Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 7: Sổ kế toán & các hình thức kế toán

CHƯƠNG 7
SỔ KẾ TOÁN & 
CÁC HÌNH THỨC 
KẾ TOÁN
MỤC TIÊU HỌC TẬP
www.themegallery.com
Sau khi nghiên cứu, người học có thể nắm được:
1. Khái niệm và các yêu cầu của sổ kế toán;
2. Các loại sổ kế toán;
3. Kỹ thuật ghi sổ, sửa sổ kế toán;
4. Các hình thức kế toán áp dụng tại các doanh nghiệp.
- Nhật ký-Sổ cái
- Nhật ký chung
- Chứng từ ghi sổ
- Nhật ký chứng từ
NỘI DUNG
www.themegallery.com
7.1 SỔ KẾ TOÁN
7.2 CÁC HÌNH THỨC KẾ TOÁN
Tài liệu tham khảo:
- TS. Lê Thị Thanh Hà, TS. Trần Thị Kỳ, Giáo trình
Nguyên lý kế toán – Trường Đại học Ngân hàng
Tp.HCM, nhà xuất bản Thống kê, năm 2011
- PGS,TS. Võ Văn Nhị, Nguyên lý kế toán –
Trường Đại học Kinh Tế Tp.HCM, nhà xuất bản Đại học
Kinh Tế Tp.HCM, năm 2013
- Bộ Tài chính, Thông tư 200/2014, Chế độ kế toán
doanh nghiệp
- Chính phủ, Luật Kế toán, năm 2003
- Chính phủ, Nghị định số 129/2004/NĐ-CP ngày
31/5/2004 của Chính phủ, năm 2004
- Website của Bộ Tài chính : www.mof.gov.vn
57. 1 SỔ KẾ TOÁN
67.1.1.1 Khái niệm
Sổ kế toán là những quyển sổ hoặc tờ sổ được xây
dựng theo mẫu, có liên hệ chặt chẽ với nhau dùng
để ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trên cơ
sở số liệu của chứng từ kế toán
Sổ kế toán là biểu hiện vật chất cụ thể của
phương pháp tài khoản
Ghi chép trên sổ kế toán là sự thể hiện nguyên lý
của phương pháp ghi sổ kép
7.1.1. Khái niệm và yêu cầu đối với sổ kế toán
77.1.1.1 Khái niệm
Lưu ý: Trường hợp Sổ kế toán lập trên máy vi tính 
cũng phải thể hiện đầy đủ các chỉ tiêu quy định cho 
từng mẫu sổ. Cuối kỳ kế toán (tháng, quý, năm), sau 
khi đã hoàn tất việc khoá sổ theo quy định cho từng loại 
sổ, đơn vị phải in ra giấy toàn bộ sổ kế toán tổng hợp, 
sổ kế toán chi tiết và phải đóng thành từng quyển, ký 
tên, đóng dấu, xác nhận của Thủ trưởng đơn vị như sổ 
lập bằng tay.
7.1.1. Khái niệm và yêu cầu đối với sổ kế toán
87.1.1.2. Yêu cầu đối với sổ kế toán
 Kết cấu khoa học, hợp lý, đảm bảo thuận tiện cho việc ghi
chép, hệ thống hóa, tổng hợp thông tin
Mỗi đơn vị có một hệ thống sổ kế toán cho một kỳ kế toán căn
cứ vào hệ thống sổ kế toán của BTC
Thuận tiện trong ứng dụng các phương tiện kỹ thuật
Sổ kế toán phải đảm bảo những nội dung chủ yếu như ngày
tháng ghi sổ, số hiệu và ngày tháng của chứng từ dùng làm căn
cứ ghi sổ, số tiền và nội dung của nghiệp vụ kinh tế phát sinh, số
dư đầu kỳ, số phát sinh trong kỳ, số dư cuối kỳ
7.1.1. Khái niệm và yêu cầu đối với sổ kế toán
97.1.2. Các loại sổ kế toán
Mỗi đơn vị kế toán chỉ có một hệ thống sổ kế toán
cho một kỳ kế toán năm
 Sổ kế toán có nhiều loại. Có thể phân loại sổ kế
toán theo các tiêu thức sau:
- Theo phương pháp ghi chép
- Theo nội dung ghi chép
- Theo kết cấu (cấu trúc) sổ
- Theo hình thức tổ chức sổ
www.themegallery.com
PP ghi 
chép 
ND ghi 
chép
Cấu 
trúc sổ
Hình 
thức sổ
• Sổ ghi theo 
trình tự thời 
gian
• Sổ ghi theo 
hệ thống
• Sổ liên hợp
• Sổ tờ rời 
• Sổ đóng 
thành 
quyển 
• Sổ kế 
toán tổng 
hợp
• Sổ kế 
toán chi 
tiết
• Sổ theo kiểu
một bên
• Sổ theo kiểu
hai bên
• Sổ theo loại
bàn cờ
7.1.2. Các loại sổ kế toán
11
7.1.3. Kỹ thuật mở sổ, ghi sổ, khóa sổ và 
sửa sổ kế toán
7.1.3.1. Mở sổ
7.1.3.2. Ghi sổ
7.1.3.3. Khóa sổ kế toán
7.1.3.4. Sửa sổ kế toán
12
7.1.3. Kỹ thuật mở sổ, ghi sổ, khóa sổ và 
sửa sổ kế toán
7.1.3.1. Mở sổ
 Sổ kế toán phải mở vào đầu kỳ kế toán năm.
Đối với những đơn vị kế toán mới thành lập, sổ kế
toán phải mở kể từ ngày thành lập.
Đầu niên độ kế toán, căn cứ vào số dư cuối kỳ trước
và yêu cầu quản lý cụ thể của từng đối tượng kế toán
trong kỳ, để xây dựng mẫu sổ và ghi số dư đầu kỳ vào
sổ, có thể đóng thành quyển hoặc tờ rời. 
Người đại diện theo pháp luật và kế toán trưởng phải
có trách nhiệm ký duyệt trước khi sử dụng
13
7.1.3. Kỹ thuật mở sổ, ghi sổ, khóa sổ và 
sửa sổ kế toán
7.1.3.2. Ghi sổ
 Mọi số liệu ghi trên sổ kế toán bắt buộc phải có chứng từ hợp
pháp, hợp lệ chứng minh.
 Sổ kế toán phải ghi kịp thời, rõ ràng, đầy đủ theo các nội dung 
của sổ. Số liệu, thông tin ghi vào sổ kế toán phải chính xác, 
trung thực, đúng với sổ kế toán.
 Số liệu ghi trên sổ kế toán của năm sau phải kế tiếp số liệu ghi
trên sổ kế toán năm trước liền kề. Sổ kế toán phải ghi liên tục
từ khi mở sổ đến khi khoá sổ
 Ghi bằng tay: ghi bằng bút mực, không ghi xen thêm vào phía
trên hoặc phía dưới, không ghi chồng lên nhau, không ghi cách
dòng
 Ghi sổ bằng máy vi tính: DN được lựa chọn mua hoặc tự xây
dựng hình thức kế toán trên máy vi tính cho phù hợp.
14
7.1.3. Kỹ thuật mở sổ, ghi sổ, khóa sổ và 
sửa sổ kế toán
7.1.3.3. Khóa sổ kế toán
Đơn vị kế toán phải khóa sổ kế toán trước khi lập báo 
cáo tài chính và các trường hợp khóa sổ kế toán khác 
theo quy định của pháp luật ( Kiểm kê đột xuất, sát nhập 
chia tách, chuyển hình thức sở hữu, đình chỉ hoạt động, 
giải thể DN . . .)
Cuối kỳ, khóa sổ bằng cách gạch ngang từ trái sang 
phải, cộng số phát sinh trong kỳ và tính ra số dư cuối kỳ 
trên sổ.
Công việc thực hiện bao gồm: Cộng