Bài giảng Thống kê đầu tư và xây dựng - Chương 1: Những vấn đề cơ bản của thống kê đầu tư và xây dựng

THỐNG KÊ 
ĐẦU TƯ VÀ XÂY DỰNG
NỘI DUNG HỌC PHẦN
Chương 1: Những vấn đề cơ bản của TKĐTXD
Chương 3: Thống kê kết quả đầu tư
Chương 4: Thống kê hiệu quả của đầu tư
Chương 2: Thống kê hoạt động đầu tư
Chương 5: Thống kê thiết kế dự toán trong XD
Chương 6: Thống kê sản xuất xây dựng
Chương 8: Thống kê tư liệu SX và tiến bộ KT
Chương 7: Thống kê lao động trong đơn vị xây dựng
Chương 9: Thống kê tài chính trong DN xây lắp
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA 
THỐNG KÊ ĐẦU TƯ VÀ XÂY DỰNG
1. Tổng quan về TKĐTXD
2. Hệ thống chỉ tiêu thống kê ĐTXD
3. Phân tích thống kê ĐTXD
1.1. Đối tượng nghiên cứu của môn học
1.2. Phạm vi nghiên cứu
1.
Tổng quan về
TKĐTXD
1.3. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu
1.1. Đối tượng nghiên cứu của môn học
Là các quy luật số lượng của các hiện tượng 
kinh tế xã hội số lớn diễn ra trong lĩnh vực 
hoạt động đầu tư và xây dựng trong điều kiện 
thời gian và địa điểm cụ thể.
1
Nghiên cứu quy luật số lượng
2
Hiện tượng KT-XH số lớn
4 nội dung cần 
chú ý
3
Trong lĩnh vực đầu tư và xây dựng
4
Trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể
Nghiên cứu quy luật số lượng
Ví dụ: Để đánh giá về quy mô của một doanh nghiệp xây dựng, người ta có
thể sử dụng rất nhiều các chỉ tiêu như doanh thu, lợi nhuận, hiệu quả sử
dụng vốn, số lao động... Các thông số của các chỉ tiêu này là biểu hiện về
mặt lượng để đánh giá mặt chất là quy mô của doanh nghiệp..
Nghiên cứu quy luật số lượng
Add Your Title
Add Your Title
TKĐTXD 
Dùng con số số 
lượng để biểu 
Con số trong 
TKĐTXD 
luôn là con số 
nghiên cứu 
mặt lượng 
trong mối liên 
hệ mật thiết 
với mặt chất
hiện bản chất 
và tính quy 
luật của hiện 
tượng
có nội dung 
kinh tế cụ thể
Ví dụ: Vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện năm 2011 theo giá
thực tế ước tính đạt 877,9 nghìn tỷ đồng, tăng 5,7% so với
năm 2010 (Nếu loại trừ yếu tố tăng giá thì bằng 90,6% năm
2010) và bằng 34,6% GDP, bao gồm: Vốn khu vực Nhà nước
341,6 nghìn tỷ đồng, chiếm 38,9% và tăng 8% so với năm
trước; khu vực ngoài Nhà nước 309,4 nghìn tỷ đồng, chiếm
35,2% và tăng 3,3%; khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài 226,9 nghìn tỷ đồng, chiếm 25,9% và tăng 5,8%.
(Trích nguồn từ Tổng cục Thống kê)
Hiện tượng số lớn
Ví dụ: Tung xúc xắc
càng nhiều lần xác
suất để được các mặt
-Thông qua nghiên cứu một số
đủ lớn các đơn vị cá biệt này,
chúng ta sẽ rút ra được kết
luận về bản chất, tính qui luật
của sự vật, hiện tượng.
khác nhau càng tiến
tới xấp xỉ nhau và xấp
xỉ 1/6.
- Kết luận này có thể sẽ không
đúng với từng hiện tượng cá
biệt, nhưng nó phản ánh đúng
với hiện tượng số lớn
Hiện tượng số lớn
Có phải TKĐTXD chỉ nghiên cứu
Thống kê ĐTXD chủ yếu
nghiên cứu hiện tượng số
lớn, nhưng đôi khi thống
kê còn nghiên cứu cả đơn
hiện tượng số lớn? Câu trả lời là
KHÔNG
vị, hiện tượng cá biệt,
thường là những hiện
tượng có tính chất điển
hình tiên tiến hoặc điển
hình lạc hậu.
Nghiên cứu trong lĩnh vực đầu tư xây dựng?
Thống kê 
Công nghiệp
Thống kê 
Dân số
Thống kê 
Thống kê 
Nông nghiệp
ĐTXD
Thống kê
Xã hội
Thống kê
Môi trường
Thời gian và
không gian
cụ thể?
1.2.1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
1.2.2. Nội dung hoạt động đầu tư
1.2.
Phạm vi 
nghiên cứu
1.2.3. Nội dung hoạt động xây dựng
1.2.1. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu các hiện tượng 
xảy ra trong hoạt động 
ĐTXD, chú trọng nhiều đến 
hoạt động đầu tư phát triển 
trong lĩnh vực XD
Có nghiên cứu 
đến ảnh hưởng 
tương hỗ giữa 
các hiện tượng 
trong ĐTXD với 
các hiện tượng 
khác
Đặc điểm này 
phân biệt 
TKĐTXD với 
các môn học 
khác (phạm vi 
nghiên cứu)
1.2.2. Nội dung của hoạt động đầu tư
Hoạt động đầu tư Hoạt động đầu tư 
Khái niệm
Đặc điểm
phát triển
Khái niệm
Đặc điểm
Hoạt động đầu tư
Khái
niệm
- Là quá trình sử dụng vốn, nguồn lực (có 
Theo nghĩa rộng là sự hy sinh các nguồn lực 
ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó 
nhằm đem lại kết quả nhất định trong tương 
lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra
Đặc
điểm
hạn) nhằm duy trì tiềm lực sẵn có hoặc tạo ra 
tiềm lực lớn hơn 
- Có tính thời gian: 3 giai đoạn chuẩn bị đàu 
tư, thực hiện đầu tư và vận hành kết quả đầu 
tư
- So sánh giữa lợi ích và chi phí: 2 khía cạnh 
tài chính và kinh tế xã hội
- Là hoạt động có tính rủi ro
Hoạt động đầu tư phát triển
Khái niệm cơ bản
Khái niệm
Nguồn lực
Là việc chi dùng vốn trong hiện tại để tiến hành
các hoạt động nhằm tăng thêm hoặc tạo ra TSVC
và TSTT, gia tăng năng lực sản xuất, tạo thêm
việc làm vì mục tiêu phát triển
Theo nghĩa hẹp là tiền vốn
Theo nghĩa rộng là tiền vốn, đất đai, lao động, 
Đối tượng
Kết quả
máy móc, thiết bị, tài nguyên
Phân công LĐXH: ĐT theo ngành và theo lãnh thổ
Tính chất và mục tiêu: Vì lợi nhuận và phi lợi nhuận
Mức độ quan trọng: Khuyến khích, không khuyến khích, cấm
Tài sản: Tài sản vật chất, tài sản vô hình
Là sự gia tăng về tài sản vật chất, tài sản trí 
tuệ, tài sản vô hình
Hoạt động đầu tư phát triển
Đặc điểm
3
2
Thời kỳ đầu tư kéo dài
1
Đòi hỏi vốn lớn, nằm khê đọng
4
Các thành quả của hoạt động đầu tư phát triển có 
giá trị sử dụng dài
Thời gian cần thiết thu hồi vốn kéo dài
5
Có độ rủi ro cao
Hoạt động xây dựng
Khái
niệm
Là hoạt động nhằm tài sản xuất (giản
đơn và mở rộng) tài sản cố định bao gồm
các hoạt động: thăm dò, thiết kế, dự toán
và xây lắp
Đặc
điểm
- Tính cố định của sản phẩm
- Tính cá biệt của sản phẩm
- Sản xuất xây dựng có đặc điểm là di
động theo từng công trình, chu kỳ sản
xuất dài, mang tính thời vụ
1.3. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu
Nhiệm vụ
Là một môn 
khoa học: Xây 
dựng Hệ thống 
chỉ tiêu thống kê 
và hệ thống 
phương pháp 
phân tích hoạt 
động ĐTXD
Là một ngành 
hoạt động: Đảm 
bảo cung cấp số 
liệu thống kê về 
hoạt động 
ĐTXD phục vụ 
công tác quản lý
1.3. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp 
nghiên cứu
Trong tổng hợp 
phân tích: Sử 
dụng các 
phương pháp 
phân tích thống 
kê
Trong thu thập 
thông tin thống 
kê: Điều tra và 
báo cáo thống kê 
định kỳ
Hệ thống thông tin ĐTXD
Các Bộ
(Bộ XD, Bộ KHĐT, 
Bộ TC )
Cục Thống kê
(Phòng ban) Điều tra
Tổng cục Thống kê
(Vụ Thống kê chuyên ngành)
B
á
o
c
á
o
t
ừ
c
á
c
V
ụ
B
á
o
c
á
o
t
ừ
c
á
c
đ
ơ
n
v
ị
T
h
ô
n
g
t
i
n
t
ừ
đ
i
ề
u
t
r
a
B
C
t
ừ
P
h
ò
n
g
T
K
B
á
o
c
á
o
t
ừ
c
á
c
đ
ơ
n
v
ị
T
h
ô
n
g
t
i
n
t
ừ
đ
i
ề
u
t
r
a
2. Hệ thống chỉ tiêu TKĐTXD
Chỉ tiêu phản ánh 
hoạt động ĐTXD
Theo cấp độ Theo nội dung
3 nhóm chỉ tiêu
- Thống kê Nhà nước
- Các Bộ, Sở
- Từng doanh nghiệp
- Từng dự án
- Thống kê đầu tư
- Thống kê thiết kế dự 
toán
-Thống kê xây dựng
Chỉ tiêu thống kê
Khái niệm
Chỉ tiêu thống kê là những con số phản ánh mặt
lượng trong mối liên hệ mật thiết với mặt chất
của các hiện tượng và quá trình kinh tế xã hội số
lớn trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể.
Khái niệm của 
chỉ tiêu: phản ánh 
nội dung kinh tế 
xã hội của chỉ tiêu 
đó, gồm các định 
nghĩa và giới hạn 
về thực thể, thời 
gian, không gian 
Trị số của chỉ 
tiêu: phản ánh 
mặt lượng của 
hiện tượng nghiên 
cứu trong điều 
kiện thời gian và 
địa điểm cụ thể. 
“Một chỉ tiêu là một dấu hiệu biểu lộ sự tiến triển (hoặc thiếu sót) 
trong việc thực hiện các mục tiêu; là cách thức để so sánh những gì 
thực tế xảy ra với kế hoạch đã đề ra về mặt số lượng, chất lượng và 
thời gian thực hiện. Một chỉ tiêu là một biến về chất lượng hoặc số 
lượng cung cấp một cơ sở đơn giản và đáng tin cậy cho việc đánh giá 
kết quả đạt được, những thay đổi hoặc kết quả thực hiện”.
Trích từ cuốn “Tóm tắt về kiểm tra và đánh giá kết quả”, 
Văn phòng đánh giá Chương trình phát triển Liên hợp quốc 
Chỉ tiêu thống kê
Phân loại
1 Theo hình thức biểu hiện
2 Theo tính chất biểu hiện
3 Theo đặc điểm về thời gian
4 Theo nội dung phản ánh
Phân loại chỉ tiêu thống kê
Hình thức
biểu hiện
Chỉ tiêu giá trị: 
Biểu hiện bằng 
đơn vị tiền tệ.
Chỉ tiêu hiện 
vật: biểu hiện 
bằng đơn vị tự 
nhiên hoặc đơn 
vị đo lường 
quy ước.
Phân loại chỉ tiêu thống kê
Tính chất
biểu hiện
Chỉ tiêu tương 
đối: Biểu hiện 
quan hệ so sánh 
giữa các mức độ 
của hiện tượng. 
Chỉ tiêu tuyệt 
đối: biểu hiện 
quy mô, khối 
lượng của hiện 
tượng.
Phân loại chỉ tiêu thống kê
Chỉ tiêu thời điểm: Chỉ tiêu thời kỳ: 
Đặc điểm 
về thời gian
phản ánh trạng 
thái của hiện 
tượng nghiên cứu 
tại một thời điểm 
nhất định, không 
phụ thuộc vào độ 
dài thời kỳ nghiên 
cứu
phản ánh trạng 
thái của hiện 
tượng nghiên cứu 
trong một thời kỳ 
nhất định, phụ 
thuộc vào độ dài 
thời kỳ nghiên 
cứu. 
Phân loại chỉ tiêu thống kê
Chỉ tiêu chất Chỉ tiêu khối 
Nội dung 
phản ánh
lượng: biểu hiện 
tính chất, trình độ 
phổ biến và mối 
quan hệ so sánh 
trong tổng thể. 
lượng: phản ánh 
quy mô khối lượng 
của hiện tượng 
nghiên cứu theo 
thời gian và địa 
điểm cụ thể.
Theo khuyến nghị của UNFPA, việc đặt ra chỉ tiêu (hoặc chọn để 
nghiên cứu) phải đáp ứng các tiêu chí sau:

 Cụ thể: Các chỉ tiêu phải cụ thể và đơn giản. Nó phải liên quan trực tiếp 
đến lĩnh vực mà nó đề cập và dễ giải thích.

 Tính toán được: Các chỉ tiêu phải tính toán được. Ví dụ như chỉ tiêu số 
học sinh tiểu học, các chỉ tiêu khó định lượng ví dụ như chỉ tiêu chất lượng 
giáo dục phải được phản ánh gián tiếp qua những chỉ tiêu khác cụ thể hơn. 

 Thực hiện được: Chỉ tiêu phải được thu thập với chi phí hợp lý, sử dụng 
phương pháp phù hợp. 

 Phù hợp: Các chỉ tiêu phải phù hợp với thông tin mà người sử dụng cần.

 Kịp thời: Thông tin công bố quá muốn so với thời điểm thu thập sẽ không 
còn hữu dụng. Điều này đặc biệt quan trọng với những hiện tượng thay đổi 
thường xuyên ví dụ như việc làm.
Nguồn: : Sổ tay về quản lý dựa vào kết quả của UNFPA
– Quỹ Dân số Liên Hợp quốc
Hệ thống chỉ tiêu thống kê
Khái 
niệm
Tác 
Hệ thống chỉ tiêu thống kê là một tập hợp nhiều
chỉ tiêu nhằm phản ánh những đặc điểm, tính
chất quan trọng nhất, những mối liên hệ chủ yếu
nhất của hiện tượng được nghiên cứu
Nhằm lượng hóa các mặt quan trọng nhất, lượng
dụng
Căn cứ 
xây dựng
hóa cơ cấu và lượng hóa các mối liên hệ của
hiện tượng nghiên cứu gúp chúng ta nhận thức
được bản chất và tính quy luật của hiện tượng.
-Căn cứ mục đích nghiên cứu
- Căn cứ vào tính chất và đặc điểm của đối
tượng
- Căn cứ khả năng nhân tài vật lực cho phép
Ví dụ
• Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia
• Chế độ báo cáo thống kê Bộ/ngành
• Chế độ báo cáo thống kê với doanh nghiệp có vốn đầu tư trực
tiếp nước ngoài
3. Phân tích thống kê ĐTXD
Đặc điểm cơ bản3.1
Vấn đề cơ bản3.2
Nhiệm vụ của phân tích3.3
Các phương pháp phân tích3.4
3. Phân tích thống kê ĐTXD
3.1. Đặc điểm 
cơ bản
Lấy phương 
pháp thống kê 
làm công cụ 
Lấy con số thống 
kê làm tư liệu
3. Phân tích thống kê ĐTXD
3.2. Vấn đề
cơ bản
Chọn phương 
pháp phân tíchChọn chỉ tiêu 
phân tích
3.3. Nhiệm vụ của phân tích
Phân tích tĩnh
(1a) Xác định mức độ biến
động
Phân tích động
(2a) Tìm quy luật (xu thế,
thời vụ, liên hệ)
(2b) Xác định mức độ biến
động
(1b) Xác định kết cấu
(1c) Xác định mức độ đồng
đều
(2c) Xác định ảnh hưởng
của các nhân tố
(2d) Xác định vai trò của
nhân tố
(2e) Dự báo
3.4. Các phương pháp phân tích cụ thể
Phương pháp phân tổ 
Phương pháp bảng thống kê
Phương pháp cân đối
Phương pháp đồ thị
Phương pháp dãy số thời gian
Phương pháp hồi quy tương quan
Phương pháp chỉ số
Phương pháp phân tổ
Khái 
niệm
Tác 
Phân tổ thống kê là căn cứ vào một hay một số
tiêu thức nào đó để tiến hành phân chia các đơn
vị của hiện tượng nghiên cứu thành các tổ có
tính chất khác nhau
-Thực hiện phân chia các loại hình KTXH
dụng
Các
bước
tiến
hành
- Biểu hiện kết cấu của hiện tượng nghiên cứu
- Biểu diễn mối liên hệ giữa các tiêu thức
- Xác định tiêu thức phân tổ
- Xác định số tổ và khoảng cách tổ (nếu có)
- Tiến hành phân chia các đơn vị vào từng tổ
Dãy số phân phối
Dãy số phân phối là một dãy số được lập nên do phân phối 
các đơn vị tổng thể vào các tổ theo một tiêu thức phân tổ 
nào đó và được sắp xếp theo trình tự biến động của lượng 
biến tiêu thức phân tổ
Dãy số phân phối là 
kết quả của phân tổ 
thống kê
Sắp xếp theo trình tự 
biến động của lượng 
biến tiêu thức phân tổ
Dạng tổng quát của 1 dãy số lượng biến
Phương pháp đồ thị thống kê
Khái 
niệm
Tác 
Là các hình vẽ hay đường nét miêu tả có tính
chất quy ước tài liệu thống kê
- Mang tính trực quan
dụng
Yêu cầu
- Lựa chọn loại đồ thị phù hợp với nội dung,
tính chất số liệu.
- Phù hợp với mục đích nghiên cứu
- Quy mô đồ thị hợp lý, các thang đo đồ thị
được xác định chính xác
Phương pháp dãy số thời gian
Khái 
niệm
Tác 
Là dãy các số liệu thống kê của hiện tượng
nghiên cứu được sắp xếp theo thứ tự về thời
gian
- Xác định xu hướng biến động của dãy số
dụng
Một số
chỉ tiêu
chủ yếu
- Xác định tính quy luật
- Dự đoán
- Mức độ bình quân theo thời gian
- Tốc độ phát triển
- Lượng tăng (giảm) tuyệt đối
- Tốc độ tăng (giảm)
Phương pháp Hồi quy tương quan
Nhiệm
vụ
-Xác định mô hình hồi quy biểu diễn mối liên hệ
- Đánh giá mức độ chặt chẽ của mối liên hệ
Tác 
dụng
- Nghiên cứu mối liên hệ giữa các hiện tượng
Phương pháp chỉ số
1 2 3 4
Biểu diễn 
biến động 
của hiện 
tượng 
nghiên cứu 
qua không 
gian
Biểu diễn 
biến động 
của hiện 
tượng nghiên 
cứu qua thời 
gian
Phân tích 
vai trò và 
biến động 
của từng 
nhân tố tới 
hiện tượng 
chung
Biểu diễn 
nhiệm vụ kế 
hoạch và 
phân tích 
tình hình 
thực hiện kế 
hoạch