Giáo trình Kỹ năng quản lý thời gian

 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 QUẢN LÝ THỜI GIAN 
Thời gian là quý báu cho nhà lãnh đạo. Dù ở trong công việc nào, bạn vẫn phải biết quản lý thời gian 
của mình. Không có khác biệt nào giữa các cấp lãnh đạo. Làm quản lý thường là giao việc cho người 
khác. Dù vậy, bạn không thể tổ chức giao việc hiệu quả nếu bạn không tự mình tổ chức cho mình. 
Thời gian là tài nguyên hiếm hoi. Tự tổ chức và sắp xếp trách nhiệm có ý nghĩa là tổ chức và sử dụng 
quỹ thời gian của bạn cho cá nhân hay trong công việc, bạn cần xây dựng cho mình một chương trình 
làm việc xác định rõ quỹ thời gian nào dành cho việc nhỏ, ít quan trọng và dành nhiều thời gian hơn 
cho việc lớn, quan trọng hơn.
Tính chất phức tạp trong tổ chức ngày nay khiến cho bạn phải thực sự quan tâm đến việc sắp xếp 
chương trình sao cho tận dụng thời gian tốt nhất để đạt hiệu quả cao nhất.
Cần phải thích ứng để xác định đúng đắn, thận trọng những điều quan trọng thật sự cho dù cá nhân 
hay trong công việc. Bạn phải suy tính như vậy trước khi bắt đầu chương trình hành động nào để tận 
dụng tối đa thời gian có được.
Bạn cần xác định và phân tích việc sử dụng của bạn hiện nay. Chúng tôi đề nghị hãy giảm thiểu 
những điều ngăn trở thời gian của bạn và đây là vài ý kiến thực tế có thể giúp bạn khắc phục. Sau 
cùng, đề nghị bạn lập ra một phương án riêng, trong đó bạn sẽ quản lý thời gian của mình một cách 
đều đặn.
Quản lý thời gian
Quản lý nghĩa là làm việc và tổ chức cùng với người khác. Phần lớn thời gian bạn đã dùng để giao 
tiếp, tổ chức công việc với nhân viên. Muốn tổ chức với người khác, bạn phải biết tự tổ chức và quản 
lý thời gian của chính mình.
Quản lý thời gian hiệu quả đem lại nhiều lợi ích thuyết phục
 - Làm cho cuộc sống dễ dàng hơn
 - Giảm căng thẳng (stress)
 - Tăng hiệu quả
 - Tăng niềm vui trong công việc
 - Tăng năng suất của cá nhân và tập thể
 - Tăng "thời gian riêng tư " cho bạn dùng
Quản lý thời gian hiệu quả sẽ giúp bạn suy nghĩ thêm cho công việc quan trọng và thì giờ giải trí.
Năm chữ > trong quản lý thời gian hiệu quả
 sơ đồ 1
 1
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 SƠ ĐỒ ĐỂ QUẢN LÝ THỜI GIAN TỐT HƠN
 1) AWARE
 2) ANALYSE
 3) ATTACK 4) ASSIGN
 5) ARRANGE
 6) SAVE TIME, 
 BETTER USE
1. AWARE : Nhận biết : để đề ra mục tiêu cho cá nhân & công việc. Sau đó sắp xếp ưu tiên
2. ANALYSE : Điều cần làm
3. ATTACK : Ăn cắp thời gian → loại bỏ kẻ ăn cắp thời gian của mình.
4. ASSIGN : Lập thứ tự ưu tiên
5. ARRANGE : Hoàn thiện kỷ năng, lập kế hoạch
6. SAVE TIME, BETTER USE : Tiết kiệm thời gian, sử dụng thời gian tốt hơn
1. Awareness : Nhận biết
Nhận biết đâu là điều quan trọng cho cá nhân và công việc. Giai đoạn đầu tiên này giúp xác định 
mục tiêu cụ thể các yếu tố trên. Bạn phải coi trọng các yếu tố liên quan đến cách thức sử dụng thời 
gian, thói quen, tác phong, giao tiếp và trách nhiệm công việc của bạn.
2. Analysis : Phân tích điều cần làm.
Để cải thiện sử dụng thời gian bạn cần đào sâu chi tiết về cách sử dụng thời gian hiện tại / những 
điều làm mất thời gian. Phân tích như vậy giúp bạn sẽ xác định được cần làm gì để tốt hơn.
3. Attack : Ăn cắp thời gian (TG)
Có nhiều điều làm mất thời gian của bạn. Những “kẻ cắp thời gian” cần phải loại bỏ khi bạn chú tâm 
vào những điều cần yếu.
 2
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
4. Asignment : Lập trật tự ưu tiên
Khi loại trừ “kẻ cắp thời gian'', bạn nhớ lập trật tự ưu tiên cho công việc đang dang dở.
Cần làm những việc này một cách đều đặn.
5. Arrangement : Sắp đặt kế hoạch
Giai đoạn cuối cùng là bạn phải sắp xếp thời gian có mục đích rõ ràng. Nhớ đều đặn hoàn thiện các 
kỹ năng “nhỏ bé” kể trên để phục hồi thời gian đã mất. Bạn cần phải có kế hoạch thông minh.
Bây giờ chúng ta cùng xem kỹ hơn năm giai đoạn này :
1. AWARE : Nhận biết
Trước hết cần phải hiểu rõ chính bạn để có thể hoàn thiện việc quản lý thời gian. Một, bạn nghiêm 
túc xác định mục đích cá nhân và công việc (hay các trọng điểm) : sẽ đi đâu và muốn thế nào. Hãy 
viết các mục tiêu ra để thấy rõ mức độ quan trọng ở đó.
Hiệu quả quản lý thời gian có được từ hai cách kiểm soát : tự kiểm soát và kiểm soát công việc. Tự 
kiểm soát là do hiểu biết chính mình : ưu điểm, khuyết điểm, nhân cách, cách nhìn sự việc theo tổng 
quan hay chi tiết. Kiểm soát công việc là hiểu r ... g vòng năm năm tới. 
Anh có một số ý kiến về kết luận của nghiên cứu và định gửi đến cho Ông Giám đốc ngành, nhưng 
cô thư ký của anh đã ra về và Huy dời việc này lại vào ngày hôm sau.
Đồng hồ chỉ 18g30, toàn bộ nhân viên hành chánh đã ra về từ 17g. Huy nghĩ đến việc nghiên cứu kế 
hoạch thực hiện cải tổ ở phân xưởng 4. Nhưng trời đã tối và anh cảm thấy mệt. Thế là Huy quyết 
định về nhà đúng giờ chứ không trễ như mọi hôm. Anh xếp vào cặp hai hồ sơ mà anh chưa có thời 
gian đọc và hướng về chỗ để xe. Trên đường đi, Huy gặp một quản đốc than phiền về những đoạn 
đang sửa chữa trên đường dẫn đến nhà máy.
Trên đường về, vừa chú ý lái xe, Huy vừa suy nghĩ về ngày làm việc vừa xong. “Tôi đã làm được 
những việc có ích”, anh tự nhủ, “nhưng thật là khó suy nghĩ cặn kẽ và nhìn toàn cảnh các vấn đề khi ở 
một chức vụ như thế này”.
Câu hỏi
1. Anh (Chị) có ý kiến gì về việc sử dụng thời gian của Giám Đốc Huy trong ngày làm việc được mô 
tả trên đây ?
2. Anh (Chị) hãy phân tích các công việc của Giám Đốc Huy trong ngày làm việc được mô tả trên 
đây theo mẫu sau ?
Để thuận tiện cho việc điền vào khung, chúng ta quy định như sau :
Về mức độ “Quan Trọng” bạn theo cách chia làm thành hai cấp : nhiều và ít
Về mức độ “Khẩn Trương” bạn theo cách chia làm thành hai cấp : nhiều và ít
Về mức độ “Kiểm soát” bạn theo cách sau :
 0 : không kiểm soát được trong công việc
 1 : kiểm soát một phần trong công việc
 2 : kiểm soát hoàn toàn trong công việc
Về mức độ “Chủ động” bạn theo cách sau :
 0 : bị động hoàn toàn trong công việc
 1 : linh động một phần trong công việc
 25
Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 2 : chủ động hoàn toàn trong công việc
 26
Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 Công việc Quan Khẩn Chủ Kiể Ủy Các hành động phải tiến hành Ưu Khi 
 trọng trương động m quyền tiên nào
 soát
 27
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 Bài tập
 QUẢN LÝ THỜI GIAN
 Nội dung Có Không
 1. Tôi có trí nhớ tốt, không cần ghi chú
 2. Tôi chẳng bỏ tài liệu lào vì biết đâu có lúc cầrl đến sau này
 3. Tôi khó chấm dứt một cuộc gọi điện thoại. Nó cứ kéo dài lê thê
 4. Tôi ít luyện tập thể dục. Quá bận.
 5. Tôi thích dành thời gian với các đồng sự. Cửa phòng tôi luôn mở, đón chào 
 họ
 6. Tôi không giao việc khó cho nhân viên. Dù sao tôi vẫn tự làm thì tốt nhất
 7. Trong buổi họp, mọi người đều được phép phát biểu bất kể thời gian.
 8. Tôi có thời gian biểu để biết mình phải làm gì, ở đâu, bao lâu.
 9. Tôi hay dồn việc vào lúc cuối. Hình như tôi làm tốt hơn nếu chịu sức ép.
 10. Hàng tuần, tôi có để chút thời gian suy nghĩ về những điều quan trọng trong 
 công việc.
 11. Bạn khó nhìn thấy tôi vì bàn làm việc của tôi ngập đầy hồ sơ đang xử lý
 12. Tôi hãnh diện vì công việc tôi làm được thực hiện đến mức hoàn hảo.
 13. Tôi không quyết định ngay mà dành thêm thời gian để suy nghĩ.
 Tôi không muốn sai lầm vì hối thúc cho nhanh chóng xong công việc.
 14. Tôi bận đến nỗi không còn thời gian gặp bạn bè, người thân. Cái giá của 
 thành công mà !
 15. Nếu không thích tôi sẽ bỏ trôi công việc
 16. Tôi thường ôm đồm quá nhiều việc nên khó làm xong một chuyện gì
 17. Tôi hay lang thang trong cơ quan và nghỉ giải lao lâu
 18. Tôi cố giải quyết thư từ đầy đủ cả
 19. Tôi có ấn định thời hạn và tuân thủ theo
 20. Tôi có thời gian cho gia đình và bạn bè.
Kết quả : các câu : 8, 9, 10, 18, 19, 20 nếu được đánh dấu “có” ⇒ Tốt
 28
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
Bài tập 1 : NHỮNG ĐIỀU QUAN TÂM
 TT Nội dung Có Không
 1 Tôi có trí nhớ tốt, không cần ghi chú
 2 Tôi chẳng bỏ tài liệu nào vì biết đâu có lúc cần đến sau này
 3 Tôi khó chấm dứt một cuộc gọi điện thoại. Nó cứ kéo dài lê thê.
 4 Tôi ít luyện tập thể dục. Quá bận.
 5 Tôi thích dành thời gian với các đồng sự. Cửa phòng tôi luôn mở, đón chào họ
 6 Tôi không giao việc khó cho nhân viên. Dù sao tôi vẫn tự làm thì tốt nhất
 7 Trong buổi họp, mọi người đều được phép phát biểu bất kể thời gian.
 8 Tôi có thời gian biểu để biết mình phải làm gì, ở đâu, bao lâu.
 9 Tôi hay dồn việc vào lúc cuối. Hình như tôi làm tốt hơn nếu chịu sức ép.
 10 Hàng tuần, tôi có để chút thời gian suy nghĩ về những điều quan trọng trong 
 công việc.
 11 Bạn khó nhìn thấy tôi vì bàn làm việc của tôi ngập đầy hồ sơ đang xử lý
 12 Tôi hãnh diện vì công việc tôi làm được thực hiện đến mức hoàn hảo.
 13 Tôi không quyết định ngay mà đành thêm thời gian để suy nghĩ.
 Tôi không muốn sai lầm vì hối thúc cho nhanh chóng xong công việc.
 14 Tôi bận đến nỗi không còn thời gian gặp bạn bè, người thân. Cái giá của 
 thành công mà !
 15 Nếu không thích tôi sẽ bỏ trôi công việc.
 16 Tôi thường ôm đồm quá nhiều việc nên khó làm xong một chuyện gì.
 17 Tôi hay lang thang trong cơ quan và nghỉ giải lao lâu.
 18 Tôi cố giải quyết thư từ đầy đủ cả
 19 Tôi có ấn định thời hạn và tuân thủ theo
 20 Tôi có thời gian cho gia đình và bạn bè.
Cách tính điểm :
- Nếu trả lời “có” cho câu 8, 9, 10, 18, 19, 20 và “không” cho tất cả những câu còn lại thì bạn đã sắp 
xếp thời gian của mình tương đối khá hợp lý.
- Nếu trả lời “không” cho các câu 8, 9, 10, 18, 19, 20 hoặc trả lời “có” cho các câu còn lại thì bạn 
làm mất thời gian quý báu của mình.
 29
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 Bài tập 2 : MỤC TIÊU CỦA BẠN
 3. Liệt kê trên giấy những điều bạn muốn thực hiện trong hai, ba năm tới : cá nhân, công việc (kinh 
 doanh và sự nghiệp), gia đình.
 Hãy viết ra bao nhiêu mục tiêu tùy thích.
 4. Hãy để danh sách một bên khoảng vài ngày nếu được. Sau đó xem lại danh sách, thay đổi, sửa 
 chữa, hoàn thiện. Rồi hãy sắp xếp ưu tiên trong từng lãnh vực : cá nhân, công việc, gia đình. Hãy 
 tìm ra 5 điểm quan trọng trong từng lãnh vực. Hãy viết theo thứ rự ưu tiên dựa trên mẫu sau đây :
 Hãy làm ngay : Mục tiêu của tôi
 5. Hãy xét kỹ từng mục đích một và xem xét đâu là điểm thực sự quan trọng nhất. Sắp xếp theo số 
 từ 1. Nếu bạn không thích mức độ chi tiết theo mẫu thì hãy làm như sau :
 II. Rất quan trọng
 III. Quan trọng
 IV. Không quan trọng lắm
6. Đặt hạn định thử (khi nào xong ?). Có mục tiêu ngắn hạn, có cái kéo dài hai năm.
 Bạn hãy tự quyết định.
7. Liệt kê vài phương pháp bạn dùng để đạt mục tiêu. Bạn có thể làm gì để thực hiện mục tiêu của 
 mình ? 
 CÁ NHÂN
 Ưu tiên Lãnh vực Mục tiêu Khi nào Cách nào ?
 trên hết ưu tiên
 1
 2
 3
 4
 5
 CÔNG VIỆC
 Ưu tiên Lãnh vực Mục tiêu Khi nào Cách nào ?
 trên hết ưu tiên
 1
 2
 3
 4
 30
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 5
 GIA ĐÌNH
 Ưu tiên Lãnh vực Mục tiêu Khi nào Cách nào ?
 trên hết ưu tiên
 1
 2
 3
 4
 5
Đây là một thí dụ :
 Ưu tiên Lãnh vực Mục tiêu Khi nào Cách nào ?
 trên hết ưu tiên
 3 2 Đạt danh hiệu người bán 6/1993 Liên hệ với hai khách hàng mỗi tuần. 
 hàng giỏi nhất trong năm Giữ liên lạc với khách. Tăng thêm đơn 
 đặt hàng
Bài tập 3 : ẢNH HƯỞNG ĐỐI VỚI THỜI GIAN - CÁC YẾU TỐ KHÁC
Đây là một phương án làm việc có đánh giá về ảnh hưởng đối với thời gian của lãnh đạo.
Thí dụ :
 Mô tả Ảnh hưởng đối với thời gian
Cửa luôn mở tiếp nhân viên không cần lý do. Gián đoạn công việc luôn. Không thể theo dự án 
 dài hạn. Không thể tập trung.
1 Thói quen
2
3
1 Tác phong
2
3
1 Giao tiếp
 31
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
2
3
Bài tập 4 : KIỂM SOÁT VÀ CHỦ ĐỘNG
Hãy đánh dấu X vào điểm gặp nhau của “Kiểm soát” và “Chủ động”. Nếu bạn đánh giá càng cao thì 
công việc càng quan trọng đối với bạn. Khả năng kiểm soát và chủ động của bạn là động lực chính 
của bạn.
 Tôi 6
 5
 2
 4
 4
 Chủ động Chủ 3
 2
 1 3
 1
 0 1 2 3 4 5 6
 Người
 khác Kiểm soát Tôi
Đây chỉ là một thí dụ nhỏ của một công việc. Nếu bạn xem xét hết công việc trong ngày/tuần, bạn sẽ 
thấy mình rơi vào khu vực (1). Có nghĩa là bạn đang bị tác động của người khác thay vì kiểm soát 
được thời gian của mình. Thật ra cũng có những việc bạn không có quyền gì mà chỉ phải làm theo. 
Đó là thực tế nơi làm việc. Trong nhiều trường hợp khác, bạn có thể đã bị người khác tác động lên 
thời gian của mình do những việc họ đề xuất khởi xướng mà chính bạn không cần phải làm theo. Thí 
dụ, một người quen cứ mỗi thứ hai lại ghé văn phòng bàn chuyện bóng đá cuối tuần.
Anh ta bắt đầu câu chuyện và kéo bạn vào theo. Nếu cứ để xảy ra, thì bạn mất kiểm soát hoàn toàn 
trong thời gian bàn luận cả tiếng đồng hồ.
Vậy hãy cố dành thời gian cho khu vực (4). Không thể bỏ qua những trách nhiệm khó chịu. Nhưng 
bạn vẫn có thể kiểm soát tình hình ở nhiều cơ hội khác. Thí dụ có thể bàn chuyện bóng đá lúc giải 
lao.
Kiểm soát và chủ động còn có nghĩa “tích cực” và “tiêu cực”.
 32
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
Công việc tích cực là điều cần làm để đạt mục tiêu.
Công việc tiêu cực là điều ngăn trở xuất hiện tại văn phòng mỗi ngày cần được giải quyết ngay để 
công việc chạy đều.
Từ ngữ không phải là ý chính. Nhưng cần hiểu làm thế nào phân loại trách nhiệm công việc để có 
thể tập trung thời gian cho điều ích lợi quan trọng hơn.
Bài tập 5 : QUAN TRỌNG VÀ KHẨN TRƯƠNG
Hãy xem xét vài việc trong thời gian biểu của bạn. Việc nào quan trọng? Việc nào khẩn? Đánh giá 
theo khung sau đây.
Bạn sẽ hình dung ra được cần phải ưu tiên việc nào.
 Nhiều
 Ưu tiên 2 Ưu tiên 1
 Quan trọng
 Ưu tiên 4 Ưu tiên 3
 Ít
 Nhiều
 Khẩn trương
 Giao phó :
Hãy tự hỏi xem bạn có cần tự làm hay có thể giao việc cho người khác. Nếu giao phó được, vì quyền 
lợi của cơ quan hay đồng nghiệp, bạn cần gì phải tự làm mất thời gian của mình.
Bài tập 6 : Kẻ Cắp Thời Gian Của Tôi
 Dời việc lại Do dự
 Lo lắng Họp kém hiệu quả
 Thiếu tự tin Không giao quyền đủ
 Hội họp không tổ chức Mệt mỏi
 Lỗi lầm Cầu toàn
 Chuyện phiếm Mục đích không rõ ràng
 Thiếu hướng dẫn Kiểm tra kém cõi
 33
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 Kế hoạch thiếu sót Viết văn kém
 Nói điện thoại lâu Làm việc của người
 Không lắng nghe Không dùng thì giờ thuận tiện
 Không ghi ra giấy các mục tiêu Giao tiếp không rõ ràng
 Dựa vào ghi chú trên giấy nhỏ Ăn trưa lâu
 Không dùng mẫu có sẵn Không tiết kiệm thời gian
 Rình mò nhân viên Không liên tục
 Không xác định thời hạn Không biết nói “không”
Bài tập 7 : 
 Nội dung Có Không
 1. Bạn có cần quá 5 phút để tìm thấy một vật trên bàn ?
 2. Bạn có thường bối rối khi phải tìm một vật gì trên bàn ?
 3. Bạn có đống hồ sơ tồn tại quá lâu trên bàn ?
 4. Bạn có đọc và hay lưu thư từ quá nhiều ?
 5. Bạn có phải lục tung giấy tờ trên bàn để tìm tài liệu ?
 6. Bạn có khó tìm một tài liệu trong tủ hồ sơ ?
 7. Bạn có phải rời bàn làm việc mỗi khi lấy vật gì ?
 8. Bạn có hồ sơ nào tồn đọng cả tuần ?
 9. Bạn có nghĩ sẽ tốt hơn nếu có bàn rộng hơn ?
 10. Bạn có để hồ sơ trên bàn mà không ghi chú thời hạn xử lý ?
Nếu Bạn trả lời “Có” cho hơn nửa số câu hỏi thì bạn đang bị mất thời gian vì văn phòng bừa bộn quá. 
Cho dù chỉ có một trả lời “Có” bạn cũng nên tìm cách khắc phục. Nếu trả lời “Không” thì chúc mừng 
bạn có một nơi gọn gàng ít làm tốn thời gian của bạn.
Nhiều người mất nhiều thời gian hồ sơ thất lạc ngay trên đóng tài liệu lộn xộn trên bàn làm việc.
Hãy giữ sạch sẽ gọn gàng và ghi nhớ chỗ của mỗi thứ trên bàn làm việc.
Bài tập 8 : TÔI CÓ CẦU TOÀN ?
Khoanh tròn câu thích hợp với bạn
 Không thích hợp : 1
 Thích hợp chút ít : 2
 34
 Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 Hoàn toàn thích hợp : 3
 Nội dung Khoanh tròn câu thích hợp
1. Nếu muốn hoàn hảo, tôi phải tự làm lấy mới được 1 2 3
2. Yêu cầu cao đối với bản thân. Không bao giờ bỏ cuộc 1 2 3
3. Tôi sửa nháp 3 lần cho một lá thư 1 2 3
4. Tôi sẽ gia hạn nếu không bằng lòng kết quả. Tôi luôn làm thế 1 2 3
5. Phê bình người khác ở văn phòng cũng như ở nhà 1 2 3
6. Càng đọc các văn bản do tôi viết, tôi càng thấy khó bằng lòng với 1 2 3
 công việc
7. Khi làm việc tôi hay lưu ý những chi tiết nhỏ 1 2 3
8. Tôi sợ phạm sai lầm . Tôi không vui và người khác cũng thế 1 2 3
9. Nhân viên góp ý rằng tôi khó. Nhưng tôi chỉ muốn mọi điều tốt 1 2 3
10. Tôi không thích nhờ ai giúp đỡ 1 2 3
11. Tôi ít ủy quyền vì tôi phải mất thời gian giám sát luôn 1 2 3
12. Nếu không tin chắc, tôi không bắt tay vào làm công việc 1 2 3
 Tổng số điểm :
Cộng điểm lại và ghi vào ô. Nếu :
> 24 điểm, bạn quá cầu toàn. Bạn bị ám ảnh phải làm mọi việc cho bằng được luôn luôn. Rất ít việc 
nào làm như ý bạn muốn. Cần phải chấp nhận như vậy nếu không thì bạn lãng phí quá nhiều thời 
gian.
Hãy tin tưởng người chung quanh để giao việc và chú tâm vào việc quan trọng hơn hết mà thôi.
Bài tập 9 : LOẠI TRỪ KẺ CẮP THỜI GIAN
 Kẻ cắp 1 :
 1. Làm gì để giải quyết vấn đề ?
 2. Người khác giúp đỡ tôi thế nào ?
 3. Lập kế hoạch giải quyết vấn đề. Đặt ra hạn định
 Kẻ cắp 2 :
 4. Làm gì để giải quyết vấn đề ?
 5. Người khác giúp đỡ tôi thế nào ?
 6. Lập kế hoạch giải quyết vấn đề. Đặt ra hạn định
 35
Kỹ năng quản lý thời gian Softskill@raecp.org
 Kẻ cắp 3 :
 7. Làm gì để giải quyết vấn đề ?
 8. Người khác giúp đỡ tôi thế nào ?
 9. Lập kế hoạch giải quyết vấn đề. Đặt ra hạn định
 36