Bài giảng Quản lý học - Chương 1: Tổng quan về quản lý các tổ chức - Nguyễn Quang Huy

 Quản lý học
 (Management)
 Giảng viên: Th.S Nguyễn Quang Huy
 Email: huy.nguyen.anu@gmail.com
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 1
 CHƯƠNG 1
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Tổ chức và các loại hình tổ chức
  Tổ chức
  Đặc trưng của tổ chức
  Bao gồm nhiều người, có mối quan hệ với nhau
  Là công cụ để thực hiện mục đích của chủ thể nhất định
  Có cách thức hoạt động nhất định để đạt được mục đích
  Phải thu hút và phân bổ nguồn lực để đạt được mục đích
  Hoạt động trong mối quan hệ với các tổ chức khác
  Mọi tổ chức đều cần các nhà quản lý
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 2
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các hoạt động cơ bản của tổ chức
 (Theo quá trình)
 Nghiên cứu và dự báo môi trường
 Tìm kiếm và huy động các nguồn vốn
 Tìm kiếm các yếu tố đầu vào
 Sản xuất: Tạo ra các sản phẩm và dịch vụ của tổ chức
 Cung cấp các sản phẩm và dịch vụ cho khách hàng
 Thu lợi ích và phân phối lợi ích
 Đổi mới và hoàn thiện quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm
 và dịch vụ
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 3
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các hoạt động cơ bản của tổ chức
 (Theo lĩnh vực)
 Hoạt động sản xuất
 Hoạt động tài chính
 Hoạt động nhân sự
 Hoạt động R&D
 Hoạt động Marketing
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 4
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các loại hình tổ chức theo sở hữu
  Tổ chức do cá nhân nắm giữ
  Tổ chức công
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 5
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các loại hình tổ chức theo mục tiêu của tổ chức
  Tổ chức hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận
  Tổ chức phi lợi nhuận
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 6
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các loại hình tổ chức theo lĩnh vực hoạt động
  Tổ chức hoạt động trong lĩnh vực sản xuất
  Tổ chức hoạt động cung cấp dịch vụ
  Tổ chức hoạt động cung cấp thông tin
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 7
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các loại hình tổ chức theo tính chất mối quan hệ
  Tổ chức chính thức: các thành viên được xác định
 rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách
 nhiệm; có cơ cấu tổ chức rõ ràng
  Tổ chức phi chính thức: hình thành qua mối quan
 hệ cá nhân, có chung quan điểm, tư tưởng, sở
 thích: Hội cây cảnh, CLB cầu lông, 
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 8
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Quản lý?
 Là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng nhằm đạt được
 những mục tiêu nhất định trong điều kiện môi trường biến động.
 Các dạng quản lý
  quản lý giới vô sinh: nhà xưởng, vật tư, máy móc,..
  quản lý giới sinh vật: cây trồng, vật nuôi,..
  quản lý xã hội loài người: doanh nghiệp, gia đình,..
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 9
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Quản lý tổ chức
 Quản lý tổ chức là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và
 kiểm tra các nguồn lực, các hoạt động của tổ chức nhằm đạt
 được mục đích của tổ chức với kết quả và hiệu quả cao trong
 điều kiện môi trường biến động.
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 10
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Phương diện tổ chức – kỹ thuật của quản lý tổ chức
 Quản lý là làm gì?
 Đối tượng của quản lý là gì?
 Quản lý được tiến hành khi nào?
 Mục đích của quản lý là gì?
=> Theo phương diện tổ chức kỹ thuật, hoạt động quản lý là
tương đối thống nhất ở các tổ chức
 4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 11
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Phương diện kinh tế - xã hội của quản lý tổ chức
 Tổ chức được thành lập và hoạt động vì mục đích gì?
 Ai nắm quyền lãnh đạo và điều hành tổ chức?
 Đối tượng và khách thể quản lý là ai?
 Giá trị gia tăng nhờ hoạt động quản lý thuộc về ai?
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 12
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Chức năng quản lý
 Để quản lý, chủ thể quản lý phải thực hiện nhiều loại
 công việc khác nhau- gọi là các chức năng quản lý.
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 13
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các chức năng quản lý theo quá trình
  Lập kế hoạch
  Tổ chức
  Lãnh đạo
  Kiểm tra
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 14
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Các chức năng quản lý theo lĩnh vực
  quản lý sản xuất
  quản lý tài chính
  quản lý nguồn nhân lực
  quản lý Marketing
  quản lý R&D
  quản lý chất lượng
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 15
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 quản lý sản quản lý tài quản lý quản lý quản lý 
 xuất chính nguồn marketi R&D
 nhân lực ng
 Lập kế 
 hoạch + + + + +
 Tổ chức + + + + +
 Lãnh đạo + + + + +
 Kiểm tra + + + + +
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 16
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 => Trong tất cả các lĩnh vực hoạt động của tổ chức:
 lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực tài chính, lĩnh vực
 marketing, lĩnh vực R&D, các nhà quản lý đều phải
 thực hiện 4 chức năng: lập kế hoạch, tổ chức, lãnh
 đạo và kiểm tra.
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 17
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Quản lý vừa là một khoa học, vừa là một nghệ
 thuật, vừa là một nghề
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 18
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Tính khoa học của hoạt động quản lý
  Quản lý tổ chức fải tuân theo các quy luật tự nhiên, kinh tế,
 tâm lý, xã hội; tuân thủ các nguyên tắc quản lý
  Đòi hòi nhà quản lý phải vận dụng các phương pháp quản lý,
 các công cụ quản lý hiện đại; các tiến bộ cuả KHCN
  Quản lý tổ chức phải dựa trên các điều kiện cụ thể của tổ
 chức và của môi trường
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 19
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Tính nghệ thuật của hoạt động quản lý
  Phụ thuộc vào kinh nghiệm, trình độ, phong cách làm việc,
 bản lĩnh của nhà quản lý
  Đòi hỏi nhà quản lý phải hiểu biết về tâm lý, có khả năng làm
 việc với con người
  Phụ thuộc vào việc vận dụng linh hoạt các phương pháp và
 các công cụ quản lý
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 20
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Quản lý là một nghề
  Có những kỹ năng nhất định
  Có thể đào tạo các kỹ năng quản lý
  Có thể tuyển dụng các nhà quản lý
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 21
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Nhà quản lý
 Là người thực hiện các chức năng quản lý nhằm đảm
 bảo cho tổ chức đạt được những mục đích của mình
 với kết quả và hiệu quả cao.
 - Có quyền hạn nhất định (quyền ra quyết định)
 - Có những công việc cần thực hiện
 - Có những nghiệp vụ nhất định
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 22
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Phân loại nhà quản lý
 Các nhà quản lý cấp cao
 Các nhà quản lý cấp trung 
 Các nhà quản lý cấp cơ sở
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 23
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Nhà quản lý cấp cao
 Là cấp quản lý cao nhất, quyết định chiến lược, chính
 sách, chỉ đạo mối quan hệ của tổ chức với môi trường
 (HĐQT, ban GĐ)
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 24
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Nhà quản lý cấp trung
 Chịu trách nhiêm quản lý những bộ phận, phân hệ nhất
 định của tổ chức; họ có nhà quản lý cấp cao hơn và nhà
 quản lý cấp thấp hơn. Một tổ chức có thể không có hoặc
 có nhiều cấp nhà quản lý cấp trung.
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 25
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Nhà quản lý cấp cơ sở
 Là cấp quản lý thấp nhất, đó là người chịu trách
 nhiêm trước công việc của những người lao động
 trực tiếp, họ không có nhà quản lý cấp thấp hơn
 Chú ý: Đây là cách phân chia mang tính tương đối
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 26
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Yêu cầu về kỹ năng đối với các nhà quản lý
 Kỹ năng kỹ thuật (technical skills)
 Kỹ năng thực hiện các mối quan hệ con người (human
 skills)
 Kỹ năng nhận thức – hay kỹ năng tư duy và ra quyết
 định (conceptual skills)
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 27
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Kỹ năng kỹ thuật
 Là kiến thức trong lĩnh vực chuyên môn của mình để
 thực hiện công tác quản lý.
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 28
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Kỹ năng thực hiện các mối quan hệ con người
 Là khả năng làm việc với người khác:
 Đánh giá đúng con người (năng lực, sở trường, tính cách,)
 Có khả năng giành quyền lực và tạo ảnh hưởng
 Có khả năng giao tiếp, đàm phán
 Có khả năng làm việc nhóm và XD nhóm làm việc hiệu quả
 Có khả năng chủ trì các cuộc họp
 Có khả năng giải quyết các mâu thuẫn tập thể
 Quản lý thời gian có hiệu quả
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 29
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Kỹ năng nhận thức (tư duy và RQĐ)
 Là khả năng phân tích, phát hiện và giải quyết các vấn đề
 phức tạp trong tổ chức. Có khả năng dự đoán những thuận
 lợi, khó khăn, khả năng đối mặt với những khó khăn,
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 30
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 % 
 Kỹ năng kỹ thuật
 công 
 việc
 Kỹ năng làm việc với con 
 người
 Kỹ năng nhận thức
 Cấp cao Cấp trung Cấp cơ sở
 Mối quan hệ giữa cấp cán bộ quản lý với kỹ 
 năng quản lý 
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 31
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Vai trò của nhà quản lý
 Vai trò liên kết
 Vai trò thông tin
 Vai trò quyết định
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 32
 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CÁC TỔ CHỨC
 Phong cách làm việc (lãnh đạo) của nhà quản lý
 Phong cách độc đoán
 Phong cách dân chủ
 Phong cách tự do
=> Mỗi phong cách lãnh đạo đều có ưu, nhược điểm riêng và phù
hợp với 1 số tổ chức nhất định hoặc 1 số giai đoạn phát triển của tổ
chức. Không có phong cách lãnh đạo hiệu quả cho mọi tổ chức và
mọi giai đoạn phát triển của nó.
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 33
4/14/2014 Th.S Nguyễn Quang Huy 34