Bài giảng Vật lí Lớp 11 - Bài 1: Điện tích. Định luật Cu-lông

Chương I . Điện tích. Điện trường 
Bài 1: Điện tích. Định luật Cu-Lông 
I – Sự nhiễm điện của các vật. Điện tích . Tương tác điện. 
Sự nhiễm điện của các vật: 
Có 3 cách: 
+ Cọ xát. 
+ Tiếp xúc. 
+ Hưởng ứng. 
- Vật bị nhiễm điện hút được các vật nhẹ. 
Có mấy cách làm một vật nhiễm điện? 
Làm thế nào để biết một vật nhiễm điện ? 
2. Điện tích. Điện tích điểm 
Điện tích : là tên gọi các vật mang điện, nhiễm điện, tích điện 
Điện tích điểm : 
Điện tích có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách từ điện tích tới điểm xét được gọi là điện tích điểm . 
3. Tương tác điện. Hai loại điện tích : 
Có 2 loại điện tích: 
+ Điện tích dương (q > 0) 
+ Điện tích âm ( q < 0) 
- Lượng điện tích chứa trong vật gọi là điện lượng và ký hiệu là q đơn vị C (đọc là Cu lông)(giá trị điện tích) 
- Các điện tích tương tác bằng lực hút hoặc lực đẩy . 
- Cùng dấu thì đẩy nhau; khác dấu thì hút nhau. 
II – Định luật Cu Lông. Hằng số điện môi: 
1.Định luật Cu-lông : 
Thí nghiệm: 
Dùng cân xoắn tìm độ lớn lực tương tác giữa hai điện tích điểm q 1 ; q 2 cách nhau r, đặt trong chân không 
b. Kết luận: 
+ F  q 1 .q 2 
+ F  1/r 2 
Trong đó : F là lực điện (lực Cu lông) (N) 
 q 1 ; q 2 giá trị điện tích của 2 điện tích điểm (C) 
 r: khoảng cách giữa hai điện tích (m) 
 k = 9.10 9 N.m 2 /C 2 ( hệ số tỉ lệ hay hằng số Cu lông) 
q 1 
q 2 
r 
2. Lực tương tác giữa các điện tích điểm đặt trong môi trường đồng tính. Hằng số điện môi. 
Điện môi là môi trường cách điện. 
Lực điện(lực Cu lông) của 2 điện tích đặt trong điện môi. 
Trong chân không: 
Trong điện môi: Lực điện giảm  (lần) 
Tức là: 
c. Hằng số điện môi  : Đặc trưng cho tính chất cách điện: Chân không:  = 1; Không khí:  1 
q 1 
q 2 
r 
III – Củng cố 
Đặc điểm của véc tơ lực điện: 
Điểm đặt : Lên điện tích bị tác dụng lực điện. 
VD: điện tích q m tác dụng lên q n lực điện F mn thì F mn đặt lên q n 
Phương : là đường thẳng nối hai điện tích 
Chiều : là lực đẩy ( hướng ra khỏi 2 điện tích) nếu q m q n > 0 (cùng dấu) 
 Lực hút ( hướng vào 2 điện tích) q m q n < 0 
- Độ lớn : 
q n 
q m 
r 
q n 
q m 
r 
Câu 1. Trong những cách sau cách nào có thể làm nhiễm điện cho một vật? 
A. Cọ chiếc vỏ bút lên tóc;	 
B. Đặt một nhanh nhựa gần một vật đã nhiễm điện; 
C. Đặt một vật gần nguồn điện 
D. Cho một vật tiếp xúc với viên pin. 
Câu 2 Trong các hiện tượng sau, hiện tượng nào không liên quan đến nhiễm điện? 
A. Về mùa đông lược dính rất nhiều tóc khi chải đầu; 
B. Chim thường xù lông về mùa rét; 
C. Ôtô chở nhiên liệu thường thả một sợi dây xích sắt kéo lê trên mặt đường; 
D. Sét giữa các đám mây. 
Câu 3: 
Hai điện tích điểm trái dấu có cùng độ lớn 10 -4 /3 C đặt cách nhau 1 m trong parafin có điện môi bằng 2 thì chúng 
 A. hút nhau một lực 0,5 N.	 B. hút nhau một lực 5 N. 
 C. đẩy nhau một lực 5N.	 
 D. đẩy nhau một lực 0,5 N. 
Lụa 
thuỷ tinh 
Nhựa 
Vải khô 
thuỷ tinh 
Nhựa 
thuỷ tinh 
Nhựa 
thuỷ tinh 
Nhựa 
thuỷ tinh 
Nhựa