Giáo trình Thanh nhạc, organ, biểu diễn nhạc cụ truyền thống - Âm nhạc Việt Nam

 UBND TỈNH LÀO CAI 
 TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI 
 GIÁO TRÌNH 
 MÔN HỌC/MÔ ĐUN: ÂM NHẠC VIỆT NAM 
NGÀNH: THANH NHẠC; ORGAN; BIỂU DIỄN NHẠC CỤ TRUYỀN THỐNG 
 Lưu hành nội bộ 
 Năm 2017 
 1 
 BỐ BẢN QUYỀN 
 Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép 
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. 
 Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh 
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 
 2 
 LỜI GIỚI THIỆU 
 Âm nhạc là một bộ phận không thể thiếu được trong đời sống tinh thần, là công cụ 
đấu tranh để tồn tại và phát triển của dân tộc ta. Do những nhu cầu đó mà trong suốt bốn 
ngàn năm lịch sử của mình, nhân dân ta đã sáng tạo nên hàng ngàn bài bản ca nhạc, hàng 
trăm loại nhạc cụ, nhiều hình thức thể loại tác phẩm, nhiều kiểu dàn nhạc và những thang 
âm điệu thức khác nhau, vừa mang những đặc điểm chung của khu vực Đông Nam Á lại 
vừa đậm đà bản sắc dân tộc. 
 Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, nhân dân ta đã nghiêm túc kế thừa và gìn giữ 
những tinh hoa văn hóa nghệ thuật truyền thống, bên cạnh đó luôn tích cực đấu tranh 
chống lại những thủ đoạn nhằm đồng hóa nó của các thế lực xâm lược từ bên ngoài. 
Đồng thời nhân dân ta luôn mở cửa đón nhận, tiếp thu và dân tộc hóa những nhân tố, 
hình thức, thủ pháp, phương tiện Âm nhạc du nhập từ bên ngoài mà chúng ta cảm thấy 
cần và thích hợp với ta. Từ đó bổ sung và không ngừng đổi mới để làm giàu thêm cho sự 
phát triển của nền âm nhạc dân tộc nước ta. 
 Môn Âm nhạc Việt Nam có một ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với những học 
sinh, sinh viên theo học ngành Nghệ thuật, mà nó còn có ý nghĩa quan trọng đối với tất cả 
người dân Việt nam. Cuốn giáo trình này trang bị cho học sinh, sinh viên một nền tảng 
kiến thức về quá trình hình thành và phát triển của nền Âm nhạc Việt Nam chúng ta, từ 
đó các em có thể nắm rõ được những đặc điểm của Âm nhạc Việt Nam, đồng thời biết 
chân quý, gìn giữ và phát triển nền Âm nhạc của chúng ta lên một tầm cao mới. 
 Cuốn giáo trình này được phân chia thành bốn chương, lần lượt đi theo các diễn 
trình lịch sử của nền Âm nhạc Việt Nam. 
 Chương I; Nói khái quát về những đặc điểm như tính nhiều tầng nhiều lớp, tính 
chất tâm linh... của Âm nhạc Việt Nam và lịch sử Âm nhạc Việt Nam. 
 Chương II; Âm nhạc thời đại Hùng Vương, thời đại Bắc thuộc và chống bắc thuộc 
trong những buổi đầu dựng nước và giữ nước. 
 Chương III; Đặc điểm của Âm nhạc Việt Nam trong thời kỳ xây dựng quốc gia 
phong kiến độc lập tự chủ và bảo vệ đất nước. 
 Chương IV; Các thể loại bài bản cũ và mới của nền Âm nhạc Việt Nam từ giữa thế 
kỷ XIX đến nay. 
 Do quá trình tìm hiểu và thu thập tài liệu không được nhiều nên cuốn giáo trình 
này không tránh mắc phải những khiếm khuyết, rất mong bạn đọc ủng hộ và chỉnh sửa 
thêm để giáo trình được hoàn thiện hơn. Chân thành cảm ơn! 
 Lào Cai, năm 2019 
 Người biên soạn 
 Kiều Đức Thăng 
 3 
MỤC LỤC 
CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA ÂM NHẠC VIỆT NAM VÀ 
LỊCH SỬ ÂM NHẠC VIỆT NAM ................................................................................. 9 
Bài 1: Khái quát về âm nhạc Việt Nam và lịch sử âm nhạc Việt Nam ........................... 9 
 1. Âm nhạc Việt Nam- Sản phẩm của nền Văn hóa vật chất và tâm linh ................ 9 
 2. Âm nhạc Việt Nam một nền Âm nhạc gắn liền với đặc sản địa phương và cuộc 
 sống lao động của các cư dân trên đất nước Việt Nam .......................................... 10 
 3. Âm nhạc Việt Nam - một nền Âm nhạc ra đời sớm ........................................... 10 
 4. Âm nhạc Việt Nam một nền Âm nhạc đa dân tộc .............................................. 10 
 Bài 2. Âm nhạc Việt Nam có cơ sở là một nền âm nhạc bản địa mang truyền thống 
 Đông Nam Á .............................................................................................................. 12 
 1. Vài nét về Đông Nam Á và văn hóa Đông Nam Á ............................................ 12 
 2. Âm nhạc Việt Nam trong mối liên hệ với truyền thống âm nhạc Đông Nam Á 13 
 3. Tính nhiều tầng nhiều lớp trong âm nhạc Việt Nam .......................................... 13 
CHƯƠNG II: ÂM NHẠC VIỆT NAM TRONG BUỔI ĐẦU ..................................... 14 
DỰNG NƯỚC VÀ GIỮ NƯỚC ................................................................................... 14 
 Bài 1: Âm nhạc thời đại Hùng Vương ....................................................................... 14 
 1. Bối cảnh chung ................................................................................................... 14 
 2. Sinh hoạt âm nhạc thời kỳ Hùng Vương ............................................................ 14 
 3. Nhạc khí thời đại Hùng Vương .......................................................................... 14 
 3.1. Nhạc khí thuộc họ màng rung .......................................................................... 15 
 3.2. Nhạc khí gõ thuộc họ tự thân van ... ơn như; Kèn dăm, nhị, hồ, trống, thanh la, mõTuy nhiên 
khoảng trước cách mạng tháng tám sân khấu ca kịch bài chòi còn rất non yếu, vì vậy 
khoảng giữa hai cuộc đại chiến thế giới, sân khấu bài chòi bị lai tạp nhiều. có khi nửa thì 
lai hát bội, nửa thì lai cải lương. Tính chất bi lụy của âm nhạc cải lương, cũng len lỏi vào 
ngành ca kịch non trẻ này. Điệu xuân nữ từng chiếm lĩnh tuồng Xuân nữ ở miền Trung, 
với âm hưởng trữ tình, buồn của nó, cũng là điệu hát chủ chốt của sân khấu bài chòi. 
 44 
 Bài 3: Phong trào sáng tác mới theo phương pháp Âu tây. Sự ra đời và phát 
triển của Âm nhạc cải cách 
 Kiến thức: Những đặc điểm và ý nghĩa của phong trào sáng tác mới theo phương 
pháp Âu tây. Sự ra đời và phát triển của Âm nhạc cải cách. 
 Kỹ năng: Nắm được những đặc điểm và ý nghĩa của phong trào sáng tác mới theo 
phương pháp Âu tây. Sự ra đời và phát triển của Âm nhạc cải cách. 
 1. Sự truyền bá của Âm nhạc phương tây vào Việt Nam và phong trào học 
nhạc Âu tây 
 Từ cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, văn hóa nghệ thuật và âm nhạc phương Tây 
tràn vào Việt Nam ngày càng ồ ạt, mạnh mẽ. Âm nhạc của đạo thiên chúa cũng như âm 
nhạc của đội kèn đồng, thuộc các đạo quân thuộc địa và những đạo lính khố xanh, khố đỏ 
dã đến với đông đảo quần chúng ở các thành phố lớn như; Hà Nội, Hải phòng, Nam 
Định, Huế, Sài Gòn Họ đã dần dần làm quen một cách tự nhiên, trước hết do tò mò với 
hơi nhạc và những nhạc khí mới lạ này. Một lớp người Việt Nam cũng được trực tiếp đào 
tạo trong các trường Nhà Chung, Bà Phước và các trường thày dòng, cũng như trong 
những đội kèn đồng của quân đội,nhằm phục vụ cho những hoạt động của giáo hội, cũng 
như của quân đội viến trinh pháp. 
 Bên cạnh những loại nhạc vừa nói ở trên, một số gánh hát nước ngoài, các đoàn 
nghệ thuật tạp kỹ, các tốp nhạc công phục vụ trong các tiệm nhảy, phòng trà được mở ra 
ngày càng nhiều để phục vụ cho nhu cầu giải trí của bọn thực dân lớn nhỏ và các công 
chức cao cấp ở nước ta. Những chương trình phát thanh âm nhạc thế giới, chủ yếu là 
nhạc phương Tây, những đĩa hát cùng với máy hát được nhập cảng, đã đem vào Việt 
Nam đủ loại nhạc phương Tây, nhạc thiên chúa giáo, nhạc cổ điển, lãng mạn phương 
Tây, nhạc dân gian âu Mỹ, các loại nhạc nhà binh, nhạc nhảy và các loại nhạc kịch nhỏ. 
Không những thế mà việc mở rộng các trường tiểu học Pháp Việt, sự du nhập và phát 
triển các hoạt động của tổ chức hướng đạo,còn đưa ca nhạc phương Tây tới thanh thiếu 
niên Việt Nam một cách sâu rộng, khiến cho những thế hệ mới ngày càng thấm nhuần 
văn hóa và âm nhạc phương Tây. 
 Với nhiều phương tiện truyền bá khác nhau như vậy, qua một thời gian, nghệ thuật 
phương Tây nói chung và âm nhạc phương Tây nói riêng đã thu hút được sự ham mê của 
một số người, đặc biệt là các tầng lớp thanh thiếu niên, học sinh mới lớn ở các thành phố 
và đô thị. Họ tìm học loại nhạc này bằng mọi cách, không ít những nhạc sĩ lớp đầu của 
chúng ta đã tự mày mò và tìm hiểu để học chơi một cây đàn nào đó của phương Tây. 
Sách vở học nhạc và nhạc cụ lúc này theo các hãng buôn nhập cảng Việt Nam. Những 
lớp dạy nhạc tư nhân của một số công chức Pháp hoặc của vợ con họ, sẵn sàng đón nhận 
những ai muốn đến học. Và chính quyền thực dân cũng đỡ đầu để “Nhạc viện viễn đông” 
ra đời theo đề nghị của một người Tây chơi đàn Piano. 
 Mặc dù chỉ được chưa đầy ba năm, nhưng trường này đã tạo được một lực lượng 
người có học, sau này sẽ đóng góp vào công cuộc xây dựng bộ phận nhạc mới cùng với 
số người đã tiếp thu âm nhạc phương Tây tại các trường thày dòng, các trường tiểu học 
Pháp Việt, hoặc thông qua những sinh hoạt của tổ chức hướng đạo. Đơn giản và bình dân 
 45 
hơn là lối học theo các bài hát Xi nê hoặc các đĩa hát do các danh ca thời đó biểu diễn. Từ 
những năm 20, 30 của thế kỷ này các thanh niên đô thị, đặc biệt là tầng lớp học sinh, bắt 
đầu bỏ rơi dần những nhạc cụ truyền thống như nguyệt, nhị, tý bà và những bài dân ca 
nhạc cổ xưa vẫn được ưa thích để chạy theo học những loại đàn mới như: ghi ta, Măng đô 
lin. 
 Thiếu thầy, thiếu sách, không có trường lớp chính quy hoặc không đủ tiền để đi học 
tư, để mua đàn và mua sách người ta tìm mọi cách khắc phục như dành dụm tiền để cố 
mua lấy một cây đàn rẻ tiền nhất rồi học hỏi bạn bè, hoặc tự mò mẫm đánh lại những bài 
hát, bản nhạc đã thuộc lòng. Một số người rất gắn bó với âm nhạc cổ truyền dân tộc, cũng 
dần tìm thấy ở âm nhạc phương Tây, những lợi thế mà họ dự kiến sử dụng để phục vụ 
cho việc bảo tồn nền âm nhạc cổ truyền dân tộc. Phong trào học nhạc Âu tây cứ như thế 
phát triển theo năm tháng. 
 2. Phong trào sáng tác mới ra công khai và sự ra đời của Âm nhạc cải cách 
 Nhờ có một giọng hát tốt, ông Nguyễn Văn Tuyên bắt đầu nổi tiếng ở Nam kỳ và 
được người Pháp trợ cấp, để tiến hành một chuyến đi tuyên truyền cho âm nhạc Pháp 
khắp nước ta. Chương trình của ông gồm những bài hát cổ điển Pháp và những bài hát 
nhạc nhẹ của Pháp. Nhân chuyến đi đó ông kết hợp làm một việc có ý nghĩa, và có lẽ ông 
cũng không ngờ là sẽ có tác động như một mồi lửa, thúc đẩy cho phong trào sáng tác 
nhạc mới Việt Nam bùng lên, đánh dấu một mốc mới cho lịch sử âm nhạc Việt Nam. 
Trình bày trước công chúng, thính giả ở những nơi ông dùng lại biểu diễn, ông cho rằng 
những bài hát lai Tây này, không có tính chất dân tộc đối với cả nước Pháp và cả nước 
chúng ta. 
 Ông chủ trương lấy nốt nhạc để chép nhạc, đồng thời sáng tạo những bài bản mới 
thể hiện được tính chất dân tộc, trên cơ sở bám sát tiếng nói Việt Nam, vốn đã phong phú 
về âm điệu. Những ý đồ đó được ông thực hiện ngay trong những bản nhạc đàn ông sáng 
tác, theo luật âm nhạc phương Tây. Theo sự đánh giá của người đương thời, những bài đó 
đã tránh được những cái buồn, bằng phẳng của đàn xưa, bên cạnh đó vẫn giữ được, diễn 
đạt được tinh thần và bản lĩnh của đất dước. Suy nghĩ của Nguyễn Văn Tuyên phù hợp 
đúng lúc với các tâm tư của các nhạc sĩ trẻ Hà Nội,bấy lâu nay vẫn ấp ủ. 
 Cho nên mới chỉ được thông báo về sự trình bày, diễn thuyết này người ta đã đón 
nhận sự thực hiện một điều mà người ta vẫn thiết tha mong mỏi. Tại số nhà 59 Hàng 
Quạt Hà Nội, ngày 9 tháng 6 năm 1938, chương trình diễn thuyết và biểu diễn những bản 
nhạc cải cách của Nguyễn Văn Tuyên, có lẽ chưa được hoàn mỹ như ý của ông mong 
muốn, nhưng vẫn được công chúng nhiệt liệt hoan nghênh. Sau cuộc diễn thuyết đó, Hà 
Nội như bừng lên không khí âm nhạc mới, trước sự hưởng ứng của giới nhạc Hà Nội, báo 
ngày nay tự đứng ra nhận lấy cái vinh hạnh đầu tiên, công bố những tác phẩm ban đầu 
của nền âm nhạc đổi mới, với hy vọng sẽ là một thứ triển lãm cho những bài âm nhạc 
khác, là nơi để nhạc sĩ các nơi gặp nhau. 
 Mở đầu cho chùm hoa đầu mùa đó, trên báo ngày nay là bản Bình Minh của 
Nguyễn Xuân Khoát, tiếp đó là Một kiếp hoa của Nguyễn Văn Cổn 
 46 
 Như lời của tòa soạn báo ngày nay sau bài Bình Minh,tòa soạn đã nhận được những 
bài đàn của mấy bạn ở Hà Nội, và sau bài Hoa của Nguyễn Văn Tuyên, những bản đàn 
của các bạn khắp nơi gửi về một cách cảm động. 
 Phong trào sáng tác nhạc mới, đương thời gọi là âm nhạc cải cách, từ đây đã chính 
thức ra đời và được công nhận, mặc dù sau này vẫn có những người còn hoài nghi, thiếu 
tin tưởng. 
 Từ Hà Nội phong trào mau chóng lan ra các tỉnh thành ngoài Bắc, rồi được hưởng 
ứng cảu các bạn trẻ Nam kỳ. Riêng ở miền Trung cũng như đối với việc cải cách sân 
khấu Tuồng trước kia, âm nhạc cải cách xuất hiện chậm hơn. Phong trào cứ thế lớn mạnh 
dần, đặt nền móng cho bộ phận nhạc mới, một bộ phận quan trọng bên cạnh nhạc cổ 
truyền trong nền âm nhạc Việt Nam. 
 3. Ý nghĩa của sự hình thành Âm nhạc Cải cách 
 Sự ra đời của âm nhạc cải cách là một trong những sự kiện quan trọng, đánh dấu 
bước ngặt, bước phát triển mới trong lịch sử âm nhạc nước ta. Cũng như việc canh tân 
sân khấu cổ truyền, sự ra đời của nhạc mới không phải chỉ do tác động của cuộc xâm lăng 
văn hóa thực dân Pháp gây ra, mà còn là một tất yếu lịch sử khi mà quan hệ sản xuất thay 
đổi, các giai cấp mới hình thành, có sự suy nghĩ và cuộc sống khác hẳn xưa. Để có những 
phương tiện thể hiện tâm tư, tình cảm, thỏa mãn những nhu cầu thẩm mỹ mới, những giai 
cấp này phải tìm đường xây dựng những hình thức mới, thích hợp với họ và với thời đại 
mới. 
 Sự hình thành và ra đừi của âm nhạc cải cách trong giai đoạn này, còn là sự biểu 
hiện của lòng thiết tha yêu nước và tinh thần tự cường dân tộc, là nguồn sức mạnh đã tiếp 
cho các nhạc sĩ Việt Nam vượt lên mọi trở ngại, để kiên trì theo đuổi ý nguyện xây dựng 
một nền nhạc mới, mang linh hồn của dân tộc. Trong những bước đi đầu âm nhạc cải 
cách đã gặp phải những khó khăn và cả thất bại trên con đường học tập, tiếp thu những 
cái mới. Vì vậy trong âm nhạc giai đoạn này người ta thấy không ít những bài lai căng, 
chấp vá. Giữa những nhạc sĩ trẻ thuộc phái mới, cũng đã bắt đầu nảy sinh hai khuynh 
hướng đối lập về quan điểm sáng tác và một cuộc vận động tích cực, cho sự tìm tòi nhằm 
sây dựng và phát triển một thể loại âm nhạc mới, mang tính dân tộc. 
 Ở một phía ta thấy những nhạc sĩ bị tiêm nhiễm tư tưởng phục Tây, họ coi văn minh 
phương Tây là mẫu mực cao siêu cần hải noi theo, cho nên trong sáng tác họ chủ trương 
soạn bài hát mới theo điệu tây. Họ cố ý tạo cho tác phẩm của mình một dáng vẻ Tây, từ 
cách đặt tên bài cho đến kết câu, âm điệu Trái lại nhiều nhạc sĩ khác ở phía đối lập, lại 
chủ trương cho tác phẩm phải đậm màu sắc dân tộc và mang được cảm hứng và hồn dân 
tộc. Cho nên họ đã để tâm biên soạn ra những bài mới không khô khan, không ủy mị, mà 
những bài mới ấy sẽ du dương hay nhannh nhẹn, nhưng cốt nhất phải có tính cách Việt 
Nam. Trong hoàn cảnh lan tràn của phong trào lai hóa, biết nhắc nhau giữ được lòng quý 
trọng đối với những tinh hoa dân tộc, dù chỉ về hình thức, không mê muội là một điều 
đáng khâm phục. 
 Một trong những người tận tụy với phương hướng thứ hai vừa nói và có nhiều công 
trong việc tìm phương thức dân tộc hóa âm nhạc cải cách, là nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, 
 47 
ông là nhạc công, nhạc sĩ sáng tác và là một người rất ít ỏi của nước ta đi vào nghiên cứu, 
sưu tầm và phổ biến âm nhạc dân gian cổ truyền dân tộc trong giới trí thức mới. Nhận 
thấy sự quan trọng của âm nhạc cổ truyền, ông đã lao vào tìm hiểu và học tập âm nhạc cổ 
truyền, ông kiên trì theo đuổi việc nghiên cứu chỉnh lý và ghi chép âm nhạc cổ truyền, 
nhằm giữ lại gia sản âm nhạc của ông cha trong phạm vi năng lực của mình. Việc làm 
của ông ít nhiều đã có tác dụng tốt đối với các nhạc sĩ trẻ đương thời. 
 Thái Thị Lang người phụ nữ Việt Nam đầu tiên theo học lối sáng tác phương Tây 
tại nhạc viện Pari, cũng đã tuyên bố nguồn dân ca vô tận đó là một kho báu với người 
sáng tác. Và cũng như bao nhạc sĩ khác ở thời tiền khởi nghĩa, đã đưa âm điệu dân tộc 
vào sáng tác ca khúc mới. Thái Thị Lang lấy nguồn cảm hứng từ những bài dân ca nhạc 
cổ, để viết nhiều tác phẩm cho Piano một nhạc cụ mới du nhập vào nước ta ở cuối thế kỷ 
XIX. Trong số các tác phẩm của bà có thể kể tới; Lý ngựa ô, Bình bán đã được trình diễn 
trên đài phát thanh Sài Gòn năm 1943. 
 48 
 Bài 4. Một số khuynh hướng mới của Âm nhạc cải cách và những bước chuyển 
biến của chúng 
 Kiến thức: Những đặc điểm và ý nghĩa của một số khuynh hướng mới trong Âm 
nhạc cải cách và những bước chuyển biến của chúng. 
 Kỹ năng: Nắm được những đặc điểm và ý nghĩa của một số khuynh hướng mới 
trong Âm nhạc cải cách và những bước chuyển biến của chúng. 
 1. Khuynh hướng lãng mạn (1938) 
 Chiếm tỉ lệ lớn tác phẩm nó là tiếng nói của những người thuộc tầng lớp tiểu tư 
sản thoát li đấu tranh chính trị quay lưng lại với thực tế đen tối của xã hội đương thời có 
liên quan mật thiết đến phong trào thơ mới và văn chương lãng mạn 
 Chủ đề phong phú với nhiều tình cảm khác nhau ,lãn mạn,viển vông, trốn tránh 
thực tại. 
 Có loại ca khúc nhạc nhẹ mang tính chất giải trí. Cũng có loại lãng mạn mang tính 
chất sâu sắc hơn, qua đó tác giả gửi gấm tình yêu quê hương đất nước. 
 Lại có những ca khúc mang tính chất lãng mạn đồi trụy, kêu gọi thanh niên đắm 
chìm trong lối sống gấp. Bên cạnh đó cũng có nhiều ca khúc bộc lộ tâm trạng chán 
chường, bế tắc của những thanh niên chưa tìm ra lối thoát trong xã hội. 
 Đặc điểm 
 Sự hình thành và phát triển của khuynh hứơng lãng mạn dựa trên cơ sở là nền nhạc 
hát trong đó nổi bật là ca khúc,ca khúc trữ tình đặc biệt là tình ca trở thành thể loại bao 
trùm 
 Giai điệu thường dùng điệu thức thứ trong tư duy điệu tính,nhiều ca khúc mang 
màu sắc vui vẻ trẻ trung có dáng dấp của vũ điệu vall,swing;tanggo... 
 Cấu trúc sử dụng thường là hai đoạn đơn, ba đoạn đơn ngoài ra về điệu thức còn 
sử dụng một phần điệu thức năm âm dân tộc. 
 2. Khuynh hướng hùng ca yêu nước 
 Hình thành khoảng những năm 1939-1940 dòng ca khúc này là tiếng nói đấu tranh 
của một bộ phận tiến bộ trong tầng lớp thanh niên trí thức thành thị,khuynh hướng này 
thể hiện được tình cảm dân tộc lòng yêu nước và ý tưởng dấn thân vì nghĩa cả 
 Thời kì đầu là những bài ca mang nội dung khoẻ khoắn trong sáng viết cho phong 
trào hướng đạo của phạm văn xung;hoàng quýsau này có thêm một vài bài viết về cuộc 
đấu tranh dân tộc như của nhạc sĩ lưu hữu phước. 
 Năm 1940 xuất hiện thêm các ca khúc của một số nhạc sĩ được tiếp xúc với cách 
mạng tham gia hoạt động trong tổ chức của đảng với mục tiêu yêu nước.từ năm 1943 
khuynh hướng này gần như nở rộ át hẳn dòng nhạc lãng mạn 
 Đề tài: phổ biến là đề tài lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm phương bắc bên cạnh 
đó có những đề tài về thời cuộc trong đó chủ nghĩa yêu nước là cảm hứng xuyên suốt 
trong toàn bộ tác phẩm 
 49 
 Thể loại chủ yếu là thể loại hành khúc ngôn ngữ âm nhạc có nguồn gốc châu âu 
với thang âm bảy âm với cấu trúc khá cân phương 
 Các tác giả tiêu biểu như: Lưu Hữu Phước với lên đàng, tiếng gọi thanh niên, 
người xưa đâu tá. Hoàng Quý với vui ca lên, trên sông bach đằng, Văn Cao với thăng 
long hành khúc, Đỗ Nhuận với trưng vương, lời cha già... 
 3. khuynh hướng cách mạng 
 Là khuynh hướng nghệ thuật được soi sáng bởi tư tưởng chính trị của giai cấp 
công nhân trong đảng cộng sản đông dương. ngay từ những năm 1930 đã xuất hiện 
những bài ca cách mạng với chủ đề đoàn kết những ca khúc trong thời kì này không 
những chứa đựng lòng yêu nước mà còn ca ngợi phong trào cách mạng thế giới hướng về 
nhà nước xhcn đầu tiên của thế giới 
 Tác giả, tác phẩm thời kì đầu ca khúc cách mạng do các chiến sĩ cộng sản sáng tác 
đó là những bài ca được sáng tác tập thể mang tính khuyết danh,ca khúc mở đầu cho 
khuynh hướng này là: Cùng nhau đi hồng binh của “Đinh Nhu” sáng tác năm 1930 
 Từ những năm 1940 ca khúc cách mạng phát triển mạnh mẽ với các tác phẩm như: 
Tam bình của Trần Văn Thục; Cờ việt minh của Vương Gia Khương; Tiến quân ca của 
Văn Cao; Diệt phát xít của Nguyễn Đình Thi. Trong thời kì này nhiều nhạc sĩ đã trở 
thành chiến sĩ cách mạng trên mặt trận văn hoá nghệ thuật như: Đỗ Nhuận, Văn Cao. 
 50