Hoạt động thương mại điện tử trong môi trường thương mại quốc tế tại Việt Nam

Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
705 
HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRONG MÔI 
TRƢỜNG THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ TẠI VIỆT NAM 
E-Commerce activities in Internation 
trade environment in Việt nam 
ThS. Nguyễn Trí Long 
Khoa Kinh tế & QTKD, Trường Đại học Hải Phòng. 
TÓM TẮT 
Cùng với sự phát triển không ngừng của internet, các thiết bị số nhƣ 
máy tính xách tay, di động thông minh ngày càng có nhiều sự thay đổi 
trong hoạt động thƣơng mại qua các phƣơng tiện điện tử, kết nối với 
nhau qua mạng internet, hay nói cách khách chính là thƣơng mại điện 
tử. Thực tế đã chứng minh, thƣơng mại điện tử là một phần quan trọng 
của thƣơng mại quốc tế. Sự phát triển của thƣơng mại điện tử diễn ra 
xuyên biên giới, đã góp phần thúc đẩy hoạt động thƣơng mại quốc tế 
đóng góp cho nền kinh tế toàn cầu. 
Trong bối cảnh đó, nhận thức đƣợc tiềm năng và vai trò của thƣơng mại 
điện tử trong môi trƣờng thƣơng mại quốc tế, nhiều quốc gia trong đó 
có Việt nam đã và đang nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý để điều chỉnh 
và làm cơ sở cho hoạt động. Bài viết tập trung vào phân tích sự phát 
triển và mối quan hệ của thƣơng mại điện tử trong môi trƣờng thƣơng 
mại quốc tại Việt Nam, từ đó đề xuất một số kiến nghị về hành lang 
International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
706 
pháp lý và cơ chế quản lý cho thƣơng mại điện tự trong giai đoạn 
hiện nay. 
Từ khóa: Thƣơng mại điện tử, thƣơng mại quốc tế 
ABSTRACT 
Along with the continuous development of the internet, digital devices 
such as laptops, smart mobile phones are increasingly changing in 
commercial activities through electronic means, connecting with each 
other via the internet, in other words, it is e-commerce. Practically 
proven, e-commerce is an important part of international trade. The 
development of e-commerce taking place across borders has 
contributed to promoting international trade activities to contribute to 
the global economy. 
In this context, aware of the potential and role of e-commerce in the 
international trade environment, many countries, including Vietnam, 
have been making efforts to perfect the legal framework to adjust and 
act as a mechanism. facility for operation. The paper focuses on 
 analyzing the development and relationship of e-commerce in the 
national trading environment in Vietnam, thereby proposing some 
recommendations on the legal corridor and management mechanism for 
trade. power itself in the current phase. 
Keywords: E-commerce, internation trade Giới thiệu 
1. GIỚI THIỆU 
Thƣơng mại điện tử là lĩnh vực hoạt động không còn xa lạ với 
nhiều quốc gia, với những tính ƣu việt nhƣ: tiết kiệm thời gian, chi phí 
cho những giao dịch thƣơng mại. Vì vậy việc áp dụng thƣơng mại 
điện tử (TMĐT) trong hoạt động kinh doanh làm một xu thế tất yếu 
Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
707 
của thời đại. Ngày nay trong quá trình hội nhập quốc tế, việc phát 
triển TMĐT biến TMĐT trở thành một phần không thể thiếu đƣợc của 
thƣơng mại quốc tế, trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho tiến trình hội 
nhập thực sự trở lên vô cùng cần thiết. Thực tế tiến trình hội nhập 
quốc tế của Việt Nam cho thấy phát triển TMĐT luôn đồng hành với 
hoạt động thƣơng mại quốc tế, là một động lực quan trọng thúc đẩy 
tiến trình hội nhập ở nƣớc ta phát triển. Chính vì vậy, hoạt động 
TMĐT chính là một trong những yếu tố quan trọng của thƣơng mại 
quốc tế nhằm củng cố vững chắc hơn tiến trình hội nhập của Việt Nam 
trong thời gian tới. 
2. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THƢƠNG 
MẠI ĐIỆN TỬ 
Thƣơng mại điện tử - viết tắt là E-commerce đƣợc biết đến nhƣ một 
hoạt động thƣơng mại, mua bán hàng hóa thông qua việc áp dụng các 
công nghệ thông tin trong nền tảng internet. 
Thƣơng mại điện tử đƣợc hình thành từ những năm cuối của thập 
niên 70 qua việc gửi tài liệu thƣơng mại, các đơn đặt hàng qua email, 
tin nhắn trên nền tảng internet. Tuy nhiên với sự phát triển của hệ 
thống ngân hàng thƣơng mại, cùng với sự ra đời của hệ thống thanh 
toán quốc tế nhƣ hệ thống tín dụng, hệ thống thẻ thanh toán cũng nhƣ 
sự ra đời của ngân hàng điện tử đã giúp cho thƣơng mại điện tử đạt 
đƣợc những bƣớc phát triển mới. Đặc biệt năm 1990, khi có hệ thống 
mạng internet toàn cầu Word Wide Web (viết tắt là www.) thì thƣơng 
mại điện tử đã thực sự bùng nổ và trở thành phƣơng thức giao dịch 
thƣơng mai tiên tiến nhất trên thế giới. Các công ty, cá nhân khắp nơi 
trên trên thế giới có thể tham gia vào việc mua bán bằng cách truy cập 
vào các trang web TMĐT chỉ với máy tính hoặc điện thoại có kết nối 
internet để có thể thực hiện các giao dịch mua bán sản phẩm dịch vụ 
một cách dễ dàng. 
International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
708 
Ngày nay, khái niệm TMĐT có thể hiểu là những hoạt động kinh 
doanh giữa doanh nghiệp và doanh nghiệp (Business to Business – 
B2B), giữa doanh nghiệp với ngƣời tiêu dùng (Business to Consumer 
– B2C), giữa các công ty và chính phủ (Business to Government – 
B2G) và giữa những ngƣời tiêu dùng với nhau (Consumer to consum-
er – C2C). Phổ biết nhất trên thế giới hiện nay đó chính là hình thức 
B2B và B2C. Thị trƣờng B2B có hai thành phần chính đó là cơ hạ 
tầng của hệ thống điện tự (e-frastruture) bao gồm thành phần chức 
năng của một website thƣơng mại điện tử và các nhà cung cấp các 
dịch vụ liên quan nhƣ logistics, thanh toán. Thị trƣờng B2C là hoạt 
động giữa các công ty và ngƣời tiêu dùng, nó bao gồm các hoạt động 
thu thập thông tin, chƣơng trình marketing, đặt mua hàng hóa, giao 
nhận và thanh toán. 
Ngoài việc phân loại các hoạt động TMĐT nhƣ trên, thì hoạt động 
TMĐT còn có nhiều phân loại nhỏ nhƣ việc phân loại website liên 
quan đến hoạt động TMĐT, theo nghị định 52/2019/NĐ-CP của 
Chính phủ Việt Nam về Thƣơng mại điện tử, theo đó các website sàn 
giao dịch thƣơng mại điện tử, website đấu giá trực tuyến, website 
khuyến mại trực tuyến, website khác do Bộ công thƣơng quy định. 
3.THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN 
Thƣơng mại quốc tế hình thành khi các quốc gia dƣ thừa hàng hóa 
mà đó là thứ các quốc gia khác đang cần hay thiếu. Lý thuyết về kinh 
tế cho rằng lợi thế so sánh chính là động cơ để thúc đẩy sự ra đời và 
phát triển của thƣơng mại quốc tế. Việc một quốc gia có lợi thế trong 
sản xuất ra một sản phẩm với chi phí thấp hơn so với sản phẩm khác, 
là cơ sở để các nƣớc giao dịch, buôn bán với nhau và nó chính là tiền 
đề để thực hiện phân công lao động quốc tế. 
Trên phƣơng diện ngôn ngữ, ―quốc tế‖ đƣợc hiểu là những giao 
dịch, hoặc các mối quan hệ giữa các quốc gia, còn ―thƣơng mại‖ là 
các hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa, dịch vụgiữa các tổ chức, 
cá nhân với tổ chức hoặc cá nhân khác; là hoạt đông xuất khẩu hoặc 
Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
709 
nhập khẩuTừ đó có thể hiểu thƣơng mại quốc tế là việc các tổ chức, 
cá nhân tại một quốc gia thực hiện hoạt động trao đổi, mua bán hàng 
hóa, dịch vụ với tổ chức, cá nhân của quốc gia khác. 
Thƣơng mại quốc tế thực tế đã xuất hiện từ rất lâu đời, trải qua các 
thời kỳ cổ đại, trung đại, cận đại, hiện đạivà cho đến ngày hôm nay. 
Từ những ngƣời thƣơng lái buôn bán xuyên quốc gia phục vụ cho mục 
đích cá nhân hoặc một nhóm ngƣời cho đến ngày hôm nay trên thế 
giới thƣơng mại quốc tế đã đóng góp một phần lớn vào GDP của các 
quốc gia. Theo tổ chức Global Policy Forum đến năm 2030, 60% nền 
kinh tế toàn cầu sẽ tham gia vào hoạt động thƣơng mại quốc tế. Dự 
đoán này hoàn toàn có cơ sở khi hiện nay mỗi quốc gia trên thế giới 
đều là thành viên của ít nhất một hiệp ƣớc thƣơng mại thế giới. 
4. MỐI QUAN HỆ GIỮ THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VÀ THƢƠNG 
MẠI QUỐC TẾ 
Kinh tế thế giới càng ngày càng phụ thuộc lớn vào sự phát triển của 
công nghệ thông tin, internet, chính điều này đã tạo ra các mô hình 
kinh doanh mới, những phạm trù hoàn toàn mới khác xa với mô thức 
kinh doanh truyền thống. Trong đó TMĐT là một trong những mô 
hình kinh doanh hiện đại tiêu biểu cho cuộc cách mạng công nghệ 
thông tin, TMĐT có thể phá bỏ rào cản về không gian, thời gian, 
khoảng cách địa lý, tiết kiệm chi phíthúc đẩy quá trình mua bán 
diễn ra nhanh chóng. Cùng với sự phát triển của cơ sở hạ tầng internet, 
sự phát triển của thiết bị cầm tay cũng nhƣ các nền tảng thanh toán an 
toàn, TMĐT đã tạo điều kiện cho thƣơng mại quốc tế diễn ra một cách 
liên tục, nhanh chóng và phát triển không ngừng về số lƣợng và chất 
lƣợng giao dịch. 
Ngày nay, với môi trƣờng internet cùng sự phát triển của thiết bị 
điện tử và hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin đã giúp cho các hoạt 
động mua bán online trở nên dễ dàng hơn, nhanh hơn và bớt tốn kém 
rất nhiều. Việc tìm hiểu, thu thập thông tin của khách hàng nhằm đƣa 
International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
710 
ra những chiến lƣợc bán hàng, marketing phù hợp hiệu quả là một 
trong những yếu tố sống còn và tốn kém chi phí của các doanh nghiệp 
bán hàng, ngoài ra việc lựa chọn nhà cung cấp, xác định chất lƣợng, 
thƣơng lƣợng giá cả, vận chuyện, logisticslà những công đoạn quan 
trọng và tốn kém. Tuy nhiên với internet, và các thiết bị điện tử, các 
ứng dụng, phần mềm hỗ trợ cho TMĐT đã giúp cho các doanh nghiệp 
dễ dàng tiếp cận đƣợc khách hàng, việc trao đổi giao dịch không cần 
trực tiếp tƣơng tác. Vai trò và tác động của hoạt động TMĐT tới 
thƣơng mại quốc tế giống nhƣ việc các quốc gia đƣợc tháo dỡ bớt các 
hàng rào thƣơng mại khi giao dịch thƣơng mại với các quốc gia khác. 
Sử dụng TMĐT trong thƣơng mại quốc tế thông qua các sàn giao 
dịch hàng hóa, các ứng dụng trên thiết bị di dộng cùng với nền tảng 
internet cùng hệ thống công nghệ thông tin an toàn sẽ giúp cho các 
bên tiết kiệm đƣợc rất nhiều chi phí và thời gian. Các bên mua và bán 
không nhất thiết phải gặp gỡ nhau trực tiếp, họ có thể ngồi ở một chỗ 
để thực hiện các giao dịch hoặc xem xét các bƣớc trong quá trình giao 
dịch nhƣ xem hàng, đặt hàng, đàm phán, theo dõi vận chuyển....Ở các 
quốc gia phát triển trên thế giới, việc kết hợp kinh doanh với TMĐT 
đã tạo ra sự cạnh tranh và thu đƣợc lợi thế lớn hơn rất nhiều so với 
việc kinh doanh truyền thống, tạo ra đƣợc cơ hội tiếp cận đƣợc các 
khách hàng, đối tác ở nƣớc ngoài, tạo ra nguồn thu lớn và đa dạng 
hơn. 
5.CƠ SỞ PHÁP LÝ CHO HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 
Xu hƣớng các giao dịch quốc tế thông qua các sàn thƣơng mại điện 
tử ngày càng cao, kéo theo những yêu cầu về kỹ thuật, chất lƣợng dịch 
vụ, và độ an toàn trong thanh toán, vận chuyển cũng khắt khe 
hơnđiều này dẫn đến việc cần phải có một hành lang pháp lý đầy 
đủ. Chính vì vậy trong những năm qua các tổ chức nhƣng WTO, 
OECD, ITC, đặc biệt là Ủy ban Liên Hiệp Quốc về Luật Thƣơng mại 
quốc tế (UNCITRAL) đã ban hành và hoàn thiết các quy định, văn 
bản pháp luật mẫu có tính thông nhất chung cho các vấn đề liên quan 
Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
711 
đến TMĐT trong môi trƣờng thƣơng mai quốc tế. Trong đó Luật mẫu 
về Thƣơng mai điện tử năm 1996 của UNCITRAL là nền tảng, là văn 
bản có giá trị pháp lý đầu tiên, có vai trò cực kỳ quan trọng với các 
văn bản luật thƣơng mại điện tử sau này. Ngoài ra còn có nhiều các 
văn bản pháp luật quan trọng khác nhƣ Luật về mẫu chữ ký điện tử, 
chỉ thị 2000/31/EC về Thƣơng mại điện tử của hội đồng châu Âu. Tại 
Việt Nam thì có luật Giao dịch điện tử 2005 dựa trên luật mẫu về 
Thƣơng mại điện tử năm 1996 của UNCITRAL, ngoài ra còn có các 
văn bản dƣới luật khác để làm cơ sở pháp lý, cũng nhƣ điều chỉnh 
hƣớng dẫn cho hoạt động thƣơng mại điện tử ở Việt Nam nhƣ Nghị 
định 52/2013/NĐ-CP về Thƣơng mại điện tử, quy đình về an toàn 
trong thanh toán trực tuyến, xử lý vi phạm, thẩm quyền thanh tra, 
giám sát 
Nhƣng trên thực tế, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ 
thông tin và các mô thức kinh doanh mới, xã hội liên tục xuất hiện các 
hình thức giao dịch, thƣơng mại điện tử mới nhƣ qua các mạng xã hội 
Facebook, Zalođiều này rất khó để quản lý hay xử lý các vụ lừa đảo 
vì chúng ta chƣa có đƣợc một văn bản pháp luật quy định cụ thể. Các 
văn bản pháp luật không theo kịp sự phát triển của xã hội, và các hoạt 
động kinh tế thƣơng mại, nên hầu nhƣ không thể đứa ra những quy 
định mang tính định hƣớng cho hoạt động thƣơng mại điện tử trong 
môi trƣờng thƣơng mại quốc tế, mà chỉ đƣa ra những vấn đề chung 
chung về hợp tác quốc về và thƣơng mại điện tử. Chính điều này đã 
gây ảnh hƣởng và cản trở cho việc các doanh nghiệp trong nƣớc muốn 
thực hiện các hoạt động thƣơng mại điện tử với cá nhân và tổ chức 
nƣớc ngoài, ngƣợc lại các đối tác nƣớc ngoài cũng rất khó khăn và 
ngại khi tham gia vào hoạt động Thƣơng mại điện tự tại thị trƣờng 
trong nƣớc. 
International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
712 
6. THỰC TẾ CỦA HOẠT ĐỘNG THƢƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 
TRONG MÔI TRƢỜNG THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ TẠI VIỆT 
NAM 
Trên thế giới, khu vực Bắc Mỹ (gồm Mỹ và Canada) là nơi dẫn đầu 
thế giới về việc sử dụng internet, điều này dẫn đến thƣơng mại điện tử 
cũng đặc biệt phát triển và đóng góp lớn cho nền kinh tế khu vực này. 
Một trong những điển hình đó là nền tảng Thƣơng mại điện tử Ebay 
và Amazon đã chứng minh đƣợc sức mạnh và đóng góp vào sự phát 
triển chung của thƣơng mại quốc tế. 
Bên cạnh thị trƣờng Mỹ và Châu Âu, thì Trung Quốc cũng là khu 
vực mà thƣơng mại điện tử thực sự bùng nổ với hàng loạt các nền tảng 
mua và ứng dụng hỗ trợ việc giao dịch mua bán online, mà điển hình 
là Alibaba và Wechat. Theo thống kế thì có đến hơn 80% dân số 
Trung QUốc thực hiện ít nhất 1 giao dịch qua mạng điện tử trong năm 
vừa qua. 
(Mức độ tăng tƣởng của ngành thƣơng mại điện tử Việt Nam năm 2018) 
Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
713 
Thƣơng mại điện tử đã tạo ra những thay đổi rất lớn trong việc 
quản lý thƣơng mại quốc tế, TMĐT đã tạo ra những cơ chế quản lý 
mang tính tƣơng tác với môi trƣờng kinh doanh, giúp cho thị trƣờng 
có đƣợc thông tin, sản phẩm và dịch vụ cũng nhƣ những thay đổi 
mang tính tích cực cho thị trƣờng thƣơng mại quốc tế. 
Năm 2018 tại Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ của thƣơng mại 
điện tử với những con số cực kỳ ấn tƣợng. Tổng doanh thu của các 
công ty thƣơng mại điện tử ở Việt Nam đạt con số 2,26 tỷ USD tăng 
30% so với năm 2017 (theo Statista). Với kết quả đó, Việt Nam đã 
vƣơn lên đứng thứ 6 trong top những thị trƣờng thƣơng mại điện tử 
lớn nhất thế giới, và chỉ xếp sau Trung Quốc, Mỹ, Anh, Nhật và Đức 
Số lƣợng ngƣời tham gia mua sắm trên các sàn thƣơng mại điện tử 
của Việt Nam năm 2018 đạt khoảng 48,8 triệu ngƣời – tƣơng đƣơng 
gần 50% dân số, và dự kiến con số này sẽ tăng lên 52 triệu ngƣời đến 
hết năm 2019. Trong đó xu hƣớng đăng nhập, tìm kiếm và mua sắm 
trên thiết bị di động chiếm đến 72% đơn hàng. Thị trƣờng Việt Nam 
có đến hơn 50 triệu thuê bao sử dụng smartphone và đa số đều là 
ngƣời trẻ tuổi, đây chính là độ tuổi vàng trong mua sắm online. Đây 
chính là tín hiệu tốt cho thƣơng mại điện tử trong nƣớc, nhƣng cũng là 
thách thức cho các doanh nghiệp trong nƣớc khi phải cạnh tranh với 
các tổ chức, doanh nghiệp ở nƣớc ngoài khi phát triển hệ thống 
thƣơng mại điện tử để giành lấy thị phần. 
Trong những năm vừa qua, đại diện cho sự phát triển của thƣơng 
mại điện tử trong môi trƣờng thƣơng mại quốc tế chúng ta phải kể đến 
những công ty nhƣ Lazada, Shopee, Tiki,...hay những nền tảng khác 
nhƣ Grab, foody..đã khiến cho xu hƣớng mua sắm trực tuyến trở thành 
một phần không thể thiếu đƣợc trong hoạt động đời sống kinh tế xã 
hội của ngƣời dân Việt Nam. Các nền tảng này đã đầu tƣ rất mạnh về 
nền tảng công nghệ, phát triển mạnh ở cả mô hình B2B và B2C, đầu 
International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
714 
tƣ kho bãi, và phát triển dịch vụ logistics phù hợp với đặc thù giao 
thông tại các thành phố Việt Nam. 
Tuy nhiên có một rào cản không hề nhỏ đối với TMĐT ở Việt Nam 
là hệ thống hành lang pháp lý, văn bản luật điều chỉnh hoạt động này 
còn có những nhƣợc điểm nhƣ: thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa các văn 
bản với nhau, thiếu đồng bộ giữa chính sách nội địa và chính sách 
quốc tế; cơ chế quản lý Nhà nƣớc về thƣơng mại điện tử chƣa thích 
hợp và theo kịp sự phát triển của xã hội, thiếu những thông tin phân 
tích về ảnh hƣởng của thƣơng mại điện tử đến thƣơng mại quốc tế nói 
riêng và nền kinh tế nói chung. 
7.MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 
Nhƣ đã trình bầy ở trên, hành lang pháp lý là vấn đề quyết định đến 
sự thành công của TMĐT trong môi trƣờng thƣơng mại quốc tế. 
Chính vì vậy mỗi quốc gia, đặc biệt là Việt Nam cần phải hoàn thiện 
một khung pháp lý hoàn chỉnh cho các hoạt động TMĐT. Sau đó sẽ là 
việc hoàn thiện và phối hợp thống nhất khung pháp lý cho hoạt động 
thƣơng mại điện tử khu vực và toàn cầu. 
Trên thực tế có đến 70% ngƣời mua hàng trực tuyến vẫn sử dụng 
hình thức thanh toán dịch vụ thu hộ ngƣời bán (COD), nhƣng tỷ lệ 
hoàn trả hàng đặt trực tuyến lên đến 13% là rất cao. Chính phủ nên tập 
trung nghiên cứu và xây dựng mô hình thanh toán TMĐT một cách 
thống nhất, đồng bộ đem lại sự tin tƣởng cho ngƣời tham gia. 
Theo ƣớc tính Hà Nội và Hồ Chí Minh chiếm tới 70% giao dịch 
thƣơng mại điện tử, quy mô thƣơng mại điện tử ở các khu vực khác 
đặc biệt là nông thôn, vùng sâu vùng xa rất nhỏ, trong khi đó 70% dân 
số vẫn sống ở nông thôn. Đây chính là thị trƣờng rất tiềm năng, đồng 
thời cũng là nơi cung cấp sản phẩm đa dạng, phù hợp với thƣơng mại 
điện tử. Vì vậy trong thời gian tới các cơ quan quản lý nhà nƣớc phải 
tăng cƣờng hỗ trợ các địa phƣơng có chỉ số thƣơng mại điện tử thấp 
nhƣ: đào tạo nâng cao năng lực quản lý về thƣơng mại điện tử, nâng 
cao năng lực ứng dụng thƣơng mại điện tử 
Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, 
ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 
715 
Khẩn trƣơng hoàn thiện và ban hành đầy đủ Luật An ninh mạng để 
tạo mội trƣờng thuận lợi, công bằng cho việc kinh doanh trực tuyến và 
bảo vệ ngƣời tham gia vào giao dịch mua bán trên mạng internet. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Văn bản pháp luật: 
Luật Giao dịch điện tử2005 
Nghị định 52/2013/NĐ-CP của Chính phủvềThƣơng mại điện tử 
Đạo luật Thƣơng mại điện tửnăm 2000 của Canada 
Luật mẫu về Thƣơng mại điện tử của UNCITRAL năm 1996 
Hiệp ƣớc Liên Hiệp Quốc về trao đổi thông tin điện tử trong Hợp 
đồng quốc tế 
Tài liệu tham khảo bằng tiếng Việt: 
Nguyễn Xuân Thiên, Bài tham luận ―Lý thuyết lợi thế so sánh và 
gợi ý đối với Việt Nam trong bối cảnh phát triển hiện nay‖ tại Hội 
thảo quốc gia Các lý thuyết kinh tế trong bối cảnh khủng hoảng kinh 
tế toàn cầu và thực tiễn ở Việt Nam. 
Báo cáo chỉ số thƣơng mại điện tử năm 2019, 
https://andrews.edu.vn/bao-cao-chi-so-thuong-mai-dien-tu-viet-nam-
nam-2019-tang-truong-toan-dien-dat-tren-30/ 
3 xu hƣớng thƣơng mại điện tử đáng chú ý năm 2019, 
https://doanhnhansaigon.vn/kinh-doanh/3-xu-huong-thuong-mai-dien-
tu-dang-chu-y-trong-nam-2019-1090606.html 
Thƣơng mại điện tử: làm sao để chính sách bắt nhịp với thị trƣờng, 
https://bnews.vn/thuong-mai-dien-tu-lam-sao-de-chinh-sach-bat-nhip-
voi-thi-truong-/117726.html