Bài giảng Hóa học Lớp 11 - Bài: Ankan

HÓA HỌC 11
I. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
Câu hỏi:
Nhắc lại đặc điểm cấu tạo của phân tử 
ankan, từ đó dự đoán khả năng phản ứng 
của ankan?
Nhận xét: Do đặc điểm cấu tạo (chỉ gồm các liên 
kết б) nên ankan ở nhiệt độ thường không tham 
gia phản ứng với dd axit, bazơ và các chất oxi hóa. 
 Khi chiếu sáng, đun nóng hoặc có xúc tác ankan 
tham gia phản ứng thế, phản ứng tách và phản 
ứng oxi hóa. 
I. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
CH
H
H
H Cl Cl+
H Cl
Cl Cl
Cl Cl
Cl Cl
1. Phản ứng thế
Phản ứng thế clo vào phân tử metan. 
1. Phản ứng thế
as
as
điclometan (metylen clorua)
as
triclometan (clorofom)
as
tetraclometan (cacbontetraclorua) 
CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HCl
 CHCl3 + Cl2 CCl4 + HCl
CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
clometan (metyl clorua)
1. Phản ứng thế 
CH3CH2CH3 + Cl2 
as
250C
CH3CH2CH2Cl + HCl 
2 – clopropan (57%)
1 – clopropan (43%)
Cl
CH3 - CH - CH3 + HCl 
Bài tâp̣: 
Viết các công thức cấu tạo của C5H12, mỗi chất 
tác dụng với clo tạo mấy dẫn xuất monoclo.
2. Phản ứng tách
CH3 – CH2 – CH2 – CH3
to, xt
CH4 + C3H6
C2H4 + C2H6
C4H8 + H2
500oC, xt CH2= CH2 + H2CH3 – CH3 
Bài tâp̣ : Viết phản ưńg đề hiđro hóa và phản ứng 
cracking pentan.
1. Đề hiđro hoá pentan ?
C5H12 C5H10 + H2
2. Crackinh pentan ?
C5H12
CH4 C4H8
C2H6 C3H6
C2H4 C3H8
CH3 CH CH CH3
CH2 CH CH3
CH2 C CH3
CH3
CH2+
+
+
crackinh
to
3. Phản ứng ôxi hoá
C3H8 +5O2 
to 3CO2+4H2O
3n+1
2 O2
to nCO2 + (n+1)H2OCnH2n+2 + 
* Môṭ số phản ứng oxi hóa không hoàn toàn:
1. CH4 + O2  C + H2O
 2. CH4 + O2 HCHO + H2O
 3. CH4 + 1/2 O2 CO + H2
4. C4H10 + 5/2O2 2CH3COOH+ H2O
Đốt thiếu khí 
200 at, 300oC
 Cu
500oc , Ni
Mn2+
180o,50atm
IV. ĐIỀU CHẾ.
1. Trong phòng thí nghiệm.
CH3 COONa + NaOH
CaO, to CH4 + Na2CO3
 RCOONa + NaOH RH + Na2CO3
 Al4C3 + 12H2O 3CH4 + 4Al(OH)3
 C4H10 CH4 + C3H6
 C + H2 CH4 
2. Trong công nghịêp
-Chưng cất phân đoạn dầu mỏ thu được các ankan.
- Từ khí thiên nhiên và khí mỏ dầu .
V. ỨNG DỤNG CỦA ANKAN.
V. ỨNG DỤNG CỦA ANKAN.
- Các ankan có ứng dụng trong nhiều 
l ĩnh vực khác nhau: làm nhiên liệu, 
nguyên liệu cho công nghiệp  
Nến 
>18C
Nhiên 
liệu đốt 
C4H10
Nhớt 
động 
cơ 
> 5C
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Ankan là hiđrocacbon no mạch hở. 
Nung nóng ankan thu được hỗn hợp các ankan có phân tử 
khối nhỏ hơn. 
Ankan có thể bị tách hiđro thành anken tương ứng. 
Phản ứng của clo với ankan tạo thành ankyl clorua thuộc loại 
phản ứng thế. 
Câu 1: Đánh dấu đúng (Đ) hoặc sai (S) vào các câu sau:
Đ
Ankan có nhiều trong dầu mỏ. 
Đ
S
Đ
Đ
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 2: Sản phẩm chính của phản ứng sau là:
Rất tiếc, bạn đã chọn sai !́ ́ ̣ ̃ ̣́ ́ ̣ ̃ ̣Hoan hô, bạn đã chọn đúng 
 Câu 3: 
 Cho 3 ống nghiệm đựng hexan đánh dấu A, B và C. 
Cho vào mỗi ống nghiệm từng chất sau: dung dịch 
axit sunfuric loãng vào A, dung dịch natri hiđroxit 
vào B, brom vào C rồi đặt trên miệng mỗi ống 
nghiệm một mảnh giấy quì tím tẩm nước. Nêu hiện 
tượng quan sát được.
 Đun nóng nhẹ các ống nghiệm trên và để ra ngoài 
ánh sáng. Nêu và giải thích hiện tượng quan sát 
được
BÀI TẬP CỦNG CỐ
 Câu 4: 
 Đốt cháy hoàn toàn một mẫu hiđrocacbon người ta 
thâý thể tích hơi nước sinh ra gấp 1, 2 lần thể tích 
khí cacbonic (đo trong cùng điều kiện). Biết rằng 
hiđrocacbon đó chỉ tạo thành một dẫn xuất monoclo 
duy nhất. Hãy xác định công thức cấu tạo của nó.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
 Câu 5: 
 Clo hóa một ankan theo tỉ lệ mol 1:1 được dẫn xuất 
monoclo duy nhất có %Cl =33,33% về khối lượng. 
Gọi tên ankan đó.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
 Câu 6: 
 Cho 0,05 mol 1 ankan A tác dụng vừa đủ với 7,1 
gam khí clo thu được 5,65 gam dẫn xuất B. Xác 
định công thưć phân tử của A và B.
BÀI TẬP CỦNG CỐ