Giáo trình Biểu diễn nhạc cụ truyền thống - Sáo trúc 6

 UBND TỈNH LÀO CAI 
 TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI 
 GIÁO TRÌNH NỘI BỘ 
 MÔN HỌC: SÁO TRÚC 6 
NGÀNH/NGHỀ: BIỂU DIỄN NHẠC CỤ TRUYỀN THỐNG 
 Lào cai, năm 2019 
 1 
 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN 
 Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được 
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. 
 Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dung với mục đích kinh 
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 
 2 
 LỜI GIỚI THIỆU 
 Giáo trình này được biên soạn dựa trên cơ sở giáo trình Sáo trúc của Học 
viện âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Trong quá trình biên soạn, tác gải đã chắt lọc, 
lựa chọn sắp xếp cho phù hợp với học sinh đồng thời phù hợp với bản sắc văn hóa 
Lào Cai. 
 Giáo trình đảm bảo các yếu tố cơ bản vè tính học thuật đồng thời bổ sung 
các yếu tố văn hóa vùng cao Tây bắc đáp ứng yêu cầu xã hội và bảo tồn văn hóa 
truyền thống vùng cao. 
 Giáo trình có cấu trúc gồm 3 phần cơ bản: 
 + Phần I Bài tập kỹ thuật tổng hợp: bao gồm các kỹ thuật cơ bản nâng cao 
như kỹ thuật lưỡi đơn, lưỡi kép, Láy ngón, Rung hơi, kỹ thuật lấy hơi, kỹ thuật láy 
rền, kỹ thuật miết ngón, kỹ thuậ, phi lưỡi,  Trên cơ cơ đó là hệt thống các bài tập 
để học sinh rèn luyện các kỹ thuật cơ bản trên 
 + Phần II Nhạc phong cách, Chèo, Huế, Cải lương: Gồm các bài nhạc hơi 
Xuân, hơi ai. Khi học các bài này học sinh sẽ phải vận dụng các kỹ thuật cơ bản 
của bài nhạc phong cách để xử lý tác phẩm, đồng thời học sinh sẽ hiểu thêm về 
tính chất Nhạc phong cách, Chèo, Huế, Cải lương khác nhau. 
 + Phần III Tác phẩm: đây là hệ thống các bài có tính tổng hợp các kỹ thuật 
cơ bản đồng thời nhiều tác phẩm dựa trên chất liệu nhạc phong cách, âm nhạc 
truyền thống Việt Nam 
 Với việc sắp xếp, chắt lọc như vậy, hy vọng cuốn Giáo trình sẽ là tài liệu để 
giảng dạy, học tập quan trọng đối với chương trình giảng dạy môn sáo trúc. 
 Lào cai, năm 2019 
 Người biên soạn: 
 Nguyễn Đình Chí 
 3 
 THUẬT NGỮ VỀ CHUYÊN NGÀNH 
 Kết 
 Quay lại đoạn nhạc 
 Lên, xuống quãng 8 
 Dấu luyến, nối 
 To dần 
 Nhỏ dần 
 Vuốt ngón 
 Láy ngón 
 Chậm dần lại 
 Láy rền 
 Chậm lại dần 
 Dấu quay đi 
 Dấu quay lại 
 Rung hơi 
 Vỗ ngón 
 Tự do 
 Quay lại ô nhịp trước 
 Quay lại 2 ô nhịp trước 
 mp Nhẹ vừa 
 mf Mạnh vừa 
 f Mạnh 
 p Nhẹ 
 X Láy rền 2 ngón 
crese To 
 4 
 Mục lục 
Contents 
Bài 1: KỸ THUẬT TỔNG HỢP................................................................................................................... 7 
 1. Lý thuyết ............................................................................................................................................... 7 
 2. Thực hành ............................................................................................................................................. 7 
Bài 2: KỸ THUẬT XỬ LÝ NHẠC PHONG CÁCH NÂNG CAO ............................................................. 8 
 1. Lý thuyết ............................................................................................................................................... 8 
 2. Thực hành ............................................................................................................................................. 8 
 2. 1. Bài nhạc phong cách áp dụng ....................................................................................................... 8 
 2.2. Hướng dẫn ôn luyện, tự học ............................................................................................................... 8 
BÀI 3: TÁC PHẨM ...................................................................................................................................... 9 
 1. Lý thuyết ............................................................................................................................................... 9 
 2. Thực hành: Bài tác phẩm ...................................................................................................................... 9 
 3. Bài tác phẩm áp dụng ....................................................................................................................... 9 
 4. Hướng dẫn ôn luyện, tự học ................................................................................................................ 10 
PHẦN I. BÀI TẬP KỸ THUẬT TỔNG HỢP ............................................................................................ 11 
 Bài tập số 1.............................................................................................................................................. 11 
 Bài tập số 2.............................................................................................................................................. 13 
 Bài tập số 3.............................................................................................................................................. 15 
 Bài tập số 4.............................................................................................................................................. 16 
 Bài tập số 5.............................................................................................................................................. 17 
PHẦN II. NHẠC PHONG CÁCH (Chèo, Huế, Cải lương) ....................................................................... 19 
 Bài 1: Duyên phận phải chiều ................................................................................................................. 19 
 Bài 2: Luyện năm cung ........................................................................................................................... 22 
 Bài 3: Tò vò ............................................................................................................................................ 25 
 Bài 4: Long ngâm.................................................................................................................................... 27 
 Bài 5: Phú lục chậm ................................................................................................................................ 28 
 Bài 6: Nam xuân ..................................................................................................................................... 29 
 Bài 7: Nam đảo ....................................................................................................................................... 31 
PHẦN III. TÁC PHẨM .............................................................................................................................. 33 
 Bài 1: Cùng hành quân giữa mùa xuân ................................................................................................... 33 
 Bài 2: Ngày hội non sông ........................................................................................................................ 36 
 5 
Bài 3: Cánh chim tự do ........................................................................................................................... 39 
Bài 4: Lý hoài nam .................................................................................................................................. 42 
 6 
 Bài 1: KỸ THUẬT TỔNG HỢP 
 Mục tiêu 
 Sau khi học xong bài này, người học có khả năng: 
 - Kiến thức: Trình bày được các yêu cầu về kỹ thuật thực hiện các tác phẩm Sáo 
trúc 
 - Vị tri: Học kỳ cuối của hệ trung cấp 3 năm 
 - Kỹ năng: Thực hiện được thành thạo tất cả các kỹ thuật Hơi, Lưỡi, Ngón ở mức 
độ nâng cao hơn 
 - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: tự luyện tập ngoài giờ, bảo quản nhạc cụ. 
 Nội dung chính 
 1. Lý thuyết 
 - Luyện tâp tất các bài tập kỹ thuật về hơi, lưỡi, ngón 
 - Vị trí Xử lý tất cả các bài tập, nhạc phong cách, tác phẩm có sắc thái tình cảm 
 - Yêu cầu: 
 + Xử lý từng câu, từng đoạn nhạc trong bài 
 + Cần chú ý về tính chất của từng tác phẩm 
 2. Thực hành 
 Bài tập số 1 đến 5(tại phụ lục 11 đến 17) 
 7 
 Bài 2: KỸ THUẬT XỬ LÝ NHẠC PHONG CÁCH NÂNG CAO 
 Mục tiêu 
 Sau khi học xong bài này, người học có khả năng: 
 - Kiến thức: 
 + Trình bày được tính chất âm nhạc khác nhau của nhạc phong cách, Chèo, Huế, 
 cải lương, hơi xuân(nhanh sâu), hơi ai(chậm sâu), hơi oán(chậm sâu,oán thán) ,hơi 
 quảng(nhanh sâu vừa) 
 - Vị tri: Học kỳ cuối của hệ trung cấp 3 năm 
 - Kỹ năng: Thực hiện được kỹ thuật rung hơi trong tính chất âm nhạc của từng bài 
nhạc phong cách Chèo, Huế, Cải lương ơ mức độ nâng cao 
 - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: tự luyện tập ngoài giờ, bảo quản nhạc cụ. 
 Nội dung chính 
 1. Lý thuyết 
 - Nhạc phong cách phân giải ở 3 miền Bắc, trung, nam, vì vậy tính chất âm nhạc 
 của từng miền cũng khác nhau, phong phú về hình thức, đa dạng về thể loại 
 - Vị trí: Bài học bắt buộc 
 - Yêu cầu: 
 + Áp dụng nhữngkỹ thuật ở môn học trước vàotừng bài bài nhạc phong cách 
 + Cần chú ý xử lý có sắc, thái, tinh cảm, tinh tế hơn 
 2. Thực hành 
 Bước 1: Thực hiện bài nhạc phong cách Chèo 
 Bước 2: Thực hiện nhạc phong cách Huế 
 Bước 3. Thực hiện nhạc phong cách Cải lương 
 2. 1. Bài nhạc phong cách áp dụng 
 Bài số 1 đến 7(tại phụ lục 19 đến 31) 
 2.2. Hướng dẫn ôn luyện, tự học 
 - Học sinh ôn luyện thường xuyên 
 - Phải thực hiện căn bản 
 8 
 BÀI 3: TÁC PHẨM 
 Mục tiêu 
 Sau khi học xong bài này, người học có khả năng: 
 - Kiến thức: Trình bày được các tính chất, tác giả của từng tác phẩm, ở mức độ 
nâng cao về đánh lưỡi kép và xử lý phần Cadenza, phi lưỡi trong từng tác phẩm âm nhạc 
 - Vị trí: Bài học bắt buộc 
 - Kỹ năng: Thực hiện được các tác phẩm của từng tác giả 
 - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: tự luyện tập ngoài giờ, bảo quản nhạc cụ. 
 Nội dung chính 
 1. Lý thuyết 
 - Mỗi tác giả đều sáng tác tác phẩm trong hoàn cảnh khác nhau, nên mỗi bài đều 
 có những tính chất âm nhạc khác nhau 
 - Vị trí: Bài học bắt buộc 
 - Yêu cầu: 
 + Tình bày được tác phẩm là sáng tác của tác giả nào, với tính chất âm nhạc như 
 thế nào 
 + Thực hiện được các kỹ thuật khó để xử lý tác phẩm 
 2. Thực hành: Bài tác phẩm 
 Bước 1: Chuẩn bị nhạc cụ, bản nhạc 
 Bước 2: Thực hiện từng tác phẩm 
 Bước 3. Thực hiện hoàn chỉnh tác phẩm 
 Mô hình 
 3. Bài tác phẩm áp dụng 
 Bài tác phẩm số:1 đến 4( tại phụ lục 33 đến 42) 
 9 
4. Hướng dẫn ôn luyện, tự học 
 - Học sinh ôn luyện thường xuyên 
 - Phải thực hiện căn bản 
 10 
PHẦN I. BÀI TẬP KỸ THUẬT TỔNG HỢP 
 Bài tập số 1 
 11 
12 
Bài tập số 2 
 13 
14 
Bài tập số 3 
 15 
Bài tập số 4 
 16 
Bài tập số 5 
 17 
18 
PHẦN II. NHẠC PHONG CÁCH (Chèo, Huế, Cải lương) 
 Bài 1: Duyên phận phải chiều 
 Chèo 
 19 
20 
21 
Bài 2: Luyện năm cung 
 Chèo 
 22 
23 
24 
Bài 3: Tò vò 
 Chèo 
 25 
26 
Bài 4: Long ngâm 
 Huế 
 27 
Bài 5: Phú lục chậm 
 Huế 
 28 
Bài 6: Nam xuân 
 Cải lương 
 29 
30 
Bài 7: Nam đảo 
 Cải lương 
 31 
32 
 PHẦN III. TÁC PHẨM 
Bài 1: Cùng hành quân giữa mùa xuân 
 Cẩm La 
 33 
34 
35 
Bài 2: Ngày hội non sông 
 Ngọc Phan 
 36 
37 
38 
Bài 3: Cánh chim tự do 
 Tiến Vượng 
 Viết cho Sáo G 
 39 
40 
41 
Bài 4: Lý hoài nam 
 Nguyễn Văn Thương 
 42 
43 
44 
45