Bài giảng Tương tác thuốc - Ninh Mai Hường

LOGO 
TƯƠNG TÁC THUỐC 
DS. Ninh Mai Hường 
BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN 
KHOA DƯỢC 
Ngày 12 tháng 07 năm 2017 
NỘI DUNG 
TƯƠNG TÁC THUỐC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ 
THƯỜNG GẶP TRONG LÂM SÀNG 
1 
TƯƠNG KỊ THUỐC TIÊM TRUYỀN 2 
TÀI LIỆU TRA CỨU 3 
TƯƠNG TÁC THUỐC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ 
THƯỜNG GẶP TRONG LÂM SÀNG 
THUỐC 
Tương tác thuốc là phản ứng giữa một thuốc và 
một tác nhân thứ hai 
TƯƠNG TÁC THUỐC LÀ GÌ? 
Thuốc 
Khác: môi trường, chất 
nội sinh, hóa chất, thảo 
dược, xét nghiệm, 
Sinh lý – bệnh lý Thực phẩm 
Có lợi 
Hậu quả 
Có hại 
Liệu tất cả các tương tác thuốc đều có hại???? 
TƯƠNG 
TÁC 
THUỐC 
HẬU QUẢ CỦA TƯƠNG TÁC THUỐC 
Có rất nhiều các tương tác thuốc 
có lợi!!! 
 Lipid trong thức ăn làm tăng hấp 
thu của các vitamin tan trong dầu 
Uống các Vitamin tan trong dầu 
vào bữa ăn (ngay sau ăn) 
 Naloxone có tác dụng đối kháng với 
Morphin trên thụ thể opioid 
Dùng Naloxone để 
giải độc Morphin 
Deferroxamin tạo phức chelat với Sắt 
Thải Sắt 
Tương tác thuốc có hại: 
+ Gây phản ứng có hại (ADR) cho bệnh nhân 
+ Nhập viện/ kéo dài thời gian nằm viện 
+ Nguy cơ đe dọa tính mạng, tử vong 
Chỉ lưu ý về các tương tác 
có ý nghĩa lâm sàng 
“Tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng là các tương tác thuốc 
dẫn đến thay đổi hiệu quả điều trị và/hoặc độc tính của thuốc 
 tới mức cần hiệu chỉnh liều hoặc có các biện pháp can thiệp” 
The European Agency for the Evaluation of Medicinal products (1995), 
Note for guidance on the investigation of drug interactions 
Có phải tương tác thuốc có hại nào 
cũng cần can thiệp??? 
Thuốc ức chế men chuyển + thuốc 
lợi tiểu giữ kali: 
Điều trị: tăng huyết áp 
Tương tác: tăng nồng độ kali máu 
Có phải tương tác thuốc có hại nào 
cũng cần can thiệp??? 
Các nghiên cứu đều cho thấy sự tăng Kali máu 
không có ý nghĩa thống kê (ngoại trừ những 
bệnh nhân suy giảm chức năng thận cần thận 
trọng). Khi kết hợp 2 thuốc này chỉ cần theo dõi 
chặt chẽ điện giải đồ. 
Stockley’s drugs interactions 9th 
 Cephalosporin + aminoglycosid 
 + Điều trị: các bệnh lý nhiễm khuẩn 
 + Tương tác: độc tính trên thận 
Có phải tương tác thuốc có hại nào 
cũng cần can thiệp??? 
Không nhất thiết ngừng kết hợp 
hoặc giảm liều ngay, chỉ cần theo 
dõi chặt chẽ chức năng thận của 
bệnh nhân 
Stockley’s drugs interactions 9th 
Một số tương tác thuốc có hại có ý 
nghĩa lâm sàng cần lưu ý 
TƯƠNG TÁC CỦA CÁC THUỐC TÁC DỤNG 
TRÊN TIM MẠCH 
 Case lâm sàng: Một BN phải dùng 
Metoprolol dài ngày (để điều trị đau thắt 
ngực và suy tim) bị viêm phổi và nhập viện. 
Tại bệnh viện, bệnh nhân shock phản vệ 
Cefotaxim, được xử trí bằng Adrenalin 
theo phác đồ nhưng không đáp ứng. 
 TƯƠNG TÁC THUỐC??? 
- Metoprolol (và các thuốc chẹn beta nói chung) có 
thể làm tăng tính nhạy cảm của các dị nguyên và 
tính trầm trọng của các phản ứng phản vệ: Tương 
tác thuốc – sinh lý, bệnh lý 
- Metoprolol là thuốc chẹn beta, còn Adrenalin là 
thuốc cường beta: tương tác của 2 thuốc có tác 
dụng đối kháng trên cùng một thụ thể 
Metoprolol Adrenalin 
Shock phản 
vệ 
 Propranolol ??? 
 Propranolol + Theophyllin = ???? 
Bệnh nhân hen phế quản 
Propranolol 
Bệnh nhân hen phế quản 
-Chống chỉ định dùng các thuốc chẹn beta không 
chọn lọc trên bệnh nhân hen phế quản 
- Trong trường hợp bệnh nhân hen phế quản bắt 
buộc dùng chẹn Beta, có thể xem xét cân nhắc 
Metoprolol (là thuốc chẹn Beta có chọn lọc) nhưng 
cần phải rất cẩn trọng 
Duợc thư QGVN, Drugs.com 
Propranolol + Theophyllin = ???? 
-Tác dụng đối kháng, mất tác dụng chính 
của Theophyllin 
- Propranolol là tăng nồng độ Theophyllin 
=> Tăng tác dụng phụ nguy hiểm của 
Theophyllin 
CHỐNG CHỈ ĐỊNH 
Drugs.com 
Nifedipin + Phenobarbital 
Phenobarbital gây cảm ứng enzym gan 
Tăng chuyển hóa của nifedipin 
Giảm hiệu quả điều 
trị của nifedipin 
Hiệu chỉnh liều nifedipin theo 
đáp ứng của bệnh nhân 
Stockley’s drugs interactions 9th 
Amiodaron + Quinolon 
Tăng tác dụng kéo dài khoảng QT 
Tăng nguy cơ độc tính trên tim mạch 
Tránh dùng phối hợp 
Nhóm thuốc Hoạt chất 
Gây mê Sevoflurane , Propofol 
Chống loạn nhịp Amiodaron 
Ung thư Capecitabine(a), Oxaliplatin, Bortezomib(a) 
Chống trầm cảm Amitriptyline, Mirtazapine(a) 
Chống nôn/buồn nôn Metoclopramide, Ondansetron 
Kháng histamin Diphenhydramine 
Kháng sinh(c) Azithromycin, Erythromycin, Clarithromycin, Ciprofloxacin, Levofloxacin, 
Moxifloxacin, Ofloxacin(a), Ketoconazole, Fluconazole, Itraconazole, Metronidazole, 
Amphotericin B, trimethoprim–Sulfamethoxazole, 
Chống loạn thần(b) Chlorpromazine, Clozapine(a), Haloperidol, Olanzapine(a), Risperidol(a) 
Giãn phế quản Salbutamol, Salmeterol 
Tác động trên tim 
mạch 
Dopamin, Dobutamine, Ephedrine, Nicardipin(a), Epinephrine, Ivabradine, 
Norepinephrine, Phenylephrine 
Lợi tiểu Furosemide, Indapamide, Hydrochlorothiazide 
Tiêu hóa Domperidole, Loperamide, Famotidine(a), Pantoprazole 
Thuốc khác Galantamine, Oxytocin(a), Octreotide(a), 
Digoxin + calci clorid I