Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 32: Chuyển hoá

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
SINH HỌC 8
? Tế bào trao đổi chất với môi 
trường trong cơ thể như thế nào?
Đáp án:
- Tế bào tiếp nhận các chất dinh dưỡng và 
ôxi từ máu và nước mô sử dụng cho các 
hoạt động sống. Đồng thời thải vào máu 
khí cacbônic và các sản phẩm thải.
Kiểm tra bài cũ:
I. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
CHUYỂN HOÁBÀI 32
Thế nào là sự chuyển hoá?
Chuyển hoá là quá trình biến đổi các chất đơn 
giản đã được hấp thụ thành các chất đặc 
trưng có cấu trúc phức tạp và tích luỹ năng 
lượng, đồng thời xảy ra sự oxy hoá các chất 
phức tạp thành các chất đơn giản và giải 
phóng năng lượng.
Vậy sự chuyển hoá vật chất và năng 
lượng xảy ra ở đâu?
Chất 
dinh 
dưỡng 
đã hấp 
thụ
Ôxi
TẾ BÀO
Chuyển hoá vật chất và năng 
lượng
* Tổng hợp chất
* Tích luỹ năng 
lượng
* Phân giải chất
* Giải phóng năng 
lượng
 Khí cacbonic
Chất thải
Hình 32-1. Sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng
Quan sát sơ đồ hình 32-1, hãy cho biết sự chuyển hoá vật 
chất và năng lượng ở tế bào gồm những quá trình nào??
Đồng hoá Dị hoá
Gluxít (chất đặc 
trưng) Enzim
Đường 
đôi
Đường đơn
Enzim
Axít amin
Enzim
Enzim
Peptít
Enzim
Protein (chất đặc 
trưng)
Axít béo và glixerin
Enzim
Giọt lipít nhỏ Lipít đặc trưng
Các quá trình đồng hoá
Gluxít (chất đặc trưng) 
Oxi hoá
Protein (chất đặc trưng)
Lipít đặc trưng
CO2
Oxi hoá
CO2
Chất cặn bã
CO2
Chất cặn bã
Oxi hoá
Các quá trình dị hoá
Nhóm 4: Nêu mối quan hệ giữa đồng hoá và dị hoá.
Hoạt động nhóm:
Nhóm 1: Hãy cho biết thế nào là đồng hoá? Thế nào là 
dị hoá?
Nhóm 2: Lập bảng so sánh đồng hoá và dị hoá
Nhóm 3: Nguyên liệu của quá trình dị hoá lấy từ 
đâu? 
Năng lượng được giải phóng trong dị hoá được sử 
 dụng vào hoạt động nào?
Quan sát các quá trình đồng 
hoá và dị hoá trên
Đáp án:
Gluxít (chất đặc 
trưng) Enzim Đường đôiĐường đơn Enzim
Axít amin
Enzim
Enzim
Peptít
Enzim
Protein (chất đặc 
trưng)
Axít béo và glixerin
Enzim
Giọt lipít nhỏ Lipít đặc trưng
 Đồng hoá là quá trình tổng hợp từ các chất đơn giản thành
 các chất phức tạp đặc trưng của cơ thể và tích luỹ năng lượng.
Gluxít (chất đặc 
trưng) Oxi hoá
Protein (chất đặc 
trưng)
Lipít đặc trưng
CO2
Oxi hoá CO2
Chất cặn bã
CO2
Chất cặn bã
Oxi hoá
 Dị hoá là quá trình phân giải các chất phức tạp thành các 
sản phẩm đơn giản và giải phóng năng lượng.
Gluxít (chất đặc 
trưng) Protein (chất đặc trưng)
Lipít đặc trưng
 Nguyên liệu của quá trình dị hoá lấy từ các sản phẩm của 
quá trình đồng hoá (Gluxít, Protein, Li pít,.)
Năng lượng được giải phóng của quá trình dị hoá cung 
cấp cho hoạt động của tế bào:
 + Sinh công
 + Đồng hoá (tổng hợp chất mới)
 + Toả nhiệt
Đồng hoá Dị hoá
Tổng hợp các chất Phân giải các chất
Tích luỹ năng lượng Giải phóng năng 
lượng 
Giống nhau Xảy ra trong TB Xảy ra trong TB
Khác nhau
 Đồng hoá và dị hoá đối lập mâu thuẫn với nhau nhưng
 thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau. 
Nếu không có đồng hoá thì không có nhiên liệu cho dị 
hoá và ngược lại nêu không có dị hoá thì không có năng 
lượng cho hoạt động đồng hoá.
? Tỉ lệ đồng hoá và dị hoá trong cơ thể ở những độ tuổi và 
trang thái khác nhau thay đổi như thế nào?
Tỉ lệ giữa đồng hoá và dị hoá trong cơ thể ở những độ 
tuổi và trạng thái khác nhau:
- Lứa tuổi: 
+ Trẻ em: Đồng hoá Dị hoá
 + Người già: Đồng hoá < Dị hoá 
-Trạng thái: 
+ Lúc lao động: Đồng hoá < Dị hoá 
+ Lúc nghỉ ngơi: Đồng hoá Dị hoá
Kết luận: Đồng hoá và dị hoá luôn phụ thuộc vào lứa tuổi, 
giới tính và trạng thái cơ thể.
Chất 
dinh 
dưỡng 
đã hấp 
thụ
Ôxi
TẾ BÀO
Chuyển hoá vật chất và năng lượng
* Tổng hợp chất
* Tích luỹ năng 
lượng
* Phân giải chất
* Giải phóng năng 
lượng
 Khí cacbonic
Chất thải
Sơ đồ quá trinh trao đổi chất ở tế bào
Đồng hoá Dị hoáTẾ BÀO
Hình 32-1. Sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng
? Quan sát hai sơ đồ trên hãy phân biệt: Trao đổi chất ở tế bào với sự chuyển hoá vật chất
 và năng lượng?
Sự trao đổi chất ở tế 
bào là quá trình trao đổi 
chất giữa tế bào với môi 
trường.
Chuyển hoá là quá trình 
biến đổi có tích luỹ và 
giải phóng năng lượng.
Trao đổi chất là biểu hiện bên ngoài của quá trình trao đổi 
vật chất và năng lượng.
Chuyển hoá bao gồm hai mặt của đồng hoá và dị hoá là 
quá trình biến đổi có tích luỹ và giải phóng năng lượng.
I. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
CHUYỂN HOÁBÀI 32
II. CHUYỂN HOÁ CƠ BẢN 
? Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu thụ năng lượng không? Tại sao?Em hiểu chuyển hoá cơ bả là gì? Cho biết đơn vị của chuyể hoá cơ bản ?Nêu ý ng ĩa của c uyển hoá cơ bản?
III. ĐIỀU HOÀ SỰ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG.
?Em hãy cho biết có những hình thức điều hoà chuyển hoá vật chất và năng lượng nào?
Ví dụ:
Glucozơ GlycozenHoocmôn Insulin
Glucagôn
cỦNG CỐ 
+Hãy giải thích vì sao nói thực chất quá trình trao đổi chất là sự chuyển hóa vật chất và năng lượng?
*Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào gồm quá trình tổng hợp các sản phẩm đặc trưng cho tế bào của cơ thể, tiến hành song song