summary: Wage reform in public administration sector is an important task and
pressing practical requirements for Vietnamese government in the next few years. In
the current wage policy system, public administration sector has been being used as a
"foundation" for the other sectors. However, there are misunderstandings about the
lowest wage and minimum wage. The lowest wage in public administration sector has
been bound by (and be equal to) the national minimum wage. This wage has not
reflected the correlation between public administration sectors and market sectors due
to dependence on affordability of the state budget. It is possible for Vietnam to apply
the lessons learnt from other countries such as Singapore, Thailand, Malaysia, China,
the United Kingdom indicate in reforming the low wage in public administration
sector.
Keywords: wage reform, public administration sector
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
72
1. Giới thiệu
Ở Việt Nam hiện nay, giải pháp
cho vấn đề lương công chức vẫn gặp
những trở ngại, khó khăn, vướng mắc.
Hiện nay, mức tiền lương thấp nhất khu
vực hành chính nhà nước còn có sự
ràng buộc chặt chẽ với mức tiền lương
tối thiểu chung và chính bằng tiền
lương tối thiểu. Từ năm 2003 đến 2011,
mức lương tối thiểu của cán bộ, công
chức đã được điều chỉnh 7 lần, từ
210.000đ/tháng lên 830.000đ/tháng (áp
dụng từ ngày 01/5/2011 theo Nghị định
số 22/2011/NĐ-CP của Chính phủ ngày
04/4/2011). Theo Nghị quyết số
14/2011/QH13 ngày 10/11/2011 của
Quốc hội thì từ 01/5/2012 điều chỉnh
mức lương tối thiểu chung từ
830.000đ/tháng lên 1.050.000đ/tháng
(tăng thêm 26,5%). Từ ngày 1 tháng 7
năm 2013, mức lương tối thiểu là
1.150.000 đồng/tháng. Tuy nhiên, từ
năm 2008 - 2011, trong khi mức
lương tối thiểu chỉ tăng thêm 84,4%
thì mức tăng chỉ số giá hàng ăn và
dịch vụ ăn uống lại tăng đến 99,05%.
Như vậy, thực tế trong những năm
gần đây, mức tăng lương chỉ là để bù
đắp mức tăng giá tiêu dùng, chứ chưa
thể nói đến việc nâng cao mức sống
cho cán bộ, công chức. Các giải pháp
như tinh giản biên chế cũng không đạt
kết quả như mong muốn.
Hiện nay, đội ngũ cán bộ công
chức trong khu vực hành chính nhà
nước nói chung của nước ta quá lớn và
tổ chức rất cồng kềnh. Công chức viên
chức hưởng lương từ ngân sách nhà
nước bao gồm cả những người làm
trong các tổ chức chính trị - xã hội, lực
lượng vũ trang và an ninh; người lao
động làm việc trong các doanh nghiệp
nhà nước. Trong khu vực công, tiền
lương là số tiền mà các cơ quan, tổ
chức của Nhà nước trả cho người lao
động theo cơ chế, chính sách của Nhà
nước và được thể hiện trong hệ thống
thang, bảng lương do Nhà nước quy
định. Với cách xây dựng và tính tiền
lương như hiện nay, mức lương thấp
nhất trong khu vực hành chính nhà
nước hiện nay là quá thấp, làm cho hệ
thống bị “nén” về mức lương, chưa
phản ánh đúng giá trị và giá cả trên thị
trường lao động, chưa đảm bảo công
bằng trong phân phối tiền lương và thu
nhập, chưa đảm bảo được cho đời sống
cán bộ, công chức vì thế chưa khuyến
khích được người có trình độ chuyên
môn, kỹ thuật cao, tránh hiện tượng
chảy máu chất xám từ khu vực công
sang khu vực tư .và chưa phản ánh
được trình độ phát triển của nền kinh
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
73
tế. Điều này có ảnh hưởng hàng đầu tới
sự phát triển của quốc gia nhưng lại rất
khó thực hiện bởi sự quan liêu và xơ
cứng của chính bộ máy công. Tuy
nhiên, đã có nhiều quốc gia thành công
trong hoạt động này, trong đó phải kể
tới Singapore, Thái Lan, Anh Quốc.
2. Kinh nghiệm cải cách tiền
lương thấp nhất trong khu vực hành
chính nhà nước của một số nước trên
thế giới
2.1. Singapore
Tuy là một nước có hệ thống chính
trị tập trung cao, nhưng Singapore lại
nổi lên n ... về tăng trưởng kinh tế, năng suất lao
động, hiệu quả sản xuất và mục tiêu xã
hội. Dựa trên cơ sở này để khuyến
khích lực lượng sản xuất phát triển, tạo
ra các điều kiện để thực hiện công bằng
xã hội.
- Chính sách tiền lương tối thiểu
phải không mâu thuẫn với hệ thống
phân phối tiền lương có sự “điều chỉnh
của thị trường, kiểm soát của Chính
phủ”. Hệ thống này nhằm loại trừ sự
bất bình đẳng xã hội trong phân phối
thu nhập, nâng cao tiền lương cho
người lao động trong các khu vực trên
cơ sở tăng trưởng, phát triển kinh tế, sự
giám sát hợp lý và giảm những sự cách
biệt về tiền lương giữa các khu vực, các
ngành.
- Cải cách tiền lương có tính đến
trình độ phát triển kinh tế của từng
vùng trong từng thời kỳ. Chấp nhận sự
phân biệt tiền lương theo vùng ứng với
tình hình phát triển kinh tế vùng.
- Xây dựng kế hoạch và cơ chế
tăng tiền lương tối thiểu: Kế hoạch và
cơ chế tăng tiền lương tối thiểu xây
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
75
dựng dựa trên mức độ tăng trưởng kinh
tế - xã hội, chỉ số giá sinh hoạt và các
chỉ tiêu kinh tế - xã hội khác trong nền
kinh tế thị trường, bảo đảm việc thực
hiện đầy đủ các mục tiêu kinh tế vĩ mô.
Như vậy, tiền lương thấp nhất của
khu vực hành chính của Trung Quốc
hiện nay đang áp dụng tương tự như
tiền lương thấp nhất trong khu vực
hành chính hiện nay của Việt Nam.
Trong đó, tiền lương thấp nhất của khu
vực hành chính với hệ số 1 được xác
định là tiền lương của lao động làm
công việc đơn giản nhất (bao gồm cả
nhân viên viên thừa hành, phục vụ)
và bằng tiền lương tối thiểu. Đồng
thời tiền lương tối thiểu cũng là cơ
sở để tính toán các mức lương trong
hệ thống các ngạch lương công chức
nhà nước. Chính vì vậy, tiền lương
thấp nhất khu vực hành chính nhà
nước Trung Quốc cũng còn có nhiều
tồn tại, khiếm khuyết.
2.3. Thái Lan
Chính phủ Thái Lan đòi hỏi đội
ngũ công chức phải có chất lượng cao,
buộc các công chức Thái Lan phải học
tập để nâng cao năng lực bản thân. Tuy
nhiên, trên thực tế, tiền lương và phụ
cấp trả cho các công chức của chính
phủ thấp hơn chi phí cho cuộc sống
khoảng 20%. Do đó, cải tiến hệ thống
lương công chức, trong đó có tiền
lương của công chức hưởng lương thấp
nhất ở Thái Lan là một khía cạnh quan
trọng trong việc tiếp thêm sức mạnh
cho hoạt động và tinh thần của các
công chức. Theo kế hoạch phát triển
của Chính phủ Thái Lan hiện nay có 3
giải pháp về tiền lương đã được đưa ra:
Thứ nhất, điều chỉnh các bậc lương
công chức phù hợp với sự thay đổi của
thị trường lao động.
Thứ hai, cải tiến hệ thống tiền
lương công chức đảm bảo sự mềm dẻo
cũng như giải quyết được các vấn đề
quản lý nhân sự liên quan tới tuyển
dụng và duy trì công chức.
Thứ ba, cải tiến hệ thống phúc lợi
xã hội nhằm tăng cường sự công bằng
và các điều kiện sống tốt hơn đối với
các công chức có thu nhập thấp và
trung bình. Năm 1999, Ban Công vụ,
Phòng ngân sách, Bộ Tài chính và Ban
phát triển xã hội và Kinh tế quốc gia
Thái Lan cùng nhau làm việc và điều
chỉnh bậc lương công chức dựa vào 3
giải pháp trên. Hiện tại, bậc lương công
chức Thái Lan đang trong quá trình
được thiết kế lại, dựa trên các yếu tố
sau: trả lương theo công việc, lương
công chức phải tương ứng với các công
việc tương tự trong khu vực tư nhân,
các doanh nghiệp công, hệ số lương
thấp nhất phải đủ để sống được trong
xã hội kinh tế.
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
76
2.4. Malaysia
Số lao động làm việc trong khu vực
công Malaysia chiếm 13% tổng số lực
lượng lao động 6,8 triệu người. Bất kỳ
thay đổi nào trong chính sách tiền
lương của khu vực công cũng gây ảnh
hưởng tới khả năng tài chính của Chính
phủ, tới những cam kết thực hiện các
chương trình phát triển, lương của khu
vực tư, sự tăng trưởng kinh tế và nguồn
thu của đất nước. Vì vậy, chính sách
tiền lương cho khu vực công của
Malaysia không chỉ là một chức năng
quản lý tổ chức để động viên các nhân
viên của nó, mà còn là một bộ phận
trong chính sách chiến lược quốc gia
nhằm đảm bảo rằng, khu vực công có
thể thích ứng được với những thay đổi
về chức năng vai trò của nó, hướng tới
việc đạt được phát triển và thịnh vượng
quốc gia.
Chính sách tiền lương công chức
hưởng lương thấp nhất:
Tiền lương công chức hưởng lương
thấp nhất trong khu vực hành chính
công gồm 3 phần chính là: Lương, phụ
cấp và tiền thù lao thêm.
Ba phần này tạo nên các chính sách
khuyến khích, thưởng cho công chức
để họ hoàn thành tốt nhiệm vụ, duy trì
và thu hút nhân lực vào khu vực công.
Do đất nước phát triển với tốc độ
nhanh, người ta nhận thấy rằng chính
sách tiền lương như một khoản chi trả
đúng đắn để giải quyết các vấn đề khó
khăn của nền công vụ như:
- Khó khăn trong việc thu nạp
những người có kỹ năng, kinh nghiệm
để đáp ứng các vị trí làm việc, trong đó
có các vị trí chức danh công chức
hưởng lương thấp nhất, khi mà khu vực
tư phát triển nhanh chóng và tồn tại
một thị trường lao động khắc nghiệt.
- Sự khác biệt rộng lớn về tiền
lương của chức danh hưởng lương thấp
nhất trong khu vực hành chính nhà
nước với những chức danh, đối tác
tương đương làm việc trong các công ty
tư nhân gây ảnh hưởng tới đạo đức của
những người này.
- Sự không thỏa mãn của các công
chức hưởng lương thấp nhất, làm cho
họ không yên tâm công tác và thiếu
niềm tin vào quản lý nhân sự của Nhà
nước.
- Tiền lương thấp nhất trong khu
vực hành chính Malaixia chưa tính
đáng kể đến những thay đổi của hệ
thống quản lý và những thay đổi về
công nghệ.
Các nguyên tắc về tiền lương liên
quan đến tiền lương thấp nhất khu vực
hành chính công Malaisia:
Các nguyên tắc được sử dụng để
quyết định hệ thống và cơ cấu lương
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
77
trong khu vực hành chính công
Maliaxia là:
Thứ nhất, mức lương theo công
việc: mỗi công chức cần được trả lương
theo loại công việc và trách nhiệm của
công chức căn cứ vào bảng 19 nhóm
công việc, giá trị của công việc và mức
độ thực thi nhiệm vụ.
Thứ hai, trình độ và bằng cấp đào
tạo: các bằng cấp, những tài năng và kỹ
năng hay kinh nghiệm đặc biệt.
Thứ ba, lương cơ bản với thành
phần có thể biến đổi:
Lương cơ bản + Phụ cấp cố định +
Thành phần có thể biến đổi + Tổng số
Lương cơ bản của công chức
hưởng lương thấp nhất căn cứ vào
khoản chi cần thiết để chi trả cho các
nhu cầu cơ bản như thực phẩm, quần áo
và chỗ ở. Thành phần có thể biến đổi
tạo thành các khoản chi khác do khi
kinh tế đất nước phát triển tốt thì có sự
đóng góp của khu vực công và điều này
cần được trả theo hình thức phần
thưởng. Thành phần biến đổi cũng bao
gồm các khoản chi mang tính khuyến
khích khác dành cho mức độ hoàn
thành công việc, cố gắng nâng cao
những kỹ năng, sự tinh thông và kinh
nghiệm.
Thứ tư, so sánh công bằng: Tiền
lương thấp nhất và tiền lương công
chức khu vực công nói chung của
Malaixia cũng có tính tới giá cả lao
động trên thị trường, đặc biệt đối với
những công việc được coi là quan trọng
và có giá trị cao thì được dựa trên
nguyên tắc so sánh công bằng với khu
vực tư.
Phụ cấp và các đặc quyền khác:
Theo việc trả lương trọn gói, có
một khoản phụ cấp và tiền thưởng như
là để khuyến khích. Những nguyên tắc
để quyết định các chính sách chi trả
những khoản này là: phụ cấp không
phổ biến, chỉ dành cho một số ngành
nhất định. Phụ cấp không thường
xuyên, chỉ dành cho một số trường hợp,
tình huống nhất định, được trả trên cơ
sở ngắn hạn. Sự công bằng ở đây có
nghĩa là việc trả phụ cấp không giới
hạn ở bất cứ nhóm ngành hoặc ngành
nào và có thể được mở ra đối với các cá
nhân thích hợp khác.
Những lý do cơ bản của việc trả
phụ cấp là: Khuyến khích cạnh tranh
lành mạnh giữa các nhân viên nhằm cải
tiến sự tinh thông nghề nghiệp, kỹ năng
và việc thực thi nhiệm vụ. Khuyến
khích và giữ lại nhân viên làm việc tại
những ngành và vị trí có nhiều thách
thức. Trợ cấp cho việc giá cả leo thang
như chi phí giao thông, giáo dục và giá
các mặt hàng và dịch vụ khác. Thưởng
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
78
cho những cá nhân phải thực hiện thêm
những nhiệm vụ và trách nhiệm khác.
Dựa trên những nguyên tắc và
nguyên nhân trên, có 3 loại phụ cấp
chính được trả cho công chức (bao gồm
cả công chức hưởng lương thấp nhất),
có tên là:
- Phụ cấp khuyến khích: được trả
theo những tiêu chí sau: sự tinh thông
nghề nghiệp, ví dụ như phụ cấp khuyến
khích khi thực thi nhiệm vụ ở những
vùng xa xôi hoặc phải thay đổi chỗ ở
do được thuyên chuyển ra nước ngoài
hay trong nội bộ đất nước, hoặc phải
làm những công việc có độ rủi ro cao.
Phụ cấp khuyến khích những nhiệm vụ
quan trọng dành cho những công việc
có nhiều khó khăn và có ý nghĩa quan
trọng đối với sự phát triển kinh tế đất
nước. Có 21 công việc được xác định là
được nhận khoản phụ cấp này.
- Phụ cấp cố định hàng tháng, được
trả dựa trên tiêu chí về mức tăng giá
các dịch vụ giao thông, giáo dục và các
hàng hóa khác. Ví dụ như phụ cấp tiền
thuê nhà, phụ cấp công vụ và phụ cấp
giải trí.
- Phụ cấp đặc biệt dựa trên tiêu chí
về việc thanh toán các chi phí và trả
cho các trách nhiệm làm thêm, ví dụ
như phụ cấp đối với các công việc phải
làm ngoài giờ...
2.5. Anh Quốc
Chế độ tiền lương của công chức
nước Anh tương đối hậu đãi, mức
lương của một công chức nói chung và
công chức hưởng lương thấp nhất nói
riêng cao hơn mức lương của một nhân
viên làm trong các doanh nghiệp. Xác
định tiền lương này dựa trên bốn
nguyên tắc:
- Nguyên tắc công bằng.
- Nguyên tắc thích ứng với vật giá.
- Nguyên tắc cùng làm cùng
hưởng.
- Nguyên tắc tăng lương định kỳ.
"Nguyên tắc công bằng" được áp
dụng đối với mức lương của công chức
trong Chính phủ đảm bảo so sánh với
tiền lương trong các doanh nghiệp tư
nhân. Nhà nước Anh cho rằng, đó là
một trong những điều kiện tất yếu để
ổn định đội ngũ công chức. Vì vậy, từ
năm 1956, nước Anh đã thành lập "Sở
nghiên cứu tiền lương công chức".
Giám đốc Sở do Thủ tướng trực tiếp bổ
nhiệm. "Sở nghiên cứu tiền lương công
chức" được coi là một tổ chức công
bằng, vô tư. Bởi lẽ, nó chịu trách nhiệm
đưa ra tài liệu so sánh mức lương một
cách khách quan trên thị trường và có ý
kiến cụ thể về điều chỉnh mức lương
công chức chưa hợp lý. Cơ quan quản
lý nhân sự của Chính phủ căn cứ vào
tài liệu của "Sở nghiên cứu tiền lương
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
79
công chức" để có quyết định đưa ra
phương án điều chỉnh cụ thể.
"Nguyên tắc thích ứng với vật giá"
nhằm đảm bảo cho thu nhập thực tế của
công chức không bị đi xuống vì nguyên
nhân gia tăng của vật giá. Vì vậy,
Chính phủ Anh đã định kỳ tiến hành
xác định giá cả bán lẻ (khoảng thời
gian là 4 hoặc 5 tháng), căn cứ vào đó
để điều chỉnh lương.
"Nguyên tắc cùng làm cùng hưởng"
chủ yếu chỉ là công việc như nhau thì
tất yếu phải được sự đãi ngộ như nhau,
không được phân biệt đối xử theo giới
tính, chủng tộc...
"Nguyên tắc tăng lương định kỳ"
nhằm thực hiện chủ trương hàng năm
công chức nào làm việc đủ sẽ được xếp
vào danh sách để tăng lương. Nhưng
trong thực tế, có thể có năm Chính phủ
có những khó khăn về tài chính, phải
kéo dài thời gian tăng lương. Vì vậy,
các công chức của Anh nhiều khi đã tổ
chức bãi công, biểu hiện sự chống đối.
Một số mức lương bậc thấp của
các chức danh công chức của Anh
(Bảng Anh)
- Thứ trưởng thứ nhất: Lương năm:
22500
- Thứ trưởng thứ hai: Lương năm:
18000
- Trợ lý bộ trưởng: Lương năm: 17000
- Công chức thi hành: 5700/năm
- Công chức chủ chốt khoa học:
11021/năm
- Công chức chuyên môn kỹ thuật:
5820/năm
- Công chức hưởng lương thấp nhất:
4000/năm
- Bội số tiền lương công chức: 1 – 5.6
3. Một số bài học kinh nghiệm
cho Việt Nam
Qua kinh nghiệm của một số nước
về xác định tiền lương thấp nhất trong
khu vực hành chính rút ra một số bài
học là:
- Nhìn chung, trong xác định tiền
lương thấp nhất cho khu vực hành
chính nhà nước, các nước đều dựa vào
các thông tin về tiền lương thấp nhất
của các chức danh cùng loại trên thị
trường. Hay nói cách khác, việc xác
định tiền lương thấp nhất khu vực hành
chính nhà nước phải đảm bảo ngang
bằng (hoặc có ưu thế hơn) mức lương
của các nghề, công việc này trên thị
trường hoặc khu vực tư nhân.
- Đối với một số nước, mức tiền
lương thấp nhất của khu vực hành
chính nhà nước có thể được xác định
khác nhau theo các vùng. Tại các vùng
có tăng trưởng kinh tế cao hơn, thì công
chức làm việc trong vùng đó hưởng
mức lương thấp nhất của vùng và mức
Nghiªn cøu, trao ®æi Khoa häc Lao ®éng vµ X· héi - Sè 40/Quý III - 2014
80
tiền lương này có thể cao hơn mức
lương của các vùng khác.
- Tiền lương thấp nhất của khu vực
hành chính nhà nước phải đảm bảo đáp
ứng đủ các chi tiêu cơ bản cho đời sống
của công chức, một phần thành viên gia
đình họ và cho phát triển nhân lực. Để
khuyến khích những người làm việc
thật sự có năng suất, chất lượng và hiệu
quả cần thực hiện việc trả lương theo
hiệu quả công việc chứ không phải theo
ngạch, bậc đơn thuần. Tiền lương phải
bảo đảm tái sản xuất sức lao động.
Muốn vậy, tiền lương thấp nhất phải
tương ứng chỉ số giá sinh hoạt từng thời
kỳ và phải tính đến sự phù hợp với từng
ngành, nghề, cũng như đặc thù riêng
của từng khu vực. Đồng thời phải có sự
so sánh với mức lương tối thiểu trong
khu vực doanh nghiệp.
- Các nước đều rất quan tâm tới
vấn đề điều tra, khảo sát, thống kê định
kỳ nhằm đảm bảo hệ thống thông tin về
những yếu tố tác động tới tiền lương
thấp nhất và các số liệu kinh tế vĩ mô
(tăng trưởng kinh tế, lạm phát, năng suất
lao động xã hội, chỉ số giá cả sinh hoạt...)
chung của toàn quốc và của từng địa
phương, vùng. Đây là những số liệu quan
trọng dùng để điều chỉnh tiền lương thấp
nhất của khu vực hành chính nhà nước
theo định kỳ hoặc đột xuất khi cần thiết.
- Ngoài việc xây dựng mức tiền
lương thấp nhất có ưu thế hơn so với khu
vực thị trường, hệ thống bảng lương khu
vực hành chính nhà nước cũng cần được
rà soát và điều chỉnh đảm bảo tính hợp lý
giữa các ngạch, bậc và tăng tính hấp dẫn
để kích thích hiệu quả công việc của
người lao động.
- Đồng thời với việc xác định tiền
lương thấp nhất và cải cách quan hệ
tiền lương khu vực hành chính nhà
nước Nhà nước cũng cần chú trọng
tới hệ thống tiền thưởng và phúc lợi
đối người lao động khu vực này. Vì
các ưu đãi này cũng có tác dụng duy
trì và thúc đẩy động cơ và tinh thần
làm việc của công chức.
Tài liệu tham khảo
1. Mai Đức Hán (2014), “Kinh nghiệm
cải cách chính sách tiền lương đối với công
chức của Singapore”.
2. TS. Thang Văn Phúc, TS. Nguyễn
Thu Linh (2008), “Cải cách tiền lương
công chức – khâu đột phá trong cải cách
tiền lương”.
3. Nguyễn Thị Huế (2014), “Vài nét
về chính sách tiền lương của nước Cộng
hòa nhân dân Trung Hoa”.
4. TS. Nguyễn Văn Cường (2014), Cải
cách hành chính tại một số quốc gia và kinh
nghiệm vận dụng vào Việt Nam.
5. Bộ LĐTB&XH (2005), “Chính sách
tiền lương- kinh nghiệm một số nước trên
thế giới”.