Giáo trình Biểu diễn nhạc cụ truyền thống - Đàn tranh 3

 UBND TỈNH LÀO CAI 
 TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI 
 GIÁO TRÌNH NỘI BỘ 
 MÔN HỌC: ĐÀN TRANH 3 
NGÀNH: BIỂU DIỄN NHẠC CỤ TRUYỀN THỐNG 
 Lào Cai, năm 2019 
 1 
 LỜI GIỚI THIỆU 
 Trong Giáo trình Đàn Tranh 3, người học tiếp tục học các ký thuật đã học thông 
qua các bài tập tổng hợp, các bài dân ca, ca khúc chuyển soạn. Tuy nhiên ở Đàn tranh 
3, cấp độ các bài khó hơn, quy mô bài lớn hơn, tốc độ diễn tấu của bài nhanh hơn các 
phần đã học. 
 Giáo trình Đàn Tranh 3 cũng có bố cục như các giáo trình Đàn Tranh 1, Đàn 
Tranh 2 đó là: Phần kỹ thuật cơ bản, phần ứng dụng kỹ thuật vào diễn tấu các bài dân 
ca, ca khúc chuyển soạn. 
 Để thực hiện được nội dung, ký năng Giáo trình Đàn Tranh 3, người học cần 
kiên trì và tập luyện lại các kỹ thuật đã học, đồng thời hình thành tư duy phân tích kết 
cấu bài. Có như vậy thì bài học mới nhớ lâu, việc diễn tấu tác phẩm được thành thục. 
 Lào Cai, năm 2019 
 Người biên soạn 
 Bùi Hương Thảo 
 2 
MỤC LỤC 
Bài 1. Kỹ thuật gảy hợp âm 3,4 quãng 8 ......................................................................... 5 
 1.1. Lý thuyết ............................................................................................................ 5 
 1.2. Thực hành .......................................................................................................... 5 
 2. Kỹ thuật gảy quãng tám ........................................................................................ 5 
 2.1. Lý thuyết ............................................................................................................ 5 
 2.2. Thực hành .......................................................................................................... 5 
 3. Kỹ thuật luyến .......................................................................................................... 5 
 3.1 Lý thuyết ............................................................................................................. 5 
 3.2. Thực hành .......................................................................................................... 6 
 Bài 2. Ứng dụng kỹ thuật nhấn, quãng tám voà diễn tấu các bài dân ca, ca khúc 
 chuyển soạn .............................................................................................................. 7 
 1. Lý thuyết ............................................................................................................... 7 
 - Sử dụng tất cả các ký thuật đã học các bài trước để diễn tấu. ................................ 7 
 - Phần lý thuyết tương tự bài trên ............................................................................. 7 
 2. Thực hành ............................................................................................................. 7 
PHỤ LỤC ........................................................................................................................ 8 
 I. Bài tập kỹ thuật ......................................................................................................... 8 
 Bài tập số 1 (Kỹ thuật quãng tám) ............................................................................ 8 
 Bài tập số 2 (Kỹ thuật quãng tám , song thanh) ...................................................... 8 
 Bài tập số 3 (quãng tám & Á) ................................................................................... 8 
 Bài tập số 4 (Quãng tám & song thanh) ................................................................... 8 
 Bài tập số 5 (Quãng tám & song thanh) ................................................................... 9 
 Bài tập số 6 (Á & song thanh- Hợ âm 3,4) ............................................................... 9 
 2.Tác phẩm chuyển soạn ........................................................................................... 9 
 Bài: Làng em tươi xanh ............................................................................................ 9 
 Bài: Ra vườn hoa -Văn Tân- KT quãng tám .......................................................... 10 
 3. Dân ca ................................................................................................................ 10 
 Bài: Lý cây đa- Dân ca quan họ.............................................................................. 10 
 Bài: Lý cây bông- dân ca Nam bộ .......................................................................... 10 
 3 
 GIÁO TRÌNH MÔN HỌC 
 Tên môn học: Đàn Tranh 3 
 I. Vị trí, tính chất của môn học: 
 - Vị trí: Đàn Tranh 3 là học phần trong các học phần cơ bản trong chương trình 
đào tạo hệ trung cấp âm nhạc – chuyên ngành Đàn Tranh . Học phần nghiên cứu về 
cấu trúc và những kỹ thuật cơ bản về Đàn Tranh trong âm nhạc 
 - Tính chất: Thuộc phần môn học chuyên ngành trong các môn học chuyên 
ngành Âm nhạc 
 II. Mục tiêu môn học: 
 Sau khi hoàn thành môn học này, người học cần có khả năng: 
 - Về kiến thức: 
 Trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ thuật cơ bản về nhạc cụ Đàn 
Tranh trong ngành âm nhạc . 
 - Về kỹ năng 
 + Học sinh nhận biết và diễn tấu đươc từng bản nhạc khác nhau trong âm nhạc 
 - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: 
 + Rèn luyên cho học sinh ý thức tôn trọng và có nhận thức đúng đắn về ngành 
nghề âm nhạc. 
 - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Có tinh thần tập luyện nghiêm túc, trách 
nhiệm với công việc được giao và có tinh thần hợp tác. 
 4 
 Bài 1. Kỹ thuật gảy hợp âm 3,4 quãng 8 
 Mục tiêu 
 Sau khi học xong bài này, người học có khả năng 
 - Kiến thức: Trình bày được kỹ thuật gảy hợp âm 
 - Kỹ năng: Thực hiện được đúng kỹ thuật gảy hợp âm 3,4, ngón luyến 
 - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Tự học và thực hành ngoài giờ 
 Nội dung chính: 
 1. Kỹ thuật hợp âm 3, 4 
 1.1. Lý thuyết 
 - Là việc tạo ra hai âm thanh cách nhau quãng 3 hoặc quãng 4 vang lên cùng 1 
lúc. Việc tạo hợp âm (chồng âm) này chủ yếu tạo hiệu quả về hoà âm cho giai điệu. 
 - Kỹ thuật gảy: Ngón 1 ở nốt cao, ngón 2 hoặc ngón 3 ở nốt thấp. 
 - Yêu cầu: hai âm vang lên cùng lúc và có cường độ như nhau. 
 1.2. Thực hành 
 2. Kỹ thuật gảy quãng tám 
 2.1. Lý thuyết 
 Gảy quãng tám là gảy lần lượt 2 nốt cách nhau 1 quãng tám, 
 Ngón 1 gảy nốt cao, ngón 3 gảy nốt trầm (nốt quãng tám phía dưới). 
 Ngón 4 tì nhẹ lên cầu đàn để tiện di chuyển lên, xuống theo ngón tay. 
 Trong quá trình gảy, bàn tay xoè rộng tự nhiên, cánh tay di chuyển linh hoạt. 
 2.2. Thực hành 
 Bước 1: Kiểm tra lại dây đàn 
 Bước 2. Gảy từng dây cho vang đều 
 Bước 3. Gảy các dây khác nhau theo nhịp phách 
 Bài tập luyện: bài số .. 
 3. Kỹ thuật luyến 
 3.1 Lý thuyết 
 Ngón nhấn luyến: là ngón sử dụng các ngón nhấn để luyến hai hay ba âm có 
độ cao khác nhau, âm thanh nghe mềm mại, uyển chuyển gần với thanh điệu tiếng nói. 
Có hai loại nhấn luyến: 
 - Nhấn luyến lên: gảy vào một dây để vang lên, tay trái nhấn dần lên dây đó 
làm âm thanh cao lên hoặc tiếp tục nhấn cho cao lên nữa. 
 - Nhấn luyến xuống: muốn có âm luyến xuống, trước hết phải mượn nốt. Ví dụ 
muốn có âm Fa luyến xuống âm Rê phải mượn dây Rê nhấn mạnh trước rồi mới gảy 
 5 
sau; khi âm Fa ngân lên ngón tay trái nới dần để âm Rê của dây đó vang theo luyến 
tiếng với âm Fa. Gảy âm nhấn luyến lên hay nhấn luyến xuống chỉ cần gảy một lần. 
Ðộ ngân của các âm nhấn luyến được ghi như các nốt nhạc bình thường. Cần phân 
phối thời gian để các âm có thể đều hoặc không đều nhau, độ cao của âm nhấn luyến 
lên hay nhấn luyến xuống có thể trong vòng quãng 4 nếu là khoảng âm thấp hoặc 
quãng 2, quãng 3 thứ ở những âm cao, không nên sử dụng liên tiếp nhiều âm nhấn 
luyến. 
 3.2. Thực hành 
 Bước 1: Luyện kỹ thuật độc lập 
 Bước 2: Luyện kỹ thuật gắn với bài tập 
 Bước 3: Thực hành kỹ thuật luyến trong bài dân ca, tác phẩm 
 6 
 Bài 2. Ứng dụng kỹ thuật nhấn, quãng tám vào diễn tấu các bài dân ca, 
 ca khúc chuyển soạn 
 Mục tiêu 
 Sau khi học xong bài này, người học có khả năng 
 - Kiến thức: trình bày được các bước thực hành. 
 - Kỹ năng: Thực hành diễn tấu được một số bài dân ca, ca khúc chuyển soạn 
cho Đàn Tranh. 
 - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Tự học và thực hành ngoài giờ 
 Nội dung chính: 
 1. Lý thuyết 
 - Sử dụng tất cả các ký thuật đã học các bài trước để diễn tấu. 
 - Phần lý thuyết về kỹ thuật đã học đã trình bày các bài trước. 
 2. Thực hành 
 Bước 1. Tìm hiểu về bài dân ca (Tính chất, thuộc dân tộc vùng miền nào), tính 
chất, cấu trúc tác phẩm chuyển soạn. 
 Bước 2. Lên dây đàn phù hợp với giọng của bài 
 Bước 3. Thực hiện từng phần của bài 
 - Giai đoạn đầu thực hiện chậm, kết hợp với đập nhịp 
 - Giai đoạn này tập đúng tốc độ, tính chất (các kỹ thuật, sắc thái) của giai điệu 
 - Chú ý nếu những chỗ khó, hay mắc lỗi cần luyện tập riêng nhiều lần. 
 Bước 4. Thực hiện diễn tấu cả bài 
 Nội dung thực hiện 
 Bài Lý cây đa- Dân ca Quan họ 
 Bài Lý cây bông- Dân ca Nam bộ 
 Bài bài ca hy vọng- Tác giả Văn Ký 
 3. Hướng dẫn tự học 
 - Tự luyện tập các bài. Tìm tư liệu nghe bài dân ca. 
 - Luyện tập thêm bài  
 7 
 PHỤ LỤC 
I. Bài tập kỹ thuật 
Bài tập số 1 (Kỹ thuật quãng tám) 
Bài tập số 2 (Kỹ thuật quãng tám , song thanh) 
Bài tập số 3 (quãng tám & Á) 
Bài tập số 4 (Quãng tám & song thanh) 
 8 
 Bài tập số 5 (Quãng tám & song thanh) 
Bài tập số 6 (Á & song thanh- Hợ âm 3,4) 
2.Tác phẩm chuyển soạn 
Bài: Làng em tươi xanh 
 9 
Bài: Ra vườn hoa -Văn Tân- KT quãng tám 
3. Dân ca 
Bài: Lý cây đa- Dân ca quan họ 
Bài: Lý cây bông- dân ca Nam bộ 
 10 
11