Bài giảng Công nghệ Lớp 10 - Bài 7: Một số tính chất của đất trồng

Nhân 
Bài 7. MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT TRỒNG . 
I. Keo đất và khả năng hấp phụ của đất 
1. Keo đất. 
a. Khái niệm. 
 Thế nào là keo đất? 
Là những phần tử có kích thước khoảng dưới 1 µm, không hòa tan trong nước mà ở trạng thái huyền phù. 
Vì sao keo đất không hòa tan trong n ư ớc? 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
Hình 1 
Hình 2 
Keo đất dương 
Keo đất âm 
Nhân 
Nhân 
b. Cấu tạo keo đất 
Sơ đồ cấu tạo keo đất: 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
Lớp ion quyết định điện 
Lớp ion bất động 
Lớp ion khuếch tán 
Nh â n 
Lớp ion bù 
K + 
Cl - 
KCl 
H + 
HCl 
Lớp ion khuếch tán có đặc điểm gì? Nêu vai trò của lớp ion khuếch tán?. 
Lớp ion khuếch tán : Có khả năng trao đổi ion với các ion của dung dịch đất. Đây chính là cơ sở của sự trao đổi dinh dưỡng giữa đất và cây trồng. 
Có các keo đất và các ion trong dung dịch đất như sau: 
KĐ 
H 
+ 
KĐ 
OH 
- 
KĐ 
Al 
 3+ 
NH 
4 
+ 
NO 
3 
- 
Ca 
2 
+ 
Hãy viết phản ứng trao đổi ion giữa keo đất và dung dịch đất? 
( Ví dụ: phản ứng trao đổi của keo đất với đạm nitratamon). 
2. khả năng hấp phụ của đất 
+ 
NH 4 NO 3 
NO 3 - 
 Keo đất 
NH 4 + 
+ 
H + 
+ 
H + 
Keo đất 
Phản ứng này có ý nghĩa gì đối với cây trồng? 
+ 
NO 3 
 Keo đất 
NO 3 - 
+ 
OH - 
OH - 
Keo đất 
- 
Phản ứng của dd đất là gì? Do yếu tố nào quyết định? 
II. PHẢN ỨNG CỦA DUNG DỊCH ĐẤT 
II. PHẢN ỨNG CỦA DUNG DỊCH ĐẤT 
 - C hỉ tính chua, tính kiềm hoặc trung tính của đất . 
 - D o n ồ ng độ H + và OH - quyết định: 
 + Nếu [ H + ] > [ OH - ]: đất có phản ứng chua. 
 + Nếu [ H + ] = [ OH - ]: đất có phản ứng trung tính. 
 + Nếu [ H + ] < [ OH - ]: đất có phản ứng kiềm. 
1. Phản ứng chua của đất 
Nguyên nhân gây ra phản ứng chua của đất là gì? 
Dựa vào trạng thái của H+ và Al3+ trong dung dịch đất. Độ chua của đất đ ư ợc chia làm 2 loại: Độ chua hoạt tính và độ chua tiềm tàng. 
Độ chua hoạt tính là gì? 
Độ chua tiềm tàng là gì? 
- Độ chua hoạt tính: Do H+ ở trạng thái tự do trong dung dịch đất gây nên 
- Độ chua tiềm tang: Do H+ và AL3+ bị hấp phụ trên bề mặt keo đất gây nên. 
Độ chua hoạt tính được biểu thị bằng pH H 2 O.  Thông thường pH H 2 O của đất biến thiên từ 3-9 và được đánh giá như sau: 
pH H 2 O 
Mức đánh giá 
< 4,5 
4,5-5,5 
5,6-6,5 
6,6-7,5 
7,6-8,0 
8,1-8,5 
>8,5 
Ðất rất chua 
Ðất chua 
Ðất chua ít 
Ðất trung tính 
Ðất kiềm ít 
Ðất kiềm vừa 
Ðất kiềm nhiều 
Ở Việt Nam hiện nay, đất lâm nghiệp, đất nông nghiệp (trừ đất phù sa trung tính ít chua, đất mặn kiềm) đều chua và rất chua (đất phèn – pH < 4) 
Ứng dụng của phản ứng dung dịch đất: 
Tại sao bón phân và bón vôi có thể cải tạo được đất? 
Khi bón phân hoặc vôi vào đất làm thay đổi dung dịch đất, sẽ xảy ra phản ứng trao đổi ion giữa keo đất và dung dịch đất. 
+ 
NH 4 NO 3 
NO 3 - 
 Keo đất 
NH 4 + 
+ 
H + 
+ 
H + 
Keo đất 
+ 
NO 3 
 Keo đất 
NO 3 - 
+ 
OH - 
OH - 
Keo đất 
- 
KĐ 
H 
+ 
Ca 
2 
+ 
KĐ 
Ca 
+ 
+ 
H 
+ 
+ 
III. Độ phì nhiêu của đất  1. Khái niệm: 
Khả năng 
đất 
Nước 
Chất dinh dưỡng 
Cây đạt năng suất cao 
Không có 
chất độc hại 
Ôxi 
Vi sinh vật 
2. Phân loại: 
Độ phì nhiêu tự nhiên 
Độ phì nhiêu nhân tạo 
Biện pháp kĩ thuật làm tăng độ phì nhiêu của đất. 
Ảnh hưởng của hoạt động sản xuất đến sự hình thành độ phì nhiêu của đất 
Chặt phá rừng bừa bãi. 
Chăn thả tự do 
Chọn cây trồng không đúng 
Dùng quá liều phân bón háo học và thuốc bảo vệ thực vật 
Dựa vào phản ứng của dung dịch đất và độ phì nhiêu của đất, hãy nêu các biện pháp tăng năng suất cây trồng? 
1. Keo đất là keo âm khi : 
a. Lớp ion quyết định điện mang điện (-). 
b. Lớp ion bù mang điện (-). 
c. Có khả năng trao đổi ion (-). 	 
d. Lớp ion bất động mang điện (-) 
2.Độ chua hoạt tính là do ion nào quyết định : 
a. Ion H+ trong dung dịch đất gây nên.	 	 
b. Ion H+ và Al 3+ trên bề mặt keo đất gây nên 
c.Ion H+ và Al 3+ trong dung dịch đất gây nên .	 d. Ion H+ trên bề mặt keo đất gây nên 
Củng cố 
3. Keo đất có khả năng trao đổi ion của nó ở lớp ion nào: 
 a. Lớp ion quyết định điện. 	 
b. Lớp ion bất động. 
c. Lớp ion bù.	 
d. Lớp ion khuếch tán. 
4. Độ chua tiềm tàng của đất : 
a. Do H + ở trong dung dịch đất. 	 
b. Do Al 3+ và H + ở bề mặt keo đất . 
c. Do OH - ở nhân keo đất. 	 
d. Do Al 3+ và OH - ở bề mặt keo đất. 
Với nguồn nước như thế này, làm thế nào để chúng ta có nước sạch để sử dụng? 
Cấu tạo bồn lọc nước