Cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam: Vấn đề và giải pháp

BÁO CÁO TÓM TẮT
Tháng 8 năm 2009
Cơ chế Giải quyết Khiếu nại 
Hành chính ở Việt Nam:
Vấn đề và Giải pháp
 1
Báo cáo này tóm t"t nh#ng k$t qu% quan tr&ng c'a d( án nghiên c)u nh*m hi+u rõ h,n 
b%n ch-t c'a khi$u n.i hành chính / Vi0t Nam, c, c-u gi%i quy$t khi$u n.i hành chính 
hi0n th1i, và cách th)c c%i thi0n c, c-u 2ó. D( án nghiên c)u 234c ti$n hành b/i Vi0n 
Nghiên c)u Chính sách, Pháp lu5t, và Phát tri+n (PLD) d36i s( ch7 2.o h36ng d8n c'a 
Ti$n s9 Hoàng Ng&c Giao và s( h: tr4 c'a Qu; Châu Á. 
Nhóm tác gi%: 
TS. Hoàng Ng&c Giao (Ch' biên) 
TS. Tr<n V!n S,n 
TS. Nguy=n Th> Thu Vân 
ThS. ?inh V!n Minh 
ThS. Nguy=n V!n Kim 
ThS. Nguy=n Th> H.nh 
Báo cáo tóm t"t bao g@m nh#ng ph<n sau: 
1. BAi c%nh c, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i hành chính: MBc tiêu và ph.m vi nghiên c)u; 
2. Pháp lu5t Vi0t Nam vC gi%i quy$t khi$u n.i hành chính; 
3. QuyCn khi$u n.i c'a công dân; 
4. Thi$t ch$ gi%i quy$t khi$u n.i hành chính / Vi0t Nam hi0n nay; 
5. K$t lu5n và ki$n ngh>. 
CuAi cùng, báo cáo này là ý ki$n 2Dc l5p c'a nhóm tác gi% trình bày có tính ch-t h&c 
thu5t và không ph%n ánh quan 2i+m c'a Qu; Châu Á, Vi0n Nghiên c)u Chính sách, Pháp 
lu5t, và Phát tri+n, cEng nh3 các tF ch)c có liên quan. Nhóm tác gi% sGn sàng ti$p nh5n và 
c%m ,n các ý ki$n ph%n h@i và nh5n xét tH phía 2Dc gi%.
 2
1. B)i c*nh c+ ch, gi*i quy,t khi,u n-i hành chính: M.c tiêu và ph-m vi nghiên 
c/u 
Vi0t Nam, sau h,n 20 n!m th(c hi0n chính sách “?Fi m6i”, 2ã 2.t 234c nhiCu thành t(u 
vC kinh t$, xã hDi. Vi0t Nam 2ã và 2ang ti$n hành t3,ng 2Ai thành công mDt sA c%i cách 
trong khu v(c kinh t$; mDt sA c%i cách trong l9nh v(c xã hDi 2ã giúp gi%m tình tr.ng 2ói 
nghèo mDt cách 2áng k+. 
Cùng v6i nh#ng c%i cách trong l9nh v(c kinh t$ - xã hDi, tH 2<u nh#ng n!m 2000, Nhà 
n36c Vi0t Nam 2ã b"t 2<u quan tâm t6i nh#ng c%i cách vC th+ ch$, nh3 c%i cách hành 
chính, c%i cách pháp lu5t, c%i cách t3 pháp. Ch3,ng trình tFng th+ c%i cách hành chính 
2000 – 2010 2ã 234c thông qua, v6i bAn nDi dung c, b%n và 7 ch3,ng trình hành 2Dng. 
MDt trong nh#ng nDi dung quan tr&ng c'a Ch3,ng trình c%i cách hành chính là hoàn thi0n 
các th+ ch$ vC tF ch)c và ho.t 2Dng c'a h0 thAng hành chính công, trong 2ó bao g@m c% 
th+ ch$ hành chính “2iCu ti$t mAi quan h0 gi#a Nhà n36c và nhân dân”. C, ch$ gi%i quy$t 
khi$u n.i c'a ng31i dân chính là mDt trong nh#ng th+ ch$ r-t quan tr&ng thuDc l9nh v(c 
“quan h0 gi#a Nhà n36c và nhân dân”. Hoàn thi0n c, ch$ này sI góp ph<n nâng cao hi0u 
l(c, hi0u qu% c'a ho.t 2Dng hành chính công, 2@ng th1i t!ng c31ng vi0c th(c thi các 
quyCn dân s(, chính tr> c'a ng31i dân. 
QuyCn khi$u n.i c'a ng31i dân 2Ai v6i ho.t 2Dng hành chính c'a Nhà n36c 234c pháp 
lu5t công nh5n và b%o hD. Hi$n pháp Vi0t Nam n!m 1992 (234c sJa 2Fi, bF sung n!m 
2001) quy 2>nh: “Công dân có quyCn khi$u n.i, quyCn tA cáo v6i c, quan Nhà n36c có 
thKm quyCn vC nh#ng vi0c làm trái pháp lu5t c'a c, quan Nhà n36c, tF ch)c kinh t$, tF 
ch)c xã hDi, 2,n v> vE trang nhân dân hoLc b-t c) cá nhân nào.” (?o.n 1 ?iCu 74). 
MLc dù khuôn khF pháp lu5t vC gi%i quy$t khi$u n.i 2ã 234c ch7nh sJa, hoàn thi0n nhiCu 
l<n, nh3ng th(c ti=n cho th-y, công tác gi%i quy$t khi$u n.i c'a các c, quan hành chính 
nhà n36c ngày càng bDc lD nhiCu khó kh!n và b-t c5p. ?@ng th1i, ngày càng gia t!ng sA 
l34ng các 2,n th3 khi$u n.i c'a nhân dân vC các quy$t 2>nh, hành vi c'a các c, quan 
Nhà n36c / t-t c% các c-p chính quyCn và trên h<u h$t các l9nh v(c dân sinh (2-t 2ai, môi 
tr31ng, y t$, giao thông, xây d(ng, kinh doanh, xu-t-nh5p khKu, v.v.); tính ch-t và nDi 
dung khi$u ki0n ngày càng ph)c t.p 2a d.ng. Tình hình này 2ang 2Lt ra mDt nhu c<u c-p 
bách trong vi0c gi%i quy$t mDt cách hi0u qu% và nhanh chóng các khi$u n.i c'a nhân dân. 
Theo sA li0u c'a các c, quan có trách nhi0m, n!m 1999 có g<n 280.000 
l34t ng31i; n!m 2000 – 230.000 l34t ng31i, n!m 2001 – 280.000 l34t 
ng31i tr(c ti$p 2$n các c, quan chính quyCn các c-p 2+ khi$u ki0n, v6i sA 
vB vi0c khi$u n.i kho%ng 180.000 – 190.000 vB m:i n!m.1 
Khi$u n.i, tA cáo v34t c-p lên Trung 3,ng nhiCu và có chiCu h36ng gia 
t!ng, v6i 41.750 l34t ng31i và 939 l34t 2oàn 2ông ng31i, riêng n!m 2006, 
có 554 2oàn 2ông ng31i t!ng 31% so v6i n!m 2005; 9 tháng c'a n!m 
2007, có 385 l34t 2oàn 2ông ng31i c'a 52 t7nh, thành phA tr(c thuDc 
Trung 3,ng. 
1 C! ch" giám sát, ki#m toán và thanh tra $ Vi%t Nam, Nxb.T3 pháp, Hà NDi, 2004, tr.128. 
 3
NDi dung khi$u n.i: ch' y$u liên quan 2$n l9nh v(c qu%n lý 2-t 2ai (chi$m 
kho%ng 80% tFng sA khi$u n.i hành chính), trong 2ó, t5p trung vào mDt sA 
v-n 2C: 2òi 2Cn bù theo giá th> tr31ng khi Nhà n36c thu h@i 2-t; 2òi l.i 2-t 
cE tr36c 2ây 23a vào t5p 2oàn s%n xu-t, nông lâm tr31ng quAc doanh hoLc 
2ã hi$n tLng cho Nhà n36c 2+ sJ dBng vào các mBc 2ích phúc l4i, xã hDi; 
khi$u n.i vi0c gi%i quy$t tranh ch-p 2-t 2ai c'a tF ch)c tôn giáo, tF ch)c 
xã hDi, v.v. Ngoài ra, khi$u n.i 2òi l.i nhà cJa, tài s%n thuDc di0n v"ng 
 ...  ?iCu này lý gi%i vì sao hi0n nay, chúng ta 2ang ph%i 2Ai mLt v6i tình tr.ng g&i là 
“khi$u n.i v34t c-p” tràn lan nh3 v5y. Th(c ra, quá trình gi%i quy$t qua nhiCu c-p hành 
chính nhà n36c nh3 hi0n tr.ng là mDt trong nh#ng b-t c5p l6n c'a c, ch$ gi%i quy$t 
khi$u n.i hành chính c'a chúng ta hi0n nay. 
B4t c7p, khó kh(n phát sinh t: m;i quan h/ gi<a các t= ch0c Thanh tra v,i các c+ 
quan chuyên môn trong gi)i quy%t khi%u n&i hành chính. 
V-n 2C n%y sinh khá ph)c t.p trong mAi quan h0 gi#a các tF ch)c Thanh tra hi0n nay xu-t 
phát tH vi0c ch3a có s( phân 2>nh th5t rõ ràng vC ch)c n!ng nhi0m vB gi#a Thanh tra 
hành chính và Thanh tra chuyên ngành, gi#a Thanh tra c-p hành chính và Thanh tra theo 
ngành và l9nh v(c. ?iCu này th-y rõ nh-t trên 2>a bàn mDt 2>a ph3,ng qua mAi quan h0 
gi#a Thanh tra t7nh và Thanh tra các s/, ngành. VC lý thuy$t thì 2Ai v6i mDt vB vi0c khi$u 
n.i x%y ra t.i 2>a bàn t7nh thì thKm quyCn gi%i quy$t thuDc vC Ch' t>ch Ny ban nhân dân 
t7nh 2ó và Thanh tra t7nh (Thanh tra hành chính) sI giúp Ch' t>ch xem xét quy$t 2>nh. 
Nh3ng cEng có tr31ng h4p Ch' t>ch Ny ban nhân dân t7nh giao cho S/, ngành giúp mình 
xác minh vB vi0c (nh3 2ã trình bày / trên) và trong tr31ng h4p nh3 v5y thì trách nhi0m 
th(c ch-t l.i thuDc vC Thanh tra c'a s/, ngành 2ó (thanh tra chuyên ngành). S( phAi h4p 
nh3 th$ nào gi#a Thanh tra t7nh v6i Thanh tra c'a s/, ngành? Ch' t>ch Ny ban nhân dân 
t7nh sI quy$t 2>nh nh3 th$ nào n$u có ý ki$n khác nhau gi#a Thanh tra t7nh và Thanh tra 
chuyên ngành trong vi0c gi%i quy$t khi$u n.i? ?ây là nh#ng v-n 2C l6n, còn 2ang bQ ngQ. 
Vai trò #>c bi/t quan tr?ng c*a c4p *y @)ng trong công tác gi)i quy%t khi%u n&i hành 
chính. 
 16
Vai trò lãnh 2.o c'a c-p uM ?%ng th+ hi0n / ch: nâng cao nh5n th)c và trách nhi0m c'a 
các c, quan nhà n36c trong công tác gi%i quy$t khi$u n.i hành chính, và nh-t là trong 
vi0c phát huy s)c m.nh c'a c% h0 thAng chính tr> / c, s/ trong vi0c nâng cao hi0u qu% 
c'a công tác này. ?iCu này càng th+ hi0n rõ nét khi t.i các 2>a ph3,ng x%y ra nh#ng vB 
vi0c ph)c t.p gay g"t, kéo dài, nh#ng “2i+m nóng” có %nh h3/ng nhiCu 2$n tình hình 
kinh t$-xã hDi trên 2>a bàn. C-p 'y ?%ng không nh#ng lãnh 2.o chính quyCn trong vi0c 
gi%i quy$t các vB vi0c khi$u n.i mà 2iCu không kém ph<n quan tr&ng là thông qua công 
tác này, các c-p uM ?%ng 2ánh giá 234c n!ng l(c và phKm ch-t c'a 2Di ngE cán bD, 2ánh 
giá vi0c th(c hi0n chính sách pháp lu5t t.i 2>a ph3,ng mình 2+ có gi%i pháp c'ng cA 
chính quyCn các c-p 2+ nâng cao hi0u qu% công tác qu%n lý nh*m h.n ch$ phát sinh 
khi$u n.i, tA cáo. 
Tuy nhiên, s( lãnh 2.o tr(c ti$p trong th(c t$ (chính xác h,n, là s( ch7 2.o tr(c ti$p) c'a 
các tF ch)c ?%ng l.i t.o ra nh#ng hi0u )ng tiêu c(c 2Ai v6i công tác gi%i quy$t khi$u n.i 
c'a các c, quan nhà n36c. ?iCu d= nh5n th-y nh-t là nó làm m-t 2i tính ch' 2Dng và 
ch>u trách nhi0m c'a các c, quan có thKm quyCn gi%i quy$t. Th5m chí có nh#ng n,i, c, 
quan hành chính nhà n36c M l.i, trông ch1 hoàn toàn vào ý ki$n c'a c-p uM ?%ng. ?iCu 
này là r-t rõ qua th(c ti=n / các 2>a ph3,ng, c-p c, s/. 
Trong khi 2ó, nh#ng ý ki$n c'a tF ch)c ?%ng l.i không ph%i là nh#ng ý ki$n chính th)c 
và xét vC mLt pháp lý nó không có tính ch-t b"t buDc ph%i tuân theo. Do v5y, không th+ 
có c, ch$ ràng buDc trách nhi0m 2Ai v6i nh#ng lo.i ý ki$n này. Nh#ng ý ki$n 2ó, tuy 
không chính th)c, nh3ng trong th(c t$ thì l.i th(c s( có tác 2Dng quy$t 2>nh t6i vi0c gi%i 
quy$t khi$u n.i. B/i lI, nh#ng ng31i 2)ng 2<u các c, quan hành chính nhà n36c, th31ng 
là 2%ng viên, và do v5y vC mLt chính tr> ph%i ch-p hành ý ki$n c'a ?%ng theo nguyên t"c 
t5p trung dân ch'. Con 231ng ch)c nghi0p và th!ng ti$n c'a h& hoàn toàn phB thuDc vào 
tF ch)c ?%ng nên vi0c h& ph%i tuân th' ý ki$n ch7 2.o c'a c-p 'y hoLc cá nhân 2.i di0n 
c-p 'y, có th+ c% nh#ng ý ki$n truyCn 2.t b*ng l1i, trong vi0c th(c thi m&i công vi0c, k+ 
c% trong công tác gi%i quy$t khi$u n.i.13 
CEng vì là không chính th)c cho nên, các ý ki$n c'a tF ch)c ?%ng vC nguyên t"c là 
không 234c công bA. ?iCu 2ó làm %nh h3/ng 2$n nh#ng cA g"ng c'a vi0c minh b.ch hoá 
ho.t 2Dng qu%n lý cEng nh3 minh b.ch hoá quá trình gi%i quy$t khi$u n.i. Khi các c, 
quan nhà n36c không th(c s( 234c th(c hi0n 2úng quyCn h.n và cEng không th(c s( 
ph%i ch>u trách nhi0m vC quyCn h.n 2ó thì không th+ nói 2$n vi0c b%o 2%m hi0u qu% ho.t 
2Dng c'a nó. Trong các ngh> quy$t c'a mình, ?%ng luôn c%nh báo vC s( bao bi0n c'a c-p 
uM ?%ng 2Ai v6i công vi0c c'a Nhà n36c và 2òi hQi ph%i có s( 2Fi m6i ph3,ng th)c lãnh 
2.o c'a ?%ng 2Ai v6i bD máy nhà n36c, b%o 2%m cho các c, quan nhà n36c th(c hi0n 
theo 2úng ch)c n!ng nhi0m vB mà pháp lu5t 2ã quy 2>nh. Tuy nhiên, nh#ng 2iCu di=n ra 
/ các 2>a ph3,ng cho th-y, v8n còn mDt kho%ng cách gi#a tinh th quy$t và 
ho.t 2Dng th(c ti=n. 
13 ?iCu 4 Pháp l0nh cán bD, công ch)c n!m 1998 (sJa 2Fi, bF sung n!m 2000, 2003) quy 2>nh: Công tác 
cán bD, công ch)c 2Lt d36i s( lãnh 2.o c'a ?%ng CDng s%n Vi0t Nam. ?iCu 5 Lu5t cán bD, công ch)c n!m 
2008 quy 2>nh các nguyên t"c qu%n lý cán bD, công ch)c là: B%o 2%m s( lãnh 2.o c'a ?%ng, s( qu%n lý c'a 
Nhà n36c. 
 17
Trong bAi c%nh ch3a làm rõ 234c m)c 2D, ph.m vi lãnh 2.o c'a ?%ng 2Ai v6i nh#ng 
công vi0c cB th+ c'a chính quyCn, nh3 công tác gi%i quy$t khi$u n.i hành chính, thì ý 
t3/ng vC vi0c nh-t th+ hóa các ch)c danh ?%ng v6i ch)c danh Chính quyCn r-t 2áng 
234c nghiên c)u, trao 2Fi rDng rãi trong gi6i h&c thu5t và các chính tr> gia. Vi0c h4p nh-t 
hai ch)c danh ?%ng và Chính quyCn vào mDt cá nhân 2ang 234c kS v&ng là sI góp ph<n 
t!ng c31ng trách nhi0m cá nhân công ch)c trong vi0c th(c thi công vB. 
5. K,t lu0n và ki,n ngh5. 
Có th+ nói mDt cách khái quát r*ng, cùng mDt vB vi0c khi$u n.i, có quá nhiCu c, quan có 
th+ tham gia vào vi0c gi%i quy$t nh3ng l.i không có mDt c, quan nào ch>u trách nhi0m 
chính. 
VC mLt ch)c n!ng, nhi0m vB, 2Ai v6i b-t kS mDt c, quan liên quan nào, công vi0c ti$p 
nh5n, xJ lý và gi%i quy$t các khi$u n.i c'a ng31i dân ch7 là mDt công vi0c, nhi0m vB 
“phB”, so v6i các công vi0c qu%n lý hành chính mà h& ph%i làm theo c-p chính quyCn 
hoLc theo l9nh v(c chuyên môn. Nh3 v5y, sI th5t là b-t công n$u chúng ta 2òi hQi tính 
chuyên nghi0p, chuyên môn c'a các c, quan hành chính nhà n36c trong vi0c gi%i quy$t 
khi$u n.i hành chính! 
Các tF ch)c Thanh tra nhà n36c, nh#ng ng31i luôn 234c coi là 2óng vai trò tr&ng y$u 
trong công tác này thì vC mLt lu5t pháp cEng chRng có quyCn h.n bao nhiêu. Các tF ch)c 
Thanh tra không ph%i là c, quan gi%i quy$t khi$u n.i, ch7 là nh#ng c, quan tham m3u 
gi%i quy$t khi$u n.i. MLc dù, tr(c ti$p thKm tra, xác minh vB vi0c, nh3ng c, quan Thanh 
tra ch7 có quyCn ra k$t lu5n và ki$n ngh> h36ng gi%i quy$t khi$u n.i. Trong khi 2ó, thKm 
quyCn quy$t 2>nh gi%i quy$t khi$u n.i l.i thuDc vC Th' tr3/ng c, quan hành chính nhà 
n36c – là mDt thi$t ch$ không rõ ràng (cá nhân hay tF ch)c?), không n"m b"t mDt cách 
sâu s"c nDi tình c'a vB vi0c. 
Trong các c, quan Thanh tra nhà n36c, vi0c tham m3u cho th' tr3/ng các c, quan hành 
chính nhà n36c trong công tác ti$p dân, xJ lý 2,n th3 khi$u n.i cEng ch7 là mDt lo.i vi0c 
trong nhiCu lo.i công vi0c khác mà các cán bD làm công tác thanh tra ph%i làm. VC mLt 
tâm lý, nh#ng cán bD làm công tác thanh tra không m-y hào h)ng v6i công vi0c gi%i 
quy$t khi$u n.i hành chính. VC nh#ng ng31i làm công tác gi%i quy$t khi$u n.i, không 
ph%i ai cEng 234c trang b> nh#ng ki$n th)c pháp lu5t c<n thi$t. 
V6i kh% n!ng và n!ng l(c h.n ch$ hi0n nay c'a Toà án nhân dân trong vi0c gi%i quy$t các 
khi$u ki0n hành chính sau h,n 10 n!m th(c hi0n thKm quyCn xét xJ hành chính, thì công 
tác gi%i quy$t khi$u n.i c'a công dân ngay tH giai 2o.n phát sinh thuDc ph.m vi thKm 
quyCn c'a c, quan hành pháp 2ang th(c s( 2Lt ra s( c<n thi$t hoàn thi0n c, ch$ gi%i 
quy$t khi$u n.i b*ng ph3,ng th)c hành chính. 
Nhóm nghiên c)u th-y r*ng, có th+ có hai cách ti$p c5n 2Ai v6i vi0c hoàn thi0n c, ch$ 
gi%i quy$t khi$u n.i hành chính. 
 18
Cách ti,p c0n th/ nh6t, xây d(ng, sJa 2Fi, bF sung mDt sA ch$ 2>nh c, b%n c'a d( án 
Lu5t gi%i quy$t khi$u n.i theo h36ng vì quyCn khi$u n.i c'a dân; vì s( minh b.ch, công 
b*ng c'a quá trình gi%i quy$t khi$u n.i hành chính; xác 2>nh rõ thKm quyCn, trách nhi0m 
và kM c3,ng hành chính trong công tác gi%i quy$t khi$u n.i. 
V6i cách ti$p c5n này, d31ng nh3 không ph%i 2Dng ch.m gì nhiCu t6i nh#ng th+ ch$ liên 
quan trong c, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i hành chính hi0n hành. Nh#ng sJa 2Fi ch' y$u t5p 
trung vào vi0c sJa 2Fi, hoàn thi0n mDt sA ch$ 2>nh, quy trình, thKm quyCn, th' tBc c'a c, 
ch$ gi%i quy$t khi$u n.i hành chính. Cách ti$p c5n này, do v5y, có l4i th$ d31ng nh3 d= 
234c ch-p nh5n, và th(c thi có vO thu5n l4i do không ph%i 2Dng ch.m gì nhiCu 2$n v-n 
2C tF ch)c bD máy các c, quan c'a Chính ph'. Tuy nhiên, s( sJa 2Fi có tính cBc bD, 
thi$u tính ch-t 2@ng bD sI làm cho c, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i có th+ 234c hoàn ch7nh 
thêm mDt b36c, nh3ng ch3a ch"c 2ã 2.t 234c hi0u qu% rõ r0t vC tFng th+. 
Vi0c xây d(ng, sJa 2Fi, bF sung d( án Lu5t gi%i quy$t khi$u n.i c<n ph%i b"t 2<u tH vi0c 
xác 2>nh nh#ng t3 t3/ng ch7 2.o, làm nCn t%ng phát tri+n các quy 2>nh cB th+ c'a Lu5t. 
?ó ph%i là nh#ng t3 t3/ng ch7 2.o có tính nguyên t"c nh3 sau: 
! Khách quan, 2Dc l5p trong toàn bD quá trình gi%i quy$t khi$u n.i hành chính; 
! ?%m b%o v> trí 2Dc l5p, tính chuyên nghi0p c'a c, quan gi%i quy$t khi$u n.i; 
! Bình 2Rng vC quan h0 gi#a ng31i khi$u n.i v6i ng31i/tF ch)c b> khi$u n.i; 
! Minh b.ch quá trình gi%i quy$t khi$u n.i hành chính b*ng th' tBc tham v-n gi#a các 
bên; 
! QuyCn tham gia, quyCn 234c 'y quyCn c'a lu5t s3 trong quá trình gi%i quy$t khi$u 
n.i; 
! Ngh9a vB c'a c, quan hành chính ph%i ch)ng minh, ph%n bi0n vC nh#ng khi$u n.i; 
! Ngh9a vB c'a ng31i khi$u n.i h4p tác v6i c, quan gi%i quy$t khi$u n.i, cung c-p 
ch)ng c), h@ s, c<n thi$t; 
! KM lu5t công vB, trách nhi0m công ch)c trong công tác gi%i quy$t khi$u n.i hành 
chính; 
! ?%m b%o th(c thi mDt cách nghiêm kh"c quy$t 2>nh gi%i quy$t khi$u n.i hành chính. 
Cách ti,p c0n th/ hai, c%i cách mDt cách tFng th+ c, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i hành chính 
hi0n nay c'a chúng ta. 
C, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i c<n 234c 2Fi m6i mDt cách toàn di0n, tH tri$t lý c, b%n c'a 
c, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i, các nguyên lý v5n hành c, b%n, các ch$ 2>nh, thi$t ch$ hành 
chính, xã hDi liên quan, cho t6i các quy trình, th' tBc, tiêu chí liên quan. Trong tr31ng 
h4p này, c<n ph%i xây d(ng mDt ?C án hoàn ch7nh vC c%i cách c, ch$ gi%i quy$t khi$u n.i 
hành chính. SI là không 2@ng bD, n$u ch7 dHng l.i / vi0c xây d(ng Lu5t khi$u n.i hành 
chính. 
?ã 2$n lúc, thay vì nh#ng sJa 2Fi bF sung manh mún mang tính ch-t “2Ai phó” v6i tình 
hình nh3 nh#ng gì 2ã th-y trong th1i gian qua, mà trên th(c t$ h<u nh3 không m-y tác 
dBng, c<n có s( thay 2Fi mDt cách c!n b%n công tác gi%i quy$t khi$u n.i c'a các c, quan 
hành chính. 
 19
Tham kh%o kinh nghi0m c'a mDt sA quAc gia, 2@ng th1i xu-t phát tH th(c ti=n c'a Vi0t 
Nam, có th+ d( ki$n hai ph3,ng th)c ch' y$u 2+ tF ch)c C, quan hành chính nhà n36c 
chuyên trách gi%i quy$t khi$u n.i hành chính. M:i mDt ph3,ng th)c này 2Cu có nh#ng 
thách th)c và thu5n l4i nh-t 2>nh. 
Mô hình c, quan gi%i quy$t khi$u n.i chuyên ngành: 
C, quan chuyên trách gi%i quy$t khi$u n.i hành chính 234c tF ch)c mDt cách 2Dc l5p 
trong các ngành, l9nh v(c qu%n lý nhà n36c. 
Hi0n nay, t.i CBc S/ h#u Trí tu0 2ã có mDt thi$t ch$ gi%i quy$t khi$u n.i theo mô hình 
t5p trung chuyên ngành. ?ó là: HDi 2@ng gi%i quy$t khi$u ki0n t.i CBc S/ h#u Trí tu0. 
Khi$u n.i 234c gJi cho CBc tr3/ng CBc S/ h#u Trí tu0, nh3ng th(c ch-t thKm quyCn gi%i 
quy$t khi$u n.i hành chính l.i thuDc vC HDi 2@ng. HDi 2@ng do mDt Phó CBc tr3/ng CBc 
S/ h#u Trí tu0 2)ng 2<u và mDt sA thành viên. Li0u mô hình này có nên 234c tF ch)c / 
mDt sA bD, ngành có kh% n!ng phát sinh nhiCu khi$u n.i, nh3 BD Tài nguyên và Môi 
tr31ng, BD Công Th3,ng, v.v.? 
Mô hình c, quan gi%i quy$t khi$u n.i t5p trung: 
VC mLt tF ch)c, c, quan chuyên trách gi%i quy$t khi$u n.i hành chính ph%i tách khQi h0 
thAng các c, quan qu%n lý, 2iCu hành hi0n nay (các BD, UM ban nhân dân các c-p và các 
c, quan qu%n lý khác). Th' t36ng Chính ph' ch7 2.o h0 thAng c, quan này nh3ng không 
can thi0p tr(c ti$p vào nh#ng vB vi0c khi$u n.i cB th+. 
C, quan này tr36c m"t nên tF ch)c / hai c-p: / Trung 3,ng và t.i các khu v(c phù h4p 
v6i các c-p Toà án 2ang 234c tF ch)c l.i theo tinh th quy$t c'a ?%ng vC 
Chi$n l34c c%i cách t3 pháp. 
VC tên g&i, 2+ không gây ra nh#ng tranh lu5n không c<n thi$t có th+ g&i là “C, quan gi%i 
quy$t khi$u n.i hành chính Trung 3,ng”, “C, quan gi%i quy$t khi$u n.i hành chính khu 
v(c X”, v.v. và quy 2>nh rõ thKm quyCn thB lý c'a các c, quan này. CEng có th+ dùng tên 
g&i m6i là “C, quan tài phán hành chính” nh3 ?C án hi0n nay Thanh tra Chính ph' 2ang 
chuKn b>. 
Trình t( xem xét l.i các quy$t 2>nh hành chính, hành vi hành chính t.i các c, quan b> 
khi$u n.i v8n nên duy trì, v6i th1i h.n ng"n, và không nên coi 2ó là mDt c-p gi%i quy$t 
mà ch7 là mDt th' tBc b"t buDc (có tính ch-t hoà gi%i) tr36c khi khi$u n.i t.i c, quan gi%i 
quy$t khi$u n.i chuyên trách (c, quan tài phán hành chính). 
VC ch)c n!ng nhi0m vB, c, quan chuyên trách gi%i quy$t khi$u n.i có nhi0m vB ti$p nh5n 
và gi%i quy$t các khi$u n.i c'a ng31i dân 2Ai v6i ho.t 2Dng c'a các c, quan hành chính, 
cEng nh3 c'a cán bD, công ch)c trong c, quan này. ?@ng th1i, thông qua công tác gi%i 
quy$t khi$u n.i hành chính, c, quan này còn có nhi0m vB tFng k$t nh#ng v-n 2C n%y 
sinh, nh#ng v36ng m"c b-t c5p trong chính sách, pháp lu5t vC nDi dung qu%n lý cEng nh3 
 20
ph3,ng th)c ho.t 2Dng c'a bD máy c, quan hành chính, tH 2ó có ki$n ngh> 2+ sJa 2Fi bF 
sung k>p th1i, gi%m thi+u s( phát sinh khi$u n.i hành chính. 
VC nhân s(, 2Di ngE công ch)c trong các c, quan này ph%i 234c tuy+n ch&n k; càng và 
ph%i 2' tiêu chuKn vC trình 2D chuyên môn nghi0p vB. Nh#ng ng31i tr(c ti$p làm nhi0m 
vB gi%i quy$t các vB vi0c khi$u n.i ph%i có ít nh-t 5 n!m kinh nghi0m ho.t 2Dng trong 
các l9nh v(c qu%n lý nhà n36c, có hi+u bi$t vC pháp lu5t. Tr36c m"t, có th+ tuy+n ch&n tH 
sA cán bD làm công tác gi%i quy$t khi$u n.i, tA cáo trong các tF ch)c Thanh tra nhà n36c. 
?@ng th1i, 2+ b%o 2%m hi0u qu% ho.t 2Dng cho c, quan hành chính nhà n36c, c<n có quy 
2>nh 2+ tránh m&i s( tác 2Dng tr(c ti$p c'a các c, quan, tF ch)c khác, k+ c% c'a tF ch)c 
?%ng cùng c-p trong khi ti$p nh5n và gi%i quy$t các vB vi0c cB th+. ?iCu này hoàn toàn 
không mâu thu8n v6i nguyên t"c b%o 2%m s( lãnh 2.o c'a ?%ng 2Ai v6i Nhà n36c và xã 
hDi. Và, cEng phù h4p v6i ch' tr3,ng hi0n nay c'a ?%ng trong vi0c 2Fi m6i ph3,ng th)c 
lãnh 2.o c'a ?%ng 2Ai v6i bD máy nhà n36c nói riêng và h0 thAng chính tr> nói chung. 
*************************