Giáo trình Thanh nhạc, biểu diễn nhạc cụ truyền thống, organ - Lý thuyết âm nhạc 1

 UBND TỈNH LÀO CAI 
 TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI 
 GIÁO TRÌNH NỘI BỘ 
 MÔN HỌC: LÝ THUYẾT ÂM NHẠC 1 
NGÀNH: THANH NHẠC; BIỂU DIỄN NHẠC CỤ TRUYỀN THỐNG; ORGAN 
 Lào Cai, năm 2019 
 1 
 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN 
 Tài liệu này thuộc sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng 
nguyên bản hoặc trích dùng cho các đào tạo và tham khảo. 
 Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành 
mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 
 2 
 LỜI NÓI ĐẦU 
 Lí thuyết âm nhạc chỉ là một phần trong rất nhiều phần khác của âm nhạc như hoà âm, 
phức điệu, tính năng... Lí thuyết âm nhạc chỉ là môn đầu tiên giúp cho người học hiểu biết có 
hệ thống một số nhân tố quan trọng và mối tương quan của chúng trong hoạt động âm nhạc. Nó 
vừa là những nhân tố riêng biệt vừa là những nhân tố liên quan. 
 Giáo trình này được biên soạn từng chương tách rời, từ đơn giản đến phức tạp. Chúng 
tôi đã sử dụng tài liệu tham khảo chính là cuốn Nhạc lí cơ bản của V. A. Vakhrameep ngoài ra, 
chúng tôi có đưa vào một số trích đoạn từ các tác phẩm của các nhạc sĩ Việt Nam để làm ví dụ 
minh hoạ. 
 Giáo trình âm nhạc 1 gồm 5 chương: 
 Chương I. Âm thanh 
 Chương II. Phương pháp ghi âm bằng nốt 
 Chương III. Tiết tấu, tiết nhịp 
 Chương IV. Quãng 
 Chương V. Hợp âm 
 Mong rằng Giáo trình này là tài liệu học tập, giảng dạy sẽ giúp cho các học sinh những 
kiến thức cơ bản về lí thuyết âm nhạc để học các môn cơ sở ngành, chuyên ngành, sau này có 
thể nghiên cứu sâu hơn trong các lĩnh vực khác của âm nhạc. 
 NGƯỜI BIÊN SOẠN 
 Lê Quang Chiến 
 3 
 MỤC LỤC 
CHƯƠNG I. ÂM THANH ........................................................................................................... 7 
 1. Cơ sở vật lí của âm thanh ............................................................................................................ 7 
 2. Các thuộc tính của âm thanh có tính nhạc ................................................................................. 7 
 3. Bồi âm - hàng âm tự nhiên .......................................................................................................... 9 
 4. Hệ thống âm nhạc, hàng âm, các bậc cơ bản và tên gọi của chúng, các quãng tám .............10 
 5. Hệ âm nhạc, hệ âm điều hoà, nửa cung và nguyên cung – các bậc chuyển hoá và tên gọi của 
 chúng ..............................................................................................................................................11 
 6. Sự trùng âm của các âm thanh ..................................................................................................12 
 7. Nửa cung Đi-a-tô-ních, Crô-ma-tích và nguyên cung ............................................................12 
 8. Kí hiệu âm thanh bằng hệ thống chữ cái ..................................................................................14 
CHƯƠNG II. PHƯƠNG PHÁP GHI ÂM BẰNG NỐT ............................................................ 15 
 1. Nốt nhạc, trường độ và kí hiệu trường độ (hình dạng) - khuông nhạc ..................................15 
 2. Khoá ...........................................................................................................................................17 
 3. Dấu hoá ......................................................................................................................................18 
 4. Những dấu hiệu bổ sung vào nốt Nhạc để tăng thêm độ dài của âm thanh ...........................18 
 5. Ghi âm nhạc hai bè, ghi âm nhạc cho đàn pi-a-nô Dấu ac - cô - lát, ghi âm nhạc cho hợp ca và 
 hợp xướng. .....................................................................................................................................19 
 6. Các loại dấu viết tắt trong hệ thống ghi âm bằng nốt nhạc .....................................................20 
CHƯƠNG III. TIẾT TẤU VÀ TIẾT NHỊP ............................................................................... 22 
 1. Tiết tấu - cách phân chia cơ bản và tự do các loại trường độ .................................................22 
 2. Trọng âm, tiết nhịp, loại nhịp, ô nhịp, vạch nhịp, nhịp lấy đà ................................................24 
 3. Tiết nhịp và loại nhịp đơn - cách phân nhóm trường độ trong ô nhịp của các loại nhịp đơn25 
 4. Các loại tiếp nhịp và loại nhịp phức, phách tương đối mạnh. cách phân nhóm trường độ trong 
 ô nhịp đơn thuộc các loại nhịp phức.............................................................................................26 
 5. Các loại nhịp ..............................................................................................................................27 
 5.1.Các loại tiết nhịp và loại nhịp hỗn hợp - cách phân nhóm trường độ ô nhịp của các loại 
 nhịp hỗn hợp ........................................................................................................................ 27 
 5.2. Các loại nhịp biến đổi ....................................... ... g vẫn là những quãng ấy nhưng chồng lên một quãng tám 
nữa. Tên gọi của của các quãng ghép bắt nguồn từ phương thức cấu tạo của chúng. 
 Kí hiệu độ lớn chất lượng của các quãng ghép cũng giống như các quãng đơn, nghĩa là 
đúng, trưởng, thứ, tăng, giảm. 
 Phương thức chuyển âm khi đảo quãng ghép như sau : 
 a) Một trong những âm của quãng ghép chuyển dịch hai quãng tám (âm dưới lên trên 
hoặc âm trên xuống dưới) ; 
 b) Di chuyển cả hai âm của quãng ghép một quãng tám theo hướng ngược chiều nhau 
(đan chéo) ; 
 Ví dụ: 
 Cũng có thể tạo nên những quãng ghép rộng hơn quãng mười lăm (quãng tám kép). 
Trong trường hợp này tên gọi các quãng đơn vẫn giữ nguyên, chỉ thêm chồng lên nhau hai 
(hoặc ba) quãng tám. 
 Chẳng hạn như quãng ba trưởng chồng lên hai quãng tám. 
 Có thể đảo quãng ghép thành quãng kép. Trong trường hợp này các âm chuyển ngược 
chiều nhau, qua hai quãng tám. 
 Ví dụ về quãng ghép: 
 V. Mô-da - “Múa dân gian” 
 40 
 6. Quãng thuận và quãng nghịch 
 Các quãng hoà thanh đi-a-tô-ních chia thành quãng thuận và quãng nghịch. 
 Khái niệm thuận trong âm nhạc có nghĩa là âm thanh vang lên (cùng vang lên) hoà hợp 
êm tai. 
 Khái niệm nghịch có nghĩa là âm thanh vang lên không hoà hợp, gay gắt. 
 Quãng thuận rất hoàn toàn: 
 Quãng một đúng; 
 Quãng tám đúng 
 Quãng bốn đúng 
 Quãng thuận hoàn toàn 
 Quãng năm đúng 
 Quãng ba thứ 
 Quãng ba trưởng 
 Quãng thuận không hòan toàn 
 Quãng sáu thứ 
 Quãng sáu trưởng 
 Quãng nghịch là các quãng sau đây : 
 Quãng hai thứ. 
 Quãng hai trưởng. 
 Quãng bốn tăng. 
 Quãng năm giảm. 
 Quãng bảy thứ. 
 Quãng bảy trưởng. 
 Về nguyên tắc, các quãng thuận đảo thành quãng thuận, còn các quãng nghịch đảo thành 
quãng nghịch. 
 Câu hỏi hướng dẫn ôn tập 
 Chương này các học viêc cần nắm vững kiến thức. 
 41 
 - Chất lượng của quãng (đơn, kép, tăng, giảm). 
 - Đảo quãng 
 - Quãng ghép, quãng thuận và nghịch. 
 Câu 1. Từ nốt Rê quãng 81, trình bày các quãng từ 1 đến 8. 
 Câu 2. Từ nốt Đô quãng 81, hãy thành lập các quãng 1 đúng, 2 thứ, 2 trưởng, 3 thứ, 3 
trưởng, 4 đúng, 4 tăng, 5 giảm, 6 thứ, 7 trưởng, 8 đúng. 
 Câu 3. Hãy cho biết những quãng nào là thuận, quãng nào là nghịch. 
 Câu 4. Từ âm Pha quãng 8 thứ nhất, hãy thành lập quãng 6 thứ, 5 đúng, 3 thứ, 3 trưởng, 
7 thứ, 7 trưởng và các thể đảo của nó. 
 42 
 CHƯƠNG V. HỢP ÂM 
 MỤC TIÊU 
 Sau khi học xong chương này, người học có khả năng: 
 - Kiến thức: Trình bày được khái noeemj hợp âm ba, hợp âm bảy; kể tên các thể đảo 
hợp âm và tên hợp âm ở thể đảo. 
 - Kỹ năng: 
 + Phân biệt được đặc điểm cấu tạo các hợp âm ba, hợp âm bảy. 
 + Xác định âm gốc của các thể đảo hợp âm ba, hợp âm bảy. 
 + Giải quyết được hợp âm bảy 
 - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Nghiêm túc, chủ động trong học tập 
 NỘI DUNG CHI TIẾT: 
 1. Hợp âm - hợp âm ba- các dạng hợp âm ba - các hợp âm ba thuận và nghịch - 
đảo hợp âm 
 Sự kết hợp cùng một lúc ba âm thanh (hoặc nhiều hơn nữa) sắp xếp theo quãng ba hoặc 
có thể sắp xếp theo quãng ba gọi là hợp âm. 
 Hợp âm gồm ba âm thanh sắp xếp theo quãng ba gọi là hợp âm ba. 
 Hợp âm được cấu tạo từ âm dưới đi lên. 
 Dạng của hợp âm ba phụ thuộc vào tính chất và thứ tự sắp xếp các quãng ba hợp thành 
nó. 
 Có bốn dạng hợp âm ba được cấu tạo từ những quãng ba trưởng và ba thứ: 
 - Hợp âm ba trưởng gồm một quãng ba trưởng và một quãng ba thứ, giữa hai âm ngoài 
cùng là một quãng năm đúng. 
 - Hợp âm ba thứ gồm một quãng ba thứ và một quãng ba trưởng, giữa hai âm ngoài 
cùng là một quãng năm đúng. 
 - Hợp âm ba tăng gồm hai quãng ba trưởng, giữa hai âm ngoài cùng là một quãng năm 
tăng. 
 - Hợp âm ba giảm gồm hai quãng ba thứ, giữa hai âm ngoài cùng là một quãng năm 
giảm. 
 43 
 Trong số các quãng hợp thành những hợp âm ba tăng và giảm có những quãng nghịch 
(năm tăng và năm giảm). 
 Vì vậy các hợp âm ba trưởng và thứ là những hợp âm thuận, còn các hợp âm ba tăng và 
giảm là những hợp âm nghịch. 
 Khi các âm thanh của hợp âm được sắp xếp theo quãng ba thì cách sắp xếp ấy gọi là thể 
cơ bản. 
 Mỗi âm thanh trong hợp âm có tên gọi riêng. Những tên gọi ấy bắt nguồn từ những 
quãng được hình thành khi hợp âm ở thể cơ bản, tính từ âm dưới cùng đến các âm tiếp theo. 
 Âm gốc (hay còn gọi là âm dưới) của hợp âm ba gọi là âm một, âm thứ hai (hoặc âm 
giữa) gọi là âm ba, âm thứ ba (hoặc âm trên) là âm năm. 
 Khi trật tự các âm thanh của hợp âm ba thay đổi khiến âm ba hay âm năm trở thành âm 
dưới cùng thì cách sắp xếp ấy của hợp âm ba gọi là thể đảo. 
 Hợp âm ba có hai thể đảo, đảo một là hợp âm sáu hình thành do chuyển âm một lên một 
quãng tám, đảo hai là hợp âm bốn sáu hình thành do chuyển âm một và âm ba lên một quãng 
tám. Trong hợp âm sáu, âm ba trở thành âm dưới, còn trong hợp âm bốn sáu, âm năm trở thành 
âm dưới: 
 Hợp âm sáu kí hiệu bằng số sáu (6), vì đặc điểm của nó là quãng sáu hình thành từ âm 
dưới đến âm một đã được chuyển lên trên. Hợp âm bốn sáu kí hiệu bằng số bốn – sáu( (6/4) 
căn cứ vào những quãng hình thành từ âm dưới cùng đến các âm một và ba. 
 Để có thể cấu tạo hợp âm sáu chủ hoặc bốn - sáu chủ trong một giọng nhất định, cần 
xuất phát từ sự sắp xếp cơ bản của hợp âm ba, và sau đó dùng cách đảo tìm ra những hợp âm 
cần thiết. 
Chẳng hạn, khi cần cấu tạo hợp âm sáu trong giọng Rê trưởng: 
hoặc hợp âm bốn sáu trong giọng Si thứ : 
 Để biết cách nhanh chóng lập các thể đảo của những hợp âm ba trưởng và thứ từ bất cứ 
một âm nào, và xác định được giọng của chúng, cần nắm được: 
 1) Những quãng nào hình thành giữa các âm kề nhau của hợp âm. 
 44 
 2) Trong hợp âm sáu, âm một là âm ngọn, còn trong hợp âm bốn sáu nó là âm giữa. 
 Dưới đây là bản cấu trúc quãng trong những thể đảo của các hợp âm ba trưởng và ba 
thứ: 
 Hợp âm sáu trưởng: quãng ba thứ + quãng bốn đúng 
 Hợp âm sáu thứ: quãng ba trưởng + quãng bốn đúng 
 Hợp âm bốn sáu trưởng: quãng bốn đúng + quãng ba trưởng 
 Hợp âm bốn sáu thứ: quãng bốn đúng + quãng ba thứ 
Khi đã biết cấu trúc quãng trong những thể đảo các các hợp âm ba trưởng và ba thứ và vị trí 
của âm cơ bản trong các thể đảo ấy, sẽ dễ dàng lập được hợp âm cần có. 
 3. Các hợp âm ba chính ở điệu trưởng và thứ, sự liên kết các hợp âm ba chính 
 Có thể lập các hợp âm ba trên tất cả các bậc của điệu trưởng và thứ. Sau khi lập những 
hợp âm ba trên các bậc của điệu trưởng tự nhiên, ta thấy trong số đó có ba hợp âm (trên các bậc 
chủ yếu) là trưởng: các hợp âm ba của các bậc I, IV, và V. Mỗi hợp âm có tên gọi riêng (lấy từ 
tên các bậc lập nên chúng). 
 Hợp âm ba của bậc I gọi là hợp âm ba chủ. 
 Hợp âm ba của bậc IV là hợp âm hạ át. 
 Hợp âm ba của bậc V là hợp âm át. 
 Vì là những hợp âm trưởng cho nên chúng tiêu biểu cho điệu trưởng nhiều hơn. Chúng 
thể hiện rõ nét hơn các chức năng điệu thức (nghĩa là những mối tương quan của các âm ổn 
định và không ổn định). 
 Do đó chúng được gọi là các hợp âm ba chính và cũng kí hiệu như các bậc chủ yếu T, S, 
D: 
 Tất cả các âm của điệu thức đều nằm trong thành phần các hợp âm ba chính. Vai trò các 
hợp âm ba chính trong điệu thức, chức năng hòa thanh của chúng phụ thuộc vào ý nghĩa điệu 
thức của các âm thanh (các bậc) nằm trong thành phần mỗi hợp âm đó. 
 Sau khi lập các hợp âm ba trên tất cả các bậc của điệu thứ tự nhiên, ta thấy, ngược với 
điệu trưởng, các hợp âm ba chính của điệu thứ là những hợp âm ba thứ. Chúng cũng được kí 
hiệu như các hợp âm ba chính của điệu trưởng, nhưng bằng chữ viết thường t, s, d : 
 La thứ (a-moll) 
 45 
 Cấu trúc của các hợp âm ba chính ở các điệu trưởng và thứ hòa thanh khác với điệu 
trưởng và thứ tự nhiên. ở điệu trưởng, do hạ thấp bậc VI nên hình thành một hợp âm ba hạ át 
thứ, đem lại cho điệu trưởng hòa thanh tính chất mềm mại hơn, còn ở điệu thứ, do nâng cao 
bậc VII mà tạo ra một hợp âm ba át trưởng, mang lại cho điệu thứ ít nhiều đặc tính của điệu 
trưởng: 
 Vì lẽ các hợp âm ba chính là cơ sở hòa thanh của điệu thức và được sử dụng rộng rãi 
trong âm nhạc cho nên cần phải biết những cách đơn giản nhất để liên kết chúng với nhau. 
 Sự nối tiếp các hợp âm bằng một chuyển động bằng phẳng của các bè (tiến hành bè) gọi 
là liên kết hợp âm. 
 Âm hình hòa thanh là một trình tự do một số hợp âm tạo nên. 
 4. Các hợp âm ba phụ của điệu trưởng và thứ. các hợp âm ba trên các bậc của điệu 
trưởng, thứ tự nhiên và hòa thanh 
 Các hợp âm của tất cả những bậc còn lại (ngoài những bậc chính) tức các bậc: II, III, VI, 
và VII gọi là các hợp âm ba phụ. So với các hợp âm ba chính, chúng có ý nghĩa phụ trong điệu 
thức. 
 Trong điệu trưởng tự nhiên có ba hợp âm ba thứ và một hợp âm ba giảm (ở bậc VII) là 
những hợp âm ba phụ. 
 Ở điệu trưởng hòa thanh một hợp âm ba thứ ở bậc III, hai hợp âm ba giảm ở các bậc II 
và VII và một hợp âm ba tăng trên bậc VI là những hợp âm ba phụ. 
 Ở điệu thứ hòa thanh có một hợp âm ba trưởng ở bậc VI, hai hợp âm ba giảm ở các bậc 
II và VII và một hợp âm ba tăng trên bậc III là những hợp âm ba phụ. 
 Dưới đây là Ví dụ về thành lập các hợp âm ba phụ trong các điệu trưởng, thứ hòa thanh 
và tự nhiên. 
 46 
 Như vậy tổng số các hợp âm ba bao gồm : 
 1. Ở điệu trưởng hoặc điệu thứ tự nhiên-ba hợp âm ba trưởng, ba hợp âm ba thứ và một 
hợp âm ba giảm. 
 2. Ở điệu trưởng hoặc thứ hòa thanh-hai hợp âm ba trưởng, hai hợp âm ba thứ, hai hợp 
âm ba giảm và một hợp âm ba tăng. 
 Hợp âm ba tăng giải quyết về hợp âm chủ. Hai âm ổn định nằm trong thành phần của 
hợp âm ba tăng sẽ đứng tại chỗ vì chúng là những âm chung với hợp âm ba chủ, còn âm thứ 
ba-âm không ổn định-sẽ giải quyết theo hướng bị hút : ở điệu trưởng, bậc VI hạ thấp đi xuống 
một quãng hai thứ về bậc V, còn ở điệu thứ, bậc VII sẽ đi lên một quãng hai thứ về bậc I. 
Ví dụ : 
 Như vậy hợp âm ba tăng của điệu trưởng giải quyết về hợp âm bốn sáu chủ, còn ở điệu 
thứ, về hợp âm sáu chủ. 
 Trong âm nhạc, về phương diện hòa thanh, hợp âm ba giảm chỉ được sử dụng ở dạng 
hợp âm sáu. 
 Tất cả các hợp âm ba của điệu trưởng tự nhiên và điệu thứ hoà thanh được sắp xếp theo 
nguyên tắc quãng ba, tạo ra ba nhóm công năng (do những âm chung): 
 47 
 Các hợp âm ba ở các bậc VI và III nằm giữa các hợp âm ba chính cho nên chúng có tính 
chất công năng kép. 
 5. Hợp âm bảy - hợp âm bảy át và các thể đảo - giải quyết hợp âm bảy át và các thể 
đảo 
 Hợp âm gồm bốn âm sắp xếp theo những quãng ba gọi là hợp âm bảy. Các âm ngoài 
cùng của hợp âm bảy tạo nên một quãng bảy vì thế mà có tên gọi ấy. 
 Trong âm nhạc người ta dùng khá nhiều hợp âm bảy các loại. Hợp âm bảy cấu tạo trên 
bậc V của điệu trưởng và điệu thứ hòa thanh được sử dụng phổ biến hơn cả. Hợp âm này có tên 
gọi là hợp âm bảy át. Hợp âm bảy át gồm một hợp âm ba trưởng và thêm một quãng ba thứ 
phía trên (ba trưởng - ba thứ - ba thứ). Tên gọi các âm trong hợp âm bảy át tính từ âm cơ sở lên 
là: âm một (gốc của hợp âm), âm ba, âm năm và âm bảy (âm ngọn của hợp âm). 
 Hợp âm bảy át kí hiệu là V7 : 
 Hợp âm bảy át có ba thể đảo: đảo một gọi là hợp âm năm sáu (6/5) , đảo hai là hợp âm 
bốn- ba (4/3) và đảo ba là hợp âm hai (2). 
 Tên gọi các thể đảo của hợp âm bảy át là căn cứ vào những quãng tạo ra từ âm dưới 
cùng của hợp âm đến âm gốc và âm ngọn của nó: 
 48 
 Để nắm được cách lập hợp âm bảy át và các thể đảo của nó ở một giọng nhất định và từ 
một âm cho sẵn, cần biết thứ tự sắp xếp các quãng hợp thành những hợp âm ấy và biết chúng 
được thành lập từ những bậc nào. 
 V7: quãng ba trưởng + ba thứ + ba thứ, ở bậc V 
 V6/5: quãng ba thứ + ba thứ + hai trưởng, ở bậc VII 
 V4/3: quãng ba thứ + hai trưởng + ba trưởng, ở bậc II 
 V2: quãng hai trưởng + ba trưởng + ba thứ, ở bậc IV 
 Hợp âm bảy át là hợp âm nghịch. Trong thành phần của nó có hai quãng nghịch: bảy thứ 
và năm giảm: 
 Những quãng nghịch này trong các thể đảo của hợp âm bảy át sẽ đảo thành những 
quãng hai trưởng và bốn tăng. 
 Như vậy, hợp âm bảy át và các thể đảo của nó đòi hỏi phải được giải quyết. Chúng được 
giải quyết theo nguyên tắc các âm không ổn định bị hút về các âm ổn định. 
 Hợp âm bảy át giải quyết về hợp âm ba chủ thiếu âm năm và có ba âm chủ, các bậc V, 
VII và II chuyển về bậc I, còn bậc IV về bậc III (bậc V nhảy lên một quãng bốn). 
 Hợp âm năm sáu giải quyết về hợp âm ba chủ đầy đủ, có hai âm chủ, các bậc VII và II 
về bậc I, bậc IV về bậc VI, bậc V đứng tại chỗ. 
 Hợp âm ba bốn giải quyết về hợp âm ba chủ đầy đủ với hai âm chủ cách nhau một 
quãng tám: bậc II về bậc I, IV về bậc III, V đứng tại chỗ, còn bậc VII về bậc I (được nâng lên 
một quãng tám). 
Hợp âm hai giải quyết về hợp âm sáu chủ với hai âm chủ, bậc IV về bậc III, bậc V đứng tại 
chỗ, các bậc VII và II về bậc I: 
 49 
 Mặc dù bậc V là âm chung của hợp âm bảy át và hợp âm ba chủ, khi giải quyết hợp âm 
bảy át ở dạng cơ bản nó vẫn chuyển về bậc I bằng cách nhảy bậc, như ta đã thấy ở trên. Đó là 
vì khi giải quyết, cần thiết phải có âm gốc của hợp âm ba chủ ở bè trầm (cho ổn định hơn). 
 4. Các hợp âm bảy dẫn - hợp âm bảy của bậc II - hợp âm trong âm nhạc 
 Trong số các hợp âm bảy khác, hợp âm bảy dẫn thường được dùng nhiều hơn cả. Chúng 
được cấu tạo ở bậc VII của điệu trưởng tự nhiên và hòa thanh, cũng như của điệu thứ hoà 
thanh, do đó có tên gọi là hợp âm bảy dẫn. 
 Ở điệu trưởng tự nhiên, các âm ngoài cùng của hợp âm bảy dẫn tạo thành một quãng 
bảy thứ, vì thế nó có tên gọi là hợp âm bảy dẫn thứ. Hợp âm bảy dẫn thứ gồm hợp âm ba giảm 
cộng thêm một quãng ba trưởng ở trên (ba thứ + ba thứ + ba trưởng). 
 Ở các điệu trưởng hòa thanh và thứ hòa thanh những âm ngoài cùng của hợp âm bảy 
dẫn tạo thành quãng bảy giảm vì thế có tên gọi là hợp âm bảy dẫn giảm. Hợp âm bảy dẫn giảm 
gồm một hợp âm ba giảm cộng thêm một quãng ba thứ ở trên (ba thứ + ba thứ + ba thứ). 
 Hợp âm bảy dẫn kí hiệu như sau : VII7 
 Các hợp âm bảy dẫn giải quyết về hợp âm ba chủ có hai âm ba : 
 Các hợp âm bảy dẫn cũng có ba thể đảo. Hợp âm bảy dẫn được dùng cả ở dạng cơ bản 
lẫn các thể đảo. 
 50 
 Ngoài những hợp âm bảy kể trên, trong âm nhạc còn dùng hợp âm bảy ở bậc II, được 
xếp vào nhóm công năng của các hợp âm hạ át, cho nên người ta còn gọi chúng là hợp âm bảy 
hạ át. 
 Trong điệu trưởng, ở bậc II hình thành hợp âm bảy thứ ba thứ: 
Trong điệu thứ, ở bậc II hình thành hợp âm bảy thứ: 
 Trong số các thể đảo của II7, hợp âm II56 được dùng nhiều hơn vì nó thể hiện đầy đủ 
hơn cả bậc hạ át (bậc IV ở bè trầm). 
 Trong âm nhạc, các hợp âm không những được sử dụng như phần đệm cho giai điệu mà 
nhiều khi còn xuất hiện ngay trong giai điệu, đó là trường hợp chuyển động của giai điệu đi 
theo các âm thanh của hợp âm (âm hình hoà thanh). 
 Câu hỏi hướng dẫn học tập 
 Chương này học viên cần nắm vững các kiến thức 
 - Hợp âm ba và đảo 
 - Hợp âm bảy và đảo 
 - Các hợp âm ba phụ và điệu trưởng và thứ 
 Câu 1. Từ nốt Rê quãng 81 hãy thành lập các hợp âm 3 trưởng, 3 thứ, 3 giảm, 3 tăng và 
các thể đảo. 
 Câu 2. Từ nốt Đô quãng 81 hãy thành lập các hợp âm 3 chủ, hạ át, át. 
 Câu 3. Từ nốt Son quãng 81 hãy thành lập hợp âm bảy át và các thể đảo. 
 51