Bài giảng Nguyên lý kế toán - Bài 5: Kế toán một số quá trình hoạt động kinh doanh - Trần Thế Nữ

1BÀI 5
KẾ TOÁN MỘT SỐ QUÁ TRÌNH 
HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
TS. Trần Thế Nữ
Bộ môn Kế toán, Khoa Tài chính - Ngân hàng
2• Kế toán quá trình mua hàng;
• Kế toán quá trình sản xuất;
• Kế toán quá trình tiêu thụ và xác định kết quả
kinh doanh.
Nội dung chính
3• Vài nét về thuế Giá trị gia tăng(GTGT):
Thuế GTGT là loại thuế đánh trên giá trị gia tăng của hàng hoá dịch vụ
qua các khâu sản xuất, lưu thông và tiêu dùng.
• Thuế GTGT ở khâu mua hàng:
Doanh nghiệp đã trả tiền thuế cho người bán tại thời điểm mua hàng,
do đó phải thu lại khoản này từ Ngân sách nhà nước Khoản phải thu
 phản ánh trên tài khoản tài sản (TK133 "thuế GTGTđược khấu trừ")
• Thuế GTGT ở khâu bán hàng:
Khi bán hàng doanh nghiệp thu thuế từ người mua. Do đó, phải trả lại
cho nhà nước khoản phải trả tài khoản nguồn vốn (TK 333 - thuế
và các khoản phải nộp Nhà nước).
Lưu ý về Thuế GTGT
4KẾ TOÁN QUÁ TRÌNH MUA VẬT TƯ, HÀNG HÓA
TK 133
TK111, TK112, TK331 TK152, TK 153, TK 156, TK211
TK 151
Vật tư, hàng hóa
đó về nhập kho
Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ phát 
sinh khi mua vật tư, hàng hóa
Mua vật tư, hàng hóa mua, nhập kho, giá mua 
chưa thuế giá trị gia tăng + chi phí liên quan
Mua vật tư, hàng 
hóa mua chưa về
nhập kho 
(đang đi đường)
5Ví dụ
• Mua một lô hàng trị giá chưa thuế 900.000, VAT 10%, 
tiền hàng chưa thanh toán. Hàng về nhập kho đủ. Chi 
phí vận chuyển về nhập kho đã thanh toán bằng tiền 
gửi NH, tổng giá 22.000- đã có VAT 10%.
• Mua một lô hàng trị giá 600.000, VAT 10% tiền mua đã 
thanh toán bằng TGNH. Chi phí vận chuyển đã thanh 
toán bằng tiền mặt 11.000- đã có VAT 10%. Khi nhập 
kho phát hiện ra thiếu 10.000 tiền hàng chưa rõ lý do.
6KẾ TOÁN QUÁ TRÌNH TIÊU THỤ
TK 155, 156
TK 632
TK 157
Kế toán giá vốn hàng bán Kế toán doanh thu bán hàng
Tổng giá
thanh 
toán
TK 511
TK 333.1
Doanh thu
Giá vốn 
của hàng 
gửi bán đã 
bán được
Trị giá hàng
gửi bán
Thuế giá trị gia 
tăng phải nộp
Giá vốn hàng bán
TK 112,131,...
7Ví dụ
1) Xuất kho chuyển một lô hàng cho công ty B, giá xuất 
kho 500.000, giá bán chưa thuế 700.000, thuế GTGT 
10%, khách hàng chưa nhận được hàng.
2) Xuất bán một lô hàng cho công ty A trị giá vốn 
950.000, giá bán chưa thuế 1.200.000, VAT 10%. 
Người mua chưa thanh toán.
3) Công ty B nhận đủ hàng DN chuyển ở câu (1), đã 
chuyển khoản trả tiền cho doanh nghiệp, doanh 
nghiệp đã viết hóa đơn cho công ty B.
8• Chi phí sản xuất 
được tập hợp theo 
phân xưởng, sản 
phẩm,. 
• Chi phí chung cho 
nhiều đối tượng 
phải phân bổ trước 
khi tính giá thành
TK 214,112,111, TK 627
TK 622
TK 621
Tập hợp chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp
Tập hợp chi phí nhân
công trực tiếp
Tập hợp chi phí
sản xuất chung
TK 152
TK 334,338
KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT
9KẾ TOÁN TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
TK 154
TK 627
TK 622
TK 621
Kết chuyển chi 
phí NVL trực tiếp
Kết chuyển chi 
phí NC trực tiếp
Kết chuyển chi 
phí SXC
Giá thành = CPSX dd đầu kỳ + CPSX phát sinh trong kỳ - CPSX dd cuối kỳ
Đánh giá sản phẩm dở dang:
- Theo nguyên vật liệu chính;
- Theo 50% chi phí chế biến;
-Theo PP ước lượng hoàn thành 
tương đương
- Theo định mức;
10
KẾ TOÁN THÀNH PHẨM
Thành phẩm hoàn 
thành:
- Nhập kho;
- Gửi thẳng đi bán;
- Bán tại xưởng;
TK 155
TK 157
TK 632
TK 154
Giá trị
thành phẩm
nhập kho
Giá trị thành
phẩm hoàn
gửi bán thẳng
Giá trị thành
phẩm hoàn
thành được
bán ngay
11
Ví dụ
Doanh nghiệp M chỉ sản xuất một loại sản phẩm K. Đầu kỳ, không có giá
trị sản phẩm dở dang. Trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh (đơn 
vị: 1.000 đ):
1) Xuất vật liệu chính để sản xuất sản phẩm K trị giá 630.000.
2) Mua vật liệu phụ của Công ty M sử dụng ngay để sản xuất sản phẩm K 
theo giá cả thuế GTGT (thuế suất 5%) là 120.960 Tiền hàng chưa trả
cho Công ty M.
3) Tính lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp sản phẩm K là 
288.000; cho nhân viên phân xưởng là: 30.000.
4) Khấu hao TSCĐ sử dụng ở bộ phận sản xuất 42.000.
5) Điện mua ngoài phục vụ sản xuất 20.000 chua thanh toan
6) Vật liệu chính sử dụng không hết nhập lại kho là 30.000.
7) Trong kỳ đã hoàn thành 9.000 sản phẩm K (nhập kho 50%; 50% gửi đi 
bán) và còn dở dang 1.000 sản phẩm (mức độ hoàn thành 60%).
Yêu cầu: Định khoản và tính giá thành sản phẩm ?
12
Ví dụ
Tại Công ty V có một phân xưởng sản xuất chính tiến hành sản xuất 2 loại sản 
phẩm M và N. Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ như sau ( đvt 1.000 đ):
• Xuất kho vật liệu chính để sản xuất sản phẩm N là: 31.000.
• Xuất vật liệu phụ cho sản xuất sản phẩm M 12.000; cho sản phẩm N là 3.750 
và cho nhu cầu quản lý ở phân xưởng là 5.00
• Tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp : sản phẩm M là 40.000; 
sản phẩm N là 20.000. Tiền lương phải trả cho nhân viên quản lý phân xưởng 
là 5.000.
• BHXH, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, BHTN tính theo tỷ lệ quy định.
• Khấu hao TSSCĐ của phân xưởng là 6.505.
• Chi phí dịch vụ mua ngoài (điện) sử dụng phục vụ cho sản xuất ở phân xưởng 
theo tổng thanh toán là 8.800 (thuế GTGT 10%).
• Nhập kho sản phẩm hoàn thành: 600 sản phẩm M và 500 sản phẩm N 
Yêu cầu: Định khoản và tính giá thành sản phẩm M, N?
Biết rằng:
- Giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ:
+Sản phẩm M: 10.000. +Sản phẩm N: 5.000.
- Giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ:
+ Sản phẩm M: 7.000. + Sản phẩm N: 6.000.
- Giá trị sản phẩm dở dang tính theo nguyên vật liệu chính tiêu hao.
- Chi phí sản xuất chung phân bổ cho 2 loại sản phẩm theo tiền lương của công 
nhân sản xuất.