Bài giảng Tài chính doanh nghiệp - Chương 1: Tài chính doanh nghiệp và quản trị tài chính doanh nghiệp

An 
Tµi chÝnh doanh nghiÖp 
 vµ qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp 
Ch-¬ng 1 
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH 
BỘ MÔN TCDN 
NỘI DUNG 
1.1. Tài chính doanh nghiệp và các 
quyết định tài chính doanh nghiệp 
1.2. Quản trị tài chính doanh nghiệp 
1.3. Giám đốc tài chính doanh nghiệp 
HỌC LIỆU MÔN HỌC 
1. Giáo trình TCDN TS. Bùi Văn Vần và TS. Vũ Văn Ninh chủ 
biên. 
2. Bài tập thực hành môn Tài chính doanh nghiệp 1. 
3. Giáo trình Tài chính doanh nghiệp- Tái bản lần thứ hai của Học 
viện Tài chính, PGS.TS.Nguyễn Đình Kiệm và TS.Bạch Đức Hiển 
chủ biên. 
4. Quản trị tài chính - GS.TS.Nguyễn Thị Cành chủ biên dịch 
thuật. 
5. Tài chính doanh nghiệp hiện đại- PGS.TS.Trần Ngọc Thơ- Chủ 
biên. 
6. Tài chính doanh nghiệp căn bản- TS.Nguyễn Minh Kiều – chủ 
biên. 
7. Các văn bản pháp luật: Luật doanh nghiệp, các nghị định và 
thông tư hướng dẫn. 
1.1. Tài chính doanh nghiệp và các quyết 
định tài chính doanh nghiệp 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
- Trong nền kinh tế thị trường: Để thực hiện các hoạt động 
đòi hỏi doanh nghiệp phải có một lượng vốn tiền tệ nhất 
định. 
- Quá trình hoạt động của doanh nghiệp cũng là quá trình 
tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ hợp thành hoạt 
động tài chính của doanh nghiệp. Trong quá trình đó đã 
làm phát sinh, tạo ra sự vận động của các dòng tiền (cash 
flows) bao hàm dòng tiền vào, dòng tiền ra gắn liền với hoạt 
động đầu tư và hoạt động kinh doanh thường xuyên hàng 
ngày của doanh nghiệp. 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
• Dòng tiền phát sinh trong quá trình hoạt động của DN được 
biểu hiện qua sơ đồ sau: 
Ho¹t 
®éng 
§Çu t- 
Ho¹t ®éng 
- Kinh doanh 
- Tµi chÝnh 
Doanh nghiÖp 
C¸c 
chñ 
thÓ 
kinh 
tÕ 
C¸c 
chñ 
thÓ 
kinh 
tÕ 
Quü tiÒn tÖ 
T¹o lËp sö dông 
Dòng tiền vào Dòng tiền ra 
7 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
- Quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ cũng là 
quá trình phát sinh các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị 
 Các quan hệ tài chính chủ yếu bao gồm: 
a. Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với Nhà nước. 
Doanh 
nghiệp 
Nộp thuế và các 
nghĩa vụ tài chính 
khác 
Nhà 
nước 
8 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
b. Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các chủ thể kinh 
tế khác và các tổ chức xã hội. 
+ Quan hệ thanh toán và thưởng phạt vật chất trong việc 
thực hiện cung cấp hàng hóa, dịch vụ. 
Doanh 
nghiệp 
Trả tiền 
mua hàng 
Thưởng, 
phạt vật 
chất 
Thu tiền 
bán hàng 
Nhà cung cấp 
thiết bị, 
vật tư, dịch vụ 
Khách hàng 
9 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
• - Quan hệ thanh toán, thưởng phạt vật chất trong việc vay 
và cho vay. 
Cho vay vốn 
Trả lãi vay 
và vốn gốc 
Thưởng phạt 
vật chất 
Doanh 
nghiệp 
Người cho vay 
 - Ngân hàng TM, 
 - Các tổ chức TD. 
 - Các nhà đầu tư 
- Các DN khác 
 - ... 
Các tổ chức 
 kinh tế 
Vay vốn 
Thu tiền lãi 
cho vay và thu 
hồi vốn gốc 
10 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
- Quan hệ tài chính của doanh nghiệp với các tổ chức xã hội. 
-Quan hệ thanh toán, trong việc doanh nghiệp đầu tư vốn vào 
doanh nghiệp hoặc tổ chức kinh tế khác. 
Doanh 
nghiệp 
Góp hay 
đầu tư vốn 
Nhận phần lãi 
được chia 
Thanh toán 
khi rút vốn 
trực tiếp 
Các 
doanh 
nghiệp 
và tổ 
chức 
kinh tế 
khác 
Doanh 
nghiệp 
Góp hay 
đầu tư vốn 
Nhận phần lãi 
được chia 
Thanh toán 
khi rút vốn 
trực tiếp 
Các 
doanh 
nghiệp 
và tổ 
chức 
kinh tế 
k ác
Doanh 
nghiệp 
Các tổ 
chức xã 
hội 
Tài trợ 
11 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
c. Quan hệ tài chính giữa DN và người lao động trong doanh 
nghiệp. 
Doanh 
nghiệp 
Trả tiền công 
hay tiền lương 
Thưởng phạt 
vật chất 
Người 
lao 
động 
12 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
Doanh 
nghiệp 
Đầu tư, góp vốn 
hoặc rút vốn 
Phân chia lợi nhuận 
sau thuế 
Trách nhiệm đối với 
Khoản nợ và các nghĩa vụ TC 
khác của DN 
Thanh toán khi nhượng bán, 
thanh lý DN 
Chủ sở 
hữu doanh 
nghiệp 
d. Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp và chủ sở hữu doanh 
nghiệp. 
13 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
Doanh 
nghiệp 
Phân phối kết quả 
Doanh 
nghiệp 
e. Quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp 
Tạm ứng 
14 
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp 
 Khái niệm tài chính doanh nghiệp: 
- Về bản chất: 
- Về hình thức: 
1.1.2.Các quyết định tài chính của 
doanh nghiệp 
16 
1.1.2.Các quyết định tài chính chủ yếu của DN 
1.1.2.1. Quyết định tài chính dài hạn. 
a. Quyết định đầu tư vốn 
b. Quyết định tài trợ vốn 
c. Quyết định phân phối lợi nhuận 
1.1.2.2. Quyết định tài chính ngắn hạn 
a. Quyết định dự trữ vốn bằng tiền 
b. Quyết định về nợ phải thu 
c. Quyết định về chiết khấu thanh toán 
d. Quyết định về dự trữ vốn tồn kho 
e. Quyết định tài chính ngắn hạn khác như: trích lập dự 
phòng, khấu hao 
1.2. QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 
18 
1.2.1. Khái niệm quản trị tài chính doanh nghiệp 
 Khái niệm: 
19 
1.2. 2. Vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp 
1. Huy động vốn đảm bảo cho các hoạt động của 
doanh nghiệp diễn ra bình thường và liên tục. 
2. Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm, hiệu quả, góp 
phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh 
của doanh nghiệp. 
3. Kiểm tra, giám sát một cách toàn diện các mặt 
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 
20 
a. Tham gia đánh giá, lựa chọn quyết định đầu tư. 
Đánh giá, lựa chọn 
(Trên góc độ tài chính) 
Dự án đầu tư hoặc các khoản đầu 
tư dài hạn khác 
Nhu cầu vốn Đầu tư Lợi ích do 
Đầu tư mang lại 
Rủi ro trong đầu tư 
Quyết định đầu tư được lựa chọn 
 hay loại bỏ 
1.2.3. Nội dung quản trị tài chính doanh nghiệp 
21 
1. Nội dung tài chính doanh nghiệp 
b. Xác định nhu cầu vốn, tổ chức huy động các nguồn vốn để 
đáp ứng cho các hoạt động của doanh nghiệp. 
Hoạt động của doanh nghiệp. 
-Đầu tư 
 -Sản xuât kinh doanh 
- 
 Nhu cầu vốn 
Cần bao nhiêu vốn? 
Nguồn vốn huy động 
Lấy vốn từ đâu? 
Nguồn vốn bên trong 
Nguồn vốn bên ngòai 
Vấn đề cần xem xét 
- Cơ cấu nguồn vốn 
- Chi phí SD vốn 
- Điểm lợi và bất lợi 
- v.v.v 
Hình thức và 
phương pháp huy động vốn 
22 
1.2.3. Nội dung quản trị tài chính doanh nghiệp 
c. Sử dụng có hiệu quả số vốn hiện có, quản lý chặt chẽ các 
khoản thu, chi và đảm bảo khả năng thanh toán của doanh 
nghiệp. 
Số vốn 
hiện có 
- Giải phóng kịp thời 
số vốn bị ứ đọng 
- Tăng vòng quay vốn 
- Huy động tối đa vào 
SXKD 
- Cân nhắc đầu tư 
Thu Vốn bằng tiền Chi 
Khả năng 
thanh toán 
23 
1.2.3. Nội dung quản trị tài chính doanh nghiệp 
d. Thực hiện tốt việc phân phối lợi nhuận, trích lập và sử dụng 
các quỹ của DN 
Phân phối 
lợi nhuận sau thuế 
Lợi ích ngắn hạn 
- Trả cho chủ sở hữu 
- Cải thiện đời sống và 
khuyến khích vật chất đối 
với người lao động, nhà 
quản lý 
Lợi ích dài hạn 
- Dự phòng tài chính 
- Lợi nhuận để lại tái đầu 
tư 
Tối đa hoá giá trị 
của doanh nghiệp 
24 
1.1.3. Nội dung quản trị tài chính doanh nghiệp 
e. Đảm bảo kiểm soát thường xuyên tình hình hoạt động của 
DN, định kỳ phân tích tài chính doanh nghiệp. 
Thu, chi tiền 
tiền tệ hàng ngày 
Tình hình thực hiện 
các chỉ tiêu TC 
Phân tích 
tài chính 
Kiểm soát hoạt động của DN 
- Tổng quát, toàn diện 
- Thường xuyên 
Đề ra biện pháp 
- Kịp thời 
- Thích ứng 
25 
1.2.3. Nội dung quản trị tài chính doanh nghiệp 
g. Thực hiện kế hoạch hoá tài chính 
Hoạt động 
tài chính 
Dự báo Điều chỉnh Lập kế hoạch 
Giải pháp 
chủ động 
Sự biến động của thị trường và 
các biến động khác 
1.2.4.Giá trị doanh nghiệp và mục tiêu 
của quản trị tài chính doanh nghiệp 
27 
1.2.4.Giá trị doanh nghiệp và mục tiêu của quản trị 
tài chính doanh nghiệp 
1.2.4.1. Khái niệm giá trị doanh nghiệp: 
•Giá trị doanh nghiệp 
* Cách xác định giá trị doanh nghiệp: 
V là giá trị doanh nghiệp 
CFt là dòng tiền doanh nghiệp mang lại cho nhà đầu tư 
r là tỷ suất chiết khấu (tỷ suất sinh lời đòi hỏi của nhà đầu tư) 

n
t
t
t
r
CF
V
1 )1(
28 
1.2.4.Giá trị doanh nghiệp và mục tiêu của quản trị 
tài chính doanh nghiệp 
1.2.4.2. Mục tiêu của quản trị tài chính doanh nghiệp. 
•Mục tiêu của quản trị tài chính: 
* Để tối đa hóa giá trị thị trường của doanh nghiệp thì nhà 
quản trị tài chính cần thiết phải xử lý được hài hòa mối quan 
hệ giữa rủi ro và tỷ suất sinh lời cho chủ sở hữu trong việc ra 
quyết định tài chính doanh nghiệp. 
29 
1.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị tài chính 
doanh nghiệp 
1.2.5.1. Hình thức pháp lý tổ chức doanh nghiệp 
* Luật DN 2005 ở VN quy định có 4 loại hình pháp lý tổ chức 
doanh nghiệp là: 
+ DN tư nhân 
+ Công ty hợp danh 
+ Công ty TNHH (1 thành viên và hai thành viên trở lên) 
+ Công ty cổ phần. 
* Hình thức pháp lý có tác động đến việc huy động vốn, đầu 
tư vốn và phân phối lợi nhuận của mỗi hình thức pháp lý 
doanh nghiệp. 
30 
1.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị tài chính 
doanh nghiệp 
1.2.5.2. Đặc điểm kinh tế- kỹ thuật của ngành kinh doanh 
- Mỗi ngành kinh doanh có đặc điểm riêng về mặt kinh tế và 
kỹ thuật. 
- Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật ảnh hưởng rất lớn đến tài chính 
và quản trị tài chính của doanh nghiệp. 
Tính chất 
ngành kinh doanh 
Cơ cấu 
tài sản 
Rủi ro 
kinh doanh 
Cơ cấu chi phí 
kinh doanh 
Tốc độ chu 
chuyển vốn 
Cơ cấu nguồn vốn 
31 
1.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị tài chính 
doanh nghiệp 
* Ảnh hưởng của tính chất thời vụ và chu kỳ sản xuất kinh 
doanh 
Tính chất thời vụ và chu kỳ SXKD 
Nhu cầu vốn lưu động giữa 
các thời kỳ trong năm 
Sự cân đối thu và chi tiền tệ 
giữa các thời kỳ trong năm 
32 
1.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị tài chính 
doanh nghiệp 
1.2.5.3. Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp 
- Cơ sở hạ tầng của nền kinh tế. 
- Tình trạng của nền kinh tế 
- Lãi suất thị trường 
- Lạm phát 
- Chính sách kinh tế và tài chính của nhà nước đối với doanh 
nghiệp 
- Mức độ cạnh tranh 
- Thị trường tài chính và hệ thống các trung gian tài chính. 
33 
1.2.5.Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị tài chính 
doanh nghiệp 
1.2.5.3. Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp 
Môi trường 
kinh doanh 
Những ràng buộc và 
thách thức 
Những cơ hội 
Khả năng 
thích ứng 
Doanh nghiệp Khả năng 
chớp cơ hội 
1.3.Giám đốc tài chính doanh nghiệp 
35 
1.3.Giám đốc tài chính doanh nghiệp 
* Vị trí của Giám đốc tài chính doanh nghiệp 
Giám đốc kinh 
doanh 
Giám đốc tài 
chính (CFO) 
Giám đốc sản 
xuất 
Kế toán trưởng Trưởng phòng tài chính 
Đầu tư vốn và 
quản lý sử 
dụng vốn 
Phân phối 
lợi nhuận 
Phân tích và 
lập kế hoạch tài 
chính 
Huy động vốn 
Lập Báo cáo 
tài chính 
Kế toán 
 quản trị 
Kiểm soát 
nội bộ 
Kế toán 
 tài chính 
Tổng Giám đốc 
Hội đồng quản trị